Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

4 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Anna Lipińska

Protokolant: Sekretarz sądowy Ryszard Lewandowski

po rozpoznaniu 18 lutego 2022 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. G. (1) i A. G. (2)

przeciwko

Skarbowi Państwa - Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

I.  oddala powództwo w całości,

II.  zasądza od powodów A. G. (1) i A. G. (2) na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej 5400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) jako zwrot kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Sygn. akt I C 353/21

UZASADNIENIE

Wyroku z 4 marca 2022 roku

Powodowie A. G. (1) i A. G. (2) wnieśli o zobowiązanie pozwanego Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do złożenia oświadczenia woli o następującej treści:

„A. G. (1) nr PESEL (...) oraz A. G. (2) nr PESEL (...), zamieszkali w P. ((...)) przy ul. (...), sprzedają Skarbowi Państwa – Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad nieruchomość stanowiącą działki ewidencyjne:

1)  (...) z obrębu ewidencyjnego (...) S. o powierzchni 1050 m ²;

2)  (...) z obrębu ewidencyjnego (...) S. o powierzchni 1050 m ²;

o łącznej powierzchni 2100 m ², położoną w S., Gmina B., Powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) (dalej jako „Nieruchomość”) za cenę 136 500 zł (sto trzydzieści sześć tysięcy pięćset złotych), a Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, Nieruchomość za wskazaną cenę kupuje.”

oraz o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów procesu (w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa) według norm przepisanych.

Powodowie wystąpili również z roszczeniem ewentualnym, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz 80 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że są właścicielami działek ewidencyjnych nr (...), położonych w S., co do których uzyskali w 2013 roku decyzje WZ, na podstawie których ustalono warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego z garażem i przyłączami. W latach 2015-2017 zostały wydane decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości powodów. W ocenie strony powodowej w wyniku realizacji ww. decyzji funkcja ich nieruchomości – jako lokaty kapitału - uległa znacznemu pogorszeniu, gdyż sąsiedztwo inwestycji wiązać się będzie ze wzrostem emisji hałasów, drgań, zapyleń oraz spowoduje znaczne zmniejszenie zainteresowania nieruchomością ze strony potencjalnych nabywców zainteresowanych zabudową mieszkaniową oraz spowoduje istotny spadek wartości nieruchomości. Jako podstawę swojego roszczenia głównego powodowie wskazali art. 124 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a w zakresie roszczenia ewentualnego – art. 144 k.c. w zw. z art. 417 § 1 k.c.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa w całości, w tym również w zakresie roszczenia ewentualnego oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, a w zakresie kosztów zastępstwa procesowego – na rzecz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano, że w wyniku wydania decyzji (...), na nieruchomości powodów nie zostały ustanowione ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, które uzasadniałyby żądanie oparte na treści art. 124 § 5 u.g.n. W ocenie pozwanego decyzja (...) w żadnym zakresie nie dotyczy działki powodów nr (...), a w stosunku do działki nr (...) przewiduje jedynie czasowe zajęcie nieruchomości, a ograniczenie to związane jest – nie z założeniem lub przeprowadzeniem nowych ciągów, ale z przebudową przebiegającej przez tę działkę linii energetycznej. Pozwany wskazał, że dla skutecznego wystąpienia z roszczeniem przewidzianym przez art. 124 § 5 u.g.n. niezbędnym jest wykazanie powstania ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, którego źródłem jest przeprowadzenie przez nieruchomość wskazanych w tym przepisie rodzajowo urządzeń przesyłowych i nie wyczerpuje ww. przesłanki ograniczenie wskazane w pozwie w związku z możliwością korzystania z przedmiotowej nieruchomości w sposób dotychczasowy czy zgodny z jej przeznaczeniem. W odniesieniu do roszczenia ewentualnego, pozwany wskazał, że roszczenie to jest co najmniej przedwczesne, gdyż ustalenie czy sąsiedztwo drogi ekspresowej, w związku z możliwymi immisjami spowoduje obniżenie wartości nieruchomości powodów będzie możliwe dopiero po uruchomieniu inwestycji.

1.  Ustalenia faktyczne

A. G. (1) i A. G. (2) 4 września 2006 roku nabyli nieruchomość położoną w S., gmina B., powiat (...), stanowiącą działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu ewidencyjnego (...) S. o pow. 0,2100 ha. Celem nabycia ww. nieruchomości była korzystna lokata kapitału.

( dowód: kopia aktu notarialnego – k. 210-213)

Decyzją Wójta Gminy B. wydaną 15 grudnia 2009 roku na wniosek powodów zatwierdzono projekt podziału działki nr (...) o pow. 0,2100 ha, dla której urządzono Kw (...) na działkę nr (...) o pow. 0,1050 ha i działkę nr (...) o pow. 0,1050 ha.

( dowód: decyzja – k. 19)

Działki (...) objęte są jedną księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Koszalinie VI Wydział Ksiąg Wieczystych.

( dowód: odpis KW – k. 15-18)

9 lipca 2010 roku (...) Dyrektor Ochrony Środowiska wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na dostosowaniu drogi krajowej nr (...) do parametrów drogi ekspresowej na odcinku G. (woj. (...)) – S. (woj. (...)).

( dowód: decyzja – k. 122-168v.)

7 lutego 2013 roku powodowie uzyskali dwie decyzje WZ, ustalające warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego z garażem i przyłączami, na działkach (...) położonych w obrębie S. Gmina B..

( dowód: decyzja (...) – k. 22-24, decyzja (...) – k. 25-28)

6 marca 2017 roku Wojewoda (...) wydał decyzję nr (...) znak (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa drogi (...) na odcinku węzeł U. (bez węzła) – początek obwodnicy K. i S. (decyzja (...)). Na podstawie decyzji, na należącej do powodów działce nr (...) przewidziano ograniczenie w postaci czasowego jej zajęcia związanego z przebudową istniejącej linii energetycznej.

( dowód: decyzja (...) k. 54-120, punkt dot. nieruchomości powodów – poz. 274 tabeli - k. 91)

W decyzji przewidziano, że realizacja ww. inwestycji zakończy się pod koniec 2019 roku.

Postanowieniem z 11 stycznia 2017 roku (...) Dyrektor Ochrony Środowiska w S. uzgodnił realizację ww. przedsięwzięcia i określił warunki jego realizacji, w punkcie III nakładając na inwestora obowiązek przedstawienia, w okresie 12 miesięcy od oddania odcinka drogi do użytkowania, analizy porealizacyjnej w zakresie oddziaływania akustycznego, a w przypadku niedotrzymania standardów jakości środowiska, zastosowania odpowiednich dodatkowych zabezpieczeń.

( dowód: postanowienie – k. 170-177v.)

Wnioskiem z 21 marca 2018 roku A. G. (1) i A. G. (2) na podstawie art. 13 ust. 3 oraz art. 11f ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w zw. z art. 124 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami wystąpili do Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z wnioskiem o wykupienie nieruchomości stanowiących działki ewidencyjne nr (...), o łącznej powierzchni 0,2100 ha, objętych księgą wieczystą nr (...), w związku z wydaniem decyzji (...), na podstawie których nastąpiło ustanowienie szeregu ograniczeń w korzystaniu przez powodów z ww. nieruchomości.

( dowód: wniosek – k. 30-32)

W odpowiedzi na wniosek powodów, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad odmówił wykupu działek (...), w uzasadnieniu wskazując, że działki nie spełniają podstawowej przesłanki z art. 13 ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, bowiem żadna część przedmiotowej nieruchomości nie uległa wywłaszczeniu pod inwestycję drogową. W odniesieniu do wniosku o wykup na podstawie art. 124 ust. 5 u.g.n. wskazano, że przebudowa sieci uzbrojenia terenu przewidziana na terenie działki nr (...) nie spełnia przesłanki z ww. artykułu, bowiem nie uniemożliwia dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy czy w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem.

