Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Robert Kirejew (spr.)

Sędziowie

SA Wojciech Paluch

SO del. Piotr Mika

Protokolant

Agnieszka Bargieł

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 43/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 16 listopada 2020 r., sygn. akt XXI K 228/19.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut z apelacji prokuratora: obrazy prawa materialnego, a to art. 41a § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie orzeczenia zakazu zbliżania się przez oskarżonego Z. L. do pokrzywdzonej K. L. (1) na odległość 100 metrów na okres 8 lat, podczas gdy art. 41a § 2 k.k. obliguje sąd do orzeczenia co najmniej jednego z wymienionych tam zakazów w przypadku skazania sprawcy na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności popełnione na szkodę małoletniego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut był w pełni zasadny.

Sąd I instancji zaskarżonym wyrokiem uznał Z. L. za winnego przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 199 § 2 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., popełnionego na szkodę pokrzywdzonej, która w chwili tych czynów nie ukończyła jeszcze piętnastu lat życia i skazał go za to na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zgodnie z przepisem art. 41a § 2 k.k., obowiązującym w niezmienionym brzmieniu od momentu zakończenia przypisanego przestępnego działania do chwili obecnej, sąd skazujący za popełnienie przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania ma obowiązek orzeczenia jednego z zakazów lub nakazu wymienionych w tym przepisie, wśród których ujęto zakaz kontaktowania się z określonymi osobami. Zatem w rozpatrywanym przypadku, wobec spełnienia wymienionych przesłanek, Sąd Okręgowy w Katowicach, nie orzekając żadnego ze środków karnych wymienionych w art. 41a § 2 k.k., naruszył ten przepis, co musiało zostać skorygowane w instancji odwoławczej.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego Z. L. zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej K. L. (1) na odległość 100 metrów na okres 8 lat oraz utrzymanie zaskarżonego wyroku w pozostałej części w mocy.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nie orzeczenia w zaskarżonym wyroku obligatoryjnego środka karnego spośród wymienionych w art. 41a § 2 k.k., konieczne było uzupełnienie tego braku zgodnie z wnioskiem oskarżyciela publicznego, przy czym w wyroku sądu odwoławczego doprecyzowano, że chodzi o zakaz zbliżania się na odległość mniejszą niż 100 metrów.

3.2.

Pierwszy zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, że oskarżony Z. L. doprowadził K. L. (1) do obcowania płciowego oraz do poddania się innym czynnościom seksualnym, a nadto, że jednokrotnie usiłował doprowadzić pokrzywdzoną do obcowania płciowego lecz zamierzonego celu nie osiągnął ze względu na powrót do mieszkania (jego żony - dopisek sądu odwoławczego).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Pierwszy z zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy - w wyżej przytoczonym podpunkcie (oznaczonym w środku odwoławczym literą b) - nie został uznany przez sąd odwoławczy za zasadny.

Sąd odwoławczy poczynił bowiem prawidłowe ustalenia faktyczne w tym zakresie w oparciu o dowody, które uznał za wiarygodne. Zasadniczym dowodem były tu zeznania świadka - pokrzywdzonej K. L. (1), które za wyjątkiem nieścisłości drobiazgowo wyszczególnionych w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (str. 20-21) uznane zostały przez Sąd Okręgowy za przekonujące. Właśnie w części tych zeznań uznanych za wiarygodne mieściły się powtarzane przez K. L. (1) zarówno w postępowaniu przygotowawczym (protokół zeznań z dnia 1 grudnia 2019 r., z których nie dokonało się nagranie - k. 38-42, tom I akt sprawy), jak i w postępowaniu przed sądem I instancji (na rozprawach w dniu 5 czerwca 2020 r. - k. 944, t. V i w dniu 23 lipca 2020 r. - k. 1086 t. VI) informacje, z których każdorazowo wynikało, że jej ojczym Z. L. dopuszczał się wobec niej więcej niż raz dotykania intymnych części jej ciała, a także niejednokrotnie doprowadził ją do poddania się obcowaniu płciowemu w postaci dopochwowego stosunku seksualnego. Pokrzywdzona powtarzała też opis charakterystycznej sytuacji, gdy jej matka nieoczekiwanie wcześniej wróciła do mieszkania, kiedy pokrzywdzona była od pasa w górę rozebrana przez oskarżonego, który wówczas odepchnął ją od siebie i do niczego więcej nie doszło. Zaistnienia takiej sytuacji nie potwierdziła świadek S. L., co jednak mogło oznaczać, że nie zauważyła wówczas okoliczności o zabarwieniu seksualnym lub nie chciała o tym mówić, gdyż nie podjęcie żadnych działań po takim zdarzeniu obciążałoby ją jako matkę. Trafnie natomiast stwierdził sąd meriti, że wystąpienie tego zajścia znalazło odzwierciedlenie w zeznaniach świadka E. S. (k. 70-71, t. I oraz k. 959-963, t. V) - pracowniczki socjalnej MOPS w D., kontaktującej się z rodziną L. od 2014 roku, której oskarżony żalił się, że został niesłusznie posądzony o molestowanie i podawał, że podczas nieobecności żony K. L. (1) "pchała mu się do łóżka", chcąc mu zastąpić brak żony, lecz on ją z łóżka wyrzucił, gdyż dla niego jest jeszcze dzieckiem, przy czym miało to miejsce jeden raz i S. L. miała o tym wiedzieć. Słusznie sąd I instancji uznał zeznania świadka E. S. za miarodajne, skoro nic nie wskazywało, aby zeznając, nie zachowywała obiektywizmu, gdyż przytaczała także okoliczności o pozytywnym dla oskarżonego wydźwięku - np., że nigdy nie spostrzegła symptomów występowania przemocy w rodzinie L.. Trafnie też sąd meriti zinterpretował tę wypowiedź oskarżonego jako próbę zabezpieczenia się na wypadek, gdyby S. L. spostrzegłszy sytuację z częściowo rozebraną K. L. (1), którą od siebie odepchnął po wcześniejszym powrocie żony, rozpoznała jej podtekst seksualny i opowiedziała o niej pracownikowi socjalnemu. Trzeba jednocześnie podkreślić, że wynikające z tej wypowiedzi oraz przewijające się w pismach procesowych i oświadczeniach Z. L. (np. na rozprawie w dniu 16 listopada 2020 r. - k. 1408 t. VII) jego sugestie, że to małoletnia pasierbica usilnie starała się nakłonić go do kontaktów o podłożu seksualnym, nie znajdowały potwierdzenia w jakimkolwiek wiarygodnym dowodzie i pozostawały w jaskrawej sprzeczności z relacjami świadków oraz opiniami biegłych psychologów dotyczących osobowości pokrzywdzonej, która była charakteryzowana jako osoba skryta, wycofana, o dużym poziomie lęku i niskiej samoocenie, z pewnością nie wykazująca nadmiernego zainteresowania sferą seksualną w wieku poniżej 15 roku życia. Tego rodzaju pomówienia ze strony oskarżonego świadczą natomiast dobitnie o wysokim stopniu jego demoralizacji.

Sąd odwoławczy nie stwierdził więc dopuszczenia się błędu przez sąd I instancji wskazanego w pierwszym zarzucie obrońcy, ponieważ ustalenia sądu meriti wynikały z dowodów uznanych za wiarygodne, w tym z zeznań pokrzywdzonej K. L. (1) w zakresie uznanym za nieobarczony nieścisłościami. Oczywiście odrębną kwestią jest prawidłowość dokonanej przez sąd I instancji oceny dowodów, a zwłaszcza kluczowych zeznań małoletniej pokrzywdzonej, do czego sąd odwoławczy odniesie się w dalszej części uzasadnienia - przy omawianiu zarzutów związanych z podnoszoną obrazą przepisów postępowania normujących postępowanie dowodowe.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie był trafny zarzut popełnienia błędu przy ustaleniach faktycznych, polegającego na tym, że oskarżony dopuścił się niejednokrotnego doprowadzenia K. L. (1) do poddania się obcowaniu płciowemu, usiłowania doprowadzenia do takiego obcowania oraz innych czynności seksualnych wobec małoletniej pokrzywdzonej. Dlatego wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów nie mógł zostać uwzględniony.

3.3.

Pierwszy zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, w podpunkcie c: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, że K. L. (1) nie pomówiła fałszywie Z. L. o molestowanie, w tym że K. L. (1) nie ma predyspozycji do wyrządzenia poważnej krzywdy wynikającej z fałszywego oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd I instancji nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych nie przyjmując, że pokrzywdzona fałszywie pomówiła oskarżonego o popełnienie na jej szkodę przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności przypisanych Z. L. zaskarżonym wyrokiem. Słusznie bowiem jej zeznania, poza wyszczególnionymi przez sąd meriti nieścisłościami, zostały uznane za wiarygodne. Za ich miarodajnością przemawiały m. in. relacjonowane przez świadka D. B. (k. 5-7, t. I) okoliczności wyjawienia przez pokrzywdzoną czynów będących przedmiotem niniejszego postępowania w zestawieniu z przyznanym przez świadka G. S. (k. 28-29, t. I) faktem, że to on nakłonił pokrzywdzoną, aby opowiedziała o wszystkim kuratorce D. B., a także z wykluczaniem na podstawie obserwacji zachowań pokrzywdzonej, np. przez świadka K. J. (k. 608-610, t. IV), sugestii werbalizowanych zwłaszcza w licznych pismach procesowych oskarżonego, aby motywem złożenia zeznań obciążających w taki sposób oskarżonego przez K. L. (1) była jej chęć przebywania w ośrodku wychowawczym razem zG. S. Ponadto z relacji świadków mogących obserwować zachowania K. L. (1) po wyjawieniu sytuacji skutkujących odseparowaniem jej od rodziny, a w późniejszym czasie aresztowaniem oskarżonego, zgodnie wynikało, że przejawiała ona troskę o dalsze losy jej matki i rodzeństwa oraz dotkliwie odczuwała brak kontaktów z nimi i dążyła do ich ponownego utrzymywania. Wszystko to przemawia za brakiem istotnego motywu, dla jakiego K. L. (1) miałaby niezgodnie z prawdą pomawiać oskarżonego o popełnienie na jej szkodę czynów o charakterze seksualnym. Z kolei w oparciu o opinię Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów z dnia 8 września 2019 r. (k. 279-288, t. II) oraz opinie biegłej psycholog A. S. wydane po złożeniu zeznań przez pokrzywdzoną przed sądem i poddaniu jej badaniu psychologicznemu (k. 75-90 załącznika do akt sprawy oraz k. 1303-1306, t. VII) Sąd Okręgowy w Katowicach uprawniony był do przyjęcia, że uwzględniwszy cechy osobowości pokrzywdzonej należy przyjąć, że nie chciała wyrządzić oskarżonemu istotnej krzywdy poprzez fałszywe oskarżenie go o poważne przestępstwo i nie odczuwała chęci mszczenia się na oskarżonym, do którego miała nastawienie ambiwalentne. Z tych powodów omawiany zarzut nie został uwzględniony przez sąd odwoławczy.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nie uznania podniesionego zarzutu za zasadny, nie było podstaw do uwzględnienia opartego na nim wniosku odwoławczego.

3.4.

Pierwszy zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu d: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, że oskarżony jest osobą despotyczną, nie znoszącą sprzeciwu, która rządziła w domu, dysponowała całością środków finansowych rodziny i której K. L. (1) się bała.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie był zasadny.

Dowody zgromadzone w trakcie dotychczasowego postępowania, jego przebieg oraz prezentowana w toku sprawy postawa oskarżonego, w tym jego ustne i pisemne wypowiedzi pozwalają stwierdzić, że sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń dotyczących cech osobowości oraz właściwości i warunków osobistych Z. L.. Sąd I instancji trafnie powziął przeświadczenie o tym, że oskarżony, mieszkając z żoną, szóstką wspólnych dzieci i pasierbicą, prezentował się jako osoba despotyczna, nie znoszącą sprzeciwu i rządząca w domu. Wynikało to z całego szeregu relacji osób postronnych o postawie i zachowaniach oskarżonego w środowisku rodzinnym, wśród których można wymienić zeznania świadka E. S. (k. 70-71, t. I) opisującej Z. L. jako osobę porywczą i roszczeniową, obszerne sprawozdania kuratorów społecznych z prowadzonego nadzoru nad rodziną L. (k. 122 t. I - k. 266 t. II, cytowane również przez sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku - str. 2-3) czy zeznania asystentki rodziny K. W. (k. 1234-1235, t. VII). Także postawa i czynności oskarżonego w trakcie niniejszego postępowania karnego, w tym wielokrotne powtarzanie tych samych wniosków dowodowych i pism, świadczące o nie przyjmowaniu do wiadomości decyzji odmownych lub nie w pełni go satysfakcjonujących, przemawia za prawidłowością ustaleń sądu meriti co do cech osobowościowych oskarżonego. Z relacji świadków wynikało też, że to Z. L., gdy przebywał na wolności, decydował o finansowych sprawach rodziny i np. K. L. (1), aby uzyskać pieniądze na własne potrzeby, właśnie jego o to prosiła. Sąd I instancji zasadnie przyjął też, że K. L. (1) generalnie bała się oskarżonego, co wynikało wprost ze słów świadka - pokrzywdzonej. Nie oznaczało to jednak występowania lęku przed oskarżonym przez cały czas. W trakcie zwykłego funkcjonowania rodziny, czy postępowania zgodnie z wolą oskarżonego, jego pasierbica nie miała powodów, aby się go obawiać i np. w obecności sąsiadów czy znajomych ich relacje mogły wyglądać całkowicie normalnie. Sąd meriti trafnie jedynie przyjął, że pokrzywdzona odczuwała lęk przed oskarżonym w sytuacjach wywołujących jego gniew, a ponadto obawiała się jego zachowań o podłożu seksualnym podejmowanych wobec niej, gdy zostawali sami i dlatego, jak zeznawała świadek S. L. (np. k. 53 t. I), K. L. (1) pewnego razu, kiedy świadek miała jechać do szpitala z córką R. prosiła ją, aby została w domu, bo się boi taty. Taka właśnie konkretna obawa była przedmiotem ustaleń sądu I instancji, które w omawianym zakresie trzeba uznać za oparte na przekonujących podstawach i trafne.

Z wszystkich przedstawionych względów sąd odwoławczy stwierdził, że ten zarzut apelacyjny był niezasadny.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut odwoławczy okazał się nietrafny, więc nie było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku na jego podstawie.

3.5.

Pierwszy zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu e: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, iż jest prawdopodobne, że dzieci wiedziały o pożyciu seksualnym oskarżonego z pokrzywdzoną.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zasadnie podniósł obrońca, że sąd I instancji nie powinien czynić ustaleń faktycznych o wymowie niekorzystnej dla oskarżonego w oparciu tylko o prawdopodobieństwo zaistnienia jakichś faktów, a nie mając ich pewność. Narusza to bowiem w istocie zasadę rozstrzygania nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego. Zawarte wśród ustaleń faktycznych sformułowanie, że pozostałe dzieci oskarżonego "być może" wiedziały o pożyciu seksualnym oskarżonego z pokrzywdzoną (str. 7 pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku), jako stwierdzenie o hipotetycznym, spekulatywnym charakterze nie powinno znaleźć się w obrębie ustaleń faktycznych poczynionych w tej sprawie. Wystarczające było poprzestanie na stwierdzeniu, że pozostałe dzieci oskarżonego, które były na tyle duże, że mogłyby zostać przesłuchane na okoliczność wiedzy o zdarzeniach stanowiących przedmiot niniejszego postępowania, odmówiły składania zeznań.

Pomimo wystąpienia podniesionej przez apelującego nieprawidłowości, nie można było stwierdzić, żeby miała ona istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Możliwość wiedzy dzieci oskarżonego o jego czynnościach seksualnych z pokrzywdzoną, nie była czynnikiem decydującym w jakimkolwiek stopniu o rozstrzygnięciu sądu I instancji o winie oskarżonego w zakresie przypisanych mu przestępstw. Dlatego chociaż potwierdzono dokonanie niewłaściwego ustalenia faktycznego przez sąd meriti, to nie można było stwierdzić jego istotnego wpływu na treść zaskarżonego wyroku, co sprawia, że zarzut ten był zasadny jedynie w części nie decydującej o potrzebie dokonania korekty kwestionowanego wyroku.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak to wskazano powyżej, zasadność stwierdzenia nieprawidłowego ustalenia faktycznego nie wywołała w tym przypadku potrzeby korekty zaskarżonego orzeczenia, ponieważ to ustalenie nie miało istotnego wpływu na treść wyroku wydanego przez sąd I instancji.

3.6.

Pierwszy zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu f: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, że zeznania K. L. (1) posiadają psychologiczny walor wiarygodności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zakwestionowane przez obrońcę w omawianym punkcie apelacji ustalenie faktyczne należy uznać za w pełni trafne. Oparte ono bowiem zostało na całkowicie zgodnych wnioskach przedstawianych w opiniach wydanych w tej sprawie przez biegłych psychologów i specjalistów sądowych.

W opinii z dnia 22 lutego 2019 r. wydanej w postępowaniu przygotowawczym (k. 65-67, t. I), biegła psycholog E. P., po zapoznaniu się z dotychczasowym materiałem dowodowym, a także po obserwacji zachowania i analizie wypowiedzi K. L. (1) podczas przesłuchania w toku postępowania przygotowawczego, jak również po przeprowadzeniu z nią rozmowy kierowanej, stwierdziła, że małoletnia pokrzywdzona, posiadająca przeciętną zdolność postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania postrzeżeń, w swoich zeznaniach odtwarzała własne spostrzeżenia, nie przejawiając skłonności do zmyśleń, fantazjowania ani konfabulacji i jej zeznaniom można przyznać psychologiczny walor wiarygodności.

W obszernej opinii z dnia 8 sierpnia 2019 r. Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (w składzie: kierownik G. K., psycholog E. B., pedagog I. B. - k. 279-288, t. II), wydanej na podstawie analizy akt sprawy, specjalistycznego badania psychologiczno-pedagogicznego pokrzywdzonej obejmującego rozmowę kierowaną i szereg testów oraz badań psychologicznych, a także wywiadu socjopedagogicznego z wychowawczynią pokrzywdzonej stwierdzono, że K. L. (1) przejawia objawy molestowania seksualnego a analiza całego wymienionego wyżej materiału pozwala jednoznacznie stwierdzić, że raport małoletniej badanej posiada wymiar kategorycznej wiarygodności przeżycia - tj. sądu psychologicznego w sensie logicznym.

Także opiniująca w postępowaniu przed sądem I instancji biegła psycholog A. S. na podstawie obserwacji uczestniczącej w przesłuchaniu K. L. (1) na rozprawie oraz w oparciu analizę danych z akt sprawy oraz przeprowadzone badanie psychologiczne pokrzywdzonej, zarówno w opinii pisemnej (k. k. 75-90 załącznika do akt sprawy), jak i w ustnej opinii uzupełniającej przedstawionej na rozprawie (k. 1303-1306, t. VII), stwierdziła, że małoletnia z naddatkiem spełniła warunki niezbędne do przyjęcia wiarygodności przeżycia relacjonowanych przez nią wydarzeń i jej zeznania cechowały się psychologiczną wiarygodnością.

Argumentacja przedstawiana w środku odwoławczym nie była w stanie podważyć tak obszernych, fachowych oraz jednoznacznych w swej wymowie i wnioskach opinii, wobec czego należy przyjąć, że sąd I instancji w pełni trafnie ustalił, że zeznania pokrzywdzonej K. L. (1), niezależnie od znajdujących się w nich niedokładności, posiadały przymiot psychologicznej wiarygodności.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na bezzasadność zarzutu, nie można było uwzględnić opartego na nim wniosku odwoławczego.

3.7.

Drugi zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu 1: naruszenia przepisów prawa procesowego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 kpk - poprzez naruszenie wytycznych w zakresie oceny materiału dowodowego i poczynienie ustaleń faktycznych wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez:

- bezpodstawne poczynienie ustaleń wskazanych w pkt 1

- poczynienie kluczowych ustaleń na podstawie zeznań świadka K. L. (1), pomimo iż zeznaniom tym sąd w znacznej części odmówił wiarygodności oraz pomimo faktu, iż zeznania te są ze sobą sprzeczne również w zakresie kluczowych kwestii dotyczących molestowania.

- wykluczenie tezy, że K. L. (1) fałszywie oskarżyła Z. L. o molestowanie, pomimo iż z dowodów przeprowadzonych w sprawie wynika, że pomiędzy K. L. (1) a oskarżonym dochodziło do konfliktów dotyczących szkoły oraz spotykania się przez K. L. (1) z G. S. oraz iż K. L. (1) była zaniedbywana emocjonalnie, zwłaszcza przez matkę i obciążana nadmiernie obowiązkami

- poprzez niewłaściwą ocenę zeznań świadków, którzy zeznawali na korzyść oskarżonego i brak poczynienia stosownych ustaleń na jego korzyść co do charakteru oskarżonego, relacji w rodzinie oraz możliwości, iż został on fałszywie pomówiony przez K. L. (1).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy uznał ten zarzut za niezasadny.

Nie zasługiwał na podzielenie pogląd wyrażony przez apelującego, że sąd I instancji naruszył przepisy postępowania karnego normujące zasady prawidłowej oceny dowodów, w następstwie czego bezpodstawnie poczynił ustalenia faktyczne prowadzące do stwierdzenia, iż Z. L. dopuścił się czynów przypisanych mu w zaskarżonym wyroku.

W ocenie sądu II instancji Sąd Okręgowy w Katowicach, rozstrzygając o odpowiedzialności karnej oskarżonego, wnikliwie, prawidłowo oraz zgodnie z wymogami zawartymi w art. 7 k.p.k. i przy uwzględnieniu całokształtu materiału dowodowego ocenił jako zasadniczo wiarygodny kluczowy w tej sprawie dowód, tj. zeznania pokrzywdzonej K. L. (1) złożone w postępowaniu przygotowawczym i przed sądem, dając temu przekonujący wyraz w szczegółowej i obszernej analizie tego dowodu przedstawionej w pisemnym uzasadnieniu wydanego orzeczenia (str. 19-24 i 27-28).

Na podkreślenie zasługuje wskazywana przez biegłych psychologów okoliczność, że K. L. (1) z uwagi na przeciętną zdolność do postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania postrzeżeń oraz działający mechanizm wypierania z pamięci zdarzeń powodujących dotkliwą traumę psychiczną, nie była zdolna do przedstawienia dokładnego opisu wydarzeń, zwłaszcza w zakresie umiejscowienia w czasie i przestrzeni poszczególnych przypadków obcowania płciowego lub innych czynności seksualnych oraz wyróżnienia ich szczegółów. Stąd rodziły się nieścisłości, głównie w zakresie czasu i ilości poszczególnych opisywanych przez pokrzywdzoną wydarzeń, które trafnie wychwycił sąd meriti, po czym zgodnie z zasadą in dubio pro reo starał się ograniczyć ramy czasowe i ilościowe czynów przypisanych oskarżonemu. To odnosi się również do sygnalizowanych przez obrońcę w środku odwoławczym niezgodności poszczególnych zeznań K. L. (1) co do tego, czy za pierwszym razem oskarżony poprzestał na innych czynnościach seksualnych, czy doprowadził pokrzywdzoną do obcowania płciowego, a także, czy nastąpiło to w okresie wakacyjnym, czy w trakcie roku szkolnego.

K. L. (1), zeznając jako świadek w Sądzie Rejonowym w Dąbrowie Górniczej oraz przed Sądem Okręgowym w Katowicach, nie relacjonowała, aby oskarżony namawiał ją lub zmuszał także do seksu oralnego. Nie można więc stwierdzić nieścisłości w jej zeznaniach w charakterze świadka w tym zakresie. Fakt, że świadkowie G. S. i K. J. zeznali, że im K. L. (1) mówiła, iż ojczym miał ją także zmuszać do "robienia loda", jak również miała to opisywać w rozmowie z psychologiem z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, mógł oznaczać, że być może tym osobom przekazywała informacje przez siebie ubarwiane lub tylko odpowiadała na ich pytania w tej kwestii, nie chcąc zaprzeczać, aby nie zmniejszać ich współczucia dla siebie. Jednakże jej zaprzeczenie przed sądem co do odbywania lub wymagania od niej stosunków oralnych pozytywnie świadczy o chęci przekazywania przez pokrzywdzoną organom prowadzącym postępowanie karne tylko informacji dokładnych oraz pewnych i nie jest takim czynnikiem, który mógłby prowadzić do wniosku o zupełnej niewiarygodności całych jej zeznań.

Sąd meriti słusznie podkreślał też, że pokrzywdzona nie przekazywała, aby oskarżony stosował wobec niej przemoc w związku z czynami będącymi przedmiotem niniejszego postępowania. Za trafne trzeba również uznać ustalenia sądu I instancji, że oskarżony nie kierował również do niej gróźb w celu doprowadzenia jej do poddania się obcowaniu płciowemu lub innym czynnościom seksualnym - wobec chwiejnych zeznań pokrzywdzonej w tej kwestii. Sąd zastosował tu trafnie zasadę in dubio pro reo, słusznie konstatując, że oskarżony nie musiał grozić pokrzywdzonej, gdyż ona znała go jako osobę apodyktyczną oraz impulsywną i obawiała się mu sprzeciwiać. To dzięki takiej, korzystnej dla oskarżonego interpretacji zeznań pokrzywdzonej w odniesieniu do gróźb, sąd meriti mógł przyjąć że oskarżony nie dopuścił się zarzucanej mu w akcie oskarżenia zbrodni zgwałcenia, a jedynie przypisano mu popełnienie czynem ciągłym występku obcowania płciowego i wykonania innej czynności seksualnej z małoletnim poniżej lat piętnastu, do którego doszło poprzez wykorzystanie stosunku zależności pokrzywdzonej od sprawcy, tj. występku z art. 200 § 1 k.k. i z art. 199 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Uwzględniając poczynione uwagi, trzeba jednak stwierdzić, że sąd meriti nie dał wiary pokrzywdzonej tylko w niewielu kwestiach, w zdecydowanej większości uznając jej depozycje procesowe za przekonujące i generalnie miarodajne. Podobnie dalsze niedokładności w poszczególnych zeznaniach K. L. (1) wyszczególniane przez obrońcę w uzasadnieniu apelacji, jak np. dotyczące nie wspominania w pierwszych zeznaniach o obfitym krwawieniu po defloracji, czy o używaniu przez oskarżonego chusteczek higienicznych, dotyczą okoliczności drugorzędnych, w których występowanie nieścisłości nie może prowadzić do zdezawuowania wartości dowodowej całych zeznań pokrzywdzonej. Wskazane niedoskonałości w jej relacjach przedstawianych w czasie przesłuchań w tej sprawie świadczą natomiast z pewnością o tym, że jej procesowe wypowiedzi nie były wcześniej wyuczone.

