Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 800/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 2 lipca 2021 roku, sygn. IX K 627/20

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

rażąca niewspółmierność orzeczonej kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat oraz niesłuszne niezastosowanie środka kompensacyjnego w oparciu o art. 46 § 2 k.k. w sytuacji gdy działania oskarżonej wywołały ogromną szkodę w majątku pokrzywdzonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zarzut sformułowany w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego M. N. rozpoznany mógł być jedynie w części odnoszącej się do przypisanego oskarżonej w punkcie 1 zaskarżonego wyroku czynu z art. 276 k.k. polegającego na ukrywaniu dokumentów w postaci sprawozdań finansowych firmy (...) i (...) sp. z o.o., której reprezentantem jest oskarżyciel posiłkowy. Zważywszy na fakt, że w przypadku przestępstwa z art. 276 k.k. przedmiotem ochrony jest nie tylko integralność dokumentów, ale również swoboda dysponowania nimi przez osoby uprawnione, nie budzi wątpliwości przysługujący M. N. status osoby pokrzywdzonej przestępstwem w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k. jako osoby, której dobra zostały bezpośrednio naruszone czynem oskarżonej. Jednakże w przypadku pozostałych czynów przypisanych oskarżonej zaskarżonym wyrokiem stwierdzić należy, że przestępstwa ten nie naruszały bezpośrednio dóbr chronionych M. N. ani bezpośrednio nie zagrażały tym dobrom. Czyny z art. 286 § 1 k.k. popełnione zostały na szkodę A. K. i T. S. (1). Z kolei czyny z art. 270 § 1 k.k. w postaci przypisanej oskarżonej i przy niekwestionowanych przez skarżącego ustaleniach faktycznych nie wiązały się z bezpośrednim naruszeniem czy zagrożeniem dla dóbr M. N.. Sąd odwoławczy ma świadomość rozbieżność poglądów w kwestii możliwości traktowania osoby, której podpis podrobiono, jako osoby pokrzywdzonej czynem z art. 270 § 1 k.k. (patrz: M. Gabriel-Węglowski, Podmiot pokrzywdzony przestępstwem z art. 270 § 1 kk , LEX/el. 2019. https://sip.lex.pl/#/publication/419614980/gabriel-weglowski-michal-podmiot-pokrzywdzony-przestepstwem-z-art-270-1-kk?cm=URELATIONS (dostęp: 2022-01-20 13:22)), to jednak stoi na gruncie utrwalonej już licznymi judykatami linii orzeczniczej Sądu Najwyższego (ostatnio postanowienie Sądu Najwyższego z 24.08.2016 r., I KZP 5/16, LEX nr 2093028), zgodnie z którą przestępstwo określone w art. 270 § 1 k.k. samo w sobie nie godzi bezpośrednio w dobro prawne osoby, której podpis został podrobiony w dokumencie, gdyż przedmiotem ochrony w przypadku tego czynu zabronionego jest dobro prawne ogólnej natury, jakim jest wiarygodność dokumentów, nie zaś indywidualne interesy i prawa z nimi związane. Nie negując zapatrywań skarżącego, że pozostałe poza czynem z art. 276 k.k. czyny wywołały szkody w majątku oskarżyciela posiłkowego, uznać należy, że szkody te nie były bezpośrednim następstwem podrobienia podpisu M. N. na dokumentach czy też bezpośrednim następstwem użycia tych dokumentów. Konsekwencją powyższych zapatrywań jest stwierdzenie, że zaskarżony wyrok w części, w jakiej dotyczy czynów niepopełnionych na szkodę M. N. nie mógł być przez niego zaskarżony z uwagi na treść art. 425 § 3 k.p.k., zgodnie z którą odwołujący się może skarżyć jedynie rozstrzygnięcia lub ustalenia naruszające jego prawa lub szkodzące jego interesom.

Odnosząc się merytorycznie z przyczyn wskazanych wyżej do zarzutu rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonej wyłącznie za czyn z art. 276 k.k. wskazać należy, że orzeczona za ten czyn kara 3 miesięcy pozbawienia wolności nie razi swoją łagodnością, gdy uwzględnić stopień winy oskarżonej, stopień społecznej szkodliwości jej czynu, jak też względy związane z zapobiegawczym oddziaływaniem na oskarżoną oraz prawidłowym kształtowaniem świadomości prawnej społeczeństwa. Wypada wskazać, że czyn z art. 276 k.k. ustawowo zagrożony jest karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2., co świadczy o tym, że zaskarżonym wyrokiem wymierzono oskarżonej karę rodzajowo najsurowszą. Jednoznacznie kara orzeczona wobec oskarżonej nie może więc być postrzegana jako łagodna. Gdy uwzględnić rodzaj i wagę dokumentów ukrywanych przez oskarżoną w istotnym zakresie wyznaczających stopień społecznej szkodliwości czynu, jak również uprzednią niekaralność oskarżonej, świadczącą o braku konieczności zaostrzania kary dla osiągnięcia przez nią celów zapobiegawczych, teza o rażącej łagodności wymierzonej zaskarżonym wyrokiem kary jawi się jako daleko nieuzasadniona.

W zakresie w jakim zarzut niesłusznego niezastosowania przez sąd środka kompensacyjnego może zostać odniesiony do czynu z art. 276 k.k. wskazać należy, że orzeczenie tego środka mogło znaleźć uzasadnienie jedynie w sytuacji wykazania, że ukrywanie przez oskarżoną wskazanych dokumentów skutkowało bezpośrednio konkretną szkodą majątkową pokrzywdzonego. Szkoda taka nie została w żaden sposób wykazana w toku postępowania karnego w odniesieniu do tego konkretnego czynu oskarżonej. Problematyzowane w uzasadnieniu apelacji szkody wyrządzone w majątku M. N. to przecież szkody wynikające z przywłaszczenia przez oskarżoną pieniędzy firm (...). Czyny przypisane oskarżonej zaskarżonym wyrokiem nie dotyczyły jednak tego zagadnienia. Nie sposób doszukiwać się również podstaw orzeczenia nawiązki w oparciu o art. 46 § 2 k.k. w krzywdzie pokrzywdzonego. Czyn oskarżonej z pewnością nie mógł być źródłem cierpień pokrzywdzonego wynikających z doznania uszczerbku cielesnego (art. 445 k.c.) ani wynikających z naruszenia jego dobra osobistego (art. 448 k.c.) W ocenie sądu odwoławczego dopuszczalności orzeczenia w oparciu o art. 46 § 1 k.k. zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną przez przestępstwo bądź też w oparciu o art. 46 § 2 k.k. nawiązki, odnieść należy jedynie do sytuacji, w których przepisy prawa cywilnego wprost przewidują możliwość kompensacji krzywdy, a zatem tylko w razie naruszenia dóbr osobistych, o których mowa w art. 445 i 448 k.c. (postanowienie SN z 28.04.2008 r., I KZP 6/08, OSNKW 2008/6, poz. 42; T. Grzegorczyk, Zobowiązywanie sprawcy przestępstwa do naprawienia szkody lub uiszczenia nawiązki w trybie art. 46 k.k., PS 2009/1, s. 48 i n.),

Wniosek

o zmianę wyroku i orzeczenie wobec oskarżonej surowszej kary oraz nawiązki na rzecz pokrzywdzonego w oparciu o art. 46 § 2 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Niesłuszne skazanie oskarżonej za czyn z art. 233 § 1a kk

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z ustaleniami sądu I instancji, jak też treścią zarzutu, złożenie przez oskarżoną fałszywych zeznań w charakterze świadka miało miejsce w dniu 24 kwietnia 2019 roku w toku postępowania przygotowawczego wszczętego na skutek zawiadomienia złożonego przez M. N., w którym to postępowaniu ostatecznie przedstawiono oskarżonej zarzuty popełnienia przestępstwa. Przedmiotem przesłuchania oskarżonej w charakterze świadka w postępowaniu przygotowawczym były niewątpliwie okoliczność dotyczące czynów, których zarzut popełnienia przedstawiono ostatecznie oskarżonej. Nie ma jakiegokolwiek pola dla wątpliwości, że podając w toku przesłuchania w charakterze świadka nieprawdziwe informacje, negując podrabianie podpisu M. N., podając, że sfałszowane referencje otrzymała od E. T. oraz że nie pobierała wpłat na poczet ubezpieczenia grupowego od A. K. i T. S. (2), oskarżona realizowała swoje uprawnienia do obrony. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2021 r. I KZP 5/21 nie popełnia przestępstwa z art. 233 § 1a k.k. świadek składający fałszywe zeznanie z obawy przed grożącą mu odpowiedzialnością karną, jeśli - realizując prawo do obrony - zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, nie wyczerpując jednocześnie swoim zachowaniem znamion czynu zabronionego określonego w innym przepisie ustawy. W pełni podzielając stanowisko Sądu Najwyższego w tej materii i jego uzasadnienie, odsyłając do jego treść i uznając jego przytoczenie w tym miejscu za zbędne, sąd odwoławczy uznał, że skazanie oskarżonej za przypisany w punkcie 5 zaskarżonego wyroku czyn z art. 233 § 1a k.k. skutkuje rażąca niesprawiedliwością wyroku w rozumieniu art. 440 k.p.k. będącą efektem naruszenia prawa materialnego, a to art. 233 § 1 a k.k. Uchybienie to sąd odwoławczy musiał uwzględnić z urzędu i to zgodnie z art. 434 § 2 k.p.k. mimo kierunku zaskarżenia wyroku wyłącznie na niekorzyść oskarżonej.

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

skazanie oskarżonej za czynu z art. 276 k.k., art. 270 § 1 k.k. oraz z art. 286 § 1 k.k., orzeczone za nie kary jednostkowe, zastosowany środek probacyjny, obowiązek probacyjny i środki kompensacyjne oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak uchybień wskazanych w apelacji, jak też innych uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k.)

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

uniewinnienie oskarżonej o czynu z art. 233 § 1 a k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Patrz: wywody z sekcji 4.1 niniejszego uzasadnienia

0.0.15.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

uchylenie orzeczenia o karze łącznej z punktu 6 i orzeczenie nowej kary łącznej

Zwięźle o powodach zmiany

Konieczność uchylenia rozstrzygnięcia o karze łącznej wynikała z uniewinnienia oskarżonej od czynu z art. 233 § 1 a k.k., a więc równoczesnego uchylenia kary jednostkowej objętej orzeczoną przez sąd I instancji karą łączną. Orzekając nową karę łączną w wysokości 1 roku pozbawienia wolności sąd kierował się wynikającą z art. 434 § 1 k.k. zasadą zakazującą pogorszenia sytuacji oskarżonej, co do której rozstrzygnięcie o karze łącznej nie zostało skutecznie zaskarżone. Z tego też powodu wymiar kary łącznej ustalono kierując się zastosowaną przez sąd I instancji w zaskarżonym wyroku zasadą asperacji zbliżoną do pełnej absorpcji.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Wobec nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej wyłącznie przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w myśl art. 636 § 1 k.p.k. kosztami procesu, w części w jakiej obejmowały one wydatki oskarżyciela posiłkowego na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym, należało obciążyć M. N.

4

Mimo że z przyczyn wskazanych wyżej nieskuteczność apelacji winna prowadzić do obciążenia oskarżyciela posiłkowego także kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze, kierując się zasadami słuszności w myśl art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżyciela posiłkowego z obowiązku zapłaty wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz opłaty, uznając że wynikające z przeprowadzonych dowodów ewidentne pokrzywdzenie oskarżyciela posiłkowego, choć niemające charakteru szkody wyrządzonej bezpośrednio czynami oskarżonej, sprawiłoby, że obciążenie go tymi kosztami odczuwalne było jako niesprawiedliwe.

5

Wobec zmiany zawartego w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcia o karze w myśl art. 10 ust. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych (Dz.U.1983.49.223 t.j. z dnia 1983.08.31) obciążono oskarżoną opłatą obejmującą obie instancje, wysokość tej opłaty ustalając zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3) powołanej ustawy na poziomie 180 złotych należnych przy skazaniu na karę pozbawienia wolności do 1 roku

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel posiłkowy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wysokość orzeczonych kar, brak orzeczenia na rzecz oskarżyciela posiłkowego środka kompensacyjnego w postaci nawiązki

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana