Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2022 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 22 lutego 2022r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) Sędzia SO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 433/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 lutego 2022r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu J. W. przyznania rekompensaty
do emerytury, ponieważ ubezpieczony udowodnił do 31 grudnia 2008r. jedynie 12 lat i 15 dni pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wobec wymaganych 15 lat.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany przez przyznanie prawa do rekompensaty po uprzednim zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych lub
w szczególnym charakterze okresu zawodowej służby wojskowej. W piśmie procesowym
z 14 czerwca 2022r. ubezpieczony wskazał, że nieprawidłowym jest przyjęcie przez organ rentowy, że pracę w szczególnych warunkach ubezpieczony wykonywał tylko do 31 grudnia 2008r., kiedy to pracę tę świadczył do 31 grudnia 2021r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w decyzji skarżonej. Organ rentowy dodał, że ubezpieczony ma ustalone prawo do emerytury wojskowej i okres zawodowej służby wojskowej nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu wysokości świadczenia przyznanego przez organ rentowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego J. W. ( ur. (...) )
z 5 stycznia 2022r., decyzją z 22 lutego 2022r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego wyliczając
to świadczenie zgodnie z art.25 i art.26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2022r., poz.504 ).

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury; emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób
w wieku równym wiekowi w dniu złożenia wniosku o emeryturę, tj.5 stycznia 2022r.:

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 81370,61 zł,

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 490211,69 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 172,40 m-cy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3315,44 zł.

Emerytura ustalona ww. decyzją została zawieszona z powodu zbiegu prawa do więcej niż jednego świadczenia.

Następnie organ rentowy wydał decyzję skarżoną, którą odmówił ubezpieczonemu rekompensaty.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył okres pracy nauczycielskiej ubezpieczonego od 4 listopada 1996r. do 31 grudnia 2008r., z wyłączeniem okresów niezdolności do pracy.

Ubezpieczony od 4 listopada 1996r. do 31 sierpnia 2020r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zespole Szkół Budowlano – (...) w T. jako nauczyciel przedmiotów zawodowych. Następnie od 1 września 2020r. do 31 sierpnia 2021r. był zatrudniony w tym samych charakterze na 0,78 etatu i od 1 września 2021r. do 31 grudnia 2021r. na 0,51 etatu.

Na mocy decyzji z 26 października 1989r. Wojewódzki Sztab Wojskowy w K. przyznał ubezpieczonemu emeryturę wojskową na podstawie ustawy z dnia 16 grudnia 1972r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin ( Dz.U. z 1983r., Nr 29, poz.139 ze zm. ) zaliczając do wysługi emerytalnej okres służby w LWP od 15 września 1972r. do 5 kwietnia 1989r. Okres służby wojskowej nie został uwzględniony przy obliczeniu wysokości świadczenia emerytalnego ubezpieczonego przyznanego decyzją z 22 lutego 2022r.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego jako okoliczności niesporne między stronami.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego J. W. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych
(t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 965 ze zm.), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli
ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl ust. 2 rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy czym chodzi tu o prawo do wcześniejszej emerytury. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku
z 17 grudnia 2015r. ( sygn. akt III AUa 717/15 ), celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej,
ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( w myśl art.23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego,
o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

Ubezpieczony na mocy decyzji z 22 lutego 2022r. jest uprawniony do emerytury
z powszechnego wieku emerytalnego. Kwestia sporna sprowadzała się do tego
czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy
w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, przy czym zgodnie z powołanymi powyżej przepisami ustawy o emeryturach pomostowych, dla przyznania rekompensaty koniecznym jest wykazanie 15 - letniego okresu pracy w warunkach do 31 grudnia 2008r., a zatem ewentualny dalszy okres pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze po tym czasie, nie ma znaczenia w sprawie. Jednocześnie ubezpieczony nie może mieć ustalonego prawa do emerytury wcześniejszej, bądź też spełniać przesłanek prawa do takiej emerytury.

Wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wskazują,
że skarżona decyzja odpowiada prawu.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że z materiału dowodowego wynika,
iż ubezpieczony ma przyznane prawo do emerytury wojskowej od 1989r. z uwagi
na legitymowanie się przez ubezpieczonego okresem służby wojskowej w LWP od 15 września 1972r. do 5 kwietnia 1989r. Z art.32 ust.3 pkt 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2022r., poz.504 ) wynika, że okres zawodowej służby wojskowej jest okresem pracy w szczególnym charakterze. Okres służby wojskowej jest też okresem składkowym, na podstawie art.6 ust.1 pkt 4, który stanowi, że okresem składkowym jest okres czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby. Jednocześnie jednak należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art.5 ust.2a ustawy emerytalnej, okresów, o których mowa w art.6 ust.1 pkt 4 (…) nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art.2 ust.2, a więc w przepisach dotyczących także żołnierzy zawodowych. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2 grudnia 2011r. sygn. II UK 192/11 ( LEX nr 1646607 ) wskazał, że wola ustawodawcy w kwestii niemożliwości uwzględnienia okresów pełnionej służby przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób, została zamanifestowana w omawianym przepisie jasno i wyraźnie. Wynika bowiem z niego w sposób niebudzący wątpliwości, że jeżeli okresy służby zostały uwzględnione przy ustalaniu jakiegokolwiek ze świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym (tak emerytury, jak i renty) i niezależnie od tego, czy świadczenie to przyznano na wniosek, czy z urzędu, nie podlegają już uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i obliczaniu ich wysokości. Sens przyjętej regulacji polega na uniemożliwieniu uzyskania za ten sam okres ubezpieczenia jednocześnie dwóch świadczeń - z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego. Zatem skoro ubezpieczonemu została w 1989r. przyznana emerytura wojskowa na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, do której zaliczono sporny okres służby wojskowej odbywanej w latach 1972 – 1989, to tym samym brak jest możliwości jednoczesnego zaliczenia tego okresu jako okresu składkowego i w konsekwencji także jako okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze na prawo
do rekompensaty. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, który jest brany pod uwagę przy obliczaniu wysokości emerytury w systemie zdefiniowanej składki, jak to ma miejsce w przypadku ubezpieczonego. Przy braku zaś uwzględnienia tego okresu, ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem takiej pracy do 31 grudnia 2008r., bo udowodnił zaledwie 12 lat i 15 pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze ( praca nauczycielska zaliczona przez organ rentowy ) i stąd nie przysługuje mu prawo do rekompensaty.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego jako bezzasadne.

(-) sędzia Grażyna Łazowska