Jak już wskazano w punkcie 3.3 niniejszego uzasadnienia, K. L. (1) nie miała też przekonujących powodów, aby bezpodstawnie oskarżyć ojczyma o tak poważne przestępstwa. Motywem takim, zgodnie z zeznaniami świadka K. J. złożonymi na rozprawie, nie była chęć przebywania wspólnie z G. S., tym bardziej, że pokrzywdzona nie mogła mieć pewności, że zostanie umieszczona w tym samym co on ośrodku wychowawczym. Także sama chęć opuszczenia miejsca zamieszkania nie mogła inspirować wyjawienia przez nią faktów molestowania, skoro świadkowie obserwujący ją po odseparowaniu od matki i rodzeństwa zgodnie relacjonowali jej troskę o dalsze losy bliskich i chęć jak najczęstszego kontaktowania się z nimi. Ponadto, jak podała świadek kuratorka rodziny D. B. (k. 632-633, t. IV), mówiła ona pokrzywdzonej przed wyjawieniem faktów molestowania, że samo dalsze nie realizowanie obowiązku szkolnego przez małoletnią spowodowałoby umieszczenie jej w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Pokrzywdzona, jeśliby przyświecał jej cel opuszczenia domu rodzinnego, mogła zatem to osiągnąć, kontynuując opuszczanie lekcji, a nie uciekając się do oskarżania swojego ojczyma, co generowało sytuację wysoce niekomfortową dla wszystkich jej najbliższych i dla niej samej.

Wyjątkowa jest także pełna zgodność wszystkich biegłych psychologów, którzy mieli kontakt z K. L. (1), co do generalnej prawdziwości jej relacji, a podobne odczucia wyrażała przywołana świadek D. B., jak również tak stwierdzał sąd I instancji mający bezpośredni kontakt z zeznającą pokrzywdzoną. Zaznaczyć też trzeba fakt, że K. L. (1) potrafiła opisywać także okoliczności świadczące korzystnie o oskarżonym, np. że podczas kontaktów intymnych zachowywał się bardzo delikatnie.

Z kolei świadkowie zeznający pozytywnie o oskarżonym, pochodzący głownie z grona jego znajomych, nie mieli bezpośredniej wiedzy o tym, do czego mogło dochodzić między Z. L. i jego małoletnią pasierbicą, gdy nie było w mieszkaniu S. L. ani innych poza oskarżonym osób dorosłych. Sama natomiast S. L., zeznając przed sądem (k. 634-635, t. IV), mówiła o symptomach w zachowaniu K. L. (1) mogących świadczyć, że dawała jej jakieś znaki dotyczące obaw przed oskarżonym, lecz je zignorowała.

Sąd odwoławczy nie mógł wreszcie podzielić rozbudowywanej w apelacji i jej uzasadnieniu przez obrońcę hipotezy, że K. L. (1) fałszywie pomawiała oskarżonego, podczas gdy nie doszło między nimi do żadnych kontaktów o charakterze seksualnym, także i z tego istotnego względu, że wówczas oskarżony nie opisywałby świadkowi E. S. sytuacji, że to pokrzywdzona sama "pchała mu się do łóżka, chcąc mu zastąpić brak żony".

Z wszystkich przedstawionych powodów nie było podstaw do stwierdzenia, że Sąd Okręgowy w Katowicach rozpoznający tę sprawę w I instancji ocenił dowody zebrane w toku postępowania niezgodnie ze wskazaniami ujętymi w art. 7 k.p.k., wobec czego rozpatrywany zarzut odwoławczy nie mógł zostać uwzględniony.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy nie podzielił twierdzeń zarzutu dotyczącego obrazy przepisów postępowania przy dokonywaniu przez sąd I instancji oceny zgromadzonych dowodów, w tym w szczególności zeznań pokrzywdzonej, wobec czego nie było podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia w kierunku postulowanym przez obrońcę.

3.8.

Drugi zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu 2: naruszenia przepisów prawa procesowego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 170 § 1 pkt 3 kpk, art. 167 kpk, 193 kpk, 201 kpk poprzez oddalenie wniosku obrońcy o przeprowadzenie dowodu z opinii psychologiczno-seksuologicznej dot. zeznań K. L. (1) w oparciu o materiały zgromadzone w aktach i ich porównania, a także ustalenia czy w aspekcie seksuologicznym prezentują one prawdopodobne treści, biorąc pod uwagę to, że K. L. (1) wielokrotnie w różny sposób relacjonowała okoliczności jak np. sposób obcowania płciowego z oskarżonym, czynności wykonawcze przy molestowaniu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ten zarzut należało uznać za nietrafny.

Sąd I instancji w pełni zasadnie oddalił na rozprawie w dniu 16 listopada 2020 r. wniosek dowodowy obrońcy przytoczony powyżej, gdyż nie było podstaw do jego uwzględnienia. Opinia seksuologiczna odnosi się w głównej mierze do zaburzeń preferencji seksualnych i przydatna jest dla oceny zachowań sprawców działań seksualnych naruszających normy obowiązujące w sferze życia seksualnego człowieka. Kodeks postępowania karnego, w myśl art. 202 § 3 k.p.k., przewiduje jej wykorzystanie przy wydawaniu opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego w zakresie stwierdzenia, czy u sprawcy występują właśnie zaburzenia preferencji seksualnych. Taka opinia została zresztą wydana w odniesieniu do Z. L. w toku niniejszego postępowania karnego (k. 449-450, t. III). Opinia seksuologiczna nie byłaby natomiast przydatna do oceny zeznań świadka - pokrzywdzonej na temat czynnościach seksualnych, którym miała być poddana, pod kątem wiarygodności przekazywanych relacji, gdyż nie należy to do dziedziny, którą zajmuje się seksuologia.

