Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Olga Gornowicz-Owczarek
Protokolant:	Katarzyna Macoch

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2021 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 15 marca 2019 r., sygn. akt XIII GC 407/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek

Sygn. akt V AGa 192/19

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w K. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w P. kwoty 779.032,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27 marca 2018 r. oraz zwrotu kosztów procesu.

Na uzasadnienie powódka podała, iż w dniu 13 stycznia 2017 r. zawarła z pozwaną umowę sprzedaży węgla, zmienioną następnie aneksem nr 1 i aneksem nr 2, na podstawie której miała sprzedawać na rzecz pozwanej węgiel energetyczny. Wysokość ceny sprzedaży węgla, zgodnie z § 7 umowy, była uzależniona m.in. od tego czy sprzedaż podlegała zwolnieniu od akcyzy, czy też nie. Powódka wyjaśniła, że sprzedaż wyrobów węglowych na rzecz finalnego nabywcy węglowego co do zasady podlega opodatkowaniu akcyzą, chyba że nabywca spełnia przesłanki do zwolnienia od tego podatku określone w art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej UPA). W ramach umowy sprzedaży pozwana oświadczyła, że jest finalnym nabywcą węglowym w rozumieniu UPA oraz, że nabywane wyroby węglowe przeznaczone będą do celów opisanych w art. 31a ust. 1 UPA, w szczególności do dnia 30 czerwca 2017 r. do celów określonych w art. 31a ust. 1 pkt 9. Pozwana zobowiązana była więc poinformować powódkę o zmianie swego statusu z perspektywy podatku akcyzowego. Nadto strony przyjęły, że sposób rozliczenia podatku akcyzowego uzgodnią do dnia 1 lipca 2017 r., gdyż w tym dniu wchodziły w życie zmiany w UPA wpływające znacząco na zakres zwolnienia od opodatkowania. Powódka wskazała, że z umowy sprzedaży łączącej strony nie wynikało, jakie będzie przeznaczenie nabywanych wyrobów węglowych po dniu 30 czerwca 2017 r., przede wszystkim brak było informacji, czy pozwana po tej dacie będzie spełniała bardziej rygorystyczne warunki wskazane w UPA, a więc czy będzie zakładem energochłonnym. W związku z nowelizacją UPA powód pismem z dnia 25 maja 2017 r. zawiadomił swych kontrahentów o zmianach ustawy, prosząc o przesłanie oświadczenia potwierdzającego uprawnienie kontrahenta do zastosowania zwolnienia z akcyzy na podstawie znowelizowanych przepisów. Ponadto w dniu 14 czerwca 2017 r. pracownik powódki wystosował do pozwanej wiadomość e – mail o tożsamej treści. W odpowiedzi pracownik pozwanej poinformował, że nie przysługuje mu zwolnienie od akcyzy. W związku z powyższym powódka wymagała, aby pozwana składała zamówienia na formularzach dla transakcji objętych podatkiem akcyzowym, natomiast powódka wystawiał faktury VAT bez adnotacji o zwolnieniu z podatku akcyzowego. Powódka wyjaśniła, iż pomimo przejścia na reżim akcyzowy przy dostawach realizowanych na rzecz pozwanej, służby powódki omyłkowo nie stosowały cennika powiększającego cenę za sprzedane wyroby węglowe o wartość podatku akcyzowego. Powódka spostrzegła nieprawidłowość w lutym 2018 r., o czym poinformowała pozwaną pismem z dnia 23 lutego 2018 r. oraz przesłała faktury korygujące. Łączna kwota korekty wyniosła 779.032,41 zł, a termin płatności uzupełnienia ceny wyznaczono na dzień 24 i 25 marca 2018 r. W odpowiedzi pozwana wniosła o anulowanie faktur VAT oraz dołączyła oświadczenie, iż jest podmiotem korzystającym ze zwolnienia od akcyzy w myśl art. 31a ust. 1 pkt 8 UPA. Powódka wskazała także na brak możliwości wstecznego korzystania ze zwolnienia z akcyzy.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Pozwana zarzuciła, iż nieprawdą jest, że z umowy nie wynika, jakie dokładnie będzie przeznaczenie nabywanych wyrobów węglowych po dniu 30 czerwca 2017 r., a powódka winna traktować jako obowiązujące oświadczenie pozwanej w tym przedmiocie także po tej dacie. Jednocześnie za zmianę oświadczenia odnośnie korzystania ze zwolnienia od akcyzy wynikającego z UPA nie może być uznawana korespondencja e – mail pracownika pozwanej z dnia 14 czerwca 2017 r. Niezależnie bowiem od tego, czy oświadczenie w tym przedmiocie zostanie zakwalifikowane jako oświadczenie woli czy oświadczenie wiedzy, to dla swej ważności winno być złożone przez osoby uprawnione do reprezentacji spółki, podczas gdy E. K. nigdy nie była osobą do tego umocowaną. Nadto E. K. nie była nawet koordynatorem w zakresie realizacji umowy sprzedaży ze strony pozwane. Ponadto informacja pochodząca od E. K. nie została sformułowania w formie pisemnej, czego żądała powódka. Oświadczenie to było także nieprawdziwe, ponieważ także po dniu 1 lipca 2017 r. pozwana była uprawniona do nabycia wyrobów węglowych do celów opałowych w ramach zwolnienia wynikającego z ary. 31a ust. 1 UPA, co potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2018 r. Biorąc pod uwagę sposób uiszczania podatku akcyzowego powódka już przy pierwszym miesięcznym rozliczeniu akcyzy winna zauważyć, iż nie doliczono jej do ceny netto węgla sprzedawanego pozwanej. Pozwana zarzuciła, że powódka nie wykazała nawet, aby rzeczywiście uiszczała podatek akcyzowy. Pozwana zauważyła, że dopiero z chwilą otrzymania pisma z dnia 23 lutego 2018 r. powzięła wiedzę o wiadomości e – mail skierowanej przez E. K. do powódki, jednak wówczas osoba ta nie świadczyła już pracy na rzecz pozwanej. Jednocześnie pozwana zauważyła, że biorąc pod uwagę treść łączącej strony umowy powódka w procesie dochodzi w istocie roszczenia odszkodowawczego, lecz to powódka niewłaściwie wykonywała umowę ponieważ jednostronnie uznała, że pozwana nie jest podmiotem uprawionym do nabycia wyrobów węglowych korzystającym ze zwolnienia od akcyzy, opierając się na twierdzeniu osoby nieuprawnionej do reprezentacji pozwanej.

Wyrokiem z dnia 15 marca 2019 r. Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 779.032,41 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 27 marca 2018r. oraz kwotę 49.769 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Okręgowy oparł się na następujących ustaleniach faktycznych:

Pozwana prowadzi działalność produkcyjną. W ramach przedsiębiorstwa pozwanej funkcjonuje ciepłownia zajmująca się wytwarzaniem ciepła technologicznego na potrzeby jego działalności. W związku z powyższym, kontynuując wieloletnią współpracę, w dniu 13 stycznia 2017 r. strony zawarły umowę sprzedaży węgla nr (...), której przedmiotem była sprzedaż węgla do celów energetycznych pochodzącego z kopalń powódki jako sprzedawcy, przeznaczonego do zużycia u pozwanej jako kupującego. Nabywany przez pozwaną do ciepłowni węgiel posiadał kod nomenklatury scalonej CN 2701, a więc stanowił wyrób akcyzowy. Zgodnie z § 2 ust. 2 lit. a pozwana oświadczyła, iż jest finalnym nabywcą węglowym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 23c ustawy o podatku akcyzowy (dalej UPA), a nabywane wyroby węglowe przeznaczone będą do celów opisanych w art. 31a ust. 1 UPA, w szczególności do dnia 30 czerwca 2017 r. do celów określonych w art. 31a ust. 1 pkt 9 UPA. Zawarcie umowy było równoznaczne ze złożeniem podpisu, o którym mowa w art. 31a ust. 4 UPA oraz potwierdzało nabycie każdej wydanej na podstawie umowy ilości wyrobów węglowych, co uprawniało powódki jako sprzedawcę do odstąpienia od żądania składania podpisu i potwierdzania nabycia na poszczególnych dokumentach dostawy wystawianych przez powódkę jako sprzedawcę na podstawie ustawy. Jednocześnie w § 2 ust. 2 lit. c umowy pozwana jako kupujący oświadczyła, że niezwłocznie poinformuje powódkę jako sprzedawcę o zmianie stanu określonego w § 2 ust. 2 lit. a. Ponadto strony postanowiły, że uzgodnią sposób rozliczenia podatku akcyzowego do dnia 1 lipca 2017 r. Na podstawie umowy powódka zobowiązała się do terminowych dostaw węgla o parametrach i w ilościach uzgodnionych z pozwaną oraz przeniesienia na pozwaną własności węgla wolnego od obciążeń i praw osób trzecich, a pozwana zobowiązała się do odbioru dostaw węgla w uzgodnionych ilościach oraz terminach, terminowej zapłaty za dostawy węgla dokonane przez powódkę oraz przekazania jej wszelkich informacji niezbędnych do wystawienia dokumentu dostawy wyrobów węglowych oraz nie odsprzedawania węgla kupionego od powódki bez jej zgody. Jak stanowił § 3 ust. 3 zamiarem i intencją stron było spełnienie warunków przewidzianych w UPA pozwalających na zastosowanie zwolnienia od akcyzy czynności podlegających opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby węglowe objęte umową. Strony zobowiązały się współpracować ze sobą, dokładając należytej staranności w przestrzeganiu szczegółowych zasad techniczno – organizacyjnych i proceduralnych oraz warunków handlowych określonych w umowie oraz w przepisach UPA (§ 3 ust. 4). Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy w przypadku realizacji sprzedaży zwolnionej od akcyzy podstawę ustalania cen miałów energetycznych dla dostaw realizowanych z zastosowaniem odroczonego terminu płatności były cenniki – w pierwszym półroczu 2017 r. stanowiący załącznik nr 1/2017 do umowy, a w drugim półroczu stanowiący załącznik nr 1a/2017 do umowy. W przypadku realizacji sprzedaży podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub w przypadku utraty prawa do zwolnienia od akcyzy podstawą ustalenia cen miałów energetycznych dla dostaw realizowanych z zastosowaniem odroczonego terminu płatności były cenniki – w pierwszym półroczu stanowiący załącznik nr 1A/2017 do umowy oraz a w drugim półroczu stanowiący załącznik nr 1Aa/2017 do umowy. W przypadku naruszenia przez pozwaną przepisów prawa i postanowień umowy skutkujących naliczeniem powódce podatku akcyzowego pozwana była zobowiązana do zapłaty odszkodowania w kwocie stanowiącej równowartość zapłaconego podatku akcyzowego wraz z odsetkami oraz wszelkich innych należności powstałych w wyniku ewentualnych postępowań skierowanych przeciwko powódce, co wynikało z § 7 ust. 4. Po myśli § 9 ust. 1 powódka wystawiała faktury na każdą partię węgla wydaną pozwanej zgodnie z obowiązującymi przepisami. Faktura zawierać miała informacje o sortymencie węgla, parametrach jakościowych określonych w sposób opisany w § 11 ust. 2, cenie węgla odpowiadającej tym parametrom, tonażu i wartości dostawy, nazwie kopalni wysyłającej węgiel oraz numerze dokumentu przewozowego danej partii węgla. Do wartości węgla wyliczonej z przemnożenia tonażu i ceny jednostkowej podanych w fakturze doliczany miał być podatek od towarów i usług (§ 9 ust. 3). Płatność miała być dokonywana przez pozwaną w formie przelewów pieniężnych w terminie 30 dni, licząc od daty wystawienia faktury do dnia uznania rachunku bankowego powódki, co wynikało z § 9 ust. 4 umowy. Jak stanowił § 14 ust. 1, gdyby w trakcie trwania umowy warunki gospodarcze bądź otoczenie prawne zmieniłyby się tak zasadniczo, że realizacja umowy stałaby się dla którejkolwiek ze stron nadmiernie uciążliwa, wówczas na podstawie pisemnego wniosku jednej ze stron, strony przystąpić miały do negocjacji mających na celu dostosowanie umowy do tych zmienionych warunków. Koordynatorami w zakresie realizacji przedmiotu umowy ze strony powoda była U. N., e – mail: (...), a ze strony pozwanego A. Z., e – mail: (...) Zmiana koordynatora wymagała powiadomienia w formie pisemnej, lecz nie wymagała sporządzenia aneksu do umowy. Pozwana, w której imieniu działał prezes zarządu K. G., oprócz podpisu na umowie złożył również podpisy pod załącznikami nr 1/2017, nr 1a/2017, nr 1A/2017 oraz nr 1Aa/2017. Załącznik nr 1A/2017 oraz nr 1Aa/2017 regulował ceny bazowe netto bez akcyzy w PLN/GJ do wyliczenia cen netto z akcyzą w PLN/GJ według formuły: cena netto z akcyzą (PLN/t) = cena bazowa PLN/GJ * wartość opałowa węgla GJ/t plus akcyza (30,46 PLN/t). Powyższa umowa była dwukrotnie aneksowana. Mocą aneksu nr 2 z dnia 12 kwietnia 2017 r. zmieniono m.in. brzmienie § 2 ust. 2 lit. b umowy nadając mu brzmienie, iż zawarcie umowy jest równoznaczne ze złożeniem podpisu, o którym mowa w art. 31 a ust. 4 UPA oraz potwierdza nabycie każdej wydanej na podstawie umowy ilości wyrobów węglowych, co uprawnia powódkę do odstąpienia od żądania składania podpisu i potwierdzania nabycia na poszczególnych fakturach zawierających dodatkowe elementy wskazane w art. 31a ust. 3 pkt 1 UPA. Jednocześnie zmieniono § 9 ust. 2 nadając mu treść, iż faktura zawiera informacje o sortymencie węgla, parametrach jakościowych określonych w sposób opisany w § 11 ust. 2 umowy, cenie węgla odpowiadającej tym parametrom, pozycji CN, ilości węgla w kilogramach, wartości dostawy, nazwie kopalni wysyłającej węgiel, numerze dokumentu przewozowego danej partii węgla. Ponadto faktura zawierać miała informacje o nabyciu i przeznaczeniu wyrobów węglowych do celów uprawniających do zwolnienia od akcyzy, zgodnie z oświadczeniem pozwanego, zawartym w § 2 ust. 2 lit. a umowy.

Pod koniec lutego 2018 r. dotychczasowy koordynator umowy ze strony pozwanej zwolnił się z pracy i z koordynatorem realizacji umowy ze strony powódki - U. N. – skontaktowała się pracownik pozwanej E. K., która poinformowała, że zastąpiła koordynatora do spraw realizacji umowy ze strony pozwanego - A. Z.. Wobec powyższego U. N. zwróciła się o przesłanie pisma dotyczącego zmiany koordynatora ze strony pozwanego, jednak pozwana nie złożyła tego rodzaju oświadczenia. E. K. począwszy od 29 lutego 2016 r. pozostawała zatrudniona w pozwanej spółce najpierw na stanowisku specjalisty do spraw zakupów surowca drzewnego, a następnie jako kierownik działu zaopatrzenia na podstawie umowy o pracę.

W dniu 25 maja 2017 r. powódka skierowała do wszystkich swych kontrahentów, w tym do pozwanej, pismo, w którego treści poinformowała o zmianie z dniem 1 lipca 2017 r. przepisów dotyczących zwolnienia od akcyzy czynności podlegających opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby węglowe przeznaczone do celów opałowych określone w art. 31a ust. 1 pkt 8 i 9 UPA. Wobec powyższego powódka zwróciła się o przesłanie przez kontrahentów oświadczenia potwierdzającego zachowanie po 30 czerwca 2017 r. uprawnienia do zastosowania zwolnienia od akcyzy na podstawie znowelizowanych przepisów art. 31a ust. 1 pkt 8 UPA w związku z posiadaniem statusu finalnego nabywcy węgla. Jednocześnie pozwana zastrzegła, że niedostarczenie oświadczenia skutkować będzie zastosowaniem cen uwzględniających podatek akcyzowy dla dostaw węgla realizowanych po dniu 1 lipca 2017 r. Pozwana nie ustosunkowała się do treści powyższego pisma.

W dniu 14 czerwca 2017 r. koordynator realizacji umowy sprzedaży ze strony powódki U. N., w nawiązaniu do zmiany przepisów dotyczących zwolnienia od akcyzy określonego w art. 31a ust. 1 pkt 8 i 9 UPA, skierowała do wszystkich kontrahentów, w tym pozwanej na dwa adresy e – mail, tj. (...) oraz wskazany w umowie adres do korespondencji (...), przypomnienie o konieczności dostarczenia oświadczenia, zastrzegając że jego brak będzie skutkował zastosowaniem cen uwzględniających podatek akcyzowy dla realizowanych dostaw węgla po dniu 1 lipca 2017 r. W odpowiedzi, tego samego dnia, E. K. za pomocą wiadomości e – mail nadanej ze skrzynki o adresie (...) poinformowała, iż pozwanej spółce nie przysługuje zwolnienie od podatku od akcyzy. Po otrzymaniu wiadomości U. N. skontaktowała się telefonicznie z E. K., która ponowie potwierdziła, że zwolnienie od akcyzy nie przysługuje. Wobec powyższego koordynator ze strony powódki zwrócił się o przesłanie w tym przedmiocie pisma wraz z oświadczeniem, jednakże pozwana nie złożyła tego rodzaju pisemnego oświadczenia.

Do czerwca 2017 r. pozwana kierowała do powódki zamówienia na dostawy węgla na drukach przewidzianych dla sprzedaży towarów według cennika nieuwzgledniającego akcyzy. W związku z informacjami uzyskanymi od E. K. koordynator U. N. przesłała pozwanej wzory zamówień według cennika uwzględniającego akcyzę. Począwszy od drugiego półrocza 2017 r. pozwana składała zamówienia dotyczące dostaw węgla na takich właśnie formularzach. Wszystkie zamówienia pozwanej w 2. półroczu 2017 r. zostały zrealizowane, a towar został dostarczony, tak samo jak faktury, natomiast na skutek błędu pracownika działu sprzedaży u powódki uwzględniały one jedynie podatek od towarów i usług, lecz nie uwzględniały akcyzy. Pracownik działu sprzedaży pomylił się wystawiając faktury dla pozwanej, gdyż pozwana była jedynym kontrahentem powódki, który nie złożył deklaracji o zwolnieniu od podatku akcyzowego w 2 półroczu 2017 r.

W dniu 10 listopada 2017 r. pozwana złożyła wniosek o wydanie indywidulnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. W dniu 18 stycznia 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej – (...)w B. wydał indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku akcyzowego w zakresie energochłonności zakładu oraz zwolnienia z akcyzy wyrobów węglowych. Interpretacja ta dotyczyła m.in. pytań, czy wydzielona ciepłownia stanowi zakład energochłonny, o którym mowa w art. 37a ust. 7 UPA, czy też pojęcie to należy odnosić do całości przedsiębiorstwa pozwanej oraz, czy w świetle art. 31a ust. 1 pkt 8 UPA, a także spełniając warunki formalne, o których mowa w art. 31c pkt 1 oraz 31 a ust. 1 i 3 UPA, wnioskodawca, a więc pozwana będzie miała prawo do zwolnienia z akcyzy nabycia wyrobów węglowych zużywanych do produkcji ciepła. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, iż stanowisko pozwanej w tym zakresie jest prawidłowe. W zakresie odpowiedzi na pierwsze z postawionych pytań organ uznał, że istnieją podstawy, aby traktować ciepłownię pozwanej jako jednostkę wydzieloną pod względem organizacyjnym, finansowym i funkcjonalnym oraz jako zakład energochłonny w rozumieniu art. 31a ust. 7 UPA. W zakresie zapytania dotyczącego uprawnienia do zwolnienia z akcyzy nabycia wyrobów węglowych zużywanych przez pozwanego do produkcji ciepła również uznano, że stanowisko pozwanej, iż korzysta ze zwolnienia jest prawidłowe. Prowadzona ciepłownia stanowi bowiem zakład energochłonny, a ponadto spełnia przesłankę wprowadzenia systemu prowadzącego do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej, ponieważ uczestniczy w Europejskim Systemie Handlu Emisjami. Po otrzymaniu tej interpretacji pozwana nie przekazała jej powódce.

W dniu 19 lutego 2018 r. za porozumieniem stron została rozwiązana umowa o pracę łącząca E. K. z pozwaną spółką. W okresie od 20 lutego 2018 r. do 16 marca 2018 r. E. K. przebywała na urlopie wypoczynkowym.

W lutym 2018 r. powódka wykryła, że na fakturach za sprzedaż na rzecz pozwanej wyrobów węglowych w okresie od 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. zastosowała niewłaściwą cenę, nieuwzględniającą podatku akcyzowego. Sytuacja ta nastąpiła na skutek pomyłki w systemie, gdyż pozwana była jedynym kontrahentem, który nie złożył wymaganego oświadczenia o zwolnieniu z akcyzy. Pomimo tego dział podatkowy powodowej spółki od lipca 2017 r., wobec braku oświadczenia pozwanej, deklarował podatek akcyzowy od sprzedaży węgla na rzecz pozwanej. Rozliczenie podatku akcyzowego następowało łącznie ze złożeniem deklaracji AKC-WW składanej za dany okres i uiszczany był w terminie do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Powódka bowiem nie oblicza podatku akcyzowego indywidualnie od każdego z klientów, lecz w sposób zbiorczy za dany miesiąc od sprzedaży danej partii towaru. Powódka opłaciła akcyzę od wyrobów węglowych sprzedawanych na rzecz pozwanej w okresie od 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017. Wobec zaistniałej sytuacji, w dniu 23 lutego 2018 r. powódka, odwołując się do treści oświadczenia pozwanej z dnia 14 czerwca 2017 r. dotyczącego utraty prawa do zastosowania zwolnienia od podatku akcyzowego z dniem 1 lipca 2017 r., poinformowała, że w fakturach dotyczących dostaw węgla w okresie od 1 lipca 2017 r. została zastosowana błędna cena węgla, co powoduje konieczność wystawienia faktur korygujących zgodnie z ustalonym cennikiem. Jednocześnie powódka przesłała pozwanej faktury korygujące, w których zwiększono należność za sprzedany węgiel o kwotę akcyzy wynoszącej 30,46 zł za każdą tonę węgla, wzywając do ich zapłaty w terminach na nich wskazanych. Termin płatności faktur korygujących opiewających łącznie na kwotę 779.032,41 zł ustalono co do części z faktur korygujących na dzień 24 marca 2018 r. oraz 25 marca 2018 r.

W odpowiedzi na faktury korygujące pozwana w piśmie z dnia 1 marca 2018 r. wniosła o anulowanie wystawionych przez powódkę faktur korygujących. Dopiero do tego pisma pozwana dołączyła oświadczenie datowane na dzień 14 czerwca 2017 r., z którego wynikało, że pozwana jest podmiotem korzystającym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 pkt 8 UPA, tj. jest zakładem energochłonnym wykorzystującym wyroby węglowe, w którym został wprowadzony w życie system prowadzący do osiągniecia celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej. Ponadto pozwana poinformowała, że E. K. nigdy nie była umocowana do składania oświadczeń woli w imieniu pozwanej.

W piśmie z dnia 19 marca 2018 r. powódka powiadomiła pozwaną o podtrzymaniu stanowiska w sprawie wzywając do zapłaty kwoty 779.032,41 zł wynikającej z wystawionych faktur korygujących, wyznaczając dodatkowy 7.dniowy termin zapłaty. W odpowiedzi pozwana odmówiła spełnienia świadczenia. W dalszej korespondencji strony podtrzymywały zawarte w sporze stanowiska.

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne dowody przeprowadzone w sprawie i jedynie odmówił wiarygodności zeznniom prezesa zarządu pozwanej w części, w jakiej zeznał on, że po zwolnieniu A. Z. nikt ze strony pozwanej nie zajmował się wykonywaniem tej umowy oraz, że E. K., mimo, że przejęła obowiązki kierownika działu zaopatrzenia po A. Z. nie zajmowała się nigdy sprawami związanymi z wykonywaniem tej umowy, oraz, że w listopadzie 2017r. była tylko przypadkiem u powoda w towarzystwie prezesa zarządu pozwanej i nie uczestniczyła w rozmowach na temat wykonywania tej umowy, gdyż zeznania prezesa zarządu pozwanej w tej części były sprzeczne z resztą materiału dowodowego zgromadzonego w aktach, w tym dowodami z dokumentów i zeznaniami świadków, w tym U. N..

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał żądanie pozwu za zasadne.

Wyszedł z założenia, że nie miało pierwszorzędnego znaczenia w sprawie, czy pozwanej przysługiwało zwolnienie od podatku akcyzowego z uwagi na profil działalności, czy też przeznaczenie towaru w okresie od 01 lipca 2017 r., i to nie kwestia administracyjnoprawnej odpowiedzialności za zapłatę tego podatku była najistotniejsza w sprawie lecz to, czy pozwana wykonała obowiązki wynikające z umowy, a w szczególności obowiązek informacyjny złożenia do 30 czerwca 2017 r. stanowczej deklaracji w przedmiocie dalszego, po dniu 30.06.2017 r. zwolnienia od obowiązku zapłaty przez powódkę podatku akcyzowego za sprzedaż na rzecz pozwanej towaru, a w szczególności okolicznością istotną było, czy powódka była uprawniona do zastosowania wobec pozwanej w 2 półroczu 2017 r. cennika stanowiącego załącznik nr 1Aa/2017 do umowy, w którym cena węgla zawierała podatek akcyzowy i to, czy pozwana zapłaciła na rzecz powódki całą cenę za kupiony od 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. towar.

Zgodnie z art. 535 § 1 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Do elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży z jednej strony zatem należy zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia na rzecz kupującego własności rzeczy oraz jej wydanie, zaś z drugiej obowiązek odbioru rzeczy oraz zapłaty jej ceny przez kupującego.

Stosownie do art. 5 i nast. ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2018r. poz. 1114 ze zm.) sprzedaż wyrobów węgła, których dotyczyła umowa stron, co do zasady podlega podatkowi akcyzowemu, zaś w powołanej ustawie znajdują się wyjątki umożliwiające zwolnienie od zapłaty tego podatku po spełnieniu zawartych w ustawie warunków.

Sąd Okręgowy wskazał, że strony ustaliły w § 7 ust. 1 umowy z dnia 13 stycznia 2017 r., że wysokość ceny za sprzedane na rzecz pozwaną wyroby węglowe będzie uzależniona od tego, czy sprzedaż jest zwolniona od akcyzy, czy też nie podlega takiemu zwolnieniu w oparciu o przepisy ustawy z dnia 8 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, tzn. w przypadku braku zwolnienia cena dla pozwanej za sprzedany węgiel (miał węglowy) ulegała podwyższeniu o akcyzę. Ustalono odrębnie stawki cen dla pierwszego półrocza 2017 r. oraz drugiego półrocza 2017 r. Załącznik do umowy stanowiły cztery warianty cennika, tj. nr 1/2017 określający ceny w pierwszym półroczu 2017 r. bez akcyzy, nr 1A/2017 określający ceny w pierwszym półroczu 2017 r. z akcyzą, nr 1a/2017 określający ceny w drugim półroczu 2017 r. bez akcyzy oraz 1Aa/2017 określający ceny w drugim półroczu 2017 r. z akcyzą. Jak wynika zarówno z treści cennika stanowiącego załącznik nr 1a/2017 oraz załącznik nr 1Aa/2017 wysokość akcyzy powiększająca cenę bazową netto wyniosła zarówno w pierwszym, jak i drugim półroczu 2017 r., kwotę 30,46 zł za każdą tonę sprzedanego węgla.

Wobec faktu, że z dniem 1 lipca 2017 r. zmianie ulegały przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, w szczególności art. 31 a zawierający wykaz przypadków sprzedaży zwolnionej od podatku akcyzowego strony wyraźnie ustaliły, że sposób rozliczenia podatku akcyzowego uzgodnią do 01 lipca 2017 r. Nie ulegało wątpliwości, iż wobec oświadczenia pozwanej zawartego w § 2 ust. 2 lit a umowy z dnia 13 stycznia 2017 r. w pierwszym półroczu 2017 r. sprzedaż wyrobów węglowych pomiędzy stronami korzystała ze zwolnienia z podatku akcyzowego. Tym samym ustalenie ceny sprzedaży przez powódkę następowało w oparciu o cennik stanowiący załącznik nr 1/2017 do umowy. Pozwana oświadczyła bowiem, że jest finalnym nabywcą węglowym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 23c ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, a nabywane przez nią wyroby węglowe przeznaczone będą do celów opisanych w art. 31a ust. 1 ustawy, w przy czym w szczególności do dnia 30 czerwca 2017 r. do celów określonych w art. 31a ust. 1 pkt 9 ustawy, a więc do celów opałowych przez podmiot gospodarczy, w którym wprowadzony został w życie system prowadzący do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej.

Ze względu na nowelizację przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym z dniem 1 lipca 2017 r., w tym przepisu art. 31a, powódka pismem z dnia 25 maja 2017 r. zwróciła się do wszystkich swych kontrahentów, w tym do pozwanej, o złożenie oświadczeń dotyczących tego, czy po wejściu w życie nowelizacji powołanego przepisu dokonywana na ich rzecz sprzedaż wyrobów węglowych wciąż będzie pozostawała zwolniona z podatku akcyzowego. Jednocześnie powód zastrzegł, że niedostarczenie przedmiotowego oświadczenia będzie skutkowało zastosowaniem cen uwzględniających podatek akcyzowy dla dostaw realizowanych po dniu 1 lipca 2017 r.

Konieczność złożenia przez pozwaną takiego oświadczenia wynikała z faktu, że w umowie z dnia 13 stycznia 2017 r. pozwana w § 2 ust. 2 pkt a co prawda oświadczyła, że nabywane wyroby węglowe przeznaczone będą do celów opisanych w art. 31a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, jednak z oświadczenia tego wynikało jedynie, że do dnia 30 czerwca 2017 r. będą one nabywane do celów określonych w art. 31a ust. 1 pkt 9 ustawy. Tymczasem nowelizacja ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym przewidywała uchylenie pkt 9 przepisu art. 31a ust. 1. W ocenie Sądu Okręgowego, w tym stanie rzeczy konieczne było złożenie przez kontrahentów powódki, w tym także pozwaną, w terminie do dnia 1 lipca 2017 r., oświadczeń, czy spełniają przesłanki zwalniające od akcyzy określone w znowelizowanej wersji art. 31a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, gdyż tylko na takiej podstawie powódka jako płatnik tego podatku mogła być zwolniona od jego zapłaty.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż stosownie do treści § 2 ust. 2 lit. c łączącej strony umowy pozwana zobowiązała się do niezwłocznego poinformowania powódki o wszelkich zmianach jego stanu wpływających na obowiązek uiszczania akcyzy, jak również, że zgodnie z § 2 ust. 2 lit. d pozwana oświadczyła, że sposób rozliczenia podatku akcyzowego zostanie przez strony uzgodniony do dnia 1 lipca 2017 r.

Tymczasem jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego pozwana dostarczyła powódce takie oświadczenie dopiero w marcu 2018 r., po zapłacie przez powódkę tego podatku od sprzedaży wykonanej na rzecz pozwanej w 2 półroczu 2017 r. i po upływie około dziewięciu miesięcy od dnia wejścia w życie art. 31a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym w znowelizowanym brzmieniu. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy przyjął, iż powódka prawidłowo zastosowała wobec pozwanej od 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. ceny zawierającej podatek akcyzowy

Biorąc pod uwagę treść art. 65 § i § 2 k.c. w powiązaniu z treścią § 2 ust. 2 lit. a oraz § 2 ust. 2 lit. d umowy Sąd Okręgowy stwierdził, iż oświadczenie pozwanej zawarte w umowie należy rozumieć w ten sposób, iż jedynie do dnia 30 czerwca 2017 r. spełniała warunki uprawniające do zwolnienia od akcyzy, a wskazane w art. 31a ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, a kwestia rozliczeń podatku akcyzowego po tej dacie miała być przez strony uzgodniona.

Jednocześnie nie został uwzględniony zarzut pozwanej, jakoby powódka bezpodstawnie w oparciu o treść wiadomości e – mail z dnia 14 czerwca 2017 r. pochodzącej od pracownika pozwanego E. K. stwierdziła, że pozwanej od 1 lipca 2017 r. nie przysługuje zwolnienie od podatku akcyzowego w zakresie nabywania wyrobów węglowych na podstawie łączącej strony umowy. Pozwana podniosła, że E. K. nigdy nie była uprawniona do składania oświadczeń w imieniu spółki oraz jej reprezentacji, jak również nie była wskazanym w umowie koordynatorem do spraw realizacji umowy zawartej z powódką. Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego rzeczywiście wynikało, że E. K. nie była członkiem zarządu ani prokurentem pozwanej spółki. Tym niemniej, jak zeznał świadek U. N., będąca koordynatorem umowy ze strony powódki, w lutym 2017 r. została poinformowana w formie ustnej o przejęciu obowiązków koordynatora umowy po stronie pozwanej przez E. K. w zastępstwie wskazanego w § 20 ust. 2 umowy A. Z.. Należało zatem przyjąć, że E. K. faktycznie pełniła funkcję koordynatora umowy, a porozumienie pomiędzy stronami w tym zakresie nastąpiło w formie ustnej, i brak jest podstaw do przyjęcia, iż powódka w nieuprawniony sposób w oparciu o treść wiadomości e – mail z dnia 14 czerwca 2017 r., wysłanej nadto ze wskazanego przez pozwanego w umowie adresu e – mail, tj. (...), przyjęła, że sprzedaż wyrobów węglowych na rzecz pozwanej od 1 lipca 2017 r. nie podlegała zwolnieniu od akcyzy, zwłaszcza, że pozwana w drugim półroczu 2017 r. zaczęła składać zamówienia na dostawy węgla na drukach przeznaczonych dla podmiotów, w stosunku do których zastosowanie znajdował cennik z podatkiem akcyzowym.

Tym samym skoro powódka, pomimo wezwania, nie otrzymała od pozwanej w terminie pisemnego oświadczenia o spełnieniu przez nią po dniu 1 lipca 2018 r. przesłanki wynikającej z art. 31a ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, a koordynator do spraw realizacji umowy ze strony pozwanej poinformował ją w wiadomości e – mail o nieprzysługiwaniu zwolnienia, co zostało potwierdzone w rozmowie telefonicznej, zasadne było zastosowanie przez powódkę wobec pozwanej ceny za sprzedane na jej rzecz wyroby węglowe według cennika stanowiącego załącznik nr 1Aa/2017, a więc uwzględniający podatek akcyzowy w wysokości 30,46 zł za każdą tonę węgla.

Dodatkowo podał Sąd Okręgowy, że powódka, stosownie do obowiązku wynikającego z art. 6 k.c., za pomocą przedłożonych deklaracji AKC-WW wraz z potwierdzeniami przelewów wykazała, iż uiściła na rzecz właściwego Urzędu Skarbowego podatek akcyzowy od sprzedaży wyrobów węglowych w okresie od 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. dokonywanej na rzecz pozwanej. Niezasadny okazał się zatem zarzut pozwanej, iż zapłata przez nią żądanej przez powódkę kwoty doprowadziłaby do bezpodstawnego wzbogacenia powódki, czy też naprawienia nieistniejącej szkody, jak podnosiła w piśmie procesowym z dnia 14 listopada 2018 r.

W ocenie Sądu Okręgowego, powódka w procesie nie domagała się zasądzenia od pozwanej jakiegokolwiek odszkodowania i rozważania pozwanej w tym przedmiocie miały na celu, w opinii Sądu, jedynie ściągnięcie sporu na boczny tor, podczas, gdy w centrum sporu pozostawał fakt, że pozwana nie wykonała obowiązku złożenia deklaracji o przysługującym mu zwolnieniu od akcyzy od dnia 01 lipca 2017 r. ze wskazaniem konkretnego przepisu ustawy i okoliczności zwalniającej, co obligowało powódkę, stosownie do zasady ogólnej z art. 5 i nast. ustawy o podatku akcyzowym, do złożenia deklaracji podatkowej w tym zakresie i faktycznej zapłaty tego podatku, co powódka uczyniła. Równocześnie skutkowało to, stosownie do treści umowy stron, do zastosowania wobec pozwanej ceny za sprzedany towar według cennika zawierającego podatek akcyzowy.

W opinii Sądu Okręgowego, dla rozpoznania sprawy drugorzędne znaczenie miała kwestia tego, czy pozwana od dnia 1 lipca 2017 r. spełniała materialnoprawne przesłanki przewidziane w art. 31a ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym uprawiające do zwolnienia od akcyzy, jak również treść interpretacji indywidualnej wydanej w tym przedmiocie na wniosek pozwanego w dniu 18 stycznia 2018 r. przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – (...)w B.. Istotą sporu w sprawie bowiem nie jest kwestia tego, czy po nowelizacji z dniem 1 lipca 2017 r. przepisu art. 31a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym pozwana spełniała przesłanki przewidujące zwolnienie od akcyzy sprzedaży wyrobów węglowych na jej rzecz, lecz kwestia tego, czy stosownie do spoczywającego na niej obowiązku wynikającym z umowy z dnia 13 stycznia 2017 r. złożyła powódce w terminie stosowne oświadczenie, czy tego rodzaju zwolnienie mu przysługuje. Skoro więc pozwana zaniedbała powyższy obowiązek Sąd Okręgowy przyjął, że z dniem 1 lipca 2017 r., zgodnie z § 7 ust. 2 lit. b umowy, w stosunku do towarów sprzedawanych na jej rzecz obowiązywał cennik przewidujący podatek akcyzowy.

Jednocześnie Sąd Okręgowy podkreślił, iż intencją stron było zgodnie z § 3 ust. 3 umowy spełnienie warunków pozwalających na zastosowanie zwolnienie od akcyzy czynności podlegających opodatkowaniu, których przedmiotem były wyroby węglowe objęte umową, lecz nie zwalniało to pozwaną od złożenia żądanego przez powódkę oświadczenia w terminie, gdyż po myśli zmienionego aneksem nr 2 z dnia 12 kwietnia 2017 r. § 3 ust. 2 lit c była ona jako kupujący zobowiązana do przekazania sprzedawcy wszelkich informacji niezbędnych do wystawienia faktury. Wbrew stanowisku pozwanej powódka nie miała obowiązku czynienia wszelkich możliwych działań, aby wykazać przed właściwymi organami podatkowymi, że zwolnieniu od akcyzy podlega sprzedaż wyrobów węglowych na rzecz pozwanej w drugim półroczu 2017 r. Czynności powoda nie mogły bowiem zastępować aktywności pozwanej w wykonywaniu umowy, skoro z § 3 ust. 4 umowy wynikał obowiązek współpracy.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy na mocy art. 535 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. związku z treścią umowy sprzedaży węgla z dnia 13 stycznia 2017 r. uwzględnił powództwo w całości.

O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu zasądzając je w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z wyrażoną w nim zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana jest stroną przegrywającą proces w całości, wobec czego nałożono na nią obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz strony przeciwnej.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, która domagała się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwana zarzuciła:

1) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez zaniechanie dokonania jakichkolwiek ustaleń faktycznych w zakresie sugestii pozwanej, iż powódka powinna w pierwszej kolejności występować z roszczeniami do urzędu skarbowego, a także w zakresie propozycji pozwanej, który deklarował pomoc przy prowadzeniu ewentualnego sporu z organami podatkowymi, co miało wpływ na wynik sprawy, bowiem w oparciu o te ustalenia należało przyjąć, że powódka miała obowiązek wykazywania przed właściwymi organami podatkowymi, że sprzedaż wyrobów węglowych po 1 lipca 2017 r. podlegała zwolnieniu z akcyzy, a ponadto w oparciu o te ustalenia należało uznać powództwo za sprzeczne z art. 5 k.c., ewentualnie rozłożyć zasądzone świadczenie na raty;

2)  naruszenie przepisu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1830) w zw. z art. 31a ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2017 r.) poprzez niezastosowanie i błędne ustalenie, że dla oceny zasadności powództwa (obejmującego uzupełnienie ceny sprzedaży o kwotę akcyzy) nie ma większego znaczenia fakt, czy na powódce spoczywa obowiązek uiszczenia podatku w sytuacji, gdy transakcje będące przedmiotem umowy były zwolnione z podatku akcyzowego;

3)  naruszenie przepisu art. 65 §2 k.c. polegające na dokonaniu niewłaściwej wykładni umowy sprzedaży węgla z 13 stycznia 2017 r. poprzez uznanie, że § 3 ust. 3 umowy nie obligował powódki do wykazywania przed właściwymi organami podatkowymi, że sprzedaż wyrobów węglowych po 1 lipca 2017 r podlegała zwolnieniu z akcyzy, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego fragmentu umowy prowadzi do wniosku, że na powódce taki obowiązek spoczywał;

4)  naruszenie przepisu art. 95 § 1 i § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na uznaniu, że p. E. K. pełniła funkcję koordynatora umowy, a w konsekwencji była ona uprawniona do złożenia oświadczenia o nieprzysługiwaniu pozwanej zwolnienia od podatku akcyzowego w zakresie nabywania wyrobów węglowych od powódki na podstawie umowy;

5)  naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uwzględnienie powództwa, podczas gdy żądanie zapłaty od pozwanej całej kwoty akcyzy (w sytuacji, gdy to powódka w sposób znaczący przyczynił się do powstania zadłużenia pozwanej) jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

6)  naruszenie art. 320 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i niedokonanie rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, pomimo, że zarówno stan majątkowy pozwanej, interes powódki jako wierzyciela, dotychczasowe postępowanie pozwanej jako kontrahenta powódki, a także przyczyny powstania (ewentualnego) stanu zadłużenia wskazują na istnienie szczególnie uzasadnionego wypadku uzasadniającego rozłożenie świadczenie na raty.

Pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania. Z ostrożności procesowej skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części co do kwoty 389.516,20 zł poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 389.516,20 zł oraz poprzez zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania lub przez rozłożenie zasądzonego świadczenia (zarówno należności głównej jak i odsetek ustawowych za opóźnienie) na 18 kwartalnych (tj. uiszczanych w odstępach trzymiesięcznych) rat, tj.

(i)  15 rat w kwocie po 50.000 zł;

(ii)  szesnasta rata w wysokości 29.032,41 zł;

( (...))  siedemnasta rata w wysokości połowy ustawowych od kwoty 779.032,41 zł za okres od 27 marca 2018 r. do dnia prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie;

(iv)  osiemnasta rata w wysokości połowy ustawowych od kwoty 779.032,41 zł za okres od 27 marca 2018 r. do dnia prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie,

płatnych, począwszy od kwartału, w którym orzeczenie kończące postępowanie się uprawomocni, do ostatniego dnia każdego kwartału z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Ponadto skarżąca wniosła o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego i o dopuszczenie dowodu ze sprawozdania finansowego pozwanej za 2018 r. (bilansu oraz rachunku zysków i strat) na okoliczność zasadności wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, w tym w szczególności aktualnej sytuacji finansowej pozwanej. Wyjaśniła, że na zasadzie art. 381 k.p.c. potrzeba powołania się na ten dokument powstała dopiero na etapie wnoszenia apelacji, bowiem dopiero w apelacji pozwana złożyła wniosek w trybie art. 320 k.p.c. o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie odniosła zamierzonego skutku.

Podkreślenia wymaga, iż Sąd pierwszej instancji odniósł się do wszystkich zgłoszonych w toku postępowania przez strony dowodów i ocenił ich wiarygodność. Poczynione w toku postępowania ustalenia faktyczne należało uznać za prawidłowe, dlatego też Sąd Apelacyjny uznaje je za własne.

Skarżąca podniosła, iż Sąd Okręgowy pominął dokonania ustaleń, czy powódka powinna pierwszej kolejności występować z roszczeniami wobec urzędu skarbowego, w których to czynnościach pozwana oferowała pomoc, co miało przełożyć się na ocenę powództwa jako sprzecznego z art. 5 k.c. Nietrudno zauważyć, że tak skonstruowany zarzut nie mieści się w ogóle w ramy zarzutu naruszenia prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c., a stanowi materialnoprawną ocenę zachowania powódki w świetle zasad współżycia społecznego. Dla jasności przyznać należy, ale też kwestia ta nie była przedmiotem sporu, że pozwana po kolejnym wezwaniu do zapłaty przez powódkę, w piśmie z dnia 10 maja 2018 r., po zupełnym zaprzeczeniu zasadności żądań powódki, zadeklarowała pomoc „przy czynnościach związanych z doprowadzeniem treści wystawionych przez (...) faktur do stanu odpowiadającego rzeczywistości, a także pomoc przy prowadzeniu ewentualnego sporu z organami podatkowymi”. Tego rodzaju „oferta” powinna zatem podlegać ocenie na tle wszystkich okoliczności faktycznych, czy żądanie zachowania prawa, które przysługuje powódce (co ze swej istoty zakłada art. 5 k.c. zakłada) nie narusza zasad współżycia społecznego.

W pierwszej kolejności należy brać pod uwagę, że pozwana w ogóle neguje prawo powódki. Zarzuty skarżącej okazują się jednak chybione.

Intencja stron przy zawieraniu umowy na dostawy miału węglowego na 2017 r. wynika z § 3 pkt 3 umowy, co Sąd Okręgowy uwzględnił przy czynieniu ustaleń faktycznych i rozważań prawnych, stąd o naruszeniu art. 65 § 2 k.c. nie może być mowy. Strony bowiem postanowiły, że będą wykonywały umowę z zamiarem zastosowania zwolnienia od akcyzy sprzedawanych towarów. Oczywistym przy tym jest, że doliczenie podatku akcyzowego, który jest elementem cenotwórczym, miało następować tylko w przypadku, gdyby kupującemu, czyli pozwanej, takie zwolnienie przysługiwało. Zasadą bowiem jest, że sprzedaż towarów objętych umową stron było obciążone podatkiem. O tym, czy zwolnienie od tego rodzaju podatku przysługuje kupującemu decydują przepisy prawa – ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, a nie strony stosunku prawnego. Zwolnienie od takiego podatku musi zadeklarować strona kupująca. Błędnie więc wywodzi skarżąca, że zadanie takie spoczywało na Sądzie Okręgowym.

Obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju powstaje z dniem wydania wyrobów węglowych, a jeżeli sprzedaż wyrobów węglowych jest potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od dnia wydania wyrobów węglowych (art. 10 ust. 1 a i b ustawy o podatku akcyzowym). Na żądanie nabywcy podatnik akcyzy wykazuje w fakturze lub oświadczeniu załączanym do faktury kwotę akcyzy zawartą w cenie wyrobów akcyzowych wykazanych w tej fakturze (art. 10 ust. 12 ustawy). Podatnikiem akcyzy jest podmiot, który dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą (art. 13 ustawy). Producent ma zatem obowiązek odprowadzić podatek chyba, że uzyska informację, że nabywca jest z tego podatku zwolniony. Taką informację płatnik musiał uzyskać od nabywcy. Warunkiem zwolnienia było bowiem wystawienie przez podmiot sprzedający wyroby węglowe dokumentu dostawy lub faktury, jeżeli określa ona pozycję CN wyrobów węglowych, ich ilość w kilogramach i ich przeznaczenie uprawniające do zwolnienia od akcyzy, oraz potwierdzenie podpisem nabycia tych wyrobów przez finalnego nabywcę węglowego. To potwierdzenie mogło też zostać złożone w dokumencie dostawy lub fakturze albo w umowie zawartej pomiędzy sprzedawcą wyrobów węglowych a finalnym nabywcą węglowym (art. 31a ust. 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym w wersji obowiązującej w chwili zawarcia umowy stron).

Z cytowanych przepisów wynika wobec tego, że powódka mogła nie odprowadzić podatku akcyzowego, od uiszczenia którego pozwana była zwolniona, jedynie w przypadku, jeżeli otrzymała od pozwanej pisemne potwierdzenie, że przysługuje jej zwolnienie, przy czym potwierdzenie to musiało nastąpić najpóźniej z chwilą dostawy i wystawienia faktury. Bez tego potwierdzenia powódka nie miała prawa uchylić się od obowiązku podatkowego.

Skarżąca całkowicie pomija, że to ona naruszała obowiązki umowne, a jej zachowanie uniemożliwiło zachowanie „intencji”, do jakiej odwołała się cytując zapis umowy w § 3 ust. 3 umowy. W chwili zawarcia umowy (początek 2017 r.) obie strony były świadome, że od 1 lipca 2017 r. następuje zmiana przepisów ustawy o podatku akcyzowym, w tym w zakresie zwolnień od tego podatku. Potwierdzają to wprost zeznania przedstawiciela pozwanej K. G.. Wobec tego w treści umowy zawarto potwierdzenie o przysługującym pozwanej zwolnieniu od podatku akcyzowego, które mogło obowiązywać wyłącznie do chwili zmiany przepisów ustawy. Oświadczenie pozwanej dotyczyło bowiem zwolnienia określonego w pkt 9 art. 31a ust. 1 ustawy, który od dnia 1 lipca 2017 r. podlegał uchyleniu. Niewystarczające w tym względzie byłoby powołanie się wyłącznie na podstawę z art. 31a ust. 1 ustawy, gdyż przepis ten określał różne przypadki zwolnienia, opisujące różne rodzaje przeznaczenia zakupionego towaru, stąd nie zostałby spełniony wymóg ustawowy z art. 31a ust. 3 ustawy, a powódka nie miałaby nawet wiedzy, jaką podstawę zwolnienia umieścić w treści faktury. Strony zresztą dostrzegły ten problem już na etapie zawierania umowy dostaw węgla na 2017 r., gdyż od razu uzgadniając kwestię podatkową w umowie przewidziały, że sposób rozliczenia podatku akcyzowego strony uzgodnią do dnia 1 lipca 2017 r.

Do takiego uzgodnienia jednak nie doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanej. Pozwana nie podjęła żadnej próby kontaktu ze stroną powodową w tej sprawie. Co więcej, całkowicie zaniedbała kwestię zmiany osoby koordynatora odpowiedzialnego za realizację tego kontraktu. Już wiosną 2017 r. osoba wskazana w umowie zakończyła pracę u pozwanej. W takim przypadku pozwana powinna wyznaczyć nowego koordynatora i pisemnie o tym powiadomić powódkę. Tymczasem pozwana mimo braku należytego zachowania wyciąga dla siebie korzystne skutki prawne poprzez podważanie uprawnienia swojego pracownika E. K. do składania oświadczeń wiedzy o przysługującym zwolnieniu od podatku. Nie do zaakceptowania są wywody skarżącej, że uprawniony do złożenia takiego oświadczenia wiedzy był wyłącznie A. Z., który już od kilku miesięcy nie świadczył pracy na rzecz pozwanej. Nawet przy przyjęciu, że osoba ta nie miała takich uprawnień, to i tak pozwana nie wykazała, że spełniła obowiązek wynikający z umowy stron i ustawy o podatku akcyzowym złożenia pisemnego potwierdzenia o przysługującym jej zwolnieniu od tego podatku. Takie oświadczenie musiałoby być bowiem składane każdorazowo przy odbiorze towaru i faktury, gdyż, jak już wyjaśniono, potwierdzenie zawarte w umowie nie mogło dotyczyć dostaw po 1 lipca 2017 r.

Kontakt w sprawie zwolnienia pozwanej od podatku akcyzowego nawiązała natomiast powódka na adres mailowy dedykowany w umowie do tych celów. Dwukrotnie wysłała do pozwanej informację o konieczności złożenia oświadczenia potwierdzającego istnienie zwolnienia od podatku i jego podstawy. Na pierwszą z tych wiadomości pozwana w ogóle nie zareagowała, na kolejną przyszła odpowiedź pracownika pozwanej E. K., że zwolnienie takie pozwanej nie przysługuje. Nawet, jeśli pominąć informację udzieloną przez E. K., to trzeba podkreślić, że powódka nie otrzymała od pozwanej żadnego potwierdzenia o podstawie przysługującego jej zwolnienia od podatku, co było konieczne, aby powódka mogła zadeklarować takie zwolnienie wobec organu podatkowego.

Od lipca 2017 r. pozwana składała zamówienia na druku obowiązującym dla dostaw objętych podatkiem akcyzowym, co zostało określone w nagłówku formularza. Wszystkie zamówienia zostały podpisane przez prezesa zarządu pozwanej. Powódka dostarczała węgiel wraz z fakturami, w których nie była określone przeznaczenie uprawniające do zwolnienia z akcyzy. Pozwana towar przyjmowała. Faktem jest, że w wyniku błędu powódki określono cenę według błędnego załącznika do umowy, zamiast w wersji związanej z koniecznością odprowadzenia podatku akcyzowego, wersję z uwzględnieniem tego zwolnienia. Niewątpliwie błąd teki obciąża powódkę, bo jest związany z wadliwą organizacją pracy, jednak nie może posłużyć do zastosowania art. 5 k.c. ze względu na opisane powyższe zaniechania pozwanej, świadczące o braku należytej staranności i dbanie o swoje interesy. Pozwana też pomija przy tej okazji swoje błędy. Pozwana „nie zauważyła”, że podpisała zamówienia towaru wraz z obciążeniem podatkowym, nie analizowała faktur, w którym brak było przeznaczenia towaru, nie ustanowiła nowego koordynatora umowy, uznając to za nieznaczny błąd, a samo oświadczenie o przysługującym jej zwolnieniu wysłała do pozwanej dopiero po powstaniu sporu, przy piśmie z dnia 1 marca 2018 r., przy czym, co słusznie zaakcentował Sąd Okręgowy, oświadczenie to było datowane na 14 czerwca 2017 r., czyli wstecznie, ale adekwatnie do daty maila, jaki wysłała powódka do pozwanej w tej sprawie, co potwierdza, że wiadomość ta dotarła do pozwanej. W końcu również pozwana miała możliwość skonfrontowania treści faktury ze stawkami ujętymi w załączniku do umowy. Skoro składała zamówienia na dostawy za cenę obejmująca podatek akcyzowy, a na fakturze nie zostało wskazane przeznaczenie towaru uprawniające do zwolnienia od tego podatku, to możliwość odkrycia błędnego określenia ceny leżała również po stronie pozwanej.

W takich realiach sprawy nie sposób sięgać do normy art. 5 k.c. pozwalającego na uwolnienie się od zobowiązania umownego przez pozwaną w całości lub w części.

Oceny tej nie zmienia deklarowana przez pozwaną pomoc w sporze z organem podatkowym w celu odzyskania zapłaconego przez powódkę podatku akcyzowego. Pozwana nie wykazała, że takie czynności w ogóle mogły przynieść pozytywny rezultat. Słusznie bowiem podkreśla powódka, iż termin do zadeklarowania zobowiązania podatkowego jest terminem ostatecznym do wykazania uprawnienia do zwolnienia od podatku akcyzowego.

Adekwatnie do okoliczności sprawy powódka powołuje się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 września 2017 r. o sygn. akt I GSK 1796/15, odnoszący się do zwolnienia od podatku akcyzowego czynności związanej ze sprzedażą węgla przez pośrednika. NSA wyjaśnił tę kwestię:

„Zgodnie z art. 31a ust. 3 pkt 1 u.p.a. warunkiem zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, jest w przypadku sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu - wystawienie przez podmiot sprzedający wyroby węglowe dokumentu dostawy lub faktury, jeżeli określa ona pozycję CN wyrobów węglowych, ich ilość w kilogramach i ich przeznaczenie uprawniające do zwolnienia od akcyzy, oraz potwierdzenie podpisem nabycia tych wyrobów przez finalnego nabywcę węglowego. Z kolei zgodnie z art. 31a ust. 4 pkt 1 u.p.a. podpis potwierdzający nabycie wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, może zostać złożony na dokumencie dostawy lub fakturze, o których mowa w ust. 3 pkt 1.

Wskazane wyżej regulacje ustalają warunki zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 u.p.a., w tym w punkcie 9, zgodnie z którym zwalnia się od akcyzy czynności podlegające opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby węglowe przeznaczone do celów opałowych przez podmiot gospodarczy, w którym wprowadzony został w życie system prowadzący do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej.

Dokonując analizy konstrukcji prawnej zwolnienia określonego w art. 31a ust. 1 pkt 9 u.p.a. należy stwierdzić, że zwolnienie to następuje z mocy prawa. Celem realizacji zwolnienia nie jest zatem nieodzowne jakiekolwiek działanie władcze organu podatkowego. Wystąpienie przesłanek ujętych w tym przepisie oraz w art. 31a ust. 3 pkt 1 i ust. 4 pkt 1 u.p.a. wywołuje skutek z mocy samego prawa. Jest to skutek prawny w postaci zwolnienia od akcyzy.

W pewnych przypadkach skorzystanie ze zwolnień podatkowych jest uzależnione od spełnienia przez podatnika przesłanek określonych w przepisach. Najczęściej spełnienie ich jest wynikiem podjęcia przez podatnika jakiegoś działania lub utrzymywania pewnego stanu rzeczy, których zaistnienie zależy od podatnika. (…)

Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że wystawienie przez podmiot sprzedający wyroby węglowe dokumentu dostawy lub faktury, w których określono pozycję CN wyrobów węglowych, ich ilość w kilogramach i ich przeznaczenie uprawniające do zwolnienia od akcyzy, oraz potwierdzenie podpisem nabycia tych wyrobów przez finalnego nabywcę węglowego na dokumencie dostawy lub fakturze, o których mowa w ust. 3 pkt 1 stanowi warunek zwolnienia uregulowanego w art. 31a ust. 1 pkt 9 u.p.a. Są to w konsekwencji elementy składowe konstrukcji tego zwolnienia podatkowego.

Tego typu zwolnienia podatkowe są określane w literaturze przedmiotu jako zwolnienia systemowe. Skorzystanie ze zwolnienia o takim charakterze sprowadza się do uiszczenia pomniejszonego podatku bądź nie zapłacenia go w ogóle. Jednak podatnik musi dokonać sui genesis aktu wyboru, przed skorzystaniem ze zwolnienia. Podatnik może z niego skorzystać, jeśli spełni przewidziany przepisami prawa warunek (zob. W. Nykiel, Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku, Warszawa 2002, s. 48).

Tego rodzaju warunek został właśnie określony w przepisach art. 31a ust. 3 pkt 1 i ust. 4 pkt 1 u.p.a. i od spełnienia tego warunku uzależnione było uzyskanie stosownego zwolnienia. (…)

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej przedstawiono argument, zgodnie z którym przepisy nie regulują momentu końcowego spełnienia wyżej wymienionych warunków uzależniających skorzystanie ze zwolnienia w podatku akcyzowym. W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego, brak takiej regulacji nie oznacza, że warunek taki może być spełniony kiedykolwiek, w tym nawet kilka lat po dokonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu.

Wracając do konstrukcji przedmiotowego zwolnienia można dojść do wniosku, że niespełnienie warunku określonego w art. 31a ust. 3 pkt 1 i ust. 4 pkt 1 u.p.a. powoduje ostatecznie, że zwolnienie podatkowe nie ma zastosowania, a zatem obowiązek podatkowy przekształca się w zobowiązanie podatkowe. W doktrynie prawa podatkowego wskazuje się, że podatek akcyzowy należy do grona podatków o tzw. zamkniętym stanie faktycznym. Oznacza to, że czynności dotyczące wyrobów akcyzowych, związane z producentem i importerem, rodzą w momencie ich wystąpienia zarówno obowiązek, jak i wynikające z niego zobowiązanie podatkowe. Przekształcenie obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe odbywa się przy wykorzystaniu techniki samoobliczenia lub też polega na obliczeniu podatku przez płatnika (zob. R. Mastalski, Prawo podatkowe, Warszawa 2016, s. 600). Wskazana technika samoobliczenia uregulowana została w art. 21a ust. 1 u.p.a., zgodnie z którym w przypadku wyrobów węglowych podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego: 1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru, 2) obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwego urzędu skarbowego - za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 78 ust. 1 pkt 3.

Termin określony w art. 21a ust. 1 pkt 2 u.p.a. jest to termin do zadeklarowania zobowiązania podatkowego. W konsekwencji można dojść do wniosku, że tylko przed upływem tego terminu podatnik może spełnić warunki uzasadniające zastosowanie zwolnienia podatkowego, o których mowa w art. 31a ust. 3 pkt 1 i ust. 4 pkt 1 u.p.a. Najpóźniej wraz z upływem tego terminu, jeżeli podatnik nie spełnia wskazanych warunków, obowiązek podatkowy przekształca się w zobowiązanie podatkowe, gdyż czynności określone w art. 31a ust. 1 pkt 9 u.p.a. w takim przypadku nie podlegają zwolnieniu podatkowemu. Natomiast ewentualne spełnienie wskazanych warunków już po upływie tego terminu nie może w żaden sposób niweczyć powstałego wcześniej zobowiązania podatkowego. Zobowiązanie takie bowiem już powstało, chociaż istniało prawdopodobieństwo, że zobowiązanie nie powstanie, jeżeli tylko podatnik spełni przewidziane prawem warunki ustawowe zwolnienia. Przepisy prawa nie przewidują w takim przypadku instytucji "cofnięcia" powstania zobowiązania podatkowego. Nie mamy w tym przypadku również do czynienia z nadpłatą, gdyż zapłacony już podatek - w przypadku braku spełnienia warunku zwolnienia przed terminem rozliczenia się przez podatnika z podatku akcyzowego - nie jest nienależny, ani też nie jest zapłacony w wysokości wyższej od należnej. (…)

W tym zakresie regulacje zawarte w art. 106e ust. 1 oraz 106j ust. 1 ustawy o VAT nie mają i mieć nie mogą żadnego znaczenia prawnego w odniesieniu do spełnienia warunków zwolnienia w podatku akcyzowym, w tym aspekcie, że podatnik korzystając z dobrodziejstwa tych przepisów, już po powstaniu zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym, dokona korekty faktury uzupełniając ten dokument o elementy stanowiące warunek zastosowania zwolnienia w podatku akcyzowym.”

Z przedstawionego orzecznictwa wynika, iż podjęcie próby w 2018 r. „cofnięcia” zobowiązania podatkowego nie przyniosłoby żadnego pozytywnego rezultatu, a jedynie rodziłoby dalsze koszty i zwłokę w uzyskaniu ceny przez sprzedawcę.

Słusznie też argumentuje powódka, że cytowane przez powódkę orzeczenia sądów administracyjnych nie odpowiadają sytuacji powstałej w tym przypadku. Nie chodzi tu bowiem o drobną korektę formalną dokumentu potwierdzającego istnienie zwolnienia od podatku akcyzowego, do czego odnoszą się przywołane orzeczenia, ale sam potwierdzenia, czy w ogóle zwolnienie takie przysługuje. Ponieważ nie została spełniona procedura określona w art. 31a ust. 3 i 4 ustawy o podatku akcyzowym, nie mogło być mowy o korekcie dokumentacji w takim kierunku, aby „naprawić” tę procedurę poprzez jej wprowadzenie do dokumentacji podatkowej.

W konsekwencji za chybione należy uznać zarzuty naruszenia art. 65 k.c., art. 95 k.c. i art. 5 k.c.

Zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług był o tyle bezzasadny, że ustawa ta odnosi się do cen detalicznych, z którymi w tej sprawy nie mamy do czynienia.

Sąd Okręgowy nie mógł również dopuścić się naruszenia art. 320 k.p.c. Sama skarżąca zwraca uwagę, że wniosku o rozłożenie należności na raty w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie składała. Nie było też przedłożonego żadnego materiału dowodowego, który dawałby podstawy do takiej decyzji z urzędu. W apelacji pozwana wnioskowała o dopuszczenie dowodów w postaci bilansu i rachunków zysków i strat za 2018 r. Dowody te zostały w postępowaniu apelacyjnym przeprowadzone. Wynikało z nich, że w 2017 r. spółka miała przychody w wysokości 110.665,869 zł, a w 2018 r. 112.390.194 zł, przy czym w 2017 r. osiągnęła zysk blisko 2,4 mln, a w 2018 r. poniosła stratę w wysokości ponad 700.000 zł. Na rozprawie pełnomocnik pozwanej wskazał, że sytuacja ta w kolejnych latach się niewiele zmieniła. Spółka w 2019 r. poniosła stratę w wysokości około 1,5 mln zł, ale już w 2020 r. osiągnęła dochód około 350.000 zł. Ponieważ zapłata ceny za towar niezbędny do wykonywania działalności gospodarczej pokrywany jest z przychodu spółki, informacje o osiągniętym zysku są miało przydatne.

Według art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Takiego szczególnego przypadku strona pozwana nie wykazała. Nie ulega wątpliwości, że przychody pozwanej pozwalają jej na pokrycie zobowiązania pieniężnego, które zresztą powinno zostać zaspokojone w drugiej połowie 2017 r. Od chwili wystąpienia z żądanien pozwanej minęło około trzy i pół roku, co z jednej strony pozwoliło pozwanej na przygotowanie się do konieczności spłaty powódki, a z drugiej otwierało pozwanej możliwość na porozumienie z wierzycielem. Tymczasem pozwana zaprzeczyła żądaniom powódki w całości, co zmusiło wierzyciela do wystąpienia na drogę sądową. Również po wydaniu negatywnego dla pozwanej wyroku Sądu pierwszej instancji, pozwana nie podejmowała prób ugodowego zakończenia sporu, co tylko wydłużyło czas oczekiwania powódki na uzyskanie świadczenia. Nie ulega wątpliwości, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty w taki sposób, że wierzyciel uzyskałby je w całości po wielu latach oczekiwania (propozycja pozwanej rozkłada należność na cztery i pół roku) narusza jego interes. Przy rozważeniu rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, należy rozważyć interesy obu stron, tak, by nie udzielić korzystnych warunków spłaty dłużnikowi kosztem statusu wierzyciela, który nie będzie mógł uzyskać zaspokojenia w realnym terminie. Dla zastosowania szczególnego rodzaju dobrodziejstwa dla dłużnika, jakim jest rozłożenie świadczenia na raty, nie jest wystarczająca trudna sytuacja materialna, uwzględnić bowiem należy także interes wierzyciela, którego takie orzeczenie pozbawiłoby części odsetek, a także inne towarzyszące okoliczności, w tym te dotyczące źródła zobowiązania i postępowania stron, a te z kolei przemawiają za odmową zastosowania tej szczególnej instytucji.

Ostatecznie apelacja pozwanej jako niezasadna została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i obciążono nimi stronę pozwaną jako stronę przegrywającą. Pozwana została zobowiązana do zwrotu powódce poniesionych przez nią kosztów w wysokości 8.100 zł stanowiących wynagrodzenie pełnomocnika procesowego. Wysokość tego wynagrodzenia określono w minimalnej stawce określonej w § 2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.