Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2014 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 6 września 2012 r. znak (...)

w sprawie: M. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu M. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.,

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 4574/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 września 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpoznaniu wniosku M. K. z dnia 16 lipca 2012r. – odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Powołując się na art. 57 i art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ) organ rentowy wskazał, iż prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu pracownikowi, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, t.j. 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu,

3)  niezdolność do pracy powstała w trakcie okresów składkowych i nieskładkowych lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony nie spełniał powyższych warunków ponieważ orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 sierpnia 2012r. ustalono uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego, wobec czego wniosek o rentę załatwiono decyzją odmowną.

Odwołanie od tej decyzji wniósł ubezpieczony M. K., domagając się przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Ubezpieczony wskazywał na to, że mimo iż Lekarz Orzecznik ZUS przyznał mu prawo do świadczeń na okres 8 miesięcy, to ZUS Inspektorat w N. odmówił tych świadczeń, twierdząc iż nie spełnia podstawowych warunków. Ponadto twierdził on, iż jest niezdolny do pracy , gdyż lekarz medycyny pracy nie wyraził zgody na podjęcie przez niego zatrudnienia, a pracodawca w tej sytuacji rozwiązał z nim umowę o pracę. Skarżący podkreślał też, że jest obecnie pod stałą opieką lekarzy specjalistów: ortopedy, chirurga, kardiologa, neurologa, diabetologa i reumatologa , gdyż choruje na cukrzycę, nadciśnienie, zwyrodnienie stawów kolanowych, dnę moczanową.

Organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹K.p.c., powołując się na niewniesienie przez ubezpieczonego sprzeciwu do orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 sierpnia 2012r. do Komisji Lekarskiej ZUS w ustawowo przewidzianym terminie.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Zaskarżoną decyzją z dnia 6 września 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, argumentując iż orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 sierpnia2012r. ustalono dla ubezpieczonego uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego.

Orzeczenie Lekarza Orzecznika z dnia 22 sierpnia 2012r. ( k. 44 akt rentowych ) rzeczywiście stwierdzało, iż w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 8 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

Jednak decyzją z dnia 30 sierpnia 2012r. ( k. 46 akt organu rentowego ) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, twierdząc iż ubezpieczony nie wykorzystał okresu zasiłku chorobowego. Organ ten powołał się przy tym na art. 18 ustawy a dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t.j. Dz. U z 2010r. Nr 77, poz. 512). Dopiero w dniu 23 października 2012r. organ rentowy uchylił powyższą swoją decyzję z dnia 30 sierpnia 2012r. i przyznał ubezpieczonemu M. K. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 6 marca 2012r. do 31 października 2012r.