Rację miał ponadto sąd meriti, stwierdzając, że zachowania i zeznania K. L. (1) w ramach niniejszego postępowania były już analizowane przez biegłych psychologów, których opinie, wzajemnie ze sobą zgodne, nie wymagały uzupełnienia i nie nasuwały wątpliwości co do swej fachowości oraz zupełności, wobec czego nie były spełnione przesłanki sięgania po kolejną opinię psychologiczną wskazane w art. 201 k.p.k.

Ponieważ opinia seksuologiczna nie byłaby przydatna do stwierdzenia okoliczności wskazywanych we wniosku dowodowym obrońcy, a opinie psychologiczne nie wymagały uzupełnienia, prawidłowo oddalono wniosek dowodowy obrońcy - zgodnie z przepisami art. 170 § 1 pkt 3 k.p.k. oraz art. 201 k.p.k.

W istocie do prawidłowej oceny wiarygodności relacji świadka K. L. (1) w zakresie wskazywanym przez obrońcę nie zachodziła potrzeba sięgania po kolejną opinię biegłego lub biegłych, a taka ocena winna być dokonywana w ramach wyznaczanych unormowaniem z art. 7 k.p.k., więc nie doszło też do naruszenia przepisu art. 193 § 1 k.p.k. Z kolei ogólny przepis art. 167 k.p.k. stanowiący, że dowody przeprowadza się na wniosek stron albo z urzędu, nie mógł w rozpatrywanej sytuacji zostać naruszony, skoro sąd meriti odniósł się do wniosku dowodowego obrońcy, jednakże rozpatrzył go negatywnie, nie znajdując wystarczających powodów do sięgania po wnioskowany dowód.

Z wszystkich przedstawionych powodów rozpatrywany tu zarzut odwoławczy nie mógł zostać uwzględniony.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nietrafność zarzutu podniesionego w apelacji powodowała niemożność przychylenia się do wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku.

3.9.

Drugi zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu 3: naruszenia przepisów prawa procesowego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 170 § 1 pkt 2 kpk, art. 167 kpk, poprzez oddalenie wniosku obrońcy oskarżonego o zwrócenie się do szkoły, do której uczęszcza K. L. (2) przy ul. (...) w D. o podanie informacji, czy kiedykolwiek w szkole ujawniono na ciele K. L. (2) sińce lub inne ślady świadczące o tym, iż K. mógł być ofiarą przemocy fizycznej, ewentualnie o ustalenie danych wychowawcy K. i wezwanie go celem przesłuchania w charakterze świadka na powyższą okoliczność.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten był niezasadny w stopniu oczywistym.

Okoliczności dotyczące tego, czy spostrzeżono w szkole K. L. (2) ślady na jego ciele świadczące o używaniu wobec niego przemocy, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Z. L. nie był oskarżany o jakikolwiek czyn na szkodę swoich dzieci innych niż K. L. (1). Dowód ten nie był przydatny także dla ewentualnej oceny wiarygodności zeznań K. L. (1) w zakresie istotnym dla rozpatrywanej sprawy, a nawet gdyby istniała racjonalna potrzeba sprawdzania w ramach tego postępowania, czy K. L. (2) mógł doznać przemocy ze strony ojca, to jej ewentualne ślady nie musiały być spostrzeżone w jego szkole, w tym przez jego wychowawcę. Ponadto samą okoliczność, że w rodzinie L. nie było dostrzegalnych symptomów stosowania przemocy, należy uznać za udowodnioną zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy zeznaniami świadka E. S. (k. 70-71, t. I).

Trzeba więc stwierdzić, że w pełni zasadnie sąd I instancji na rozprawie w dniu 16 listopada 2020 r. oddalił rzeczony wniosek dowodowy obrońcy (k. 1405-1406, t. VII), postępując dokładnie zgodnie z dyspozycją przepisu art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. Przepis ten nie mógł przez to zostać naruszony, podobnie jak ogólna norma z art. 167 k.p.k., której nie należy oczywiście rozumieć jako obowiązku przeprowadzenia przez sąd każdego dowodu wnioskowanego przez strony, nawet jeśli nie miałby on żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy.

Dlatego omawiany zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut oczywiście bezzasadny nie mógł implikować potrzeby skorygowania zaskarżonego wyroku.

3.10.

Drugi zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu 4: naruszenia przepisów prawa procesowego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 167 kpk poprzez brak przeprowadzenia dowodu z opinii psychologiczno-seksuologicznej dot. K. L. (1) i Z. L. w oparciu o badanie oraz materiały zgromadzone w aktach, celem ustalenia czy w aspekcie seksuologicznym przedstawiona przez pokrzywdzoną wersja zdarzeń jest prawdopodobna, czy sposób relacjonowania zdarzeń przez pokrzywdzoną jest charakterystyczny dla osób które doświadczyły przemocy seksualnej, czy sposób działania przypisany oskarżonemu jest charakterystyczny dla sprawców przemocy seksualnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Opisany powyżej zarzut także nie był zasadny.

