Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2022 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: O. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 1 marca 2022 r., znak:(...)

z dnia 1 marca 2022 r., znak: (...)

z dnia 1 marca 2022 r., znak:(...)

w sprawie: O. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o nienależnie pobrane świadczenia postojowe

1)  zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 1 marca 2022 roku w ten sposób, że odwołująca O. S. nie ma obowiązku zapłaty odsetek od nienależnie pobranych świadczeń,

2)  oddala odwołania w pozostałym zakresie,

3)  odstępuje od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa prawnego strony przeciwnej.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 438/22

UZASADNIENIE

Odwołująca się O. S. wniosła odwołania od trzech decyzji (...) Oddział w B. z dnia 1 marca 2022r , którymi zobowiązano ja do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych w łącznej kwocie 5400 zł ( 3 raz 1800 zł ) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W odpowiedzi na odwołania pozwany wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie od odwołującej się kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu powołał się na art. 15 zx ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem , przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19 i innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych argumentując, że w miesiącu określonym jako poprzedzający miesiąc złożenia przez ubezpieczoną wniosku , to jest w grudniu 2020 r. osiągnęła ona przychód w wysokości 2822 zł - dane z raportu RCA nie zgadzają się więc z kwotą 0 zł, wpisaną wniosku RSP – CZ. Dane dotyczące daty zawarcia umowy w systemie KSI są zgodne z przesłaną przez ubezpieczoną umową , natomiast umowa ta nie uprawnia do uzyskania świadczenia postojowego , gdyż nie została zawarta przed 1 kwietnia 2020 r. . We wniosku ubezpieczona wpisała datę zawarcia umowy z płatnikiem (...)sp. o.o.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Stan faktyczny pozostawał bezsporny. W dniu 28 stycznia 2021r. ubezpieczona O. S. złożyła wniosek o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym (...) 19 dla umów zlecenia. Na druku (...) jako dane zleceniobiorcy wskazała firmę (...), jako datę zawarcia umowy 7 września 2019 r. . Jednocześnie jako miesięczny przychód, który wynika z umowy wskazała 1800 zł, zaznaczając, że przychód osiągnięty w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku wyniósł 0 zł. Do wniosku dołączyła umowę zlecenia zawartą przez nią z firmą (...) w dniu 7 września 2019 r. Następnie w/w- na złożyła dwa wnioski o wypłatę świadczenia za kolejne okresy na drukach RSP – CK .

/ dowód : druki RSP -CZ oraz kopia umowy k. 7 – 9 i RSP CK w aktach ZUS /

Ubezpieczona była zatrudniona u płatnika (...) spółka z o.o. jako zleceniobiorczyni w okresach od 7 września 2019 r. do 6 lipca 2020 r., od 7 lipca 2020 r. do 6 listopada 2020 r. , od 16 lutego 2021r. do 29 czerwca 2021r. i od 5 sierpnia 2021r. do 1 lutego 2022r. W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA za grudzień 2020 r. płatnik (...) spółka z o.o. wykazała za ubezpieczoną zerową podstawę wymiaru składek.

/ dowód : informacja ZUS k. 18 , kopia raportu ZUS RCA k. 19 akt sprawy /

W okresie od 16 października 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. oraz od 1 stycznia 2021r. do 31 stycznia 2021r. O. S. łączyły umowy zlecenia z (...). Z tytułu przedmiotowej umowy płatnik (...) wykazała za grudzień 2020 r. podstawę wymiaru składek ubezpieczonej w wysokości 2822 zł .

/ dowód : umowy k. 4 – 5, kopia raportu ZUS RCA k. 20 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie przedłożonej dokumentacji, której autentyczności żadna ze stron nie zakwestionowała. Sąd pominął dowód z zeznań ubezpieczonej, albowiem wezwana na termin pod rygorem jego pominięcia, w/w- na nie stawiła się na rozprawę. Pełnomocnicy stron oświadczyli natomiast, iż nie wnoszą o jej przesłuchanie.

W świetle powyższego odwołania zasługiwały na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej naliczonych odsetek od nienależnie pobranych kwot. Zgodnie z art. 15 zq ust.5 pkt 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem , przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19 i innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych / DZ. U. 2020 . 1842 t.j. / osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje jeżeli:

1)umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r.

2)przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku;

3)nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Nie ulega wątpliwości fakt, iż ubezpieczona składając wniosek o świadczenie postojowe z tytułu zatrudnienia w (...) ( wadliwie wskazując w formularzu firmę (...) ) podlegała ubezpieczeniu z innego tytułu to jest umowy zlecenia łączącej ją właśnie ze wspomnianą firmą (...), w której w okresie grudzień – luty 2021r. przestoju nie było i w której otrzymała za ten okres wynagrodzenie.

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 zx tej samej ustawy za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się świadczenie 1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego 2 ) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona 3) wypłacone w kwocie wyższej niż należna.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż wobec nie złożenia przez ubezpieczoną zeznań ( na skutek niestawienia się na rozprawie pomimo wezwania ) , w/w- na pozbawiła się możliwości przedstawienia swoich racji. W świetle dostępnego w sprawie materiału dowodowego nie sposób przyjąć, że ubezpieczona nie wprowadziła w błąd organu rentowego. Mając na uwadze okoliczność, iż w/w- na do złożonego wniosku o świadczenie postojowe, w którym jako zleceniodawcę wskazała spółkę (...) dołączyła umowę zlecenia łączącą ja z zupełnie innym podmiotem – spółką (...) można powziąć jednak wątpliwość, czy w istocie ( jak twierdził pełnomocnik ZUS na rozprawie ) w/w- na wprowadziła organ rentowy świadomie. Pozwany dysponując złożonymi dokumentami powinien był dostrzec ich niespójność, w rezultacie w oparciu o dane z systemu ustalić tytuły ubezpieczenia w/w- nej . Nic nie stało na przeszkodzie rzetelnej weryfikacji wniosku – wątpliwości winna wzbudzić nawet pobieżna jego analiza i widoczna na pierwszy rzut oka oczywista sprzeczność wniosku z treścią dołączonej do niego dokumentacji. Tym bardziej w okolicznościach sprawy nie sposób mówić o uzyskaniu świadczeń na podstawie fałszywych oświadczeń . Wyjaśnienia pełnomocnika odwołującej się , jakoby odwołująca się nie miała świadomości , że z uwagi na posiadanie innego tytułu ubezpieczenia nie jest uprawniona do świadczenia postojowego , pozostają jednocześnie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. O ile bowiem ( wobec uchylenia się przez odwołującą od złożenia zeznań - nie jest tutaj usprawiedliwieniem tłumaczenie pełnomocnika, że jest ona osobą narodowości serbskiej i słabo włada językiem polskim – nic nie stało na przeszkodzie aby złożyła wniosek o przesłuchanie w obecności tłumacza ) stan świadomości odwołującej ( z wyżej wskazanych względów ) nie jest sądowi do końca znany, o tyle oczywistym jest, iż nie była osobą uprawnioną do spornego świadczenia. Posiadała bowiem inny tytuł ubezpieczenia. Tym samym wypłacone jej świadczenie należało uznać jako wypłacone innej osobie niż uprawniona ( czyli osobie nieuprawnionej ) w rozumieniu art. 15 zx pkt 2 ustawy covidowej, w konsekwencji podlegające zwrotowi jako nienależnie pobrane. W kontekście naliczenia w zaskarżonych decyzjach przez organ rentowy odsetek od pobranych nienależnie świadczeń, należy po raz kolejny zauważyć, iż merytoryczna analiza wniosku choćby w minimalnym zakresie pozwoliłaby uniknąć wypłaty nienależnego ubezpieczonej świadczenia. Z sobie znanych powodów organ rentowy nie zweryfikował jednak złożonego wniosku i bezrefleksyjnie wypłacił świadczenie. Nie sposób przy tym uznać za przekonujące tłumaczenia jakoby wynikało to z chęci bezzwłocznego załatwiania tego rodzaju wniosków . Po pierwsze nie był to początek wypłaty tego rodzaju świadczeń ( co mogłoby skutkować pewnym zamieszaniem na początkowym etapie realizacji tego rodzaju wniosków ) , po drugie konieczność szybkiego załatwienia wniosku nie zwalniała z jego merytorycznej oceny. Z tych względów, sąd zmienił decyzję w zakresie żądania odsetek od nienależnie pobranego świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią ust. 3a art. 15 zx ustawy covidowej jeżeli wypłata świadczenia postojowego osobie innej niż uprawniona lub w kwocie wyższej niż należna nastąpiła z przyczyn leżących po stronie ZUS , nie nalicza się odsetek , o których mowa w ust. 1 . W niniejszej sprawie wypłata nienależnego świadczenia wynikała w części z zaniedbań organu rentowego .

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Na zasadzie art. 102 k.p.c. sąd odstąpił od obciążania ubezpieczonej kosztami zastępstwa prawnego strony przeciwnej . Miał tu na uwadze zarówno powód wystąpienia przez odwołującą się o wypłatę świadczeń ( utrata jednego z dwóch źródeł dochodu – tego z tytułu umowy zlecenia realizowanej w spółce (...) ) , okoliczności złożenia wniosku ( fakt występowania o nie przez innych zleceniobiorców spółki, utrudnienia wynikające z ograniczeń w posługiwaniu się językiem polskim , w konsekwencji konieczność posiłkowania się pomocą pracownika ZUS w wypełnieniu wniosku ) , jak i zaniechania po stronie samego organu rentowego ( w postaci braku jakiejkolwiek analizy złożonego przez odwołującą się wniosku ) .

Sędzia Maciej Flinik