Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

S. M. wystąpił przeciwko D. L. z powództwem o zapłatę następujących sum pieniężnych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2019 roku:

- kwotę 100.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego,

- kwotę 4740 zł z tytułu odszkodowania.

W uzasadnieniu pozwu podano, że powód doznał obrażeń ciała na skutek zadanych mu przez pozwanego w dniu 28 stycznia 2018 roku ciosów maczetą.

(pozew, k. 3- 13)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

(odpowiedź na pozew k. 55-57)

W piśmie procesowym datowanym na 17 sierpnia 2021 roku powód rozszerzył powództwo wnosząc dodatkowo o zapłatę dalszego odszkodowania w kwocie 9000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pismu zawierającego zmianę powództwa. Odpis tego pisma doręczono stronie pozwanej w dniu 30 września 2021 roku.

(pismo procesowe powoda k. 176-177, potwierdzenie doręczenia k. 189)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. W. (1) pozostawała w związku nieformalnym z D. L., mieszkała z nim. Powód był dla S. W. (1) kolegą z pracy. W dniu 28 kwietnia 2018 roku powód i S. W. (1) byli ze sobą w dyskotece, następnie w godzinach nocnych powód odprowadził S. W. (1) do miejsca, gdzie mieszkała ona z pozwanym. Powód pożegnał się z S. W. (1) na podwórku budynku, w którym mieszkał pozwany – na pożeganie pocałował ją pliczek. Pozwany zobaczył powoda na obrazie z prywatnego monitoringu i wyszedł z mieszkania. Pozwany wybiegł z klatki schodowej budynku, w którym mieszkał i na podwórku budynku zaatakował powoda, uderzając go głową w okolice szczęki. Następnie doszło do wymiany ciosów między powodem, który usiłował się bronić przed agresją pozwanego, a pozwanym, który użył wówczas maczety. Ostatecznie powód uciekł z miejsca zdarzenia, przez pewien czas pozwany go gonił, zadając dalsze ciosy maczetą.

(zeznania świadka S. W. – protokół rozprawy z dnia 20 stycznia 2022 roku, 3- 13 minuta; przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 20 stycznia 2022 roku, 25-26 minuta w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami powoda protokół rozprawy z dnia 11 czerwca 2019 roku, 11-15 minuta, 19-25 minuta; przesłuchanie pozwanego – protokół rozprawy z dnia 20 stycznia 2022 roku, 32-33 minuta w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami pozwanego protokół rozprawy z dnia 11 czerwca 2019 roku, 26-36 minuta; protokół dokonanych w postępowaniu karnym oględzin nagrania z monitoringu ulicznego k. 16)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2018 roku wydanym przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt IV K 215/18 D. L. został skazany na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności za popełnienie na szkodę S. M. przestępstwa z art. 160 §1 k.k. i art. 157 §1 k.k. polegającego na tym, że w dniu 28 stycznia 2018 roku zadał poszkodowanemu wielokrotnie ciosy maczetę w okolice twarzy, lewą kończynę dolną i górną, czym spowodował u poszkodowanego obrażenia ciała, mi.n. w postaci złamania korzeni siekaczy przyśrodkowych szczęki.

(kopia odpisu prawomocnego wyroku k. 11-12)

Pozwany zapłacił powodowi nawiązkę w kwocie 3000 zł zasądzoną wyrokiem karnym.

(okoliczność niesporna, wyjaśnienia powoda – protokół rozprawy z dnia 11 czerwca 2019 roku, 2 – 3 minuta)

W wyniku wyżej opisanego zdarzenia powód doznał nadłamania warstwy korowej głowy kości strzałkowej lewej, które jednak w czasie krótszym niż 6 miesięcy uległo wygojeniu – bez upośledzenia funkcji kolana (jego ruchomości).

Wygojone rany lewej ręki i lewej nogi u powoda nie powodują upośledzenia ich sprawności. Na skutek obrażeń powodowi była potrzebna pomoc osoby trzeciej w zakresie czynności życia codziennego przez ok. 3 tygodnie w wymiarze ok. 1 godziny dziennie.

Skutkiem zdarzenia są blizny pourazowe na ciele powoda (nie jest możliwe usunięcie tych blizn przez leczenie zachowawcze ani operacyjne, poza ewentualnie blizną na łokciu):

- 2 blizny pourazowe o wymiarach 2,5 na 1 cm oraz 2 na 1 cm, zaczerwienione, o nierównych brzegach – stanowiące stały uszczerbek na zdrowiu o wymiarze 2%,

- blizna pourazowa na dłoniowej powierzchni nadgarstka o długości 8 cm i szerokośc 2-3 mm, stanowiąca stały uszczerbek na zdrowiu o wymiarze 2%,

- blizna pourazowa o długości 9 cm i szerokości 4-5 mm (z dodatkowymi punktowymi bliznami po szwach) na bocznej powierzchni lewego kolana, stanowiąca stały uszczerbek na zdrowiu o wymiarze 2%,

- blizna pourazowa na tylno-bocznej powierzchni lewego uda o długości 9 cm i szerokości 4-5 mm, stanowiąca stały uszczerbek na zdrowiu o wymiarze 2%.

Zabieg korekty blizny na łokciu może być wykonany w publicznej służbie zdrowia (ze środków NFZ), czas oczekiwania na zabieg ok. 3-4 miesiące.

(opinia biegłego z zakresu ortopedii M. S. k. 102-105 wraz z opinią uzupełniającą k. 148; opinia pisemna biegłego z zakresu chirurgii plastycznej T. Z. k. 115-118 wraz z opinią uzupełniającą k. 152)

W wyniku wyżej opisanego zdarzenia doszło u powoda do uszkodzenia zębów 11 i 21 (siekacze górne). Z uwagi na złamanie korzeni tych zębów w ½ wysokości korony wskazane jest ich usunięcie. Utrata każdego z zębów stanowi trwały uszczerbek na zdrowiu w wymiarze 1%.

Obecnie zęby 11 i 21 są martwe, posiadają przebarwione, nieestetyczne korony (w wyniku obumarcia zębów), są przemieszczone, mają zwiększoną ruchomość niepozwalającą na swobodne odgryzanie pokarmów. Złamanie w połowie długości korzenia kwalifikuje zęby do usunięcia. Zęby należy usunąć, a następnie zastosować leczenie implanto-protetyczne lub protetyczne. Najlepszym i najbardziej fizjologicznym jest leczenie implanto-protetyczne, które w przypadku powoda polegałoby na wprowadzeniu 2 implantów zębowych i osadzeniu na każdym z nich korony protetycznej.

Koszt wprowadzenia jednego implantu zębowego wynosi ok. 3000 zł, koszt obudowy protetycznej na implancie ok. 2000 zł. Całość kosztów leczenia w przypadku powoda ok. 10.000 zł.

Zabiegi tego rodzaju nie są refundowane przez NFZ.

(opinia pisemna biegłej z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej L. K. k. 161-164 wraz z opinią uzupełniającą k. 212-213)

Nie są wiarygodne w ocenie sądu twierdzenia pozwanego sformułowane w ramach jego wyjaśnień i przesłuchania, jakoby to powód pierwszy go uderzył. Twierdzeniom tym powód stanowczo zaprzeczył, a żaden inny dowód nie potwierdza takiej wersji zdarzeń. Wręcz przeciwnie, z protokołu oględzin nagrania z monitoringu ulicznego (k. 16, kopia dokumentu z akt sprawy karnej) wynika, że to pozwany zadawał powodowi ciosy maczetą. Również świadek S. W. podała, że po zdarzeniu pozwany przyznał, że to on zaatakował powoda.