Rozważania wskazujące na bezpodstawność tego zarzutu przedstawiono już w punkcie 3.8 niniejszego uzasadnienia przy rozpatrywaniu zarzutu o zbliżonej treści i do przedstawionej tam argumentacji należy odesłać, aby uniknąć zbędnych powtórzeń. Wypada jedynie zaznaczyć, że opinia seksuologiczna nie byłaby przydatna do stwierdzenia okoliczności sygnalizowanych we wniosku, z wszystkich opinii psychologicznych wydanych w tej sprawie przez biegłych sądowych z zakresu psychologii zgodnie wynikało, że pokrzywdzona przejawiała objawy molestowania seksualnego, a ponadto nie można zgodzić się z założeniem, że istnieje jakiś "sposób działania charakterystyczny dla sprawców przemocy seksualnej" i że miałby on znaczenie przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Każdy popełniający przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, nawet działający w sposób niecharakterystyczny czy atypowy, musi zostać uznany za sprawcę takiego przestępstwa, o ile na podstawie zebranych dowodów wykaże mu się z całą pewnością realizację wszystkich znamion któregoś występku lub zbrodni z rozdziału XXV Kodeksu karnego. Nie można także stwierdzić, na czym miałoby polegać naruszenie przepisu art. 167 k.p.k. w tym przypadku. Dlatego ten zarzut także nie został uwzględniony.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut odwoławczy nie okazał się zasadny, więc nie było z jego powodu podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

3.11.

Drugi zarzut z apelacji obrońcy oskarżonego, z podpunktu 5: naruszenia przepisów prawa procesowego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 413 § 2 pkt 1 kpk poprzez brak precyzyjnego określenia czasu popełnienia przestępstwa - sąd posłużył się zwrotem "w okresie nie krótszym niż", co wskazuje, że do przestępstwa mogło dojść również w dowolnie długim okresie przed i po dacie przyjętej przez sąd meriti.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ostatni z zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy należało uznać za trafny.

Sąd I instancji zmienił granice czasowe czynu ciągłego przypisanego oskarżonemu w swym wyroku w stosunku do okresu popełnienia czynu zarzucanego oskarżonemu Z. L. w akcie oskarżenia. O ile w skardze zasadniczej zarzucono przestępcze działanie w okresie od grudnia 2011 roku do października 2018 roku, to sąd meriti przyjął, że sprawca działał "w okresie nie krótszym niż od listopada 2014 r. do września 2015 r." Takie określenie granic temporalnych czynu przypisanego oskarżonemu, bez zakreślenia de facto sztywnych ram czasowych czynu ciągłego, przy posłużeniu się przedziałem obustronnie otwartym, czyni uprawnioną interpretację, że oskarżony mógł popełniać przestępstwo objęte zaskarżonym wyrokiem od dnia urodzenia się K. L. (1) do momentu wydania wyroku przez sąd I instancji. Tak ujęty czas popełnienia przestępstwa nie spełnia wymogu dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu, ujętego w przepisie art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. i w istocie uchybia zasadzie in dubio pro reo określonej w art. 5 § 2 k.p.k. Skoro bowiem sąd I instancji, jak wynika z pisemnych motywów wydanego wyroku, powziął uzasadnione wątpliwości, a przynajmniej nie miał pewności, czy działania przestępne oskarżonego występowały także przed listopadem 2014 r. i były kontynuowane po wrześniu 2015 r., a wątpliwości tych nie dało się usunąć, to powinien dokładnie określić przedział czasowy popełnienia przestępstwa jako zamykający się w okresie od listopada 2014 r. do września 2015 r. Podobnie oznaczenie ilości podejmowanych działań sformułowaniem "więcej niż jeden raz" przy uwzględnieniu zasady in dubio pro reo należy rozumieć jako "dwukrotnie" i taki opis czynu byłby właściwszy.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przy uznaniu zasadności zarzutu, nie było podstaw w oparciu o niego do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Wystarczająca była zmiana kwestionowanego orzeczenia poprzez usunięcie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu przez sąd I instancji sformułowania "nie krótszym niż", co eliminowało podniesioną przez obrońcę wadliwość w zakresie dokładnego czasowego określenia czynu przypisanego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w zakresie pozostałym poza dokonanymi dwoma zmianami, dotyczącymi orzeczenia środka karnego zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej oraz doprecyzowania granic czasowych czynu przypisanego oskarżonemu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Oprócz dwóch zarzutów odwoławczych, których uwzględnienie spowodowało dokonanie korekt zaskarżonego orzeczenia, pozostałe zarzuty podniesione w apelacji obrońcy nie były zasadne, a ponadto brak było podstaw do ingerencji sądu odwoławczego w treść wyroku sądu I instancji w dalszym zakresie z urzędu, poza granicami podniesionych zarzutów.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie 1 tiret pierwsze wyroku sądu odwoławczego zmieniono opis czynu przypisanego oskarżonemu Z. L. w zakresie ujęcia jego granic czasowych poprzez usunięcie sformułowania "nie krótszym niż".

Zwięźle o powodach zmiany

Powody tej zmiany zostały przedstawione w punkcie 3.11 niniejszego uzasadnienia.

5.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie 1 tiret drugie wyroku sądu odwoławczego na podstawie art. 41a § 2 i 4 k.k. orzeczono wobec oskarżonego Z. L. obligatoryjny środek karny w postaci zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej K. L. (1) na odległość mniejszą niż 100 metrów na okres 8 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny tej zmiany dokładnie opisano w punkcie 3.1 niniejszego uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Zgodnie z przepisami art. 619 § 1 k.p.k. w zw. z art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat J. K. wynagrodzenie za obronę z urzędu udzieloną oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym według stawki wynikającej z przepisów § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18).

7.  PODPIS

SSA Wojciech Paluch SSA Robert Kirejew SSO (del.) Piotr Mika

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o środku karnym, tj. brak orzeczenia zakazu zbliżania się oskarżonego do pokrzywdzonej

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość rozstrzygnięcia o winie oskarżonego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana