Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Grzegorz Buła

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2021 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko B. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie z dnia 24 czerwca 2021 roku sygnatura akt I C 1082/19/S

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie na rzecz radcy prawnego M. C. kwotę 369 zł (trzysta sześćdziesiąt dziewięć złotych), obejmującą także podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Grzegorz Buła

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 grudnia 2021 roku

Niniejsza sprawa była rozpoznana przez Sąd Rejonowy w postępowaniu uproszczonym. Również Sąd Okręgowy, jako Sąd drugiej instancji rozpoznał sprawę w postępowaniu uproszczonym. Sąd Odwoławczy nie prowadził postępowania dowodowego, zatem na podstawie art. 505 ¹³ §2 k.p.c. uzasadnienie wyroku obejmować będzie jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Odwoławczy podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne poczynione przez Sąd Rejonowy, uznając je za własne, co czyni ponowne szczegółowe ich przywoływanie zbędnym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804).

Odnosząc się do zarzutu wymierzonego w podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia wskazać należy, że zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polegać musi na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Zadaniem sądu jest dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. zależy od wykazania, że sąd - oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy i konstruując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia - uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, bądź naruszył inne reguły oceny dowodów, a nadto, że wadliwości te posiadały taki ciężar gatunkowy, że mogły mieć wpływ na wynik sprawy. Nie jest przy tym wystarczające przekonanie strony o innej doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena dokonana przez sąd. Biorąc pod uwagę powyższe wskazać należy, że wbrew zarzutom apelacji, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, formułując na tej podstawie trafne i logicznie powiązane wnioski. Powołany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. stanowił w istocie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Uznać należy, że analiza materiału dowodowego przeprowadzona przez Sąd pierwszej instancji nie przekracza zakreślonych w art. 233 §1 k.p.c. granic swobodnej oceny dowodów.

Sąd Rejonowy w wyczerpujący sposób omówił okoliczności, które skutkowały odmową przyznania waloru wiarygodności zeznaniom pozwanej. Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie negowała faktu zawarcia ze stroną powodową przedmiotowej w sprawie umowy pożyczki. Z treści sprzeciwu można wywieść, iż pozwana przyznała, że umowę tę zawarła, wyraźnie wskazywała, że dokonywała regularnej spłaty rat (z materiału dowodowego wynika, że zobowiązanie wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki zostało spłacone w znacznej części) oraz podniosła okoliczność zawarcia ze stroną powodową ugody. Podobnie w sprzeciwie pozwana nie negowała faktu złożenia podpisu widniejącego na przedłożonym przez stronę powodową oryginale umowy pożyczki z dnia 18 sierpnia 2014 r. Nie podnosiła, aby przy zawieraniu umowy została wprowadzona w błąd przez pracowników strony powodowej. Odmienne stanowisko zostało zaprezentowane w czasie składania zeznań na rozprawie w dniu 10 czerwca 2021 r., w ramach których pozwana zaprzeczyła, iż zawarła przedmiotową w sprawie umowę pożyczki, jak również podważyła podpis na egzemplarzu umowy podnosząc, iż został on spreparowany. Zmiana stanowiska w toku postępowania dotycząca tak zasadniczych kwestii nie została wyjaśniona i w ocenie Sądu Okręgowego nie znajduje żadnego racjonalnego wytłumaczenia.

Bez wpływu na odmienną ocenę w kwestii prawidłowości odmowy wiarygodności zeznaniom pozwanej pozostaje podnoszona w apelacji okoliczność, iż w piśmie z 10 lipca 2019 r. (złożonym już po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty) pozwana podnosiła okoliczność rzekomego posłużenia się jej danymi osobowymi celem zaciągnięcia na jej rzecz zobowiązań. Jednocześnie pozwana akcentując fakt zgłoszenia przez nią zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa pomija, iż wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu, wydane zostało postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia. Ponadto Sąd Rejonowy oceniając wiarygodność zeznań pozwanej we właściwy sposób uwzględnił, iż pozostawały one w sprzeczności z dowodami składanymi w sprawie przez jej pełnomocnika, na przykładzie kwestii związanej z uprzednio zawieranymi przez strony umowami. W tych okolicznościach nie sposób skutecznie podważyć prawidłowości twierdzenia wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, według którego zeznania pozwanej stanowią wyłącznie obraną przez nią taktykę procesową, mającą na celu uchylenie się od spłaty zaciągniętego zobowiązania.

Wbrew zapatrywaniu skarżącej uznać należało, że strona powodowa przedłożyła materiał dowodowy, który uzasadnia przyjęcie, iż dochodzone roszczenie zostało wykazane tak co do zasady, jak i wysokości. Przede wszystkim w aktach sprawy znajduje się oryginał umowy pożyczki z dnia 18 sierpnia 2014 r. oraz harmonogram spłat kredytu, na których widnieje podpis pozwanej. Strona powodowa przedłożyła dowody wykazujące fakt skutecznego wypowiedzenia pozwanej umowy. Dla wykazania kwoty zadłużenia pozwanej miarodajne były dokumenty wygenerowane przez system bankowy, w tym historia operacji na kontrakcie kredytowym pozwanej oraz zestawienie operacji na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. Wskazać należy, że rozkład ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) i jego procesowy odpowiednik (art. 232 k.p.c.) należy rozumieć w ten sposób, że w razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających – jej zdaniem – oddalenie powództwa (tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 29 maja 2014 roku, sygn. akt III APa 10/14, Legalis numer 1062037). Pozwana podnosząc twierdzenie o istniejących w jej ocenie nierzetelnościach w rozliczeniu dokonywanych przez nią wpłat, jednocześnie nie podjęła jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej dla wykazania zasadności prezentowanego stanowiska. Nie przedstawiła żadnych dowodów spełnienia świadczenia wynikającego z zaciągniętego zobowiązania, które dawałyby podstawę do ewentualnego zakwestionowania rozliczenia dokonanego przez stronę powodową, wynikającego z zaoferowanego przez nią materiału dowodowego. Uznać przy tym należało, że skarżąca niezasadnie domagała się w apelacji, aby postępowanie toczące się w niniejszej sprawie miałoby być rozpatrywane w kontekście innych umów, które zostały przez nią zawarte ze stroną powodową. W niniejszej sprawie Sąd orzekał w sprawie o zapłatę, która wynikała z konkretnej, zindywidualizowanej umowy pożyczki. Przywoływane okoliczności dotyczące innych umów prowadziłoby do zbędnego przedłużania postępowania.

Sąd Okręgowy nie przychylił się do zarzutu naruszenia art. 233 § 2 k.p.c., w ramach którego skarżąca podnosiła, że Sąd pierwszej instancji nie dokonał oceny faktu nieodebrania wezwań przez wnioskowanych świadków będących pracownikami strony powodowej. Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że strona powodowa nie została zobowiązana do podania adresów świadków, jak również jakichkolwiek danych ich dotyczących, zatem nie może być obciążana żadnymi konsekwencjami wynikającymi z art. 233 §2 k.p.c. Uznać należało, że okoliczność zwrotu wezwań do świadków nie dowodzi złej woli strony powodowej, zwłaszcza uwzględniając, iż brak dowodu na to, aby w chwili podania przez pozwaną adresów świadków i kierowania do nich wezwań, strona powodowa posiadała swoją placówkę pod wskazanym przez pozwaną adresem al. (...), (...)-(...) K.. Należy zauważyć, że aktualnie pod tym adresem taka placówka nie funkcjonuje.

Nie zasługiwał na uwzględnienie powiązany z tym zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 § 1 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. poprzez pominięcie wnioskowanego dowodu z przesłuchania świadków, będących pracownikami strony powodowej. Mając na uwadze, że pozwana nie wskazała adresów świadków, nie było możliwości ich przesłuchania. Sąd Rejonowy przedłużył pełnomocnikowi pozwanej termin do wskazania adresów świadków. Jak wskazano powyżej, pozwana nie podała aktualnego adresu placówki (...) Banku (...) S.A., a także nie występowała do strony powodowej o informacje o osobach, których przesłuchania w charakterze świadków się domagała. Jednocześnie we właściwy sposób Sąd Rejonowy wyjaśnił, że nie jest rolą sądu poszukiwanie adresów osób, które strony chciałyby przesłuchać w trakcie procesu.

Nie doszło do zarzucanego naruszenia art. 65 § 2 k.c., którego skarżąca upatrywała w zaniechaniu zbadania przez Sąd Rejonowy jaki był zgodny zamiar stron oraz oparciu się na dosłownym brzmieniu umowy pożyczki z 18 sierpnia 2014 r., co jej zdaniem doprowadziło do błędnego przekonania, że przedmiotowa umowa została skutecznie zawarta. Wskazać należy, że Sąd Rejonowy dokonał właściwej wykładni treści umowy, która w tym przypadku nie budzi jakichkolwiek wątpliwości co treści czynności prawnej. Przyjąć należało, że pozwana świadomie i dobrowolnie zawarła przedmiotową umowę, będąc świadoma praw i obowiązków z niej wynikających. Okoliczność przeciwna nie została bowiem przez pozwaną wykazana.

Chybiony był zarzut naruszenia art. 253 k.p.c. w zakresie, w jakim pozwana wywodziła, iż ciężar udowodnienia, że na umowie pożyczki widnieje jej podpis obciąża stronę powodową. Stosownie do powołanego przepisu, jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać. Zarzut pozwanej sformułowany na gruncie powołanego przepisu jest bezzasadny. Uwzględniając treść powołanego przepisu brak podstaw do podzielenia stanowiska, iż wskutek zakwestionowania przez pozwaną jej podpisu na umowie, to na stronie powodowej miałby spoczywać obowiązek udowodnienia prawdziwości dokumentu. Skoro pozwana kwestionowała, że złożyła w umowie oświadczenie o treści w niej zawartej to właśnie ona powinna tę okoliczność wykazać, w szczególności, iż to nie ona podpisała tę umowę.

Pozwana nie podjęła inicjatywy dowodowej dla wykazania podnoszonego twierdzenia odnośnie braku jej oryginalnego podpisu na umowie pożyczki. Nie złożyła w tym zakresie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu pismoznawstwa. Należało podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, który stwierdził, że z oględzin przedłożonego dokumentu umowy pożyczki, z którą związane jest dochodzone roszczenie, jednoznacznie wynika, że jest to oryginał. W tym kontekście bezzasadne pozostawało stanowisko pozwanej, która w toku postępowania poprzestała na ustnym kwestionowaniu prawdziwości tego dokumentu.

Nie zasługiwał na uwzględnienie również zarzut naruszenia art. 117 § 2 ¹ k.c. Zgodnie z powołanym przepisem, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Skarżąca w apelacji zarzucała brak uwzględnienia upływu okresu przedawnienia roszczeń wynikających ze świadczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wobec konsumenta, nie przedstawiając jednak argumentacji uzasadniającej takie stanowisko. Jak we właściwy sposób zostało ustalone na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, pozwana zawarła skutecznie umowę pożyczki z dnia 18 sierpnia 2014 r. Umowa została wypowiedziana ze skutkiem na dzień 4 lutego 2017 r. Termin przedawnienia w niniejszej sprawie wynosił trzy lata, przy uwzględnieniu regulacji art. 118 k.c.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należało, że nie doszło do przedawnienia dochodzonego roszczenia wynikających z przedmiotowej umowy, zwłaszcza iż była to umowa zawarta na okres 3 lat. Zaznaczenia wymaga, że w zakresie poszczególnych rat umowy, nawet gdyby przyjmować za początek biegu terminu przedawnienia datę płatności danej raty, to stwierdzić należy, że skoro pozwana, jak zostało ustalone na podstawie materiału dowodowego sprawy, świadczyła na poczet tego roszczenia w sierpniu 2018 r., to w ten sposób uznała nieprawidłowo to roszczenie, a w konsekwencji nastąpiła przerwa biegu przedawnienia. Kolejną czynnością przerywającą bieg terminu przedawnienia było wniesienie pozwu w niniejszej sprawie w dacie 24 kwietnia 2019 r. Ponadto uznać należało, że przerwa biegu terminu przedawnienia wynikała także z zawarcia ugody z 2015 r. na którą powoływała się sama pozwana we wniesionym sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt I sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

W pkt II orzeczono na podstawie § 8 pkt 3 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016r. poz. 1715 ze zm.).

SSO Grzegorz Buła