Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2013 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 17 października 2012 r., znak: (...)

w sprawie: A. P.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu

A. P. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia

2013 r. ,

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej

do wydania decyzji,

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na

rzecz ubezpieczonego A. P. kwotę 360 ( trzysta

sześćdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu A. P. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 roku, nr 153, poz. 1227) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.) W uzasadnieniu decyzji wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w/w przepisach, ponieważ nie udokumentował wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy uwzględnił bowiem do okresów pracy w szczególnych warunkach 4 lata i 27 dni. Nie uwzględniono okresu pracy od 13.11.1971 r. do 28.12.1983 r. w Kombinacie (...), na podstawie świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 25.09.2012 r. wystawionego przez (...) S.A ponieważ w świadectwie tym wymieniono trzy stanowiska pracy i przyporządkowano je jednemu stanowisku z zarządzenia resortowego. Do odwołania ubezpieczony dołączył pismo z (...) S.A. w którym zawarto wyjaśnienie dotyczące świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Wskazano mianowicie, iż ubezpieczony w okresie od 13.11.1971 r. do 14.11.1977 r. pracował jako monter zabezpieczenia ruchu pociągów (dział II poz. 1 pkt 5), w okresie od 15.11.1977 r. do 30.06.1982 r. pracował jako elektromonter (dział II poz. 1 pkt 5), zaś w okresie od 1.07.1982 r. do 28.02.1983 r. był zatrudniony jako telemonter utrzymania ruchu (dział II poz. 1 pkt 5).

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnianiu odwołania wnioskodawca wskazał, że w zakwestionowanym przez organ rentowy okresie pracował w warunkach szczególnych. Okoliczność, iż pracodawca wystawił w sposób nieprawidłowy świadectwo pracy nie powinna mieć jego zdaniem wpływu na przysługujące mu uprawnienia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

W piśmie przygotowawczym z dnia 2 sierpnia 2013 r. pełnomocnik powoda wskazał, iż świadectwo pracy wystawione w dniu 25 września 2012 r. zostało anulowane co wynika z treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionego przez (...) S.A. w dniu 24 lipca 2013 r. stanowiącego załącznik do pisma. Pełnomocnik powoda wniósł o włączenie tego świadectwa w poczet materiału dowodowego.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. P. urodzony dnia (...), złożył w dniu 12.10.2012 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 28 lat, 5 miesięcy i 24 dni. Organ rentowy uwzględnił do okresów wykonywania zatrudnienia w warunkach szczególnych 4 lata i 27 dni, tj. okresy zatrudnienia od 31.12.1986 r. do 31.07.1989 r. na stanowisku wiertacza strzałowego oraz od 1.09.1991 r. do 28.02.1993 r. na stanowisku mistrza specjalisty ds. zaopatrzenia.

- okoliczności bezsporne

Sporną pozostawała okoliczność czy ubezpieczony przez okres, co najmniej 15 lat był zatrudniony w warunkach szczególnych. Należało zatem ustalić jaki charakter miało zatrudnienie ubezpieczonego w Kombinacie (...) S.A. w okresie od 13.11.1971 r. do 31 sierpnia 1991 r., oraz czy okres ten można zakwalifikować do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe na podstawie, którego ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony A. P. w okresie od 13.11.1971 r. do 28.12.1993 r. był zatrudniony w Kombinacie (...) S.A. w B.. Wnioskodawca we wskazanym okresie pracy zatrudniony był m.in. na następujących stanowiskach:

- od 13.11.1971 r. do 14.11.1977 r. na stanowisku montera zabezpieczenia ruchu pociągów (okres 6 lat i 2 dni). Wykonywał wówczas prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów na stanowisku montera zabezpieczenia ruchu pociągów (dział VIII poz. 13 wykazu A). Do jego obowiązków należało utrzymywanie stanu izolacji torowej, która służyła do wyświetlania drogi pociągów na pulpicie sterowniczym dyżurnego ruchu. Jeżeli izolacja była niesprawna, nie był możliwy ruch pociągów po danej trasie. Do ubezpieczonego należało więc utrzymanie stanu izolacji w pełnej sprawności, w tym celu sam dokonywał napraw bezpośrednio na torach kolejowych;

- od 15.11.1977 r. do 30.06.1982 r. na stanowisku elektromontera (4 lata 7 miesięcy i 16 dni ) wykonywał wówczas prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie ( dział XIV poz. 25 wykazu A ). Powód pracował w powyższym okresie na Wydziale (...) i Kontroli Pomiaru. Był to wydział utrzymania ruchu na wydziałach : cementu, surowca, pakowni, komór kurzowych i analizatorów. Do obowiązków powoda należało w tym okresie ustawianie parametrów wag dozujących w celu ustawienia prawidłowej struktury mieszanek i uzyskania prawidłowych proporcji produktów, ustawieniem parametrów pomp i wentylatorów. Wszystkie te prace wykonywane były bezpośrednio na będących w ruchu wydziałach produkcji cementu w narażeniu na zapylenie, działanie wysokich temperatur oraz działanie izotopów służących do pomiaru urobku.

Na wydziałach tych obrabiano surowce i półprodukty służące do produkcji cementu ( działały młyny surowców mineralnych wychodzących z pieców, funkcjonowały pompy dozujące wodę do mieszanek krzemkowych, oraz piece osuszające masę do produkcji cementu, wentylatory schładzające surowce wychodzące z pieców – zatrudnieni tam pracownicy wykonywali prace przy produkcji cementu – wykaz A dział V pozycja 14 );

- od 1.07.1982 r. do 28.12.1983 r. na stanowisku telemontera utrzymania ruchu (1 rok, 5 miesięcy i 28 dni) wykonywał wówczas prace polegające na montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych (dział VIII poz. 20 wykazu A) W okresie tym powód pracował na stanowisku telemontera na Oddziale (...) Kontroli Pomiaru i (...). Do jego obowiązków należało utrzymanie łączności między wydziałami polegające głównie na naprawach linii kablowych oraz linii telefonicznych napowietrznych.

We wszystkich wymienionych okresach ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, nie korzystał z dłuższych zwolnień lekarskich ani urlopów bezpłatnych

Dowód: zeznania świadków J. S.,, S.

G., H. P., S. N.

( e- protokół rozprawy – k. 46) , przesłuchanie powoda

( e-protokół rozprawy k. 68), świadectwo pracy

w warunkach szczególnych. 6.11.2013 r. ( k.54 akt )

dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego nadesłane

przez pracodawcę.

Sąd uznał zeznania świadków oraz zeznania ubezpieczonego za wiarygodne, zeznania te nie zawierają sprzeczności, tworzą spójną, logiczną całość oraz są zgodne z dokumentami zebranymi w toku postępowania oraz dokumentami znajdującymi się w aktach ZUS.

Sąd rozważył, co następuje:

Sąd analizował powyższy stan faktyczny w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, nr 153,poz.1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust 2).

Zgodnie z treścią art. 32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ww. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło na stwierdzenie, iż A. P. w okresie zatrudnienia w Kombinacie (...) S.A od 13.11.1971 r. do 14.11.1977 r. pracując na stanowisku montera zabezpieczenia ruchu pociągów wykonywał prace wymienione w dziale XIV poz. 25 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów, w okresie od 15.11.1977 r. do 30.06. 1982 r. pracując na stanowisku elektromontera wykonywał wówczas prace wymienione w dziale XIV poz. 25 wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia , tj. prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie ( prace przy produkcji cementu - wykaz A dział V poz. 14 ).

W okresie od 1.07.1982 r. do 28.12.1983 r. pracując na stanowisku telemontera wykonywał prace wymienione w dziale VIII poz. 20 wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia polegające na montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych. We wszystkich wskazanych okresach ubezpieczony wykonywał więc pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanego przepisu art. 32 ust 1, ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wykonywana przez niego w wymienionych okresach praca jest pracą o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Łącznie okres tego rodzaju zatrudnienia ubezpieczonego wyniósł 16 lat 2 miesiące i 13 dni.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że ubezpieczony posiada wymagany łączny 15 - letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, uprawniający do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na mocy cytowanego art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zaliczenie wymienionych wyżej okresów spowodowało, że odwołujący spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.)

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił w punkcie 1 wyroku decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 stycznia 2013 r.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ubezpieczony za sporny okres nie przedstawił organowi rentowemu prawidłowego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Sam pracodawca ubezpieczonego miał trudności z prawidłowym zakwalifikowaniem jego zatrudnienia pod właściwe działy i pozycje wykazu A, co skutkowało wystawianiem kolejnych świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, z jednoczesnym anulowaniem wystawionych wcześniej dokumentów. Podkreślić jednak należy, iż wadliwe działanie pracodawcy ubezpieczonego nie może pozbawiać go należnych mu uprawnień emerytalnych, gdyż o ich nabyciu decyduje rzeczywisty charakter wykonywanej pracy ( kwalifikowanej jako zatrudnienie w szczególnych warunkach ). Mając zatem na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym oraz ograniczenia dowodowe dla przyznania żądanego świadczenia koniecznym było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 98 § 1 i 3 i art. 99 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), zasądzając od pozwanego organu na rzecz powoda kwotę 360,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Janusz Madej