Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21.03.2021 r.

Sąd ustalił, co następuje :

Wyrokiem z dni a 17.08.2020 r. do sygn.. I C 1261/19 Sąd Okręgowy w T. rozwiązał przez rozwód małżeństwo E. B. (1) i M. B.. Obojgu rodzicom został powierzona władza rodzicielska nad małoletnimi: B. B. (1), D. B. (1), J. B., E. B. (2). Miejsce pobytu małoletnich zostało ustalone od 1 do 15 dnia miesiąca u ojca a od 16 do ostatniego dnia miesiąca u matki. Oboje rodzice zostali zobligowani do utrzymywania małoletnich - każdy z rodziców utrzymywać miał dziecko w okresie gdy było ono u niego.

Wyrok uprawomocnił się dnia 25.08.2020 r.

Postanowieniem z dnia 6.09.2021 r. sygn.. III N sm 358/20 Sąd Rejonowy w B. zmienił wyrok rozwodowy w części obejmującej miejsce pobytu małoletnich i ustalił, że wszystkie dzieci na stałe przebywają u ojca. Orzeczenie uprawomocniło się dnia 14.09.2021 r.

B. B. (1) liczy 14 lat życia i jest uczniem VIII klasy szkoły podstawowej w miejscu zamieszkania. Szkoła zapewnia podręczniki. Dodatkowe wydatki szkolne wyniosły 300 zł. D. B. (2) liczy 11 lat życia i jest uczniem V klasy tej samej szkoły. Wydatki n edukacje wyniosły tyle samo, co w przypadku starszego brata. J. B. liczy 4 lata życia a E. 3 lat a życia i oboje są pod opieką przedszkola, które kosztuje 120 zł miesięcznie, co do każdego z nich. Zajęcia z zumby i rytmiki na które uczęszcza J. kosztują łącznie ok. 60 zł miesięcznie. Małoletni powodowie z początkiem roku szkolnego otrzymują świadczenie na start, po 300 zł. Dzieci są dowożone 17 kilometrów do placówek edukacyjnych do Z.. Po lekcjach te dzieci, które zakończa wcześniej lekcje przebywają na świetlicy. Po zajęciach, wszystkie dzieci o tej samej porze są odbierane i zawożone do aktualnego miejsca zamieszkania. Obecnie bowiem razem z ojcem zmieniły miejsce zamieszkania i wszyscy zamieszkali u partnerki ojca, która powróciła z zagranicy do kraju i tutaj nie pracuje. . Nie czyni tego M. B., bo stracił prawo jazdy za alkohol. Wszyscy powodowie, co do zasady są zdrowi. E. ostatni była chora, tak jak i J., i jej leczenie kosztowało ok. 120 zł. a leczenie przeziębienia J. ok. 90 zł. Wydatki na środki higieniczne dla całej rodziny, to około 300 zł miesięcznie. Ojciec małoletnich nie potrafi określić wysokości wydatków na zakup żywności dla powodów. Podobnie nie potrafi podać kosztów utrzymania związanych z zapewnieniem dzieciom dachu nad głową. M. B. nie pracuje zajmuje się remontem domu partnerki którym od niedawna zamieszkuje wraz z dziećmi i za okres zamieszkiwania nie były jeszcze opłacane rachunki. Za remont nie bierze żadnego wynagrodzenia. M. B. posiada liczne umiejętności praktyczne wykonywania robót w branży budowlanej. W sezonie pracuje przy wykonywaniu wylewek. Poza sezonem przy innych pracach jak np.: wykończenia wnętrz. W czasie gdy z dziećmi zamieszkiwał w Z., to w okresie jego bytności w pracy dziećmi zajmowała się opiekunka. Ojciec małoletnich ponownie szykuje się do pracy przy wylewkach, tym razem ze szwagrem w W.. M. B. chwali się, że ma samochód za 40.000 zł. zakupiony w 2017 r. E. B. (1) pozostaje w nieformalny związku z którego ma dwoje dzieci W. i G., bliźniaki urodzone (...) Dzieci nie są pod opieką żłobka, czy innej placówki. Matka samodzielnie troszczy się o ich potrzeby. Zakupuje kaszki, pampersy, mleko. Po domu W. i G. chodzą w rzeczach, które pozwana dostała od koleżanki. E. B. (1) wraz z partnerem i jego rodzicami zakuje w dużym domu, piętrowym. Rachunek za gaz to 170 zł, za prąd 350 zł., za wodę 70 zł. Partner pozwanej pracuje w branży budowlanej. Przyszli teściowie maja świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Dla powodów czyni prezenty w postaci rzeczowej. Matka zakupywał do przedszkola i szkoły pomoce, przybory szkolne. Dla E. i J. zakupy opiewały na kwoty po 200 zł. na każdego z nich. Ponadto pozwana zakupiła dzieciom pojedyncze sztuki garderoby, łącznie zza około 100 zł. Ojciec odmawiał przyjmowania tych prezentów. Z okazji M. i na święta kupuje dzieciom słodycze. Pozwana widuje się z dziećmi dwa razy w tygodniu. Po szkole dzieci są przywożone do jej matki. Na zabieranie w weekendy ojciec dzieci nie wyraził zgody. E. B. (1) ma zakaz przyjazdu po dzieci do domu partnerki ojca małoletnich. Młodsi powodowie chodzą w odzieży po starszych. Rodzice małoletnich nie figurują w rejestrach podatkowych Gminy Z..

Akta I C 1261/19 SO T. i III N sm 358/20 SR B. pozwoliły sądowi na dokonanie ustaleń w przedmiocie losów małoletnich powodów, w szczególności ich miejsc pobytu, osób zobowiązanych do ich utrzymania i wychowania. Zeznania ojca małoletnich pozwoliły na częściowe ustaleni kosztów ich utrzymania. Zeznania te są ogólnikowe. Części kosztów utrzymania M. B. nie podaje - żywność, a część jest mu trudno to określić - koszty utrzymania nowego lokalu. Częściowo zeznania M. B. nie zasługują na wiarę, bo podane tam wielkości są wygórowane. Tak jest w przypadku wydatków na odzież. Nie zasługują na wiarę i te jego twierdzenia, gdzie podaje on wysokość zarobków w branży budowanej, w szczególności przy pracach związanych wykonywaniem wylewek i to do tego realizowanych zwykle w dużych miastach jak np.: W.. Przy braku pracowników budowlanych na rynku takie kwoty jakie zapodał M. B. ( 2500 zł ) nie mogą wytrzymać konfrontacji z realiami rynku budowlanego. Jest to bowiem poziom najniższego wynagrodzenia i nie odpowiada charakterowi pracy w budownictwie. Sytuacje pozwanej ustalił sąd w oparciu o jej zeznania. Twierdzenia E. B. (1) odnośnie jej stanu rodzinnego zostały poparte odpisami aktów urodzenia małoletnich: W. i G.. Te z kolei w myśl ustawy „ prawo o aktach stanu cywilnego” stanowią wyłączny dowód na okoliczności w nich stwierdzone. Twierdzenia pozwanej o tym, że zajmuje się wychowaniem 9 –cio miesięcznych bliźniaczek zasługują na wiarę, są bowiem zgodne z zasadami doświadczania życiowego. Tym samym nie może ona pracować. Ustalenia , co do sytuacji majątkowej stron dopełniają zaświadczenia UG Z.. Jako dokumenty urzędowe korzystają one z domniemania autentyczności.

Sąd zważył co następuje:

Przepisy regulujące obowiązek alimentacyjny mają bezpośredni związek z problematyką władzy rodzicielskiej. W szczególności art. 95 i 96 krio statuują obowiązek rodziców sprawowania pieczy nad osobą dziecka, jego wychowania - a więc troski o jego fizyczny i duchowy rozwój, przygotowania do pracy odpowiednio do jego uzdolnień. W myśl art. 128 krio obowiązek dostarczania środków utrzymania i wychowania spoczywa na rodzicach. Obowiązek ten ma charakter bezwzględny. Kryteriami wyznaczającymi wysokość alimentów są, z jednej strony usprawiedliwione potrzeby dziecka, z drugiej strony możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców. Rodzaj potrzeb, ich charakter zależy w każdym przypadku od indywidualnych okoliczności wiążących się z osobą małoletniego powoda, jego sytuacji bytowej, zdrowotnej, edukacyjnej, itd. Stosownie do wskazanych wyżej dyrektyw rodzice zobowiązani są zabezpieczyć potrzeby związane z wyżywieniem, odzieżą, obuwiem, dachem nad głową, higieną, leczeniem, wykształceniem, dostarczaniem rozrywek, rozwojem zainteresowań i zdolności. Nie wolno zapomnieć o tym, że obowiązek alimentacyjny obciąża oboje z rodziców i nie może być przerzucany na jednego z nich. Zgodnie z brzmieniem art. 133 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych (tj. obowiązku dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania – art. 128 kro) względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zasady odnośnie obliczania wysokości alimentów określone są w przepisie art. 135 kro , którego § 1 stanowi, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przepisy prawa rodzinnego regulujące kwestie alimentów przewidują, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka przez jednego z rodziców może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie i w takim przypadku świadczenie alimentacyjne drugiego z rodziców polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania małoletniego(art. 135 § 2 kro ). Potrzeby usprawiedliwione to takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Katalog owych potrzeb jest sprawą indywidualną (por. H. Dolecki (red.), T. Sokołowski (red.), M. Andrzejewski, A. Lutkiewicz-Rucińska, A. Olejniczak, A. Sylwestrzak, A. Zielonacki, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LEX, 2010). Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego wyznaczają górny pułap świadczeń alimentacyjnych, nawet gdyby nie zaspokajały one w pełni usprawiedliwionych potrzeb wierzyciela ( orzeczenie SN z dnia 20 sierpnia 1972 r., IIICRN 470/71). Przepis nie pozwala na wyznaczenie zakresu obowiązku alimentacyjnego wyłącznie na podstawie kwoty aktualnie osiąganych zarobków, lecz nakazuje czynić to, uwzględniając możliwości zarobkowe dłużnika, czyli kwoty, jakie zarabiałby, gdyby owe możliwości wykorzystywał w pełni. Istotne jest bowiem, że przy ocenie, czy dana osoba może zostać obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, bierze się pod uwagę nie tyle jej aktualną sytuację majątkową i zarobkową, lecz właśnie to, jakie ma ona w tej mierze możliwości ( orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., III CR 212/58, OSN 1960, nr 2, poz. 48). Są one determinowane wiekiem zobowiązanego, jego stanem zdrowia, przygotowaniem zawodowym, wykształceniem, ale także możliwością zdobycia pracy w regionie, w którym mieszka, i wieloma innymi czynnikami .( H. Dolecki (red.), T. Sokołowski (red.), M. Andrzejewski, A. Lutkiewicz-Rucińska, A. Olejniczak, A. Sylwestrzak, A. Zielonacki, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LEX, 2010). Małoletni są dziećmi E. B. (1) . Wszystkie ich potrzeby należy uznać za usprawiedliwiane. Nie wszystkie jednak zostały udowodnione. Co jednak zaskakuje, bo ojciec jest osoba przebywająca z nimi na co dzień i powinien znać wysokość związanych z tym kosztów. Zmieniła się sytuacja małoletnich i ich rodziców od czasu wyroku rozwodowego. Obecnie wszystkie dzieci mieszkają z ojcem. Tylko w niewielkim zakresie codzienna pieczę nad nimi sprawuje matka. Należy przy tym zauważyć, że stopień samodzielności powodów jest różny. Najstarszy liczy 14 lat życia i jest w znacznym stopniu samodzielny. Najmłodsi pozostają jeszcze pod opieka przedszkola. Od wydania wyroku rozwodowego upłynął okres zaledwie ponad roku czasu. Nie zmienił się profil edukacji dwójki najstarszych dzieci. B. i D.. Dwójka młodszych od orzeczenia rozwodu rozpoczęła edukacje przedszkolną. Pojawiły się więc nowe koszty, wcześniej nie znane. Wymagają one zaspokojenia. W przypadku wszystkich dzieci oraz jednej i drugiej strony procesowej w takim samym stopniu ujawniły się koszty utrzymania powiększone o podatek inflacyjny. Dotyka to ich w tym samym stopniu. Wszyscy kupują artykuły spożywcze, przemysłowe, odzież, obuwie, chemią gospodarczą. Powodowie są dziećmi pozwanej a E. B. (1) partycypuje w kosztach utrzymania powodów. Czyni im prezenty w naturze, dwa razy w tygodniu przebywa z małoletnimi i ponosi koszty ich utrzymania w tym czasie. Każdy z rodziców powinien partycypować w kosztach utrzymania powodów w równym stopniu, o ile jest to warunkowane sytuacją finansową tego rodzica. Tak w niniejszej sprawie nie jest. Nadto wskazać należy, że możliwości zarobkowe E. B. (1) są mniejsze aniżeli możliwości M. B.. Matka małoletnich nie pracuje, zajmuje się 9-cio miesięcznymi dziećmi, które wymagają całodobowej pieczy. Tym samym mnie jest ona mobilna, dyspozycyjna i dostępna czasowo jako potencjalny pracownik. Mimo to musi się podzielić z dziećmi swoimi dochodami, nawet najmniejszymi. Dzieci i rodzice maja bowiem prawo do równej stopy życiowej. Faktem powszechnie znanym jest to, że z tytułu urodzenia dziecka pobiera ona tzw. „ Kosiniakowe”. W miarę możliwości spędza z dziećmi czas, nawet dwa popołudnia tygodniowo. Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na to, że dzieci tego samego rodzica mają prawo do równej stopy życiowej. Co nie oznacza tego, że po równo tj. taka sama kwota na każde z dzieci. Należy to rozumieć w ten sposób, że każde z dzieci winno otrzymać pomoc adekwatną do jego potrzeb warunkowanych stopniem rozwoju i sytuacją w jakiej się znajduje. Zatem wszystkie pozyskane środki E. B. (1) winna dzielić miedzy dzieci z małżeństwa z M. B. i miedzy dzieci ze związku partnerskiego. Analizując niniejszą sprawę nie sposób zauważyć tego, że obowiązek utrzymania powodów spoczywa także na ich ojcu. Ten ma w większym niż matka stopniu szansę na pozyskanie atrakcyjnego wynagrodzenia. Dysponuje szeregiem popłatnych umiejętności w branży budowanej, nie tylko umiejętnościami betoniarza, umiejętnością wykonywania wylewek, lecz także innymi umiejętnościami- o czym świadczy aktualnie wykonywany remont domu partnerki. Skoro M. B. nie bierze za to wynagrodzenia, to wskazuje to na to, że dysponuje oszczędnościami pochodzącymi z okresu zatrudnienia w sezonie. Dodatkowo przez znaczną część dnia jest on zwolniony z pieczy nad dziećmi - bo przebywają one wtedy pod opieką placówek edukacyjnych. Wszystkie są odbierane o tej samej porze. Zatem sprzyja to zorganizowaniu czasu tak, aby podjąć zatrudnienie i zarobić nas utrzymanie dzieci. Każdy rodzic jest zobligowany wykorzystać w jak najlepszym stopniu swoje umiejętności i możliwości zarobkowania. W efekcie na podstawie art. 138 i art. 133 § 1 w zw. z art. 135 § 1 kro Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów alimenty w kwotach opisanych w pkt. I sentencji, oddalając powództwo w pozostałej części. Oddalenie powództwa w pozostałej części obejmowało świadczenia, które w ocenie sądu nie zostały udowodnione. Lub też nie znajdują się w zasięgu matki dziecka. Górną bowiem granicą alimentów są dochody jakie rodzi może osiągnąć. Orzekając o kosztach między stronami sąd miał na uwadze art. 100 kpc i zniósł je wzajemnie stosownie do wyniku postępowania. Zwalniając pozwanego od kosztów należnych Skarbowi Państwa sąd kierował się tym, by wszystkie pieniądze pozwany mógł spożytkować dla dobra rodziny. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc Sąd zwolnił pozwaną od ponoszenia opłaty od zasądzonego roszczenia, uwzględniając jego niestabilną ( w czasie epidemii COVID -19) sytuację finansową oraz fakt, iż została obciążony alimentami na rzecz małoletnich i w pierwszej kolejności na realizację tego obowiązku, powinna koncentrować swe wysiłki finansowe Wyrokowi w części zasądzającej alimenty nadano rygor i klauzulę natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

SSR Sławomir Świerczek

s) (...)

(...)

(...)

Sędzia Sławomir Świerczek