( dowód: odpowiedź – k. 34-35)

Na dzień zamknięcia rozprawy Inwestycja została zakończona.

Obecnie, jak i uprzednio, działki nr (...) nie są wykorzystywane na cele mieszkalne, budowlane ani rolne. Powodowie ani w dacie wydania decyzji (...), ani w czasie trwania realizacji inwestycji, ani po jej zakończeniu nie użytkowali ww. działek na cele budowlane/komercyjne.

(niezaprzeczone twierdzenia pozwanego)

2.  Ocena dowodów

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, ponieważ zostały one sporządzone przez kompetentne osoby w ramach wykonywanych przez nie czynności, a strony w toku rozprawy nie kwestionowały ich prawdziwości. Sąd dokonując ich kontroli od strony formalnej oraz zawartości merytorycznej również nie dopatrzył się uchybień ani śladów wskazujących na ich fałszowanie przez podrabianie lub przerabianie.

Jednocześnie sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. oddalił pozostałe wnioski dowodowe zgłoszone przez stronę powodową w pozwie, w tym w szczególności dowody z opinii biegłych z zakresu architektury i urbanistyki lub budownictwa oraz biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, uznając, że w związku z istotną zmianą okoliczności faktycznych będących podstawą wywodzonego roszczenia, dowody zawnioskowane przez powodów jawiły się jako nieprzydatne do wykazania wskazywanych faktów i tym samym zmierzały do przedłużenia postępowania. W ocenie sądu zgromadzony materiał dowodowy jawił się jako wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy, a tym samym zgłoszone wnioski dowodowe nie służyły ujawnieniu okoliczności, które miałyby istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w rozumieniu art. 227 k.p.c.

3.  Ocena prawna

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie tak co do żądania głównego jak i co do żądania ewentualnego.

Powodowie wnosili o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie nabycia wskazanych nieruchomości, w związku z zaistnieniem przesłanek przewidzianych w art. 124 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wobec utrudnień w dotychczasowym korzystaniu z nieruchomości w związku z wydaniem decyzji (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji budowy drogi ekspresowej w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości powodów.

Stan faktyczny nie pozostawał pomiędzy stronami co do zasady sporny, pozwany bowiem nie kwestionował okoliczności dotyczących prawa własności nieruchomości, aktualnie stanowiących działki (...) położonej w gminie B., w obrębie (...) S., faktu wydania decyzji przez Wojewodę (...), ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości nr (...) w związku z koniecznością przebudowy sieci uzbrojenia terenu. Pozwany podnosił natomiast, że powyższe ograniczenie w żadnym zakresie nie skutkuje wystąpieniem przesłanki umożliwiającej wystąpienie z roszczeniem o wykup.

Podstawą prawną wywodzonego przez powodów roszczenia głównego był art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. i) w zw. z art. 11f ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (dalej: Ustawa) w zw. z art. 124 ust. 5 ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarne nieruchomościami (dalej: u.g.n.).

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. i) w zw. z art. 11f ust. 2 Ustawy do ograniczeń związanych z koniecznością budowy lub przebudowy sieci uzbrojenia terenu przepisy art. 124 ust. 4-7 i art. 124a u.g.n. stosuje się odpowiednio. W związku z czym, jeżeli budowa lub przebudowa sieci uzbrojenia terenu, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2 (w niniejszej sprawie Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad) nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.

Podnieść należy, że przepis art. 124 ust. 5 u.g.n. kreuje roszczenie właściciela nieruchomości w postaci żądania wykupu nieruchomości w sytuacji, gdy założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n. (a w związku z odesłaniem z art. 11f ust 2 – również w odniesieniu do przebudowy sieci uzbrojenia terenu), uniemożliwia mu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem.

Przewidziane zostały zatem dwie niezależne przesłanki dokonania nabycia, tj. niemożliwość dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości:

1.  w sposób dotychczasowy albo

2.  w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem.

Pierwsza z przesłanek dotyczy dotychczasowego sposobu korzystania. Sam fakt wydania decyzji (...) nie przesądza jeszcze o tym, że nie jest możliwe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy, chodzi o niemożliwość wykorzystywania nieruchomości w sposób dotychczasowy na skutek dokonanych w związku z wydaniem decyzji ograniczeń. Kryterium oceny skutków wydanej decyzji jest, czy nieruchomość może być wykorzystana w dotychczasowy sposób, zatem odnieść się należy do rzeczywistego dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości (por. wyrok SN z 2 lutego 2012 r., II CSK 265/11, Lexis.pl nr (...)).

Przesłanka "dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy" wymaga zbadania faktycznego wykorzystywania nieruchomości przed rozpoczęciem inwestycji, aby w ten sposób ocenić, czy umieszczenie infrastruktury na nieruchomości uniemożliwia dalsze korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy, przy założeniu, że dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości nie naruszał przepisów prawa (zob. M. Wolanin, w: W. Jaworski, A. Prusarczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa..., 2011, s. 922).

Dla skuteczności roszczenia nie jest wystarczające jedynie utrudnienie w dotychczasowym korzystaniu, gdyż w komentowanym artykule mowa jest o uniemożliwieniu dalszego prawidłowego korzystania w sposób dotychczasowy. (P. Wojciechowski [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. P. Czechowski, Warszawa 2015, art. 124)

Drugą przesłanką uzasadniającą wystąpienie z roszczeniem jest uniemożliwienie dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem. Zwrot ustawowy "dalsze korzystanie" powinien być interpretowany z uwzględnieniem potencjalnego wykorzystania nieruchomości i jej przeznaczenia przed wydaniem decyzji zezwalającej. Istotny jest brak możliwości korzystania z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem sprzed dokonanego ograniczenia, choćby właściciel nie wykorzystywał nieruchomości zgodnie z tym przeznaczeniem. Podobnie jak w przypadku pierwszej przesłanki, uniemożliwienie nie oznacza zwykłego utrudnienia.

Mając powyższe rozważania na uwadze, w ocenie sądu w sprawie nie wystąpiły przesłanki przewidziane w art. 124 ust. 5 u.g.n. w zw. z art. 11f ust. 2 ustawy, tj. wskutek wydania decyzji (...) nie doszło do uniemożliwienia powodom korzystania z nieruchomości. Powołany przepis wskazuje w sposób jednoznaczny, że dla skutecznego wystąpienia z roszczeniem o wykup, niezbędnym jest wykazanie powstania ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, którego źródłem jest przeprowadzenie przez tę nieruchomość wskazanych w ww. przepisie rodzajowo urządzeń przesyłowych. Nie wyczerpuje zatem przesłanek tego przepisu ograniczenie, na które powoływali się powodowie – wynikające z samej budowy w pobliskim sąsiedztwie nieruchomości drogi publicznej.

Wskazać należy, że ograniczeniem przewidzianym decyzją (...) z 6 marca 2017 roku było czasowe zajęcie nieruchomości powodów – działki nr (...) związane z przebudową istniejącej linii energetycznej. Fakt, że przed wydaniem decyzji na ww. działce istniała już linia energetyczna i jedyną uciążliwością wynikającą z wydanej decyzji było czasowe udostępnienie terenu w celu jej przebudowy nie pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, czy ograniczenie to skutkowało uniemożliwieniem dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem.

W ocenie sądu strona powodowa nie wykazała w jaki sposób przewidziane decyzją (...) (jedyne) ograniczenie wpływa na sposób korzystania z nieruchomości, a tym samym czy została spełniona przesłanka przewidziana w art. 124 ust. 5 u.g.n. Strona powodowa w zasadzie w żadnym zakresie nie odnosiła się do ograniczenia przewidzianego decyzją (tj. konieczności przebudowy istniejącej linii energetycznej – a do takich wprost odsyła art. 11f ust. 2 Ustawy), koncentrując się na ogólnych twierdzeniach, jakoby sama realizacja inwestycji polegającej na budowie drogi ekspresowej w bezpośrednim sąsiedztwie ich nieruchomości skutkowała powstaniem ograniczeń uzasadniających wystąpienie z roszczeniem o wykup nieruchomości.

