Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy S. S.

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: E. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 4 września 2013 r., znak: (...)

w sprawie: E. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej E. S. prawo do emerytury od dnia (...)r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej E. S. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczona nie spełniła warunku posiadania 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Pozwany nie zaliczył ubezpieczonej okresu pracy od 20.06.1975 r. w Hucie (...) w I. oraz okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w I. od 4.06.1987 r. do 31.12.1998 r. uwagi na braki formalne zaświadczeń o pracy w szczególnych warunkach dotyczących tych okresów zatrudnienia.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczona wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury z uwagi na to, że przepracowała wymagany okres w warunkach szczególnych w Hucie (...) w I. jako zdobnik szkła a w Przedsiębiorstwie (...) w I. jako klejarz.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. S., urodzona (...), ukończyła szkołę zawodową przy Hucie (...) w I. w zawodzie zdobnika szkła. Zatrudniła się w tym zakładzie od 20.06.1975 r. jako zdobnik szkła w dziale zdobienia. Przez cały okres zatrudnienia wykonywała czynności ręcznego zdobienia kryształów. To była stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 8 godzin dziennie. Taką pracę wykonywała do 14.06.1982 r. Ubezpieczona korzystała z urlopu bezpłatnego od 15.06.1982 r. do 1.06.1984 r. w związku z opieką nad rodzicami.

Następnie ubezpieczona zatrudniła się w Zakładach (...) w I. jako klejarz. Umowę sporządzono na stanowisku szwacz odzieży, taką pracę wykonywała ubezpieczona dwa tygodnie, a potem pracowała na maszynie klejczej. Początkowo jej stanowisko określono jako szykowacz a potem nazwę zmieniono na klejarza. Ubezpieczona pracowała przy maszynie na którą nakładała części odzieży i części z klejem, które pod wpływem wysokiej temperatury powodowały łączenie odzieży albo kawałków materiałów. Taką pracę wykonywała codziennie, w pełnym wymiarze czasu pracy do 31.12.1998 r.

dowód: umowy o pracę, świadectwa pracy w aktach osobowych powódki, zeznania świadków M. H., M. Ś., D. M., E. K. i ubezpieczonej – zapis protokołu rozprawy, płyta k.40 verte

W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 15.06. 1987r. wydanym przez Hutę (...) w I. wskazano, że ubezpieczona pracowała jako zdobnik szkła w okresie od 20.06.1975 r. do 14.06.1982r., wykonując stale i w pełnym wymiarze pracę z wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 6.08.1983 r. W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 13.08.1999 r. wydanym przez Zakłady (...) w I. wskazano, że ubezpieczona od 4.06.1987 r. do 2.07.1999 r. wykonywała pracę klejarza wymienioną w wykazie A dział VII poz.8 pkt 2 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 6.08.1983 r.

dowód: świadectwa pracy w szczególnych warunkach k.3 i 4 akt.

Ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę (...) r.

dowód: wniosek w aktach rentowych powódki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach osobowych ubezpieczonej oraz w jej aktach rentowych, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków M. H., M. Ś., D. M., E. K. bowiem były one zgodnie spójne, wzajemnie się uzupełniały z zeznaniami ubezpieczonej i znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczoną, M. H. i M. Ś. w Hucie (...) w I. a D. M. i E. K. w Zakładach (...) w I. stąd ich zeznania stanowiły miarodajny - dla ustalenia stanu faktycznego w sprawie, dowód. Zeznania ubezpieczonej, jako zgodne z zeznaniami świadków i znajdujące potwierdzenie w zebranych w sprawie dowodach z dokumentów, również zasługiwały na wiarę.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczona od 20.06.1975 r. do 14.06.1982 r. pracowała w Hucie (...) w I. jako zdobnik szkła i wykonywała pracę w szczególnych warunkach wymienioną w dziale XIII pkt. 12 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 8.02.1983r. w sprawie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W Przedsiębiorstwie (...) w I. w okresie od 4.06.1987 r. do 31.12.1998 r. ubezpieczona pracowała jako klejarz i wykonywała pracę w szczególnych warunkach wymienioną w dziale VII pkt. 8 wykazu A stanowiącego załącznik do cyt.rozporządzenia Rady Ministrów z 8.02.1983r. Pozycja 12 działu XIII cyt. załącznika A do prac w szczególnych warunkach zalicza maszynowe i ręczne zdobienie szkła a pozycja 8 działu VII załącznika A do prac w szczególnych warunkach zalicza obsługę urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym.

Sąd dokonał następnie oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art. 184. ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.( art. 184 ust. 2)

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

W myśl § 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Postępowanie dowodowe potwierdziło fakt pracy powódki w szczególnych warunkach o których mowa w dziale XIII pkt.12 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., w spornym okresie w Hucie (...) w I. oraz fakt pracy powódki w szczególnych warunkach o których mowa w dziale VII pkt.8 w Przedsiębiorstwie (...) w I. i okresy te łącznie przekraczają 15 letni okres wymagany przepisem art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku. Organ rentowy nie kwestionował spełnienia przez ubezpieczoną pozostałych warunków uzyskania prawa do emerytury dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku, przyznając ją od dnia ukończenia przez ubezpieczoną wieku 60 lat.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na braki formalne świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, których usunięcie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem.

SSO Ewa Milczarek