Wniosek pozwanego (k. 126-127) o zlecenie biegłemu z zakresu chirurgii plastycznej wydania opinii uzupełniającej stanowił w istocie jedynie polemikę pozwanego z ustaleniami biegłego i dlatego podlegał pominięciu podstawie art. 235 ² §1 pkt. 5 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Pozwany D. L. swoim zawinionym zachowaniem opisanym w sentencji wyżej przywołanego wyroku wydanego w sprawie karnej wyrządził powodowi szkodę na osobie, za której naprawienie pozwany odpowiada na podstawie art. 415 k.c. Pozwany nie zaprzeczał temu, że szereg razy uderzył powoda, w tym także maczetą – fakt popełnienia tego czynu wynika z sentencji prawomocnego wyroku karnego skazującego pozwanego na karę pozbawienia wolności. Ustalenia zawarte w treści wyroku wiążą sąd cywilny z uwagi na treść art. 11 k.p.c. Nie zostały udowodnione w toku postępowania żadne okoliczności, które wyłączałyby odpowiedzialność cywilną pozwanego.

W pierwszej kolejności powód zgłosił roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 100.000 zł. Należy wskazać, że art. 445 § 1 k.c. nie określa kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, tj. niemajątkową szkodę na osobie. Zadośćuczynienie pieniężne ma charakter całościowy i powinno stanowić pełną rekompensatę pieniężną za doznaną przez osobę poszkodowaną krzywdę. Kierując się wskazaniami zawartymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz doktrynie prawa cywilnego należy stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez powoda krzywdy, a zwłaszcza zakres i trwałość uszczerbku na zdrowiu, stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz wpływ doznanej szkody na możliwość prowadzenia dotychczasowego trybu życia.

Powód doznał na skutek zawinionego zachowania pozwanego licznych obrażeń ciała – ręki, nogi, szczęki.

Zachowanie pozwanego względem powoda było wysoce naganne i naraziło powoda na znaczny stres i dolegliwości fizyczne związane zarówno z ranami ciętymi zadanymi niebezpiecznym narzędziem (maczetą) jak i z uszkodzeniem dwóch siekaczy. Pozostałe na ciele powoda blizny po ranach ciętych są liczne, a część z nich ma znaczne rozmiary (ok. 8-9 cm długości), niewątpliwie stanowią one istotne oszpecenie ciała powoda, co ma znaczenie chociażby biorąc pod uwagę wiek powoda. Zęby powoda (dwa górne siekacze) wprawdzie nie zostały wybite, jednakże zostały w taki sposób uszkodzone, że nie pełnią swoją funkcji, gdyż są tak ruchome, że powód nie może nimi gryźć pokarmu – konieczne jest ich całkowicie usunięcie i zastąpienie protezami. Powoda czeka zatem dalsze leczenie protetyczne i usunięcie zębów, co jest dodatkową dolegliwością związaną ze szkodą wyrządzoną mu przez pozwanego. Łączny uszczerbek na zdrowiu powoda został oszacowany przez biegłych na 10 %. Zarazem jednak doznana krzywda nie zaburzyła w istotny sposób dotychczasowego trybu życia powoda i miała długotrwałego wpływu na jego sprawność fizyczną. Uznać należy, że adekwatnym zadośćuczynieniem pieniężnym za krzywdę doznaną przez powoda będzie kwota 28.000 zł, którą jednak pomniejszyć należy o kwotę już otrzymanej od pozwanego nawiązki (3000 zł). Roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego podlegało zatem uwzględnieniu w zakresie kwoty 25.000 zł.

Na podstawie art. 444 §1 k.c. powód domagał się także zapłaty odszkodowania obejmującego koszty opieki nad nimi oraz leczenia związanego ze skutkami wypadku.

Wskazać należy, że szkoda powstaje już na skutek zaistnienia konieczności opieki lub pomocy ze strony osób trzecich, a nie dopiero z chwilą poniesienia kosztów z tego tytułu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 września 2012 r., I ACa 292/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., I ACa 1140/11). Nie ma również znaczenia to, że poszkodowany ma możliwość skorzystania z nieodpłatnej, dobrowolnej opieki ze strony osób najbliższych.

