Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Elżbieta Zalewska – Statuch

Protokolant: Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2022 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko Z. K. (1), M. K., A. D. (1) i E. T.

o wydanie samochodu

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 18 marca 2022 roku, sygnatura akt I C 703/20

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku adwokatowi P. N. 369 (trzysta sześćdziesiąt dziewięć) złotych brutto tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu powodowi I. K.
w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 199/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 18 marca 2022 roku Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie
z powództwa I. K. przeciwko Z. K. (1), M. K., A. D. (2) i E. T. o wydanie samochodu oddalił powództwo, przyznając od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku pełnomocnikowi z urzędu, reprezentującemu powoda w tym procesie stosowne wynagrodzenie.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało oparte o następujące ustalenia i wnioski:

Samochód osobowy marki R. (...) nr rej. (...) nr identyfikacyjny pojazdu (...) był własnością Z. K. (2).

Sporządzono umowę kupna-sprzedaży przedmiotowego samochodu datowaną
na 31 października 2019 roku, zgodnie z którą Z. K. (2) sprzedał przedmiotowy samochód powodowi I. K..

Podpis (...) na w/w umowie nie został nakreślony przez Z. K. (2).

Z. K. (2) zmarł w dniu 11 listopada 2019 roku.

W dniu 12 listopada 2019 roku w obecności policjantów kluczyki od samochodu
i kartę pojazdu otrzymała pozwana E. T., która posiada je do chwili obecnej. Przedmiotowy samochód od śmierci Z. K. (2) do chwili obecnej znajduje się w miejscowości Ł. 23a gmina P..

Po śmierci Z. K. (2) I. K. przerejestrował przedmiotowy samochód na siebie.

Powód wystosował do pozwanych wezwanie do wydania przedmiotowego samochodu.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał, że powód nie wykazał przymiotu własności samochodu wobec czego nie można mu było udzielić ochrony na podstawie
art. 222 § 1 kc.

I. K. nie udowodnił, że jest właścicielem przedmiotowego samochodu, ponieważ umowa sprzedaży, którą wskazał jako podstawę nabycia własności samochodu, nie została podpisana przez właściciela samochodu Z. K. (2).

O wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu orzeczono na podstawie par.2-4 i par. 8 punkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. (punkt 2 wyroku)

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód, który zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo w oparciu o zarzut naruszenia:

1.  przepisów prawa materialnego

a/ art. 222 § 1 kc w związku z art. 6 kc poprzez przyjęcie, że powód nie udowodnił, że jest właścicielem przedmiotowego samochodu podczas gdy powód konsekwentnie wskazywał, że jest właścicielem pojazdu, gdyż dysponuje ważną umową sprzedaży, zaś pojazd został przerejestrowany, a powód jako właściciel ponosił wszelkie ciężary m.in. opłacał ubezpieczenie OC, koszty opłat parkingowych związanych z przechowywaniem pojazdu w trakcie trwania postępowania;

b/ art. 5 kc polegający na przyjęciu, że powód nie udowodnił, że jest właścicielem pojazdu i oddaleniu powództwa, co nie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego, w sytuacji w której powód przedstawił dokumenty potwierdzające jego prawo własności, co jest dla powoda krzywdzące, niesprawiedliwe,
a w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nieuzasadnione;

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, mających wpływ na treść wyroku, tj.

a/ art. 232 kc poprzez przyjęcie, że powód nie jest właścicielem pojazdu podczas gdy kwestionował opinię biegłego i zgłaszał zastrzeżenia do opinii, które nie zostały uwzględnione przez sąd, a nadto w dowodzie rejestracyjnym powód wskazany jest jako właściciel pojazdu i do chwili obecnej ponosi opłaty związane z utrzymaniem pojazdu, w szczególności opłaca składki OC;

b/ art. 233 § 1 kpc w związku z art. 227 kpc polegające na dowolnej,
a nie swobodnej ocenie dowodów poprzez ustalenie, iż materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że powód jest właścicielem pojazdu w sytuacji w której powód przedstawił szereg dowodów potwierdzających jego prawo własności,
a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na ustaleniu, że powód nie wykazał, że jest właścicielem pojazdu, podkreślając, iż pojazd został przerejestrowany zaś powód jako właściciel ponosił wszelkie ciężary, m.in. opłacał ubezpieczenie OC, koszt opłat parkingowych związanych z przechowywaniem pojazdu w trakcie trwania postępowania oraz przedstawił dokumenty potwierdzające przysługujące mu prawo własności pojazdu; nierozważenie w sposób bezstronny i wszechstronny zebranego
w sprawie materiału dowodowego, wyrażające się w szczególności poprzez dopuszczenie dowodu z opinii dotyczącej badania podpisu z 30 listopada 2020 roku biegłego C. B. i pomimo zgłaszanych przez powoda zastrzeżeń do opinii, braku możliwości zapoznania się z nią przez powoda, ustosunkowania się do jej treści oraz jej uzupełnienia.

W konkluzji apelujący wniósł o zmianę wyroku i nakazanie pozwanym wydanie samochodu objętego niniejszym powództwem.

Na podstawie art. 380 kpc wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego C. B. z uwagi na konieczność weryfikacji autentyczności podpisu na umowie Z. K. (3) w oparciu o inne dokumenty na których złożył podpis zmarły.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd drugiej instancji nie znalazł podstaw do uwzględnienia zawartych w nich zarzutów i zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku oczekiwanym przez skarżącego.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił okoliczności faktyczne sprawy, a Sąd Okręgowy te ustalenia podziela i przyjmuje za własne.

W oparciu o niewadliwie ustalone okoliczności faktyczne Sąd w sposób prawidłowy odmówił zastosowania przepisu art. 222 § 1 kc.

Argumentacja przedstawiona w apelacji powoda dla poparcia zarzutów naruszenia wskazanych w niej przepisów prawa procesowego odnosi się do kluczowej w sprawie kwestii związanej z oceną przedłożonych dowodów, mających potwierdzać prawo własności powoda do samochodu R. (...) o nr rej. (...), z którego to stosunku prawnego wywodzone jest jego roszczenie. Trafnie jednak Sąd Rejonowy uznał, że powód nie udowodnił w tym zakresie swoich roszczeń wobec pozwanych, co skutkowało oddaleniem w tej części powództwa.

Powód oczekuje uznania za wystarczające do wykazania przymiotu swej własności
wpisu w dowodzie rejestracyjnym, jednakże dowód rejestracyjny nie stanowi dowodu własności pojazdu, ale jedynie stanowi dokument stwierdzający dopuszczenie do ruchu danego pojazdu. Dowodem własności pojazdu zgodnie z § 4 rozporządzenia z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1522 z późn. zm.) jest natomiast umowa przenosząca własność, tak jak np. umowa sprzedaży lub faktura VAT stwierdzająca zawarcie umowy kupna - sprzedaży, przy czym - co należy podkreślić - umowę przenoszącą własność może skutecznie zawrzeć tylko z tą osoba, której własność tego pojazdu służy.

Powód wraz z pełnomocnikiem uczestniczyli 8 marca 2022 roku w rozprawie na której Sąd dopuścił dowód z umowy kupna sprzedaży z akt VIII Kp 58/20 Zamiejscowego Wydziału Karnego w P. oraz opinii dotyczącej badania podpisu z 30 listopada 2020 roku wydanej przez biegłego C. B.. Akta sprawy karnej zostały załączone do akt sprawy cywilnej i nie było żadnych przeszkód w swobodnym zapoznaniu się z tymi dokumentami przez powoda i jego pełnomocnika z urzędu. W toku postępowania prowadzonego przed sądem pierwszej instancji powód nie zgłaszał wniosków dowodowych, ani zarzutów co do opinii. Zarzut pozbawienia go możliwości obrony interesów jest zatem nieskuteczny.

Podjęcie inicjatywy dowodowej dopiero na etapie postępowania apelacyjnego jest spóźnione, a apelujący nie wyjaśnia przyczyn dla których nie mógł zgłosić przed sądem pierwszej instancji wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej w oparciu
o materiał grafologiczny będący w jego posiadaniu, na których podpis złożył zmarły. Wobec powyższego na podstawie art. 381 kpc sąd drugiej instancji pominął wniosek dowodowy zgłoszony w apelacji powoda jako spóźniony.

Sąd Okręgowy ocenił, że działania powoda w zakresie udowodnienia swoich twierdzeń były w tym zakresie nieskuteczne i taka ocena zasługuje na aprobatę, gdyż wykazanie prawa własności winno nastąpić obiektywnymi dowodami, którymi są przede wszystkim dowody z dokumentów, potwierdzające, że nabycie przez powoda określonych przedmiotów faktycznie miało miejsce.

Brak na umowie podpisu wykonanego własnoręcznie przez właściciela pojazdu wyklucza możliwośc przyjęcia, że złozył on skutecznie oświadczeznie o przeniesieniu własności tego pojazdu na powoda.

Stanowisko apelującego nie jest więc przekonujące, a reguły procesu cywilnego nakazują, aby twierdzący udowodnił swoje racje. Zatem twierdzenie powoda,
że przysługuje mu prawo własności do samochodu nie może automatycznie doprowadzić do uznania jego powództwa bez udowodnienia przysługiwania mu tego prawa.

Strona inicjującą proces był powód i zgodnie z regułą wynikająca z przepisu art. 6 kc to na nim spoczywał ciężąr wykazania swych racji.

Sąd Rejonowy nie uchybił także swym obowiazkom w zakresie dopuszczania dowodów z urzędu z uwagi na treść art. 232 kpc zgodnie z którym to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zgodnie
z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania. To one,
a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Sąd posiada uprawnienie w zakresie dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony wyłącznie w sytuacjach szczególnych, a taka nie ma miejsca
w niniejszej sprawie.

Niezasadnym był też zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 233 kpc albowiem Sąd ten dokonał wszechstronnego i racjonalnego rozważenia materiału dowodowego, nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów, nie można mu też przypisać poczynienia ustaleń faktycznych wbrew zasadom logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, jak twierdzi apelujący. Powód swoje zastrzeżenia kieruje przeciwko interpretacji ustalonych faktów i wnioskom wyciągniętym przez sąd pierwszej instancji, będącym wynikiem analizy faktów, a dotyczącym zagadnienia własności samochodu o wydanie, którego powód wystąpił oraz przeciwko ocenie, że tak ustalone fakty wykluczają możliwość uznania go za właściciela. Z treści opinii biegłego wynika, że podpis Z. K. (2) nie został nakreślony przez Z. K. (2) i brak jest innego materiału dowodowego w sprawie w oparciu o który można byłoby czynić odmienne ustalenia.

Sprawa dotyczyła wydania samochodu znajdującego się w posiadaniu pozwanych i pozwani zgłosili skuteczny zarzut jego zatrzymania wywodząc, że powodowi nie przysługuje przymiot właściciela. Kwestia związana natomiast z formalnym uregulowaniem statusu prawnego pojazdu nie była przedmiotem żądania pozwu i dla oceny prawidłowości wyroku nie miała znaczenia.

Reasumując, stwierdzić należy, że żaden z zarzutów apelacji nie był uzasadniony,
a zaskarżony wyrok odpowiada prawu i brak jest jakichkolwiek podstaw do jego zmiany.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację.