Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XXV C 57/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Paweł Duda

Protokolant: sekretarz sądowy Patryk Kaniecki

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej
z siedzibą w W.

o odszkodowanie, zadośćuczynienie i ustalenie

I. oddala powództwo;

II. zasądza od J. S. na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w W. kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III. nakazuje pobrać od J. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 7.008,71 zł (siedem tysięcy osiem złotych siedemdziesiąt jeden groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt XXV C 57/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 kwietnia 2022 r.

J. S. pozwem z dnia 9 stycznia 2017 r., skierowanym przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w W., rozszerzonym następnie w pismach procesowych z 19 marca 2018 r. (k. 612), z 20 kwietnia 2018 r. (k. 674) i z 25 czerwca 2018 r. (k. 705), wniosła ostatecznie o:

1. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki tytułem odszkodowania kwoty 58.611.99 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi: od kwoty 53.545,25 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, od kwoty 4.432,78 zł od dnia wniesienia pisma z dnia 19 marca 2018 r. do dnia zapłaty, od kwoty 633,96 zł od dnia 25 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia z doznaną krzywdę kwoty 120.000 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi: od kwoty 100.000 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 20.000 zł od dnia wniesienia pisma z dnia 19 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

3. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta kwoty 20.000 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi: od kwoty 10.000 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 10.000 zł od dnia wniesienia pisma z dnia 19 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

4. uznanie pozwanego odpowiedzialnym za ewentualne przyszłe szkody, na które narażona jest powódka, powstałe w wyniku błędnego działania pozwanego.

Na uzasadnienie powyższych żądań powódka podała, że 21 listopada 2013 r. zgłosiła się do placówki medycznej pozwanego celem konsultacji problemów związanych
z nadmiernym gromadzeniem się tkanki tłuszczowej w poszczególnych obszarach ciała
i została zakwalifikowana do zabiegów mających na celu usunięcie nadmiaru tkanki tłuszczowej, które zostały wykonane w placówce pozwanego. W dniu 9 stycznia 2014 r. miał miejsce zabieg metodą B. usunięcia nadmiaru tkanki tłuszczowej z obszaru brzucha
i talii, w dniu 6 marca 2014 r. zabieg metodą B. usunięcia tkanki tłuszczowej z ud zewnętrznych i wewnętrznych, w dniu 17 kwietnia 2014 r. zabieg metodą A. obejmujący okolice podbródka i „chomików” oraz poprawa tą metodą zabiegu dotyczącego ud, w związku z niezadowalającymi efektami. Następnie w dniu 18 grudnia 2014 r. powódka poddana została zabiegowii. okolic bruzd nosowo-gardłowych, kolan i „motylków” oraz poprawy okolic brzucha i ud po wcześniejszych zabiegach. W dniu 19 lutego 2015 r. powódka poddana została zabiegowi metodą A. liposukcji okolic ramion i kolan oraz ponownie zabiegowi poprawek okolic brzucha i ud, które to zabiegi
w stosunku do tych obszarów ciała ponowiono 26 marca 2015 r., 7 maja 2015 r. i 25 czerwca 2015 r. W dniu 17 września 2015 r. powódka przeszła zabieg A. twarzy w skutek nieudanych poprzednich zabiegów oraz ponownie wstrzyknięto jej 4 ampułki preparatu A. w celu poprawy wyglądu okolic brzucha i kolan. W związku ze zgłoszeniem przez powódkę zastrzeżeń do wykonanych zabiegów, w dniu 26 lutego 2016 r. powódka została poddana bezpłatnemu zabiegowi B. kończyn dolnych. Wszystkie te zabiegi nie przyniosły jednak oczekiwanych przez powódkę efektów, a powódka zmuszona została do poddania się zabiegom rehabilitacyjnym kończyn dolnych. W związku z nieudanymi zabiegami, powódka znajduje się obecnie pod opieką chirurga naczyniowego, chirurga plastyka, neurochirurga i dermatologa. W ocenie powódki, pozwana placówka medyczna ponosi odpowiedzialność za skutki nieudanych zabiegów plastycznych, albowiem strony łączyła umowa rezultatu, zaś umówiony efekt polegający na poprawie wyglądu nie został osiągnięty. W związku z powyższym powódka dochodzi od pozwanej zapłaty odszkodowania, obejmującego koszty poniesione przez nią na nieudane zabiegi plastyczne
i ich poprawki oraz koszty leczenia, które poniosła po tych zabiegach. Powódka dochodzi również zapłaty zadośćuczynienia za doznaną przez nią krzywdę związaną z brakiem efektu plastycznego, nadmiernym cierpieniem i potrzebą reoperacji, które spowodowały powstanie
u powódki traumy. Celem zdyscyplinowania pozwanej placówki medycznej w związku
z brakiem zawarcia z powódką profesjonalnej umowy o świadczenie usług medycznych,
w której wypisane zostałyby planowane zabiegi, ich koszty oraz koszty ewentualnych poprawek, jak również mając na uwadze naruszenie prawa powódki do informacji, wyrażenia zgody oraz naruszenie jej prawa do dokumentacji medycznej, powódka zgłosiła również żądanie o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta.

W odpowiedzi na pozew oraz w pismach procesowych z 21 kwietnia 2018 r. (k. 689)
i z 21 sierpnia 2018 r. (k. 721), stanowiących odpowiedź na modyfikacje powództwa, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany podniósł, że powódka przybyła do klinika (...) nie w celu przeprowadzenia konsultacji problemów związanych z nadmiernym gromadzenie się tkanki tłuszczowej, lecz w celu przeprowadzenia konkretnego zabiegu odsysania tłuszczu, w celu poprawienia swego wyglądu. Pozwany zaprzeczył, jakoby w dniu 17 kwietnia 2014 r. przeprowadzony został u powódki zabieg w rejonie ud wewnętrznych i zewnętrznych metodą A., który rzekomo nie został opisany w dokumentacji. Jedynym zabiegiem, co do którego powódka skarżyła się na niezadowalające efekty był zabieg B. okolic ud. Powódka nie zgłaszała zastrzeżeń do zabiegów wykonanych na innych partiach jej ciała.
W przypadku zabiegu B. powódka została zaś poinformowana o możliwych skutkach ubocznych i ryzyku nieosiągnięciu zamierzonego rezultatu w związku z tym zabiegiem
i wyraziła na niego świadomą zgodę. Wszystkie zabiegi przeprowadzone zostały w sposób rzetelny i zgodnie z wolą powódki powtarzała je aż do uzyskania prawidłowego rezultatu stwierdzonego na wizycie w dniu 15 czerwca 2016 r. Pozwana spółka zakwestionowała twierdzenia powódki, żeby strony łączyła umowa rezultatu, bowiem w sytuacji, gdy z treści zgody pacjenta jasno wynika brak gwarancji osiągnięcia rezultatu, do umowy takiej stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia. Zdaniem pozwanego, powódka nie udowodniła także, aby pozwany naruszył jej prawa jako pacjenta.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 listopada 2013 r. J. S. zgłosiła się do placówki medycznej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej (zwanej dalej również (...)) na umówioną wcześniej wizytę celem kwalifikacji do zabiegu usunięcia nadmiaru tkanki tłuszczowej z trzech części ciała: brzucha i talii, uda wewnętrznego i zewnętrznego obydwu kończyn oraz twarzy (bruzdy nosowo-wargowe, „chomiki”, podbródek). Konsultację medyczną powódka odbyła z lekarzem chirurgiem M. K. (1). Lekarz przeprowadził z powódką wywiad medyczny i zlecił jej wykonanie szeregu wymaganych badań. Lekarz zakwalifikował powódkę do przeprowadzenia trzech zabiegów: B., A. oraz i. preparatem A.. Zabiegi te obejmować miały brzuch i talię, powierzchnię wewnętrzną i zewnętrzną ud oraz bruzdy nosowo wargowe. W trakcie tej wizyty lekarz dokonał również wyceny w/w zabiegów (karta pacjenta – k. 152-153, zaświadczenie z wizyty – k. 151, wywiad medyczny– k. 160-16, dokumentacja medyczna – k. 11-15, zeznania świadka M. K. (1) – k. 326v.-329, częściowo przesłuchanie powódki J. S. – k. 682-685).

W dniu 9 stycznia 2014 r. J. S. podpisała formularz zgody pacjenta na zabieg B., w którym oświadczyła, że zgadza się na przeprowadzenie zabiegu B., pod kątem którego prowadzony był wywiad medyczny oraz przeprowadzenie go
w znieczuleniu miejscowym , rozumie, że zabieg może być czasem nieudany oraz że istnieje mała szansa, że nie osiągnie się spodziewanego efektu, a po zabiegu wystąpić mogą: ból, krwawienie, blizny lub infekcja. Powódka podpisała również w tym dniu kolejny formularz zgody pacjenta, w którym oświadczyła, m.in., że:

-: przeczytała i w pełni rozumie formularz zgody pacjenta na zabieg liposukcji
-: potwierdza, że rozumie wszystkie aspekty zabiegu; zostały one w pełni wyjaśnione
i przedyskutowała je z lekarzem prowadzącym,
-: potwierdza, że otrzymała instrukcje pozabiegowe i rozumie, że niezastosowanie się do nich może spowodować pogorszenie efektu zabiegu i zwiększyć ryzyko wystąpienia komplikacji,
-: rozumie, że wyniki zabiegu są różne u różnych pacjentów i nie mogą być gwarantowane, a ostateczne wyniki zabiegu mogą być widoczne dopiero po 3-6 miesiącach od wykonania zabiegu,
-: rozumie, że rezultaty mogą być różne w zależności od pacjenta i mogą być konieczne kolejne zabiegi oraz ponoszenie ich kosztów w celu uzyskania spodziewanego przez nią efektu,
-: miała możliwość zadania wszystkich pytań i uzyskała satysfakcjonujące odpowiedzi
-: została poinformowana o możliwości wystąpienia efektów ubocznych i ryzyku związanym z zabiegiem: czasowe zasinienie ustępujące zwykle do 3 tygodni; obrzęk utrzymujący się zwykle do 4-6 tygodni; ból, przeczulica skóry ustępująca zazwyczaj do 2 tygodni; nadwrażliwość lub niedoczulica skóry utrzymująca się do 3-6 miesięcy lub dłużej, czasami na trwałe; krwawienie po zabiegu; gromadzenie się płynu surowiczego, krwiaki; nierówności, wybrzuszenia, ubytki, twarde miejsca, które nawet mogą pozostać na stałe lub wymagać dodatkowych zabiegów; przebarwienia skóry, które mogą pozostać na stałe; blizny w miejscach po wykonanych nacięciach; infekcja w obszarze poddanemu zabiegowi; zmiany troficzne skóry; efekt tzw. „luźnej skóry”; ciężkie powikłania ogólne (bardzo rzadkie), takie jak choroba zakrzepowo-zatorowa, reakcja anafilaktyczna ze wstrząsem, zator tłuszczowy

( dokumentacja medyczna – k. 11-15, przewodnik przed i po zabiegu B.– k. 157-159, formularz zgody pacjenta z 09.01.2014 r. – k. 154, formularz zgody pacjenta z 09.01.2014 r. – k. 155-156, karta pacjenta Body-jet – k. 160-165).

W tym samym dniu, tj. 9 stycznia 2014 r. lekarz M. K. (1) przeprowadził
u powódki pierwszy zabieg B. usunięcia nadmiaru tkanki tłuszczowej z okolic brzucha i talii. Przed zabiegiem lekarz wyjaśnił powódce przebieg zabiegu i znieczulenia, spodziewany efekt zabiegu oraz poważne lub często występujące efekty i czynniki ryzyka.
W dniu 16 stycznia 2014 r. powódka stawiła się na wizytę kontrolną, podczas której stwierdzono, że proces gojenia przebiega prawidłowo, a obrzęk i zaczerwienienie brzucha
i talii są niewielkie (karta pacjenta Body-jet – k. 160-165 – k. 162-165)

W dniu 6 marca 2014 r. lekarz M. K. (1) wykonał u powódki w klinice (...) kolejny zabieg liposukcji metodą B. w obrębie prawego i lewego uda wewnętrznego i zewnętrznego, w lokalnym znieczuleniu miejscowym. Przed zabiegiem powódka podpisała „Formularze zgody pacjenta” o treści tożsamej z tymi, które podpisała
w dniu 9 stycznia 2014 r. Wcześniej podczas konsultacji z 13 lutego 2014 r. M. K. (1) przeprowadził z powódką wywiad medyczny i zlecił wykonanie badań diagnostycznych. Przed zabiegiem lekarz wyjaśnił powódce przebieg zabiegu i znieczulenia, spodziewany efekt zabiegu oraz poważne lub często występujące efekty i czynniki ryzyka. Po zabiegu powódka odbyła wizytę kontrolną w dniu 13 marca 2014 r, podczas której stwierdzono miejscowe zaczerwienienie i obrzęki (formularze zgody pacjenta z 06.03.2014 r. – k. 167 i 168-169, wywiad medyczny – k. 170-171, dokumentacja medyczna powódki
z zabiegu z 06.03.2014 r. – k. 172-175).

W dniu 10 kwietnia 2014 r. J. S. odbyła w klinice (...) kontrolę
i konsultacje medyczną. W dniu 17 kwietnia 2014 r. M. K. (1) przeprowadził
u powódki zabieg liposukcji metodą A. w zakresie usunięcia nagromadzonej tkanki tłuszczowej z bruzd nosowo-wargowych, „chomików” i podbródka. Przed zabiegiem powódka podpisała formularz zgody pacjenta na zabieg A., w którym oświadczyła m.in., że:

-: przeczytała i w pełni rozumie formularz zgody pacjenta na zabieg AccuScupt,
-: potwierdza, że rozumie wszystkie aspekty zabiegu; zostały one w pełni wyjaśnione
i przedyskutowała je z lekarzem prowadzącym,
-: potwierdza,, że otrzymała instrukcje pozabiegowe i rozumie, że niezastosowanie się do nich może spowodować pogorszenie efektu zabiegu i zwiększyć ryzyko wystąpienia komplikacji,
-: rozumie, że wyniki zabiegu są różne u różnych pacjentów i nie mogą być gwarantowane, a ostateczne wyniki zabiegu mogą być widoczne dopiero po 3-6 miesiącach od wykonania zabiegu,
-: rozumie, że rezultaty mogą być różne w zależności od pacjenta i mogą być konieczne kolejne zabiegi oraz ponoszenie ich kosztów w celu uzyskania spodziewanego przez nią efektu (bardzo rzadko),
-: miała możliwość zadania wszystkich pytań i uzyskała satysfakcjonujące odpowiedzi,
-: została poinformowana o możliwości wystąpienia efektów ubocznych i ryzyku związanym z zabiegiem: czasowe zasinienie ustępujące zwykle do 2 tygodni; obrzęk utrzymujący się zwykle do 2-4 tygodni; ból ustępujący zazwyczaj do 2 tygodni; nadwrażliwość lub niedoczulica skóry, parestezje utrzymujące się do 3 miesięcy lub dłużej, czasami na trwałe – występowanie tych objawów do 2-3 miesięcy po zabiegu jest traktowane jako efekt przejściowy i jest częścią normalnego procesu gojenia; krwawienie po zabiegu; gromadzenie się płynu surowiczego, krwiaki; nierówności, twarde naprężone miejsca, które nawet mogą pozostać na stałe lub wymagać dodatkowych zabiegów – zwykle ustępują po 2-3 miesiącach (bardzo rzadko), przebarwienia skóry które mogą pozostać na stałe; oparzenia skóry; blizny
w miejscach po wykonanych nacięciach; infekcja w obszarze poddanemu zabiegowi; ciężkie powikłania ogólne (bardzo rzadkie) takie jak reakcja anafilaktyczna ze wstrząsem.

Podczas tego zabiegu lekarz zauważył nieprawidłowości w rejonie wewnętrznych
i zewnętrznych obszarów ud, które były poddane zabiegowi podczas wizyty 6 marca 2014 r. Podczas wizyty kontrolnej w dniu 8 maja 2014 r. stwierdzono prawidłowe gojenie miejsc po zabiegu.

( potwierdzenie wizyty z dnia 10.04.2014 r. – k. 176, „Formularz zgody pacjenta” na zabieg A. z 17.04.2014 r. – k. 177-178, dokumentacja medyczna powódki z zabiegu w dniu 17.04.2014 r. – k. 179-180, potwierdzenie wizyty z 08.05.2014 r. – k. 188)

W dniu 18 grudnia 2014 r. wykonano u J. S. w klinice (...) zabieg intralipoterapii iniekcyjnej okolic bruzd nosowo-wargowych, kolan oraz górnej części ramion („motylków”). W trakcie tego zabiegu lekarz dokonał także poprawy okolic brzucha i ud, które objęte były wcześniejszym zabiegiem. Powódce podano podczas zabiegu 4 ampułki preparatu A.. Przed zabiegiem, w dniu 18 grudnia 2014 r. powódka podpisała formularz zgody pacjenta na zabieg A. o treści tożsamej, jak przy wcześniejszym zabiegu. Powódka podpisała także zgodę na zabieg intralipoterapii iniekcyjnej, oświadczając że wyraża zgodę na poddanie się zabiegowi intralipoterapii iniekcyjnej przy zastosowaniu preparatu A. w rejonie ud i brzucha, przewidywana ilość koniecznych zabiegów 4-5,
w odstępach co 3-4 tygodnie. Powódka oświadczyła nadto m.in., że:

-: została poinformowana o sposobie działania preparatu A. oraz o skutkach ubocznych i ryzyku intralipoterapii iniekcyjnej, a także o uzyskiwanych dzięki tej metodzie efektach oraz, że zobowiązuje się do przestrzegania wskazań lekarza
i przestrzegania zasad higieny,
-: została poinformowana o terapiach alternatywnych, takich jak dieta, fitness, ćwiczenie sportowe, zabieg chirurgiczny liposukcji,
-: zdaje sobie sprawę, że skuteczność intralipoterapii iniekcyjnej jest bardzo indywidualna i może zależeć od wielu czynników (liczba zabiegów, indywidualne cechy),
-: zapoznała się i zrozumiała informację dla pacjenta o zabiegu intralipoterapii iniekcyjnej, zawierającą także opis spotykanych efektów ubocznych i zalecenia po zabiegu.

Powódka w dniu 18 grudnia 2014 r. otrzymała także i podpisała formularz „Informacji dla pacjenta o zabiegu intralipoterapii iniekcyjnej”, w którym wskazano, że spodziewane skutki uboczne świadczące o prawidłowym działaniu A. to: obrzęk, krwiaki oraz zwiększenie ciepłoty ciała w okolicy podawania leku oraz przeczulica skóry, świąd i tkliwość. Wskazano także, że możliwe skutki uboczne po zabiegu (bardzo rzadko) to: zaczerwienienie
i powstawanie zgrubień, które mogą pozostać na stałe, reakcje alergiczne takie jak pokrzywka i objawy astmy oraz blizny, ropnie i przeczulica w miejscach wstrzyknięć.

( Formularz zgody pacjenta z 18.12.2014 r. – k. 182-183, dokumentacja medyczna z zabiegu
z 18.12.2014 r. – k. 184, 187, zgoda na zabieg intralipoterapii iniekcyjnej z 18.12.2014 r. –
k. 185, Informacja dla pacjenta o zabiegu intralipoterapii iniekcyjnej z 18.12.2014 r. – k. 186)

W dniu 19 lutego 2015 r. lekarz M. K. (1) wykonał u J. S.
w kliniec M. kolejny zabieg metodą A. w okolicy ramion i kolan. Powódka
w dniu 19 lutego 2015 r. podpisała formularz zgody pacjenta na zabieg A. o tożsamej treści jak formularz z 17 kwietnia 2014 r. Podczas tego zabiegu dokonano również u powódki poprawek po wykonanym zabiegu brzucha i uda lewego od strony wewnętrznej. W tym celu zastosowano preparat A. w dwóch ampułkach. Ten sam preparat w ilości czterech ampułek zaaplikowano powódce na okolice brzucha i ud także w dniach 26 marca 2015 r.,
7 maja 2015 r. i 25 czerwca 2015 r. Wizyty kontrolne stwierdzały prawidłowe gojenie ran powódki ( zgoda powódki na zabieg intralipoterapii iniekcyjnej z 18.12.2014 r. – k. 185; Formularz zgody pacjenta” na zabieg A. – k.196-1987, dokumentacja medyczna
z 19.02.2015 r. – k. 198-199, karta wizyty z 26.02.2015 r. – k. 200, karta wizyty z 26.03.2015 r. – k. 201, karta wizyty z 07.05.2015 r. – k. 203, karta wizyty z 25.06.2015 r. – k. 205)

Podczas wizyty w dniu 3 września 2015 r. zakwalifikowano powódkę do poprawki zabiegu A. brzucha i ud. W dniu 17 września 2015 r. powódka poddana została
w klinice (...) kolejnemu zabiegowi metodą A. okolic brzucha i ud w celu wyrównania ubytków oraz kolan, poprzez podanie preparatu A.. Przed zabiegiem,
w dniu 17 września 2015 r. powódka podpisała formularz zgody pacjenta na zabieg A. oraz zgodę na zabieg intralipoterapii iniekcyjne, tożsame w treści jak te, które podpisywała przy poprzednich tego typu zabiegach zabiegach (karta wizyty z 03.09.2015 r. – k. 206, karta wizyty z 17.09.2015 r. – k. 207, Formularz zgody pacjenta na zabieg A. z 17.09.2015 r. – k. 208-209, zgoda na zabieg intralipoterapii iniekcyjnej” z 17.09.2015 r. – k. 210, dokumentacja z zabiegu z 1.09.2015 r. – k. 211-211v.)

Po powyższych zabiegach gojenie u J. S. przebiegało prawidłowo. Powódka nie zgłaszała uwag do zabiegów. Dopiero podczas wizyty w klinice (...) w dniu 14 stycznia 2016 r. powódka zgłosiła lekarzowi M. K. (1) niezadowolenie
z uwagi na nierówności w obrębie, zwłaszcza powierzchni wewnętrznej uda lewego. Podczas badania lekarz stwierdził dwa drobne wgłębienia i drobne nierówności. Po rozmowie
z powódką i prezesem pozwanej spółki, lekarz na wizycie 20 stycznia 2016 r. zaproponował powódce przeprowadzenie bezpłatnego zabiegu B.. Powódka wyraziła zgodę
i zdecydowała się na przeprowadzenie zabiegu przez lekarza J. J. (1) (karta wizyty z 14.01.2016 r. – k. 213, karta wizyty z 20.01.2016 r. – k. 214, zeznania świadka M. K. (1) – k. 326v-329, zeznania świadka E. P. (1) – k. 330-331).

W dniu 26 lutego 2016 r. J. S. została poddana w placówce medycznej (...) nieodpłatnemu zabiegowi liposukcji metodą B.okolicy ud wewnętrznych, który został przeprowadzony przez lekarza chirurga J. J. (2). Powódka poddała się temu zabiegowi ze względu na niezadowolenie z efektów poprzednich zabiegów. Zabieg miał na celu usunięcie pozostałości tkanki tłuszczowej. Zabieg musiał jednak zostać przerwany w jego trakcie z uwagi na niezadowalającą tolerancję powódki na zabieg
i odczuwany przez nią ból. W związku z tym pozostała na wewnętrznej części uda niewielka grudka tłuszczowa, którą lekarz J. J. (1) proponował usunąć w późniejszym czasie (dokumentacja medyczna powódki z zabiegu z dnia 26.02.2016 r. – k. 396-402, k. 215-219, k.396-402, oświadczenie powódki z 26.02.216 r. – k. 249, zeznania świadka J. J. (1) – k. 372v.-373v., przesłuchanie przedstawiciela pozwanego J. K. – k. 697-699, częściowe przesłuchanie powódki J. S. – k. 682-685).

W dniu 17 maja 2016 r. J. S. w placówce medycznej (...) odbyła konsultację z lekarzem dermatologiem G. K., w związku
z przebarwieniami (zasinieniami i krwiakami) na udach po zabiegu liposukcji. Lekarz zalecił powódce serię zabiegów laserowych (około 4 - 5 zabiegów), po których szybciej ustępują takie zmiany. Powódka nie zgłosiła się na zabiegi laserowe (karta pacjenta 17.05.2016 r. –
k. 221, zeznania świadka G. K. – k. 376-377).

Ze względu na zgłaszane przez powódkę niezadowolenie z efektów przeprowadzonych zabiegów dniu 15 czerwca 2016 r. odbyła się bezpłatna konsultacja powódki w klinice (...) u lekarzy dermatologów M. N. i J. J. (1). Podczas wizyty lekarz M. N. stwierdziła, że „Skóra na udach gładka, dobrze napięta, bez nierówności. Podskórna tkanka tłuszczowa rozmieszczona równomiernie. Nie stwierdza się nagromadzenia tkanki tłuszczowej głębokiej, która występuje w badanej okolicy w bardzo małej ilości. Na prawym udzie po wewnętrznej stronie, przy pachwinie mała objętość tłuszczu, układająca się w niewielką fałdkę naturalnie występującą w tym miejscu. W mojej ocenie jest to jedynie miejsce kwalifikujące się do ewentualnej korekcji, z uwagi na obecnie bardzo miernie występującą na udach tkankę tłuszczową, ogólnie poczucie estetyki i charakter kobiecej sylwetki” . Lekarze nie widzieli potrzeby korekty, a powódka również nie zgłaszała takiego pytania lub prośby (karta wizyty
z 15.06.2016 r. – k. 134 i 220, zeznania świadka M. K. (2) – k. 329-330).

Przed przystąpieniem do każdego zabiegu w placówce medycznej (...), powódka była informowana przez lekarzy o rodzaju zabiegu, metodzie, możliwych powikłaniach. Lekarz czytał z pacjentką „zgodę” i dokładnie omawiał z nią co będą robić. Lekarz nigdy nie gwarantował powódce efektu i nie zobowiązywał się do wyciągnięcia określonej ilości tkanki tłuszczowej (zeznania świadka M. K. (1) – k. 326v.-329).

W celu uzyskania prawidłowe efekty zabiegów w klinice (...) lekarze zalecali powódce wykonywanie masaży: po upływie dwóch tygodni po zabiegach B.i po upływie tygodnia po zabiegach A., a także noszenie ubrania uciskowego na obszary poddane zabiegowi. Powódka otrzymała ubrania uciskowe w pakiecie, natomiast masaże zostały jej jedynie zlecone i mogła ona wykonać je w dowolnej placówce medycznej ( zeznania świadka M. K. (1) – k. 326v.-329, zeznania świadka J. J. (1) – k. 372v. -373v).

Z powodu wystąpienia stanu zapalnego, zaczerwienienia ud oraz występowania odczynów i nierówności, J. S. w dniu 29 grudnia 2016 r. odbyła konsultację
w Klinice (...) u lekarza A. S.. Lekarz stwierdził brak podstaw do przeprowadzenia kolejnego zabiegu operacyjnego (karta pacjenta z 29.12.2016 r. w Klinice (...) – k. 348-348v, zeznania świadka A. S. –
k. 375-375v.).

Powódka w dniu 7 września 2016 r. i 22 listopada 2017 r. odbyła również konsultację z lekarzem specjalistą chirurgii plastycznej i chirurgii ogólnej M. S.
w (...) w celu uzyskania opinii po zabiegach liposukcji, którym się poddała. Lekarz ten stwierdził wówczas nierówności i zniekształcenia w okolicy kończyn dolnych i brzucha. Lekarz poinformował powódkę, że są wskazania do operacji naprawczej, ale wiąże się to z możliwością powikłań. Lekarz zalecił powódce fizykoterapię i postępowanie dietetyczne, a z uwagi na występujące przebarwienia zalecił jej maść depigmentacyjną (dokumentacja medyczna powódki z (...) – k. 655-656, zeznania świadka M. S. – k. 375v.-376).

J. S. zgłosiła się na konsultację również do chirurga plastycznego K. S. z Kliniki (...). Lekarz ten stwierdził zaburzenie symetrii ud, ponieważ dolna część ud została szersza w stosunku do ich górnej części oraz
w dniu 30 czerwca 2016 r. wykonał zabieg symetryzacji ud, polegający na przeniesieniu tkanki tłuszczowej z okolicy kolan. Lekarz w celu symetryzacji wyglądu twarzy powódki przeszczepił tkankę tłuszczową pobraną z kolan w policzki oraz zabrał część tkanki tłuszczowej z okolic szyi i żuchwy powódki. Po przeprowadzonych przez lekarza S. zabiegach, powódka prosiła go o przeprowadzenie dalszych zabiegów na talii
i brzuchu, ale lekarz nie wyraził na to zgody (dokumentacja medyczna powódki z Klinik (...) – k. 270-291v., 438-470, zeznania świadka K. S. –
k. 605-607).

W okresie od marca do maja 2017 r. J. S. konsultowała się trzykrotnie
z lekarzem dermatologiem B. N. z powodu zmian po liposukcji na udach. Lekarz stwierdziła występowanie na wewnętrznych powierzchniach ud zasinień i zmian zanikowych oraz zaleciła powódce stosowanie kremów regenerujących i doustnych tabletek
z kwasem hialuronowym, które dobrze wpływają na skórę i jej regenerację. Stosowanie w/w środków przez powódkę było objawowe. Powódka nie zgłaszała lekarzowi innych problemów niż problem z udami (historia choroby – k. 235-235v., zeznania świadka B. N. – k. 681-681v.)

W dniu 21 września 2016 r., a następnie 26 lipca 2017 r. z powodu podejrzenia zakrzepicy żył powódka zgłosiła się na konsultację do lekarza chirurga naczyniowego W. K.. Przeprowadzone przez lekarza badanie USG i inne badania nie potwierdziły zakrzepicy. Lekarz przepisał powódce leki profilaktyczne (historia choroby
z 21.09.2016 r. – k. 233-234v, zeznania świadka W. K. – k. 374v.-375).

Wiosną 2017 r. J. S. odbyła konsultację z lekarzem specjalistą rehabilitacji medycznej i chorób wewnętrznych R. B. z (...) Instytutu Medycznego z powodu zaburzeń neurologicznych typu przeczulica, parestezje w okolicach środkowych ud. Lekarz zalecił i przeprowadził dwa zabiegi kriokomory i pole magnetyczne, po których powódka stwierdziła, że nastąpiła poprawa (historia choroby – k. 236-236v., zeznania świadka R. B. – k. 373v.-374).

W grudniu 2016 r. oraz kwietniu i czerwcu 2017 r. J. S. odbyła również konsultację neurochirurgiczną u lekarza J. J. (3) z powodu zgłaszanych zaburzeń czucia. Lekarz zalecił powódce zabiegi fizykoterapeutyczne i lek łagodzący dolegliwości bólowe przy neurobólach. Powódka po pewnym czasie poinformowała lekarza, że terapia pomogła (opis wizyt u lekarza J. J. (3) – k. 232-232v., zeznania świadka J. J. (3) – k. 374-374v.).

Metoda (...)jest nowatorską metodą usuwania zbędnej tkanki tłuszczowej
w obrębie całego ciała, która polega na zastosowaniu systemu skupionego strumienia wody, który oddziela tkankę tłuszczową od tkanki włóknistej mięśni, nie naruszając przy tym znacząco ciągłości tych struktur. Zabieg ten jest dużo mniej inwazyjny niż klasyczna liposukcja. Bezpieczeństwo metody B. jest potwierdzone certyfikatem (...).

Procedura laserowej liposukcji A. polega na wykonaniu nacięcia skóry
o szerokości ok. 1 mm i wprowadzeniu w obszar tkanki tłuszczowej lub podskórnie (twarz, pachy) cienkiego światłowodu o średnicy 0,6 mm, który emitując promieniowanie laserowe rozbija błony komórek tłuszczowych, doprowadzając do uwolnienia ich zawartości. Komórki tłuszczowe zamieniane są w emulsję, która w ciągu kilku kolejnych dni jest wchłaniana
i wydalana przez organizm na drodze normalnych procesów metabolicznych. Istnieje również możliwość odessania płynnego tłuszczu strzykawką lub specjalnym urządzeniem.

A. jest roztworem lipolitycznym, w którym głównymi działającymi na komórkę tłuszczową substancjami są detergenty, rozpuszczające tłuszcz i niszczące błonę komórkową. A. powoduje niszczenie komórek tłuszczowych, które transportowane są do wątroby
i wydalane z organizmu przez nerki.

Brak jest podstaw do podważenia prawidłowości zabiegów wykonanych u powódki
w klinice (...). Lekarze nie popełnili błędów medycznych i zastosowali prawidłowe metody wykonania poszczególnych etapów zabiegów u powódki. Na każdym etapie leczenia w pozwanej placówce medycznej powódka była otoczona wszechstronną opieką. Zabiegi medycznej w klinice (...) wykonywane były na różnych częściach ciała powódki,
z uwzględnieniem czasu niezbędnego do regeneracji organizmu jako całości. Nie wystąpiły nieprawidłowości dotyczące rodzaju i częstotliwości wykonywanych u powódki zabiegów. Szereg badań wykonanych przez powódkę przed przystąpieniem do zabiegów nie wykazał żadnych przeciwwskazań do wykonania zaproponowanych zabiegów, a przeprowadzony wywiad medyczny również nie ujawnił medycznych przeszkód do ich zastosowania. Zastosowane metody zabiegów były bezpieczna dla powódki. Procedura wykonywania zabiegów była prawidłowa. Brak było zakażeń, stanów zapalnych skóry czy innych niepożądanych powikłań, które mogłoby świadczyć o niewłaściwym postępowaniu przy stosowaniu tych procedur (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 785-786v, opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 863-877, uzupełniająca opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 911-917, opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1002-1012v, uzupełniająca opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1071-1075, dokumentacja medyczna powódki – k. 1029-1054, dokumentacja medyczna powódki – k. 10-50, k. 151-221, k. 232-235v., k. 419-483, k. 655-655, dokumentacja fotograficzna powódki – k. 311-325,
k. 777 oraz na płycie CD i koperta – k.346).

Przed każdym zabiegiem przeprowadzonym w pozwanej placówce powódka odbyła konsultację z chirurgiem i podpisała szczegółową zgodę na każdy rodzaj zabiegu, który u niej przeprowadzono. Powódka była poinformowana w sposób należyty i wyczerpujący
o zabiegach i ich możliwych powikłaniach, co pozwoliło jej na wyrażenie świadomej zgody na leczenie w pozwanej placówce. Informacje przekazane powódce przed zabiegami spełniały wymogi właściwych i wyczerpujących informacji, umożliwiających powódce wyrażenie świadomej zgody na poddanie się zabiegom. W karcie zgody na zabiegi przedstawione były możliwe powikłania po zabiegu. Wszystkie powikłania zgłaszane przez powódkę były wymienione jako możliwe objawy niepożądane po zabiegach. Zgłaszane przez powódkę powikłania neurologiczne w postaci zaburzeń czucia, przeczulicy, bolesnych parestezji
w obrębie ud, które pojawiły się u niej po wielokrotnych zabiegach i wymagały farmakoterapii zostały wymienione jako możliwe powikłania po proponowanych zabiegach
i powódka podpisując zgodę przyjmowała ryzyko ich wystąpienia. Brak jest podstaw by sądzić, że powódka nie była poinformowana w sposób należyty i wyczerpujący, by mogła podjąć świadomą zgodę na leczenie w pozwanej placówce. Informacje przekazane powódce przed zabiegami spełniały wymogi właściwych i wyczerpujących informacji umożliwiających powódce wyrażenie świadomej zgody na zabieg. Nie ma możliwości, by zabieg medycyny estetycznej został wykonany bez zgody pacjenta. Powódka podejmując decyzję o leczeniu miejscowego otłuszczenia zabiegami liposukcji zapoznała się z możliwymi powikłaniami
w postaci zaburzeń czucia i parestezji w okolicach poddawanym zabiegom (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) –
k. 785-786v, opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 863-877, uzupełniająca opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 911-917, opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1002-1012v., uzupełniająca opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1071-1075).

Dzięki przeprowadzonym zabiegom nastąpiła u powódki znaczna poprawa kształtu ciała poprzez eliminację depozytów tłuszczowych deformujących jej tułów, uda, kolana
i podbródek. Sylwetka powódki prezentuje się obecnie w sposób dużo bardziej atrakcyjny
w stosunku do stanu sprzed przeprowadzenia u niej przedmiotowych zabiegów. Zmiany, które zaszły w ciele powódki w skutek zabiegów są korzystne i trwałe. Jedynie niewielki obszar (wewnętrzna strona ud) poddany na skutek nalegania powódki ponownym zabiegom, które doprowadziły do deficytu podskórnej tkanki tłuszczowej w tym obszarze, może powodować pewien dyskomfort w postaci niewielkich zaburzeń czucia powierzchniowego, nie upośledzając jednak w żaden sposób funkcji ruchowej powódki. Wygląd tej okolicy jak
i zaburzenia czucia powierzchniowego mogą być skutecznie zniwelowane zabiegiem przeszczepu tłuszczu w tę okolice. Bezpośrednią przyczyną wyglądu wewnętrznej strony ud powódki jest zabieg liposukcji przeprowadzony u powódki przez lekarza J. J. (1) w dniu 26 lutego 2016 r. (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 785-786v, opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1002-1012v, uzupełniająca opinia biegłego sądowego neurologa D. M. – k. 1071-1075, dokumentacja medyczna powódki – k. 1029-1054 dokumentacja medyczna powódki – k. 10-50, k. 151-221, k. 232-235v, k. 419-483, k. 655-655 dokumentacja fotograficzna powódki – k. 311-325, k. 777 oraz płyta CD i koperta – k.346 ).

Brak jest podstaw do stwierdzenia, aby na skutek wykonanych zabiegów doszło do uszczerbku na zdrowiu powódki. U powódki występują niewielkie ubytki tkanki podskórnej w obrębie obu ud oraz powłok brzusznych. Zmiany te nie mają żadnego wpływu na fizyczne funkcjonowanie organizmu powódki, nie ograniczają jakiejkolwiek funkcji organizmu ani sprawności fizycznej oraz nie powodują żadnych cierpień fizycznych. Stanowią one jedynie niewielki defekt estetyczny w miejscach, które i tak zwyczajowo są zakryte. Nie wpływa to negatywnie na codzienne życie powódki. Normalnym następstwem rzeczy jest to, że powódka obecnie ma stan skóry po zabiegach usuwania tkanki tłuszczowej z 2014 r. Występowanie po zabiegach usuwania nadmiaru tkanki tłuszczowej krwiaków, wgłębień, bruzd czy zaczerwienień skóry jest normalnym następstwem tego typu zabiegów ( opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 863-877, uzupełniająca opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 911-917, dokumentacja medyczna powódki – k. 1029-1054 dokumentacja medyczna powódki – k. 10-50, k. 151-221, k. 232-235v, k. 419-483, k. 655-655 dokumentacja fotograficzna powódki – k. 311-325, k. 777 oraz płyta CD i koperta – k.346 ).

Nieprawidłowości w postaci niewielkiego niedoboru podskórnej tkanki tłuszczowej wewnętrznej powierzchni górnej części obu ud (nieznacznie większy po stronie lewej) oraz nieznaczne ciemniejsze zabarwienie skóry na tym obszarze te nie mogą stanowić podstawy do uznania wystąpienia u powódki uszczerbku na zdrowiu. Zmiany te widoczne są jedynie podczas dokładnej obserwacji powódki ubranej jedynie w bieliznę i nie powodują one u powódki żadnych zaburzeń funkcji. Jest to jedynie niewielki defekt kosmetyczny. U powódki nie ma zrostów, blizn podskórnych czy innych patologii. Fałd skóry na brzuchu powódki jest naturalnym efektem odessania podskórnej tkanki tłuszczowej w tej okolicy i nie wymaga żadnego leczenia (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (1)wraz z fotografiami powódki – k. 785-786v, dokumentacja medyczna powódki – k. 1029-1054 dokumentacja medyczna powódki – k. 10-50, k. 151-221, k. 232-235v, k. 419-483, k. 655-655 dokumentacja fotograficzna powódki – k. 311-325, k. 777 oraz płyta CD i koperta – k.346 ).

U powódki nie występują cechy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Jedynymi neurologicznymi powikłaniami przeprowadzonych u powódki zabiegów były przewlekłe bóle, zaburzenia czucia i parestezje na udach i brzuchu, wymagające farmakoterapii. Objawy te mają charakter subiektywny i cierpienia z tym związane są trudne do oceny. Uszczerbek na zdrowiu powódki z powodu bólu i parestezji wynosił 10%. Zabiegi liposukcji, niezależnie od stosowanej metody niszczą nie tylko tkankę tłuszczową, ale także inne struktury, w tym zakończenia nerwowe unerwiające częściowo skórę. Uszkodzone włókna nerwowe mogą odrastać, ale gdy odrost ten przebiega nieprawidłowo, pojawiają się miejscowe zaburzenia czucia i bolesne parestezje. Nie istnieją wskazania medyczne do wykonania jakichkolwiek zabiegów naprawczych u powódki. Potrzeba ich wykonania
w przyszłości może wynikać wyłącznie z chęci dalszej poprawy wyglądu estetyki ciała, a nie poprawy stanu zdrowia powódki. U powódki w skutek zabiegów nie było konieczności leczenia specjalistycznego i rehabilitacji. Korekcja niewielkiego zniekształcenia związanego
z deficytem podskórnej tkanki tłuszczowej wewnętrznych powierzchni ud może być przeprowadzona poprzez przeszczepienie własnej tkanki tłuszczowej powódki pobranej np.
z przedniej powierzchni ud, a koszt takiego zabiegu może wynosić około 10.000 zł (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) wraz z fotografiami powódki – k. 785-786v, opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 863-877, uzupełniająca opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 911-917, dokumentacja medyczna powódki – k. 1029-1054 dokumentacja medyczna powódki – k. 10-50, k. 151-221, k. 232-235v, k. 419-483, k. 655-655 dokumentacja fotograficzna powódki – k. 311-325, k. 777 oraz płyta CD i koperta – k. 346 ).

Podejmując decyzję o przeprowadzeniu serii zabiegów liposukcji, musiała liczyć się, że będzie musiała ponosić dodatkowe koszty pozabiegowe związane z zakupem leków, koniecznością wykonywania masaży wpływających korygująco na rozmieszczenie tkanki podskórnej po zabiegu liposukcji, jak również zabiegów rehabilitacyjnych, przywracających funkcje fizjologiczne poszczególnych kończyn czy części ciała. Powódka została o tym poinformowana. Powódka musiałaby ponosić te koszty bez względu na jej zadowolenie
z efektów zabiegów (opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) – k. 735-750, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3) – k. 785-786v, opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 863-877, uzupełniająca opinia biegłego sądowego dermatologa A. W. – k. 911-917).

(...) sp. z o. o. sp. k. początkowo prowadziła dokumentację medyczną pacjentów
w formie papierowej, ale z czasem zaczęła ją prowadzić w formie zarówno papierowej, jak
i elektronicznej, po czym wprowadzono wyłącznie system prowadzenia dokumentacji elektronicznej. W placówce obowiązuje procedura zgodnie z którą jeżeli pacjent chce uzyskać dokumentację medyczną to musi złożyć na recepcji pismo z wnioskiem o wydanie dokumentacji (zeznania świadka E. P. (1) – k. 330-331, przesłuchanie przedstawiciela pozwanego J. K. – k. 697-699).

W dniu 12 stycznia 2016 r. J. S. złożyła w klinice (...) wniosek
o wydanie kserokopii całości jej dokumentacji medycznej. Powódka ponowiła wniosek
o wydanie dokumentacji medycznej w dniu 19 sierpnia 2016 r., wskazując, że otrzymała jedynie część dokumentacji. Następnie powódka wystąpiła do Rzecznika Praw Pacjenta
z zastrzeżeniami dotyczącymi zakresu udostępnionej jej dokumentacji medycznej, w związku z czym Rzecznik Praw Pacjenta we wrześniu 2016 r. zwrócił się do pozwanej o wyjaśnienie tej sytuacji. W piśmie z 14 października 2016 r. pozwana spółka poinformowała Rzecznika Praw Pacjenta, że wydała powódce kompletną dokumentację, jednak na prośbę powódki dokumentacja ta została uzupełniona według wskazań powódki, niemniej jednak, od kilku tygodni dokumentacja ta oczekuje na odbiór przez powódkę. J. S. w dniu
27 października 2016 r. pokwitowała odbiór dokumentacji dotyczącej wykonanych zabiegów i poprawek po zabiegach, wnosząc jednocześnie o uzupełnienie przedstawionej jej dokumentacji o wymienione przez nią dokumenty. Następnie 31 października 2016 r. powódka złożyła wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie uporczywego uchylania się przez pozwaną i jej lekarzy od wydania powódce pełnej dokumentacji medycznej, który to wniosek ponowiła w dniu 30 listopada 2016 r. W dniu 23 listopada 2016 r. powódka wystąpiła do pozwanej z kolejnym wnioskiem o wydanie dokumentacji medycznej, wskazując enumeratywnie dokumenty, których żąda.
W piśmie z dnia 6 grudnia 2016 r. Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do pozwanej placówki medycznej o przekazanie kopii umowy zawartej między pozwaną a J. S.
w przedmiocie wykonania zabiegów, o przedłożenie kopii formularzy informacyjnych
i zgód, które zostały jej przedstawione przed zabiegiem oraz do wskazania jaki charakter miał zabieg wykonany u powódki, w szczególności czy jego wykonanie wynikało ze wskazań terapeutycznych czy pozaterapeutycznych (zabieg medycyny estetycznej). W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z 19 grudnia 2016 r. pozwana spółka poinformowała Rzecznika Praw Pacjenta, że w klinice nie są zawierane umowy przed wykonaniem zabiegu medycznego oraz, że wskazania do zabiegów liposukcji były pozaterapeutyczne. Pozwana przekazała także Rzecznikowi kopie zgód, które zostały przekazane powódce przed zabiegiem liposukcji.
W związku z powyższym, Rzecznik Praw Pacjenta w piśmie z 19 stycznia 2017 r. poinformował powódkę, że wobec tego, iż przeprowadzone w stosunku do niej zabiegi miały charakter nieterapeutyczny i stanowiły zabiegi medycyny estetycznej, brak jest podstaw do stwierdzenia o uprawdopodobnieniu naruszenia w stosunku do powódki praw pacjenta. Pomimo tego powódka w dniach 19 stycznia 2017 r. i 21 czerwca 2017 r. wniosła do Rzecznika Praw Pacjenta kolejne wnioski o wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Rzecznik podtrzymał jednak swoje stanowisko. Powódka wystąpiła również z takim wnioskiem do Ministerstwa Zdrowia, jednak Ministerstwo poparło stanowisko wyrażone przez Rzecznika Praw Pacjenta. W dniu 13 czerwca 2017 r. i 17 lutego 2018 r. J. S. ponowiła także wniosek skierowany do kliniki (...) o wydanie uzupełnionej dokumentacji (wniosek powódki z 12.01.2016 r. – k. 486, wniosek powódki z 19.08.2016 r. – k. 487-488, pismo pozwanego do powódki z 22.09.2016r. – k. 223-224, pismo Rzecznika Praw Pacjenta z 28.09.2016 r. – k. 489, oświadczenie powódki z 13.10.2016 r. – k. 490, pismo pozwanej z 14.10.2016 r. – k. 491, wniosek powódki z 31.10.2016 r. o wszczęcie postępowania wyjaśniającego przez RPP – k. 493-493v oraz z dnia 30.11.2016 r. – k. 498-498v, wniosek powódki z 23.11.2016 r. – k. 496-497, pismo RPP z 6.12.2016 r. – k. 499, pismo pozwanej do RPP z 19.12.2016 r. – k. 500, Pismo RPP z 19.01.2017 r. – k. 501-501v, wniosek powódki do (...) z 19.01.2017 r. – k. 503-503v, wniosek powódki do RPP z 21.06.2017 r. – k. 506, pismo Ministerstwa Zdrowia z 13.07.2017 r. – k. 507-507v, pismo RPP z 10.08.2017 r. – k. 511, pismo powódki do RPP z 13.09.2017 r. – k. 512, odpowiedź RPP z 25.09.2017 r. – k. 513-514, pisma powódki do Ministerstwa Zdrowia z 17.10.2017 r. – k. 515-515v i z dnia 20.10.2017 r. – k. 5163-517, pismo Ministerstwa Zdrowia z 30.10.2017 r. – k. 518-518v, pismo RPP z 14.11.2017 r. – k. 519, pismo Ministerstwa Zdrowia do powódki z 20.11.2017 r. – k. 520, wniosek powódki o wydanie dokumentacji z 17.02.2018 r. – k. 521-522).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne obiektywne dowody z dokumentów stanowiących materiał dowodowy sprawy, które nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i zgodności stwierdzonych nimi faktów z rzeczywistym stanem rzeczy. Sąd nie znalazł podstaw do podzielenia stanowiska powódki, jakoby dokumentacja medyczna powódki przedłożona przez pozwaną w toku niniejszego postępowania nie była kompletna. Dokumentacja przedłożona przez stronę pozwaną odpowiada ilości i rodzajowi konsultacji i zabiegów wskazywanych przez powódkę. Żaden z biegłych sądowych powołanych w toku procesu do wydania opinii specjalistycznej nie wskazywał, jakoby zgormadzona w aktach dokumentacja medyczna powódki była wybrakowana lub aby wymagała ona uzupełnienia.

Na wiarę zasługiwały zeznania świadków M. K. (1), J. J. (1), M. K. (4) i E. P. (2) oraz przedstawiciela pozwanej spółki (...), w których świadkowie i reprezentant pozwanego przekazali informacje co do rodzaju zabiegów i okoliczności ich przeprowadzenia u powódki
w klinice (...), informacji udzielanych powódce przed zabiegami oraz wydanej powódce dokumentacji medycznej. Zeznania tych świadków korespondowały wzajemnie ze sobą
i z dowodami z dokumentów, składając się na spójną i logiczną całość przedstawiającą opisany wyżej stan faktyczny w tym zakresie.

Nie budziły również wątpliwości co do wiarygodności zeznania świadków J. J. (1), R. B., J. J. (3), W. K., A. S., M. S., G. K., K. S.
i B. N., w których świadkowie opisali przebieg konsultacji medycznych
i leczenia powódki po zabiegach chirurgii plastycznej. Zeznania świadków pozostawały
w zgodzie z dokumentacją medyczną powódki i były wiarygodne.

Zeznaniom powódki J. S. Sąd dał wiatę jedynie w części, w której powódka opisała ogólnie zabiegi przeprowadzone u niej w klinice (...), odczuwane po zabiegach dolegliwości, a także konsultacje i leczenie po zabiegach w innych placówkach, gdyż w tym zakresie zeznania powódki znajdowały potwierdzenie w innych, wyżej wymienionych dowodach zgromadzonych w sprawie. Sąd uznał natomiast za niewiarygodne zeznania powódki w części, w której twierdziła, że personel kliniki (...) zapewniał ją
o 100% gwarancji skuteczności zabiegów liposukcji i ich jednorazowości, że po zabiegu nie będzie żadnych komplikacji, a także że przed kolejnymi zabiegiem powódka nie otrzymywała żadnych informacji na ich temat. Zeznania powódki pozostają bowiem w tym zakresie
w oczywistej sprzeczności z treścią podpisanych przez nią formularzy zgód na wykonanie zabiegów, w których wprost wskazano, że rezultaty zabiegów mogą być różne w zależności od pacjenta i mogą być konieczne kolejne zabiegi oraz ponoszenie ich kosztów w celu uzyskania spodziewanego efektu i w których wymieniono możliwe efekty uboczne. Fakty powyższe wynikające z przywołanych dokumentów potwierdził świadek M. K. (1), który zeznał, że przed przystąpieniem do każdego zabiegu informował powódkę o rodzaju zabiegu, metodzie i możliwych powikłaniach, jak również, że nigdy nie gwarantował powódce efektu i nie zobowiązywał się do wyciągnięcia określonej ilości tkanki tłuszczowej. Fakt prawidłowego poinformowania powódki o charakterze wykonywanych zabiegów i ich możliwych konsekwencjach potwierdzili również biegli sądowi na podstawie dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy. Nie zasługiwały na wiarę również twierdzenia powódki, że pozwana spółka odmawiała jej wydania dokumentacji medycznej lub że wydana jej dokumentacja była niekompletna, bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że pozwana na żądanie powódki wydała jej dokumentację medyczną,
a później dokumentację tę uzupełniała według wskazać powódki, w związku ze zgłaszanymi przez powódkę skargami. Powódka twierdząc, że wydana jej dokumentacja jest niekompletna nie wskazała jednak, jakie konkretnie dokumenty nie zostały jej wydane, a tym bardziej nie dowiodła nierzetelnego postepowania pozwanej spółki w tym względzie.

Sąd uznał za wiarygodne opinie główne i uzupełniające sporządzone w toku niniejszego postępowania przez biegłych sądowych: zakresu chirurgii plastycznej M. K. (3), z zakresu dermatologii A. W. i z zakresu neurologii D. M. . Autorzy opinii to osoby posiadające specjalistyczne wykształcenie i wieloletnie doświadczenie zawodowe w dziedzinach objętych przedmiotem sporządzanych przez nich opinii. Opinie te zostały sporządzone w sposób fachowy, na podstawie analizy przedłożonej w niniejszej sprawie dokumentacji medycznej powódki oraz osobistych badań powódki. Wnioski opinii biegłych zostały przez nich szczegółowo, logicznie i rzeczowo uzasadnione,
z odniesieniem do dokumentacji medycznej powódki zawartej w aktach sprawy. Autorzy opinii w sposób jasny i logiczny wyłożyli podstawy przyjętych ocen i twierdzeń. Biegli odnieśli się również do zarzutów podnoszonych przez strony postępowania, należycie uzasadniając swoje stanowisko. Podkreślenia wymaga to, że wszyscy powyżej wskazani biegli byli zgodni w wywiedzionych przez nich wnioskach co do tego, że personel kliniki (...) nie dopuścił się żadnego błędu medycznego w stosunku do powódki, zabiegi liposukcji zostały przeprowadzone prawidłowo z zachowaniem wszelkich procedur, powódka była w należyty sposób poinformowana o cechach zabiegów oraz ich możliwych skutkach
i efektach ubocznych, a przeprowadzone zabiegi chirurgii estetycznej dały u powódki pozytywne efekty, poprawiając znaczącą wygląd sylwetki powódki. Biegli zgodnie stwierdzili, że w związku z przedmiotowymi zabiegami powódka nie poniosła uszczerbku na zdrowiu, który wynikałby z nieprawidłowości lub zaniedbań przy przeprowadzaniu zabiegów, jak również, że nie istnieją jakiekolwiek wskazania medyczne do wykonania jakichkolwiek dalszych zabiegów naprawczych u powódki, a zgłaszane przez powódkę dolegliwości stanowią możliwe powikłania przy tego rodzaju zabiegach, które nie są skutkiem błędów po stronie przeprowadzających je lekarzy. Z tych względów, Sąd uznał opinie biegłych za rzetelne i zupełne, nie wymagające dalszego uzupełnienia. Sąd nie miał wątpliwości co do wiedzy i fachowości autorów opinii, wobec czego opinie te uznać należało za w pełni wiarygodne, a ich wnioski za trafne.

Sąd nie dokonał ostatecznie ustaleń faktycznych na podstawie opinii biegłego sądowego lekarza neurologa T. Ł., z uwagi na to, że biegła przyznała, że nie posiada doświadczenia w zakresie oceny następstw zabiegów medycyny estetycznej. Z tej przyczyny, mimo więc że wnioski opinii T. Ł. były podobne do wniosków a opinii biegłego lekarza neurologa D. M., przy dokonywaniu ustaleń faktycznych Sąd oparł się tylko a opinii D. M..

Wobec tego, że w piśmie z dnia 26 października 2018 r. biegły sądowy z zakresu chirurgii i chirurgii naczyniowej J. P. wskazał po zapoznaniu z aktami niniejszej sprawy ustalił, że powódka nie była leczona w zakresie chirurgii naczyniowej
i chirurgii ogólnej, wobec czego biegły tej specjalności nie jest właściwy do wydania opinii
w niniejszej sprawie, Sąd nie prowadził dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu chirurgii naczyniowej, gdyż byłby on nieprzydatny dla rozstrzygnięcia.

Sąd na podstawie art. 235² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego psychologa, uznając, że z uwagi na dokonaną przez Sąd ocenę prawną roszczeń powódki (o czym w dalszej części uzasadnienia), jest on zbędny dla rozstrzygnięcia, a jego prowadzenie prowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania i wygenerowania zbędnych kosztów.

Stwierdzony przez Sąd brak podstaw do uwzględnienia roszczeń powódki co do zasady skutkował również zaniechaniem przez Sąd czynienia ustaleń faktycznych w zakresie kosztów poniesionych przez powódkę w związku z zabiegami w klinice (...), gdyż ustalenia takie nie były potrzebne.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 1 lutego 2018 r. Sąd oddalił wniosek powódki o ponowne przesłuchanie świadka M. K. (1), ponieważ świadek ten złożył wyczerpujące zeznania,, odpowiadającej na pytania Sądu i stron postępowania, nie występowały w jego zeznaniach żadne luki lub niejasności, po przesłuchaniu świadka nie zostały ujawnione żadne nieznane wcześniej okoliczności, które by wymagały wyjaśnienia.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 20 czerwca 2018 r. Sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. I., gdyż okoliczności, na które wniosek ten został zgłoszony przez powódkę w piśmie procesowym
z dnia 19 marca 2018 r., jak konsultowania i oceny stanu zdrowia powódki po zabiegach
w wykonanych w klinice pozwanego i polecenia powódce pozostawania pod stałą opieką lekarzy, dotyczyły kwestii wymagających wiadomości specjalnych, które winne być oceniane przez biegłych sądowych z odpowiednich dziedzin, a pozostałe fakty, jak przyczyny apelu (...) Towarzystwa (...)-A. o konieczność wykonywania zabiegów medycyny estetycznej przez lekarzy specjalistów chirurgów plastycznych
i wprowadzenie programu certyfikowanych lekarzy medycyny estetycznej, nie mogły mieć żadnego wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

W rozpatrywanej sprawie oceny istnienia ewentualnej odpowiedzialności pozwanej spółki wobec powódki za skutki wynikające z zabiegów chirurgii estetycznej (liposukcji), którym została poddana powódka w klinice (...), należy dokonać na gruncie art. 416 k.c. w zw. z art. 415 k.c. Zgodnie z art. 416 k.c., osoba prawna jest odpowiedzialna za szkodę wyrządzoną z winy jej organu. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej, wynikającymi
z ogólnego przepisu regulującego tę kwestię, tj. art. 415 k.c., są: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu (czyn niedozwolony) oraz związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Przepis ten statuuje zasadę winy jako naczelną zasadę odpowiedzialności odszkodowawczej.

Zakres odpowiedzialności w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia określa art. 444 § 1 k.c., w myśl którego naprawienie szkody obejmuje w takim wypadku wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Stosownie do art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W wypadkach uszkodzenia ciała lub wywołaniu rozstroju zdrowia sąd może także przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).

W sprawie o naprawienie szkody wynikającej z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia zasądzenie świadczenia odszkodowawczego nie wyłącza ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia. Podstawą takiego żądania jest art. 189 k.p.c. Nie wszystkie szkody na osobie powstają równocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała. Szkoda taka może mieć charakter rozwojowy i następstwa tego zdarzenia mogą ujawnić się nawet wiele lat po jego zaistnieniu. Następstw tych, zależnych od indywidualnych właściwości organizmu, przebiegu leczenia i rehabilitacji, rozwoju nauk medycznych czy innych czynników, nie sposób przewidzieć. Poszkodowany występując z powództwem o świadczenie nie jest
w stanie określić wszystkich skutków zdarzenia, które mogą pojawić się w przyszłości. Ustalenie w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia wywołującego szkodę na osobie pozwala wyeliminować lub przynajmniej złagodzić trudności dowodowe mogące powstać w kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia szkodzącego a dochodzeniem naprawienia szkody. Oznacza to, że powód w procesie o naprawienie szkody na osobie ma co do zasady interes prawny pozwalający na skorzystaniu z powództwa o ustalenie także wówczas, gdy jednocześnie żąda zasądzenia świadczenia.

Zawiniony czyn sprawcy, pociągający za sobą odpowiedzialność cywilną, musi wykazywać znamiona niewłaściwości postępowania zarówno od strony przedmiotowej, co określa się mianem bezprawności czynu, jak i od strony podmiotowej, co określa się jako winę w znaczeniu subiektywnym. Bezprawność – jako przedmiotowa cecha sprawcy czynu – jest ujmowana jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który rozumie się nakazy i zakazy wynikające nie tylko z norm prawnych, lecz także wynikające z norm moralnych i obyczajowych określanych jako „zasady współżycia społecznego” lub „dobre obyczaje”. Bezprawność zaniechania następuje wówczas, gdy istniał nakaz działania, zakaz zaniechania, czy też zakaz sprowadzenia skutku, jaki przez zaniechanie może nastąpić. (por. Gerard Bieniek, w: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, tom 2, Warszawa 2005, s. 235-236; orz. SN z dnia 19.07.2003 r., V CKN 1681/00, LEX nr 121742). Wina w znaczeniu subiektywnym odnosi się natomiast do sfery zjawisk psychicznych człowieka i rozumie się ją jako naganną decyzję odnoszącą się do podjętego przez niego bezprawnego czynu, z tym że w przypadku osób prawnych kwalifikacja ta odnosić będzie się do członków organu uprawnionego do reprezentacji osoby prawnej. Zatem na gruncie prawa cywilnego winę można przypisać podmiotowi prawa, kiedy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania zarówno z punktu widzenia obiektywnego, jak i subiektywnego – tzw. zarzucalność postępowania ( tak SN w orz. z dnia 26.09.2003 r., IV CK 32/02, LEX nr 146462).

W dziedzinie odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę szczególnie istotne jest zagadnienie miernika staranności, gdyż zgodnie z art. 355 § 1 k.c. dłużnik jest zobowiązany do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). W myśl art. 355 § 2 k.c. należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Model starannego działania kształtowany jest przez przepisy prawa, zasady współżycia społecznego, zwyczaje, zasady wykonywania zawodu, itp. Wzorzec należytej staranności ma przy tym charakter obiektywny oraz abstrakcyjny. W praktyce jego zastosowanie polega na wyznaczeniu stosownego modelu, ustalającego optymalny w danych warunkach sposób postępowania, odpowiednio skonkretyzowanego i aprobowanego społecznie, a następnie na porównaniu zachowania danego podmiotu z tak określonym wzorcem. O tym, czy na tle konkretnych okoliczności można danej osobie postawić zarzut braku należytej staranności w dopełnieniu obowiązków decyduje jednak nie tylko niezgodność jej postępowania z wyznaczonym modelem, lecz także empirycznie uwarunkowana możliwość oraz powinność przewidywania odpowiednich następstw zachowania. Miernik postępowania, w istocie odnoszący się do miary należytej staranności, nie powinien być formułowany na poziomie obowiązków niedających się wyegzekwować, oderwanych od doświadczeń oraz uwzględniających reguły zawodowe i konkretne okoliczności a także – jak tego wymaga art. 355 § 2 k.c. – typ stosunków ( tak również SN w orz. z dnia 08.07.1998r., III CKN 574/97, Legalis). W przypadku staranności lekarzy
i innego personelu placówek medycznych poziom wymagań w sferze diagnozy i terapii musi wyznaczać stan wiedzy medycznej, który należy pojmować szeroko. Obejmuje on nie tylko metody leczenia, ale również stosowanie leków i wyposażenie medyczne placówek zdrowia ( tak SN w orz. z dnia 28.10.1983 r., II CR 358/83, LEX nr 1286409).