Z opinii biegłego ortopedy wynika, że na skutek zdarzenia opisanego w pozwie powód wymagał opieki innej osoby w wymiarze 1 godziny dziennie przez ok. 21 dni. Strona pozwania nie zakwestionowała zawartych w pozwie twierdzeń powoda co do tego, że w przypadku odpłatnego sprawowania opieki nad powodem przez osobę trzecią stawki takiej odpłatnej opieki wynosiłyby 18,60 zł za godzinę w dni robocze oraz 22 zł za godzinę w soboty i niedziele (k. 9) – okoliczność tę (wysokość stawek godzinowych) należy zatem uznać za przyznaną przez pozwanego. Wyżej przywołane stawki (...) są w omawianym kontekście stosowane jedynie odpowiednio, jako element oszacowania wysokości szkody powoda. W zakresie potrzeby sprawowania opieki powodowi przysługuje zatem odszkodowanie w szacunkowej kwocie 400 zł (6 x 22 zł + 15 x 18,60 zł).

Z treści art. 444 §1 k.c. wynika, że na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. To, że powód nie poddał się jeszcze kosztownemu leczeniu protetycznemu, nie ma zatem znaczenia dla oceny zasadności jego roszczenia odszkodowawczego. Powód niewątpliwie wymaga takiego leczenia, a najlepszą metodą leczenia jest metoda implanto-protetyczna, co wynika z niekwestionowanej przez strony opinii biegłej, podobnie jak koszt leczenia (szacunkowo 10.000 zł). Ten rodzaj leczenia nie jest refundowany ze środków publicznych. Z kolei zalecana, gdyż mogąca poprawić stan blizny na łokciu, operacja tejże blizny, zgodnie z treścią uzupełniającej opinii biegłego chirurga plastycznego może zostać wykonana w jednostce publicznej służby zdrowia i sfinansowana ze środków publicznych, dlatego nie ma podstaw, aby uwzględnić koszty takiego zabiegu przy ustalaniu wysokości należnego powodowi odszkodowania. Powód nie wykazał także poniesienia jakichkolwiek innych kosztów leczenia, np. w postaci zakupu maści na rany.

Ostatecznie zatem powodowi przysługuje od pozwanego odszkodowanie w kwocie 10.400 zł. W pozostałej części roszczenie dotyczące należności głównej podlegało oddaleniu.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. należało ponadto zasądzić od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie. W zakresie roszczenia objętego pozwem (25.000 zł zadośćuczynienia pieniężnego, koszty leczenia protetycznego do kwoty 1000 zł, opieka nad powodem 400 zł) opóźnienie po stronie pozwanego istnieje od dnia następującego po doręczeniu mu odpisu pozwu, tj. od dnia 14 maja 2019 roku. Co do pozostałej części odszkodowania mającego pokrywać koszty leczenia protetycznego powyżej kwoty 1000 zł opóźnienie istnieje od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pisma powoda zawierającego zgłoszenie roszczenia o zapłatę dalszych 9000 zł, tj. od dnia 1 października 2021 roku.

Na podstawie art. 100 k.p.c. orzeczono o tym, że koszty procesu między stronami znoszą się wzajemnie – wprawdzie powód przegrał sprawę w większym stopniu niż pozwany, jednakże roszczenie powoda zostało oddalone w przeważającej części co do zadośćuczynienia pieniężnego, ustalenie wysokości którego zależy w dużej mierze od oceny sądu, a powód składając pozew mógł antycypować wynik tej oceny jedynie w ograniczonym stopniu.

Ponadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U.2021.2257) obciążono pozwanego w części, w jakiej przegrał proces (31%), nieuiszczonymi kosztami sądowymi. Łączna kwota tych kosztów wyniosła 8616,54 zł:

- opłata sądowa od pozwu 5687 zł,

- koszty opinii biegłych pokryte tymczasowo z funduszy Skarbu Państwa w kwocie łącznej 2929,54 zł: 552,50 zł (k. 109), 415,04 zł (k. 121), 583,02 zł (k. 135), 170,01 zł (k. 154), 91,26 zł (k. 159), 775,71 zł (k. 171), 342 zł (k. 217).

Pozwanego obciąża obowiązek pokrycia 31% wyżej wskazanej sumy kosztów, tj. kwoty 2670 zł (31% x 8616,54 zł). Z kolei na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych odstąpiono od ściągnięcia z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda przypadającej na powoda części kosztów sądowych.

Sygn. akt II C 73/19

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron (przez Portal).

Dnia 8 marca 2022 r.