Powyższe działanie organu rentowego spowodowało, iż nie zostało przeprowadzone przez organ rentowy postępowanie orzecznicze w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy M. K., mimo iż ubezpieczony zgłosił wniosek o to świadczenie. W dniu 1 listopada 2012r. ubezpieczony utracił prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i twierdził w niniejszej sprawie iż jest nadal niezdolny do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było w tej sytuacji podstaw do uwzględnienia zgłoszonego w odpowiedzi na odwołanie wniosku o jego odrzucenie na podstawie art. 477 ⁹ §3 ¹ K.p.c., gdyż decyzja organu rentowego z dnia 6 września 2012r. odmawiająca ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy odwoływała się do orzeczenia Lekarza Orzecznika z dnia 22 sierpnia 2012r., które zostało wydane w odrębnym postępowaniu o świadczenia rehabilitacyjne, a nie w sprawie o rentę, w której ubezpieczony – wobec braku orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS – nie mógł wnieść sprzeciwu. Skoro organ rentowy nie przeprowadził postępowania orzeczniczego w sprawie wszczętej wskutek wniosku ubezpieczonego o rentę z tytułu niezdolności do pracy, przekazując odwołanie ubezpieczonego do rozpoznania Sądowi Okręgowemu, to wystąpiła w toku procesu potrzeba dokonania ustalenia czy ubezpieczony ( po wyczerpaniu z dniem 31 października 2012r. okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego ) jest nadal niezdolny do pracy w sposób nie rokujący już odzyskania zdolności do pracy.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji z dnia 6 września 2012r. organ rentowy błędnie powołał się na orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 sierpnia 2012r., gdyż orzeczenie to nie przyznawało ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, lecz stanowiło dopiero jeden z etapów postępowania o to świadczenie, do którego ubezpieczony mógł nabyć prawo dopiero na podstawie decyzji organu rentowego. Mimo, iż wydane zostało przez Lekarza Orzecznika ZUS powyższe orzeczenie, to organ rentowy decyzją z dnia 30 sierpnia 2012r. odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, i dopiero decyzją zamienną z dnia 23 października 2012r. przyznał mu prawo do tego świadczenia na okres do 31 października 2012r. Aktualność zachowywał po tym dniu wniosek ubezpieczonego o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Skoro organ rentowy nie przeprowadził w sprawie o rentę postępowania orzeczniczego w kwestii ustalenia czy ubezpieczony po dniu 31 października 2012r. jest niezdolny do pracy, to w celu wyjaśnienia tej kwestii na etapie postępowania sądowego ( po wniesieniu przez ubezpieczonego odwołania od decyzji odmawiającej mu tego świadczenia ) Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: specjalisty medycyny pracy otolaryngologa, specjalisty chorób wewnętrznych – kardiologa i specjalisty medycyny przemysłowej.

Powołany w sprawie zespół biegłych sądowych rozpoznał u ubezpieczonego następujące schorzenia:

1)  nadciśnienie tętnicze II stopnia z angiopatią nadciśnieniową II stopnia,

2)  cukrzycę typu II,

3)  chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa odcinka L-S z przepukliną jądra miażdżystego z zespołem bólowym korzeniowym ciężkim, ze wskazaniem do leczenia operacyjnego,

4)  chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych,

5)  prosty nieżyt krtani.

W ocenie biegłych sądowych ubezpieczony ( lat 48 z zawodu brukarz i betoniarz) z chorobą nadciśnieniową niepoddającą się leczeniu farmakologicznemu, która spowodowała angiopatię, z cukrzycą typu II i wysokimi wartościami cukru, z dolegliwościami kręgosłupa powodowanymi dyskopatię odcinka L4 – L5 ( z powodu których skierowany został na leczenie operacyjne ) jest częściowo niezdolny do pracy od zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, to jest od 1 listopada 2012r. do 31 grudnia 2015r. Biegli wskazali też, że praca w zawodzie brukarza spowodowała u niego zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych wymagające leczenia. Bezwzględnie przeciwwskazana jest dla ubezpieczonego ciężka praca fizyczna, a zwłaszcza praca betoniarza czy brukarza.

Biegli stwierdzili też, iż posługiwali się przy wydaniu swojej opinii tymi samymi wynikami badań i konsultacji, które posiadali lekarza ZUS oraz nowymi dokumentami: badaniem MR kręgosłupa i badaniem echa serca.

( protokół badań sądowo-lekarskich i orzeczenie lekarskie z dnia 22.10.2013r. k. 36-37 akt sprawy ).

Organ rentowy odnosząc się do treści powyższej opinii biegłych sądowych wniósł – zgodnie ze stanowiskiem Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS – o uchylenie zaskarżonej decyzji, przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ rentowy i umorzenie postępowania – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 K.p.c. Organ rentowy uzasadniał ten wniosek nowymi okolicznościami i dodatkowymi badaniami, które wskazywałyby na przekazanie sprawy do postępowania orzeczniczego ZUS II instancji. W przypadku nieuwzględnienia tego wniosku organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

( pismo procesowe organu rentowego – k. 54 ).

Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku organu rentowego o zastosowanie art. 477 ¹⁴ § 4 K.p.c. poprzez uchylenie zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji, umorzenie postępowania i przekazania sprawy organowi rentowemu. Po pierwsze, organ rentowy w uzasadnieniu tego wniosku nie wskazał jakie nowe okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy ubezpieczonego M. K. pojawiły się po wniesieniu odwołania. Stwierdzone przez biegłych schorzenia występowały u ubezpieczonego także przed wniesieniem odwołania oraz w czasie rozpoznawania przez organ rentowy wniosku o rentę. Za nowe okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴§4 K.p.c. nie mogą być uznane powoływane w opinii biegłych badania MR kręgosłupa oraz echo serca, które stanowiły jedynie potwierdzenie schorzeń ubezpieczonego występujących w jego organizmie przed wniesieniem odwołania. Badania te nie ujawniły natomiast nowych schorzeń ubezpieczonego, których nie mogły zdiagnozować lekarskie organy orzecznicze ZUS w postępowaniu wszczętym na skutek wniosku o rentę. Z załączonej do sprawy przez organ rentowy dokumentacji orzeczniczej wynika, iż choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, dna moczanowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły zespół bólowy korzeniowy w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa stwierdzone zostały zarówno w zaświadczeniu o stanie zdrowia z dnia 18 czerwca 2012r., jak i w opinii lekarskiej Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 sierpnia 2012r.

Podkreślić przy tym należy, iż organ rentowy nie wniósł merytorycznych zastrzeżeń do opinii zespołu biegłych sądowych z dnia 22.10.2013r. W ocenie Sądu Okręgowego dowód ten pozwalał na wydanie w niniejszej sprawie stanowczego rozstrzygnięcia, gdyż biegli szczegółowo zanalizowali aktualny stan zdrowia ubezpieczonego z punktu widzenia jego możliwości wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi przez niego kwalifikacjami zawodowymi na stanowiskach brukarza czy betoniarza.

Poważne i liczne schorzenia ubezpieczonego rozpoznane przez biegłych sądowych , powstałe na długo przez wniesieniem w niniejszej sprawie odwołania , czynią go częściowo niezdolnym do pracy. Wiarygodność i moc dowodowa tej opinii wynika także z faktu, iż wnioski biegłych sądowych stanowią logiczną konsekwencję prawidłowych ustaleń faktycznych, które uwzględniają realia towarzyszące wykonywaniu przez ubezpieczonego pracy na wyżej wskazanych stanowiskach. Częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy nie może być kwestionowana, skoro z wywiadu zawodowego ( k. 42 akt rentowych) praca ubezpieczonego w zawodzie brukarza – betoniarza charakteryzowana jest jako bardzo ciężka, wymagająca sprawności obu rąk, długiego stania, chodzenia, wymuszonej pozycji, schylania się, przebywania na wysokości i podnoszenia noszenia) ciężarów.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej: „ustawa emerytalna") renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ostatniej przesłanki ( powstanie niezdolności do pracy w określonym czasie ) nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. W myśl art. 12 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym za całkowicie niezdolną do pracy uznaje się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 tej ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób nie budzący wątpliwości wykazał, iż ubezpieczony M. K. jest częściowo niezdolny do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych. Organ rentowy nie kwestionował w toku procesu spełnienia przez ubezpieczonego pozostałych przesłanek nabycia prawa do renty.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 K.p.c. w związku z powołanymi wyżej przepisami ustawy emerytalnej Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres orzeczony przez biegłych sądowych. Przy ustaleniu początkowej daty przyznania świadczenia Sąd miał też na uwadze, iż zgodnie z art. 100 ust. 2 jeżeli ubezpieczony pobiera świadczenie rehabilitacyjne, to prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego świadczenia.

W punkcie II wyroku Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, i której mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej , gdyż biegli sądowi dokonywali swoich ustaleń także na podstawie wyników nowych badań dostarczonych przez ubezpieczonego ( vide opinia k. 37 akt sprawy ).

Na oryginale właściwy podpis.