Wobec tego, gdy przedmiotem oceny jest przeprowadzenie jakiejś procedury medycznej, za bezprawne należy uznać dokonanie jej niezgodnie ze sztuką lekarską, bez zachowania najwyższej staranności wymaganej od profesjonalistów w zakresie medycyny. Do obowiązków lekarzy oraz personelu medycznego należy podjęcie takiego sposobu postępowania (leczenia), które gwarantować powinno, przy zachowaniu aktualnego stanu wiedzy i zasad staranności, przewidywalny efekt w postaci wyleczenia, a przede wszystkim nienarażanie pacjentów na pogorszenie stanu zdrowia ( por. orz. SN z 10.02.2010 r., V CSK 287/09, LEX nr 786561). Za wadliwe i bezprawne należy uznać także stosowanie metod
i środków starych, nie rokujących (czy gorzej rokujących) skuteczności, jeśli są one powszechnie zastępowane innymi metodami leczenia ( tak SN w orz. z 01.12.1998 r., III CKN 741/98, LEX nr 35751). Jeżeli więc działanie personelu medycznego w danym przypadku było prawidłowe i zgodne ze sztuką lekarską, to ani ten personel, ani zatrudniająca ich placówka medyczna nie ponoszą odpowiedzialności odszkodowawczej za powikłania wynikłe z zabiegu, choćby istniał związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zachowaniem personelu a wystąpieniem powikłań. Szczególnie w dziedzinie medycyny nawet zachowanie najwyższej staranności nie wykluczy nigdy ze stuprocentową pewnością wystąpienia pewnych negatywnych skutków zabiegu, wynikających już z samej ingerencji w organizm człowieka czy też indywidualnych cech organizmu.

Na gruncie powyższych reguł, w rozpatrywanej sprawie nie istnieją podstawy do przypisania personelowi pozwanej spółki bezprawności postępowania w opisanym wyżej znaczeniu, a w konsekwencji i odpowiedzialności cywilnej związku ze wskazywanymi przez powódkę szkodami i krzywdą na skutek przeprowadzonych u niej zabiegów usuwania tkanki tłuszczowej. Z materiału dowodowego sprawy nie wynikało bowiem, by lekarze przeprowadzający przedmiotowe zabiegi u powódki nie dochowali należytej staranności, postąpili w sposób sprzeczny z aktualną wiedzą medyczną czy zasadami sztuki lekarskiej. Przeciwnie, jak wynika z opinii biegłych sądowych z zakresu chirurgii plastycznej, dermatologii i neurologii, brak jest podstaw do podważenia prawidłowości zabiegów wykonanych u powódki w pozwanej placówce medycznej. Biegli wprost wskazali, że lekarze nie popełnili błędów medycznych, zastosowane przez nich metody liposukcyjne były nowatorskie i zostały wykonane prawidłowo. Zabiegi te wykonywane były na różnych częściach ciała powódki, lecz z uwzględnieniem czasu niezbędnego do regeneracji organizmu jako całości. Nie wystąpiły więc nieprawidłowości dotyczące rodzaju i częstotliwości wykonywanych zabiegów. Powódka została zakwalifikowana do zabiegów w sposób prawidłowy, przeprowadzony został z nią wywiad medyczny oraz zlecono wykonanie badań diagnostycznych, które nie ujawniły medycznych przeszkód do zastosowania takich zabiegów. Zastosowane metody zabiegów były bezpieczne, a procedura ich wykonania prawidłowa. Nie wystąpiły u powódki jakiekolwiek zakażenia, stany zapalne skóry czy inne niepożądane powikłania, które mogłoby świadczyć o niewłaściwym postępowaniu przy stosowaniu procedur medycznych.

Z opinii biegłych, jak i z dokumentacji fotograficznej znajdującej się w aktach sprawy wynika nadto, że dzięki przeprowadzonym zabiegom liposukcyjnym nastąpiła u powódki znaczna poprawa kształtu ciała w związku z eliminacją depozytów tłuszczowych deformujących jej tułów, uda, kolana i podbródek. Sylwetka powódki prezentuje się obecnie w sposób dużo bardziej atrakcyjny w stosunku do stanu sprzed przeprowadzenia u niej przedmiotowych zabiegów. Zmiany, które zaszły w wyglądzie ciała powódki na skutek przedmiotowych zabiegów są korzystne i trwałe.

Na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów można stwierdzić, że obszarami ciała powódki, w których po przeprowadzonych w pozwanej placówce zabiegach wystąpiły pewne niedoskonałości, są obszar wewnętrznej strony ud i powłoki brzuszne, na których wystąpiły niewielkie ubytki tkanki podskórnej. Jak podkreślili jednak biegli, zmiany te nie mają żadnego wpływu na fizyczne funkcjonowanie organizmu powódki, nie ograniczają jakiejkolwiek funkcji organizmu ani sprawności fizycznej oraz nie powodują żadnych cierpień fizycznych. Zmiany takie stanowią jedynie niewielki defekt estetyczny
w miejscach, które i tak zwyczajowo są zakryte. Nie wpływa to negatywnie na codzienne życie powódki. Z opinii biegłych wynika przy tym, że występowanie po zabiegach usuwania nadmiaru tkanki tłuszczowej krwiaków, wgłębień, bruzd czy zaczerwienień skóry jest normalnym następstwem tego typu zabiegów (są to typowe powikłania). Ponadto nieprawidłowości w postaci niewielkiego niedoboru podskórnej tkanki tłuszczowej wewnętrznej powierzchni górnej części obu ud (nieznacznie większy po stronie lewej) oraz nieznaczne ciemniejsze zabarwienie skóry na tym obszarze te nie mogą stanowić podstawy do uznania wystąpienia u powódki uszczerbku na zdrowiu, a jedynie stanowi to niewielki defekt kosmetyczny. U powódki nie ma zaś zrostów, blizn podskórnych czy innych tego rodzaju patologii. Odnośnie fałdu skóry na brzuchu powódki, z opinii biegłych wynika, że jest to naturalny efekt odessania podskórnej tkanki tłuszczowej w tej okolicy, nie wymagający żadnego leczenia.

Z opinii biegłego lekarza z dziedziny neurologii wynika nadto, że wskutek wielu zabiegów usuwania tkanki tłuszczowej u powódki doszło do zaburzeń czucia i parestezji na udach i brzuchu, które wymagają farmakoterapii. Niemniej jednak następstwa te zaliczyć należy do normalnych i typowych następstw zabiegów usuwania tkanki tłuszczowej, mających do tego charakter subiektywny i trudny do oceny. Zabiegi liposukcji – niezależnie od stosowanej metody – niszczą bowiem nie tylko tkankę tłuszczową, ale także inne struktury, w tym zakończenia nerwowe unerwiające częściowo skórę. Uszkodzone włókna nerwowe mogą odrastać, ale gdy odrost ten przebiega nieprawidłowo, pojawiają się miejscowe zaburzenia czucia i bolesne parestezje. U powódki w związku z zabiegami nie doszło o uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego lub innych skutków neurologicznych, które mogłyby świadczyć o nieprawidłowościach w przeprowadzeniu zabiegów.

W świetle dokonanych w sprawie ustaleń stwierdzić należy jednoznacznie, że zabiegi usuwania tkanki tłuszczowej przeprowadzone u powódki w placówce medycznej pozwanej spółki zostały przeprowadzone w sposób prawidłowy, a ich cel, tj. poprawa kształtu
i wyglądu ciała powódki, został osiągnięty. W przypadku zabiegów medycyny estetycznej, do których należą zabiegi usuwania tkanki tłuszczowej podskórnej, właśnie taki jest ich oczekiwany efekt – obiektywna poprawa wyglądu zewnętrznego pacjenta. Faktem jest, że wskutek przeprowadzonych zabiegów u powódki powstały miejscowo niewielkie niedobory podskórnej tkanki tłuszczowej wewnętrznej powierzchni górnej części ud oraz nieznaczne ciemniejsze zabarwienie skóry na tym obszarze, jak również parestezje na wewnętrznej stronie ud i brzuchu, niemniej jednak objawy te zakwalifikować należy jako następstwa normalne i typowe dla tego typu zabiegów, które nie świadczą o popełnieniu przez lekarzy błędów medycznych.

Wbrew zarzutom powódki, została ona w sposób należyty poinformowana przez personel pozwanej spółki o specyfice zabiegów, ich spodziewanych skutkach (w tym zdarzającej się potrzebie ich powtarzania), możliwych powikłaniach, tak by mogła wyrazić świadomą zgodę na wykonanie zabiegów, w tym na wiążące się z nimi ryzyka. Informacja udzielana przez lekarza przed zabiegiem powinna zawierać takie dane, które pozwolą pacjentowi podjąć decyzję o wyrażeniu zgody na zabieg z pełną świadomością tego, na co się godzi i czego może się spodziewać. Lekarz powinien poinformować pacjenta o rodzaju i celu zabiegu oraz o wszystkich jego następstwach, które są zwykle skutkiem zabiegu,
tj. pożądanych – ze względu na jego cel – skutkach zabiegu, jak i o innych jego skutkach (tzw. skutkach ubocznych). Informacja powinna w szczególności obejmować te dające się przewidzieć możliwe następstwa zabiegu ( tak SN w orz. z 31.08.2017 r., V CSK 619/16, Legalis). Warunki te zostały spełnione w rozpatrywanej sprawie.

Z przedłożonej do akt sprawy dokumentacji wynika, że powódka przed każdym zabiegiem podpisywała formularze zgody na zabieg, w których wymienione były możliwe skutki uboczne zabiegów, a kwestie powyższe były również omawiane z powódkę przez lekarzy. Dotyczyło to także, wbrew odmiennym twierdzeniom powódki, zabiegów z użyciem preparatu A., na które powódka wyraziła zgodę. Faktem jest, że u powódki dokonano pięciokrotnie podania w/w preparatu (w dniach 18 grudnia 2014 r, 19 lutego 2015 r.,
26 marca 2015 r., 7 maja 2015 r. i 25 czerwca 2015 r.), a dokument zgody na zabiegi powódka podpisała tylko raz – w dniu 18 grudnia 2014 r. Niemniej w treści dokumentu zgody na te zabiegi powódka zgodziła się na zastosowanie tego preparatu w rejonie ud i brzucha
w ilości zabiegów 4-5, w odstępach co 3-4 tygodnie. Niewątpliwie zatem powódka wyraziła zgodę na wszystkie zabiegi z użyciem preparatu A., którym została poddana, zaś dopisanie przez lekarza na w/w dokumencie dat, w których wykonane zostały zabiegi, nie świadczy o żadnych nieprawidłowościach przy uzyskiwaniu od powódki zgody na te zabiegi.