Na marginesie jedynie wskazać należy, że komentowany przepis nie przesądza, czy przez dotychczasowy sposób korzystania należy rozumieć sposób korzystania występujący bezpośrednio przed wydaniem decyzji zezwalającej, czy też konieczne jest uwzględnienie nieco dłuższego okresu. Właściciel ma prawo w każdej chwili, po spełnieniu ewentualnych warunków ustawowych, rozpocząć korzystanie z nieruchomości w wybrany przez siebie sposób, może zatem zmienić sposób korzystania tuż przed wydaniem zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń. Jednak działanie takie może być konsekwencją uzyskania wiedzy o planowanej lokalizacji urządzeń przesyłowych, co może stanowić nadużycie prawa (art. 5 k.c.). Zasadne wydaje się zatem uznanie, że wiążący jest sposób korzystania bezpośrednio sprzed wydania zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, przy czym przy ocenie tej przesłanki powinno się uwzględnić okoliczności wskazujące na ewentualne pozorne działania właściciela dotyczące zmiany sposobu korzystania z nieruchomości (zob. G. Matusik, w: G. Bieniek, M. Gdesz, S. Kalus, G. Matusik, E. Mzyk, Ustawa o gospodarce..., red. S. Kalus, Lexis.pl/el. 2012, uwagi do art. 124, pkt 145).

W sprawie powodowie powoływali się na wydane dla obu działek decyzje WZ ustalające warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego z garażem i przyłączami jako okoliczność wykazującą dotychczasowe przeznaczenie nieruchomości. Wskazać jednak należy, że z materiału dowodowego wynika, że powodowie prócz ubiegania się o wydanie decyzji WZ w stosunku do obu działek nie poczynili żadnych innych działań, które pozwalałyby uznać, że działki były wykorzystywane na cele budowlane/komercyjne. Wręcz przeciwnie – w pozwie przyznano, że funkcją nieruchomości była lokata kapitału powodów.

W ocenie sądu wskutek wydania decyzji (...) i czasowego ograniczenia w korzystaniu z jednej z działek, nie doszło w żadnym zakresie do uniemożliwienia czy utrudnienia w korzystaniu z nieruchomości będących własnością powodów, nawet gdyby uznać, że wykorzystywane były dotychczas w celach budowlanych.

Konstrukcja art. 124 ust. 5 u.g.n. i katalog ograniczeń wymienionych w art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. i) ma charakter katalogu zamkniętego, wobec czego rozważenie czy dana okoliczność stanowi podstawę do wystąpienia z roszczeniem o wykup nieruchomości musi odnosić się do konkretnie wskazanego ograniczenia. W sprawie – do ograniczenia związanego z przebudową linii energetycznej.

Ponownie wskazać należy, że decyzja (...) przewidywała jedynie czasowe zajęcie części nieruchomości powodów. Ponadto ograniczenie związane było – nie z zajęciem nieruchomości, związanym z założeniem lub przeprowadzeniem nowych ciągów, ale z przebudową przebiegającej przez tę działkę linii energetycznej. Powodowie pominęli niejako fakt, że przez działkę (...) już przed wydaniem decyzji (...) przebiegała linia energetyczna, a zatem istniało już ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości. Jeżeli natomiast przebudowa tej linii spowodowała zwiększenie zakresu istniejącego ograniczenia, winni oni byli powyższą okoliczność udowodnić, czego w toku postępowania jednak nie uczynili.

Powodowie nie wykazali w żadnym zakresie w jaki sposób ta przebudowa wpłynęła na możliwość korzystania z ich nieruchomości, a zatem z tego względu roszczenie na podstawie art. 124 ust. 5 u.g.n. podlegało oddaleniu – w stosunku do obydwu działek należących do powodów – a w zakresie działki nr (...) decyzja (...) z tego względu, że decyzja nie przewidywała w stosunku do niej żadnego ograniczenia.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń strony powodowej, jakoby sama realizacja inwestycji polegającej na budowie drogi ekspresowej w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości powodów, generowała niemożliwość dalszego prawidłowego korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, wskazać należy, że powyższa okoliczność nie stanowi podstawy do żądania wywodzonego z art. 124 ust. 5 u.g.n.

Tym samym przejść należało do roszczenia ewentualnego zgłoszonego przez stronę powodową w pozwie, opartego na treści przepisu art. 144 k.c. w zw. z art. 417 k.c. W ocenie powodów realizacja inwestycji drogowej zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie należącej do nich nieruchomości oddziałuje na nią poprzez emisję szeregu immisji (w tym zwłaszcza hałasów, drgań i zapyleń), co powoduje brak możliwości wykorzystania nieruchomości na cele zabudowy mieszkaniowej i w ten sposób powoduje brak możliwości wykorzystania nieruchomości jako lokaty kapitału, a to w związku ze spadkiem wartości nieruchomości oraz spadkiem zainteresowania ww. nieruchomością przez potencjalnych nabywców.

W ocenie sądu powództwo w zakresie roszczenia ewentualnego również podlegało oddaleniu. Wskazać należy, że od czasu wytoczenia powództwa, tj. od czerwca 2018 roku okoliczności faktyczne uległy istotnym zmianom – realizacja inwestycji polegającej na budowie drogi (...) na odcinku węzeł „U. (bez węzła) – początek obwodnicy K. i S. została zakończona – co wynika z twierdzeń pełnomocników stron, zgłoszonych podczas rozprawy 18 lutego 2022 roku.

W tym czasie strona powodowa nie poczyniła żadnych czynności procesowych zmierzających do – po pierwsze wykazania zmiany okoliczności faktycznych – niewątpliwie wpływających bezpośrednio na dochodzone roszczenie, ani zmierzających do wykazania zasadności wywodzonego roszczenia ewentualnego. W ocenie sądu wnioski dowodowe zgłoszone w pozwie, w żadnym zakresie niemodyfikowane mimo istotnej zmiany okoliczności faktycznych – nie mogły skutkować wykazaniem zasadności zasądzenia żądanej kwoty na podstawie art. 144 k.c. w zw. z art. 417 k.c.

Przepis art. 6 k.c. stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powyższe stanowi wyraz zasady kontradyktoryjności, określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z podnoszonych faktów wywodzi skutki prawne.

Mając powyższe rozważania na uwadze, stwierdzić należy, że w ocenie sądu strona powodowa nie sprostała wymaganiu wykazania zasadności dochodzonego roszczenia ewentualnego, zwłaszcza wobec istotnej zmiany okoliczności faktycznych, polegających na zakończeniu realizacji inwestycji wybudowania drogi ekspresowej (...), w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości będącej własnością powodów. Wnioski dowodowe zgłoszone w pozwie (dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych) miały na celu wykazanie faktu, że wydanie samej decyzji i realizacji inwestycji spowodowały wzrost oddziaływania na nieruchomość powodów szeregu immisji oraz jednocześnie spadek zainteresowania nieruchomością ze strony potencjalnych nabywców, czy też spadek wartości nieruchomości. Tego rodzaju okoliczności dotyczyły wpływu samej realizacji inwestycji, a nie jej wyniku – czyli wpływu istnienia drogi ekspresowej na nieruchomość powodów. Z tego też względu, wnioski dowodowe – jako nieprzydatne do wykazania faktu wpływu wybudowanej drogi ekspresowej (...) na nieruchomość powodów – sąd oddalił na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c.

Powyższe skutkowało oddaleniem powództwa w całości, również w zakresie roszczenia ewentualnego.

4.  Koszty

O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., obciążając powodów A. G. (1) i A. G. (2) jako stronę przegrywającą sprawę kosztami procesu poniesionymi przez pozwany Skarb Państwa, na które to składały się koszty zastępstwa procesowego 5 400 zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie), zasądzając ww. kwotę na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy z 15 grudnia 2016 roku o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Sędzia Anna Lipińska