Powódka była prawidłowo informowana, zarówno w przypadku zabiegów B., jak i A., o cechach i możliwych następstwach tych zabiegów. Powtórzyć należy, że powódka w podpisanych przez siebie dokumentach oświadczyła, iż rozumie, że wyniki zabiegów są różne u różnych pacjentów i nie mogą być gwarantowane, a ostateczne wyniki mogą być widoczne dopiero po 3-6 miesiącach od wykonania zabiegu; rozumie, że rezultaty mogą być różne w zależności od pacjenta i mogą być konieczne kolejne zabiegi oraz ponoszenie ich kosztów w celu uzyskania spodziewanego przez nią efektu oraz że miała możliwość zadania wszystkich pytań i uzyskała satysfakcjonujące odpowiedzi. Z zeznań świadka – lekarza M. K. (1) wynika, że przed przystąpieniem do każdego zabiegu powódka była informowana przez niego o rodzaju zabiegu, metodzie i możliwych powikłaniach, a zeznania takie korespondują z treścią dokumentów. Z wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów wynika, że powódka została w sposób zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy poinformowana o możliwych skutkach ubocznych zabiegów liposukcyjnych i akceptując je wyraziła zgodę na poddanie się zabiegom. W formularzu zgody pacjenta w przypadku zabiegu B., podpisanym przez powódkę wprost wskazano, że do efektów ubocznych ryzyka związanego z zabiegiem należy m.in. ból, przeczulica skóry ustępujące zazwyczaj do 2 tygodni; nadwrażliwość lub niedoczulica skóry utrzymująca się do 3-6 miesięcy lub dłużej, czasami na trwałe; krwiaki; nierówności, wybrzuszenia, ubytki, twarde miejsca, które nawet mogą pozostać na stałe lub wymagać dodatkowych zabiegów; przebarwienia skóry, które mogą pozostać na stałe. W przypadku formularza zgody na zabieg A. również podano, że do efektów ubocznych zabiegu mogą należeć m.in.: nadwrażliwość lub niedoczulica skóry, parestezje utrzymujące się do
3 miesięcy lub dłużej, czasami na trwałe – występowanie tych objawów do 2-3 miesięcy po zabiegu jest traktowane jako efekt przejściowy i jest częścią normalnego procesu gojenia; krwiaki; nierówności, twarde naprężone miejsca, które nawet mogą pozostać na stałe lub wymagać dodatkowych zabiegów – zwykle ustępują po 2-3 miesiącach (bardzo rzadko), przebarwienia skóry które mogą pozostać na stałe. W zakresie możliwych skutków preparatu A. powódka także została poinformowana, że możliwe skutki uboczne po zabiegu to np.: zaczerwienienie i powstawanie zgrubień, które mogą pozostać na stałe, reakcje alergiczne takie jak pokrzywka i objawy astmy oraz blizny, ropnie i przeczulica w miejscach wstrzyknięć. W świetle tych okoliczności nie budzi wątpliwości, że powódka poddając się zabiegom usunięcia tkanki tłuszczowej była świadoma możliwych następstw tych zabiegów, obejmujących m.in. możliwe, wskazane wyżej ich powikłania, oraz wyraziła zgodę na poddanie się tym zabiegom, przy pełnej świadomości związanych z nimi ryzyk. Powódka była informowana również o tym, że wyniki zabiegów nie są gwarantowane i mogą być różne w zależności od pacjenta, oraz że mogą być konieczne kolejne zabiegi i ponoszenie ich kosztów w celu uzyskania spodziewanych efektów.

Podkreślić trzeba i to, że również biegli sądowi wydający opinie w niniejszej sprawie (z zakresu chirurgii plastycznej, dermatologii i neurologii) zgodnie uznali, że powódka przed każdym zabiegiem, któremu została poddana w pozwanej placówce, odbyła konsultację
z chirurgiem i podpisała szczegółową zgodę na każdy rodzaj zabiegu, który u niej przeprowadzono. Informacje przekazane powódce przed zabiegami spełniały wymogi właściwych i wyczerpujących informacji, umożliwiających jej wyrażenie świadomej zgody na poddanie się zabiegom. Wszystkie zgłaszane przez powódkę powikłania po zabiegach ujęte były w karcie zgody pacjenta na zabieg.

Ze zgromadzonych w sprawie dowodów wynika, że powódka mając pełną świadomość możliwych skutków ubocznych zabiegów usuwania tkanki tłuszczowej oraz możliwej potrzebie ich powtarzania w celu osiągnięcia zadowalających efektów estetycznych, świadomie i dobrowolnie wyrażała zgodę na poddanie się spornym zabiegom w placówce medycznej pozwanej spółki. Powódka, wyrażając zgodę na zabiegi medycyny estetycznej wzięła na siebie ryzyko za wystąpienia tego rodzaju powikłań, jak miejscowe nierówności tkanki podskórnej, przebarwienia czy przeczulica, o których możliwości wystąpienia została należycie poinformowana.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że po stronie personelu medycznego pozwanej spółki nie doszło do bezprawnego i zawinionego działania lub zaniechania –
tj. błędu medycznego, które by mogło uzasadniać cywilną odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanej spółki wobec powódki. Z materiału dowodowego sprawy wynikało, że postępowanie lekarzy konsultujących powódkę i przeprowadzających kolejne zabiegi było prawidłowe, tj. uwzględniało aktualny stan wiedzy medycznej i było zgodne
z zasadami sztuki lekarskiej. Powódka została w prawidłowy i wyczerpujący sposób poinformowana o możliwych efektach ubocznych zabiegów i konieczności ich odpłatnego, kilkakrotnego powtarzania, zaś skutki uboczne zabiegów, jakie wystąpiły u powódki (miejscowe nierówności tkanki podskórnej, przebarwienia czy przeczulica), nie wpływające istotnie na funkcjonowanie powódki, objęte były jej świadomą zgodą. Nie zostały zatem spełnione przesłanki ponoszenia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej względem powódki na podstawie powołanych wyżej przepisów art. 415 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c.
i art. 445 § 1 k.c. Wobec tego roszczenia o zapłatę odszkodowania obejmującego koszty leczenia powódki, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanej na przyszłość były niezasadne.

Nie zasługiwało też na uwzględnienie żądanie powódki o zadośćuczynienie z tytułu naruszenia praw pacjenta. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 849), w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.

Formułując powyższe roszczenie powódka zarzucała naruszenie przez pozwanego jej prawa do informacji i prawa do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych, naruszenie jej prawa do dokumentacji medycznej oraz brak zawarcia z nią profesjonalnej umowy o świadczenie usług medycznych.

Jak zostało szczegółowo wykazane, z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, iż powódce przed zabiegami usuwania tkanki tłuszczowej, którym została poddana
w placówce medycznej pozwanej spółki, udzielono pełnej i wyczerpującej informacji na temat zabiegów, ich możliwych następstw i skutków ubocznych, a przed zabiegami powódka udzieliła pisemnej zgody na ich przeprowadzenie, stosownie do wymogów z art. 18 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Brak było w tym zakresie uchybień po stronie pozwanego. Nie sposób doszukać się naruszenia praw powódki jako pacjenta ze względu na brak zawarcia z nią w formie pisemnej umowy o świadczenie usług medycznych, w której wpisane zostałyby planowane zabiegi oraz ich koszty, w tym koszty ewentualnych poprawek. Przepisy prawa nie formułują wymogu zawarcia tego rodzaju umowy z pacjentem w formie pisemnej. Niewątpliwie w przypadku każdego z zabiegów powódka była informowana o tym, że jego rezultaty nie są gwarantowane oraz że może zaistnieć potrzeba powtarzania zabiegów w celu uzyskania zadowalającego efektu estetycznego. Powódka każdorazowo otrzymywała też informacje o kosztach zabiegów i wyrażając zgodę na zabieg oraz jego koszt w sposób dorozumiany zawierała z pozwaną spółkę umowę na przeprowadzenie zabiegu. Sąd nie dopatrzył się w tym zakresie żadnych nieprawidłowości, niezgodności z prawem lub naruszenia praw pacjenta po stronie powódki.

Niezasadnie powódka zarzuciła pozwanemu naruszenie jej prawa do dokumentacji medycznej. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. Powódka podnosiła w tym zakresie, że pozwana odmawiała jej udostępnienia dokumentacji medycznej, a wydawana dokumentacja była niepełna. Podnosiła również niesprecyzowane bliżej zarzuty co do nieprawidłowości
w prowadzeniu tej dokumentacji przez pozwaną. Zarzuty powódki nie znalazły jednak potwierdzenia w materiale dowodowym. Z poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń wynika bowiem, że w czasie, kiedy powódka była pacjentką w placówce medycznej pozwanej spółki, spółka prowadziła dokumentację medyczną częściowo papierowo, a częściowo elektronicznie, w związku z czym w przypadku dokumentacji papierowej wydawała powódce odpisy dokumentów, a w przypadku dokumentacji elektronicznej – jej wydruki. Sąd nie dopatrzył się w tym zakresie żadnych nieprawidłowości. Powódka zwracała się kilka razy do pozwanej spółki, w tym za pośrednim innych podmiotów (jak Rzecznik Praw Pacjenta czy Minister Zdrowia) o wydanie jej dokumentacji medycznej, przy czym kolejne żądania powódki wynikały z jej przeświadczenia, że wydawana dokumentacja była niepełna. Zasadność tych twierdzeń nie została jednak w toku niniejszego postępowania udowodniona. Z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w szczególności z zeznań świadka E. P. (1) (recepcjonistki w pozwanej placówce medycznej) i z zeznań przedstawiciela pozwanej spółki (...), wynika, że w placówce tej obowiązuje procedura wydawania dokumentacji medycznej, która inicjowana jest pisemnym wnioskiem pacjenta, oraz że zdarzały się sytuacje, w których powódka nie zgłaszała się po odbiór zamówionej dokumentacji. Dokumentacja taka została jednak powódce ostatecznie wydana, o czym świadczy fakt, że została złożona przez samą powódkę do akt niniejszej sprawy. Dokumentacja medyczna dotycząca powódki została także dołączona do akt sprawy przez stronę pozwaną. Brak było podstaw do stwierdzenia, by dokumentacja ta była wybrakowana, niepełna czy prowadzona nierzetelnie, a powódka nie sformułowała w tym zakresie żadnych konkretnych zarzutów. Zastrzeżeń co do kompletności czy rzetelności dokumentacji nie zgłaszali też biegli z dziedziny medycyny, wydający opinie w niniejszej sprawie.
W konsekwencji wszelkie zarzuty powódki w tym zakresie trzeba uznać za bezpodstawne,
a jej żądanie o zasądzenie zadośćuczynienia z tytułu naruszenia praw pacjenta za nieuzasadnione.

Mając to wszystko na uwadze Sąd w pkt. I sentencji wyroku oddalił powództwo na podstawie powołanych wyżej przepisów.

Orzekając o kosztach postępowania w pkt. II sentencji wyroku Sąd kierował się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. Powódka, jako strona przegrywająca sprawę, obowiązana jest zwrócić pozwanemu poniesione przez pozwanego koszty niezbędne do celowej obrony w kwocie 5.417 zł, na którą składają się uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego w stawce 5.400 zł, ustalonej na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800, ze zm.).

Nieuiszczone przez strony i wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie koszty sądowe z tytułu wydatków na opinie biegłych wyniosły łącznie 7.008,71 zł (k. 803, 887, 924, 956, 1018, 1081). Jako ze powódka jest stroną przegrywającą sprawę, Sąd w pkt. III sentencji wyroku nakazał pobrać od niej na rzecz Skarbu Państwa – sądu Okręgowego w Warszawie w/w kwotę, na podstawie art. 83 ust. 1
w zw. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 2257).

XXV C 57/17

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE