Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Winczewski

Sędzia Elżbieta Kala

Sędzia Eliza Grzybowska

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2022 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku dłużnika(...) spółki jawnej w P.

o otwarcie postępowania sanacyjnego

na skutek zażalenia dłużnika

na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 4 stycznia 2022 r., sygn. akt XV GR 5/21

postanawia:

oddalić zażalenie.

Elżbieta Kala Marcin Winczewski Eliza Grzybowska

Sygn. akt VIII Gz 47/22

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2022 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy odmówił otwarcia postepowania sanacyjnego (...) spółki jawnej w P.. W uzasadnieniu wskazano, iż Sąd zwrócił się do tymczasowego nadzorcy sądowego ustanowionego w sprawie XV GU 762/19 o złożenie sprawozdania, obejmującego w szczególności informacje na temat stanu majątkowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku, istnienia podstaw do otwarcia postępowania sanacyjnego, a także istnienia podstaw do ogłoszenia upadłości. (...) wskazał, że wnioski zawarte w sprawozdaniach w postępowaniu upadłościowym, zgodnie z jego wiedzą, pozostają aktualne. Według jego wiedzy, dłużniczka nie prowadzi już działalności gospodarczej, a jej wierzyciel hipoteczny (...) S.A. jest przeciwny przeprowadzeniu postępowania sanacyjnego. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że ze sprawozdania tymczasowego nadzorcy sądowego, przedłożonego w postępowaniu upadłościowym wynika, że w stosunku do dłużniczki zachodzą wszystkie przesłanki pozytywne ogłoszenia upadłości, trwale zaprzestała regulowania swoich zobowiązań, wartość majątku według operatów szacunkowych wynosi 26.552.180,00 zł. (...), z uwagi na brak przedłożenia dokumentów, nie był w stanie ustalić rodzaju i wartości ruchomości oraz aktywów obrotowych. Dla potrzeb postępowania przyjął, że wartość aktywów obrotowych i ruchomości może wynosić maksymalnie 10% wartości księgowej aktywów obrotowych z końca 2018 r., tj. 1.325.845,63 zł. Wskazał na znacznie utrudniony kontakt z dłużniczką i brak możliwości ustalenia istnienia prowadzonych wobec niej postępowań, zawartych umów, zobowiązań, spisu podmiotów zobowiązanych wobec niej, analizy zatrudnienia, perspektyw dalszej działalności, miesięcznych kosztów jej działalności, czy nawet sposobu zabezpieczenia majątku przed zniszczeniem i osoby odpowiedzialnej za księgowość. (...) w postępowaniu o ogłoszenie upadłości wskazywał, że nie dysponuje wystarczającymi danymi do rzetelnej oceny sytuacji w kontekście postępowania restrukturyzacyjnego oraz na nieścisłości zawarte we wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. Brak jest nadwyżki finansowej, z której można byłoby spłacać zobowiązania . W skład majątku dłużnika wchodzą następujące nieruchomości: kompleks nieruchomości położonych w miejscowości K. gm. S., dla których Sąd Rejonowy w Szubinie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) oraz KW (...), na których jak wynika z ksiąg wieczystych zostało ustanowione zabezpieczenie w postaci hipoteki umownej łącznej do kwoty 18.000.000,00 zł na rzecz (...) S.A.; nieruchomość położona w miejscowości G., gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą nr (...), na której została ustanowiona hipoteka umowna do kwoty 6.500.000,00 zł na rzecz (...) w W. S.A.; nieruchomość położona w miejscowości S., gmina S., dla której Sąd Rejonowy w Szubinie prowadzi księgę wieczystą KW (...), na której ustanowiona została hipoteka umowna łączna do kwoty 18 000 000,00 zł na rzecz (...) S.A.; nieruchomość położona w miejscowości W., gmina Ł., dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), na której została ustanowiona hipoteka umowna łączna do kwoty 18.000.000,00 zł na rzecz (...) S.A. oraz hipoteka przymusowa do kwoty 55.035,00 zł na rzecz Gminy Ł. oraz kolejna hipoteka przymusowa do kwoty 15.319,20 zł także na rzecz Gminy Ł.; kompleks nieruchomości położonych w S., gmina S., dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) oraz (...), na których ustanowione zostały zabezpieczenia w postaci hipoteki umownej łącznej do wysokości 3.000.000,00 zł na rzecz (...) w W. S.A.; nieruchomość położona w miejscowości I., gmina I., dla której jest prowadzona księga wieczysta KW (...), na której zostało ustanowione zabezpieczenie w postaci hipoteki umownej łącznej do kwoty 3.000.000,00 zł na rzecz (...)w W.; nieruchomość położona w miejscowości I., gmina I., dla której Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą KW (...), na której zostało ustanowione zabezpieczenie w postaci hipoteki umownej łącznej do kwoty 3.000.000,00 zł na rzecz (...) w W. S.A.; nieruchomość położona w miejscowości W., dla której jest prowadzona księga wieczysta KW nr (...), na której została ustanowiona hipoteka umowna łączna na rzecz (...) S.A. do kwoty 18.000.000,00 zł. Z wykazu wierzycieli przedstawionego przez dłużniczkę wynika, że łączna wysokość zobowiązań wynosi 12.900.201,14 zł, zaś z wykazu wierzytelności zabezpieczonych, że wynoszą one 6.893 853,65 zł. Z uzupełnienia sprawozdania (...) z dnia 2 sierpnia 2021 r. wynika, że od czasu sporządzenia sprawozdania z dnia 5 grudnia 2019 r. dłużniczka dokonała jednej czynności majątkowej, polegającej na sporządzeniu umowy cesji leasingu kruszarki – w październiku 2020 r.

Sąd a quo wyjaśnił, że celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli jak stanowi art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością – art. 6 ust. 1 pr. rest. Przez dłużnika niewypłacalnego należy rozumieć dłużnika niewypłacalnego w rozumieniu ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, dłużnikiem zagrożonym niewypłacalnością jest zaś dłużnik, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny(art. 6 ust. 2-3 pr. rest.). Zgodnie z art. 11 p.u., dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 p.u.). Gdy dłużnik jest osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, staje się niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące (art. 11 ust. 2 p.u.). Przesłankę odmowy otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego ustawodawca zawarł w art. 8 ust. 1 pr. rest. stanowiąc, iż jeżeli skutkiem postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli, sąd odmawia jego otwarcia. Stosownie zaś do art. 8 ust. 2 wskazanej ustawy Sąd odmawia otwarcia postępowania sanacyjnego również, jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego pozwala na przyjęcie, że faktycznie nastąpiło spełnienie przesłanek z powołanego art. 11 ust. 1 p.u. Dłużnik nie reguluje bowiem wymagalnych zobowiązań pieniężnych wobec wierzycieli. Z dokumentacji przedstawionej przez (...) wynika jednak negatywna przesłanka otwarcia postępowania sanacyjnego zawarta w art. 8 ust. 1 i 2 pr. rest. Dłużnik nie jest w posiadaniu majątku czy rezerw finansowych, które pozwoliłyby spełnić cele postępowania restrukturyzacyjnego, tym samym przeprowadzenie takiego postępowania prowadzić będzie do pokrzywdzenia wierzycieli. Majątek dłużnika w postaci nieruchomości jest zabezpieczony w stopniu tak znacznym, że brak jest realnych możliwości do zaspokojenia wierzycieli innych, niż zabezpieczeni. Brak współpracy z (...) i okoliczność, że dłużniczka nie pozwoliła wykazać jakiegokolwiek innego majątku niż nieruchomości, działają na jej niekorzyść. Majątek nie może być bowiem badany przez (...) jedynie na podstawie oświadczeń, a na podstawie oględzin przedsiębiorstwa i dokumentacji. Z kolei zmiana (...) nie może w postępowaniu odbywać się na życzenie dłużnika, z uwagi jedynie na jego twierdzenia o nienależytym pełnieniu funkcji, niepoparte żadnymi dowodami.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła (...) spółka jawna w P., zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego. Postanowieniu zarzucono naruszenie art. 232 k.p.c. w związku z art. 8 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, poprzez błędne uznanie, że w konsekwencji otwarcia postępowania sanacyjnego nastąpiłoby pokrzywdzenie wierzycieli oraz błędne uznanie, że dłużniczka nie uprawdopodobniła, że jest zdolna do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu i oparcie się w tej mierze jedynie na nieaktualnej opinii tymczasowego nadzorcy sądowego, a tym samym niewyjaśnieniu istoty sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie dłużniczki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne. Również dokonana ocena prawna nie nasuwa zastrzeżeń, co do właściwej wykładni przepisów prawa oraz ich prawidłowego zastosowania, wobec tego zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w niniejszym uzasadnieniu.

Na wstępie niniejszego uzasadnienia poczynić należy kilka uwag natury ogólnej dotyczących ratio legis postępowań restrukturyzacyjnych wprowadzonych ustawą z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tekst jedn.: Dz. U. z 2016. poz. 1574 z późn. zm.), która weszła w życie dnia 1 stycznia 2016 r. Intencje ustawodawcy, które legły u podstaw wprowadzenia tej regulacji najogólniej wyrażone zostały w art. 3 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Z treści tego przepisu wynika zatem, że celem postępowania restrukturyzacyjnego jest zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika.

Wspólną cechą tych postępowań jest dokonywana, w ich ramach, restrukturyzacja przedsiębiorstwa dłużnika – w pierwszej kolejności jego zobowiązań, a ponadto, w różnym stopniu, jego majątku, sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zatrudnienia. Przewidziane postępowania mają zapewnić możliwość wyboru formy restrukturyzacji dostosowanej do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa, w konkretnej sytuacji finansowej.

W uzasadnieniu projektu ustawy, wyczerpująco wyjaśniono jej założenia. Zasadniczym celem ustawy jest wobec tego wprowadzenie skutecznych instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji. Reforma oparta jest na założeniu ochrony wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa i poszanowaniu praw wierzycieli. Postępowania restrukturyzacyjne mają doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli w drodze wykonania zawartego i zatwierdzonego przez sąd układu. Prawo restrukturyzacyjne ma zapewnić warunki, o ile to możliwe, do wynegocjowania warunków realizacji układów, które zapewnią maksymalne zaspokojenie wierzycieli, przy maksymalnej ochronie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa (uzasadnienie do projektu ustawy - Prawo restrukturyzacyjne). Z powyższego, wyłania się co prawda prymat zasady uniknięcia ogłoszenia upadłości dłużnika i zachowania jego przedsiębiorstwa, niemniej de facto w równym stopniu istotna jest ogólna dyrektywa poszanowania słusznych praw wierzycieli. Postępowanie restrukturyzacyjne, jest bowiem postępowaniem przeznaczonym dla uczciwych i rzetelnych dłużników, którym zależy na przeprowadzeniu realnej i prawdziwej restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika. Znacząca jest jednocześnie zasada proporcjonalności uszczuplenia praw wierzycieli.

Powyższe rozważania dotyczące celu wprowadzenia ustawy powiązać trzeba z art. 8 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, który stanowi, że sąd odmawia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli. Pojęcie pokrzywdzenia wierzycieli stanowi klasyczną klauzulę generalną, którą rzeczywistą treścią wypełnia sąd podejmując decyzję w przedmiocie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. W doktrynie wskazuje się m.in., że pokrzywdzenie wierzycieli zachodzi wówczas, gdy nie ma szans na osiągnięcie celu postępowania (zob. A. Hrycaj, Pokrzywdzenie wierzycieli jako przesłanka odmowy otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, Doradca Restukturyzacyjny 2016/1/82-93). Skorelowane z powyższym jest zapatrywanie, iż odmowa otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego może być uzasadniona tym, że brak jest realnych szans na przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji. Zasadniczo będzie tu chodziło o okoliczności dotyczące samego dłużnika (nikły majątek), ale konieczne do uwzględnienia są także wpływy zewnętrzne, a zwłaszcza aktualna koniunktura na rynku właściwym (zob. A.J. Witosz, Komentarz do art. 8 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, system Lex). Zdaniem Sądu Okręgowego, można zaryzykować stwierdzenie, że przepis ten ma również pełnić funkcję zapory przed wnioskami spóźnionymi (składanymi już w razie utrwalonej niewypłacalności, tj. w sytuacji istotnego przekroczenia terminu z art. 21 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe) oraz wnioskami pozorowanymi, składanymi np. w celu uwolnienia się z odpowiedzialności na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe lub art. 299 k.s.h. Z uwzględnieniem właśnie tych okoliczności należało ocenić złożony w tej sprawie wniosek dłużniczki o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Przekładając powyższe uwagi na realia sprawy, wskazać należy, że wszczęcie – w ustalonych przez Sąd pierwszej instancji okolicznościach faktycznych – postępowania sanacyjnego nie gwarantowałoby, a nawet nie zmierzałoby, do zrealizowania przewidzianego przez ustawodawcę celu postępowania. Zwrócić należy bowiem uwagę na fakt, że z poczynionych przez Sąd a quo – na podstawie sprawozdania tymczasowego nadzorcy sądowego ( (...)) w sprawie XV GU 762/19 wraz z jego sprostowaniem oraz uzupełnieniem – ustaleń wynika, że od czasu sporządzenia sprawozdania z dnia 5 grudnia 2019 r. dłużniczka dokonała jednej czynności majątkowej polegającej na sporządzeniu umowy cesji leasingu kruszarki, w październiku 2020 r. (k. 131). Dłużniczka nie jest w posiadaniu majątku, czy rezerw finansowych, nie posiada żadnej nadwyżki finansowej, z której można by spłacać jej zobowiązania. Tymczasowy nadzorca sądowy – z uwagi na nieprzekazanie informacji i dokumentów przez dłużnika – nie był w stanie ustalić rodzaju oraz wartości ruchomości oraz aktywów obrotowych dłużnej spółki (zob. sprawozdania (...) z dnia 5 grudnia 2021 r. – k. 112v). Majątek w postaci nieruchomości jest zabezpieczony hipotekami umownymi w stopniu tak znacznym, że brak jest realnych możliwości do zaspokojenia innych wierzycieli, niż w ten sposób zabezpieczeni. Z kolei, z wykazu wierzycieli przedstawionego przez dłużniczkę wynika, że łączna wysokość jej zobowiązań wynosi 12.900.201,14 zł, a z wykazu wierzytelności zabezpieczonych, że wynoszą one 6.893.853,65 zł (k. 45-58, 60-63).

Odnosząc się do przedstawionego przez dłużniczkę planu restrukturyzacyjnego tymczasowy nadzorca sądowy zauważył, że zawarte w nim wskaźniki zostały obliczone na podstawie nieprawdziwych danych – w bilansie zawyżona została o ponad 7 mln zł pozycja „zapasy”, w której ujęto składniki, których dłużna spółka nie posiada i w posiadanie których nie wejdzie. Ponadto, według tymczasowego nadzorcy sądowego, wątpliwości budzi również wysokość należności krótkoterminowych z tytułu dostaw i usług w kwocie 5.384.093,58 zł na dzień 28 lutego 2021 r. Zgodnie bowiem z rachunkiem zysków i strat, w 2019 r. spółka osiągnęła przychody na poziomie 299.200,62 zł a w 2020 r. na poziomie 391.408,40 zł. Zdaniem (...), należności te powstały w 2018 r., a zatem istnieje ryzyko, że większość z nich jest przedawniona. Dłużniczka nie wskazała zaś, jaki jest ich status prawny. Zwrócono też uwagę na liczne nieścisłości, m.in. na fakt, że dłużniczka we wniosku wskazała, że wartość wszystkich posiadanych nieruchomości wynosi 9.945.140,00 zł, podczas gdy w bilansie będącym częścią składową planu restrukturyzacyjnego nieruchomości wyceniono na 26.941.373,11 zł (zob. pismo tymczasowego nadzorcy sądowego – k. 160-163). Z informacji uzyskanych od tymczasowego nadzorcy finansowego wynika, że dłużniczka nie prowadzi już działalności gospodarczej, a jej główny wierzyciel – (...) S.A. jest przeciwny przeprowadzeniu postępowania sanacyjnego (k. 111-111v). Istotne, iż spółka będąc zobowiązana do ustosunkowania się do tych twierdzeń tymczasowego nadzorcy sądowego, nie zaprzeczyła ich prawdziwości i braku prowadzenia działalności gospodarczej.

Restrukturyzacja zobowiązań z istoty rzeczy prowadzi do ograniczenia praw wierzycieli. Nie może jednak powodować ich pokrzywdzenia. Z uwzględnieniem dorobku doktryny i judykatury w zakresie tego zwrotu na gruncie art. 527 k.c. należy uznać, że przez pokrzywdzenie wierzycieli należałoby rozumieć niższy poziom zaspokojenia, jakiego wierzyciele mogliby oczekiwać w postępowaniu restrukturyzacyjnym w porównaniu z alternatywnymi drogami prawnymi (zwłaszcza upadłością). Ocena poziomu zaspokojenia (pokrzywdzenia wierzycieli) ma na celu eliminację wniosków zarówno o restrukturyzację, która jest niepotrzebna, jak i taką, która jest nieuzasadniona W pierwszym przypadku już w świetle art. 6 Prawa restrukturyzacyjnego, sąd nie powinien dopuszczać do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego wobec dłużnika, który jedynie pozoruje zagrożenie niewypłacalnością. Restrukturyzacja ma na celu uniknięcie konieczności ogłoszenia upadłości (art. 3 ust. 1 in principio prawa restrukturyzacyjnego), stąd uszczuplenie praw wierzycieli powinno następować zgodnie z zasadą proporcjonalności. Niedopuszczalna jest nadmierna restrukturyzacja, która miałaby przynieść dłużnikowi nieuzasadnione korzyści poprzez np. tak daleko idące umorzenie wierzytelności, że skutkowałoby ono w istocie rzeczy nie restrukturyzacją, lecz oddłużeniem charakterystycznym dla osób fizycznych. W drugim przypadku odmowa otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego może być uzasadniona tym, że brak realnych szans na przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji. Zasadniczo będzie tu chodziło o okoliczności dotyczące samego dłużnika (nikły majątek), ale konieczne do uwzględnienia są także wpływy zewnętrzne, a zwłaszcza aktualna koniunktura na rynku właściwym. Przepis art. 8 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego ma więc pełnić funkcję zapory przed wnioskami spóźnionymi (składanymi już w razie utrwalonej niewypłacalności, tj. w sytuacji istotnego przekroczenia terminu z art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego) oraz wnioskami pozorowanymi, składanymi np. w celu uwolnienia się z odpowiedzialności na podstawie art. 21 ust. 3 prawa upadłościowego lub art. 299 k.s.h.

W rozpoznawanej sprawie, Sąd Rejonowy prawidłowo przesądził, że zachodzi drugi z przytoczonych przypadków. Wprawdzie przepis art. 3 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego definiuje postępowanie restrukturyzacyjne, jako pierwszoplanowy środek prawny, który ma zapobiec konieczności ogłoszenia upadłości niewypłacalnego dłużnika. Znalazła w nim więc wyraz zasada pierwszeństwa restrukturyzacji nad upadłością. Z tego punktu widzenia unormowanie art. 8 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego jawi się jako norma wyjątkowa, która winna być stosowana z dużą ostrożnością tak, aby nie podważyć wymienionej zasady. Z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń wynika jednak brak możliwości zaspokojenia wierzycieli z majątku dłużnika, który w znacznym stopniu został zabezpieczony. Sama jedynie perspektywa prowadzenia działalności opartej na egzekwowaniu należności w porównaniu z wysokością zobowiązań dłużniczki i przy uwzględnieniu konieczności obsługi bieżących kosztów, jest niewystarczająca do przeprowadzenia postępowania sanacyjnego, jak słusznie skonkludował Sąd pierwszej instancji.

Przedłożenie natomiast przez dłużnika dowodu w postaci opinii (raportu) sporządzonego przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego, celem wykazania swojej aktualnej sytuacji finansowej i możliwości spłaty wierzycieli, dopiero na etapie zażalenia, uznać należy za spóźnione, co pozwalało na jego pominięcie. Zgodnie z treścią art. 381 k.p.c., Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. W ocenie Sądu Okręgowego, nie stało nic na przeszkodzie, a wręcz powinnością dłużniczki było ewentualne podniesienie argumentacji wskazanej w raporcie już przed Sądem Rejonowym. Skoro zleciła ona sporządzenie raportu, mającego na celu wykazanie stanu majątkowego spółki pod kątem istnienia podstaw do otwarcia postępowania sanacyjnego, to nie było żadnych przeszkód, aby okoliczności te przedstawić Sądowi a quo. W konsekwencji, nie została skutecznie zakwestionowana argumentacja Sądu pierwszej instancji co do zaistnienia przesłanek zastosowania art. 8 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, a Sąd odwoławczy w pełni ją podziela.

Słusznie również Sąd Rejonowy podkreślił, że dłużniczka nie wykazała, aby była zdolna do wykonywania bieżących zobowiązań, powstałych po otwarciu postępowania sanacyjnego. Przesłanki negatywne otwarcia postępowania sanacyjnego określone w art. 8 ust. 1 i 2 Prawa restrukturyzacyjnego, mają na celu ochronę interesu wierzycieli. W szczególności, jako właściwą należy uznać dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę, że dłużniczka nie uprawdopodobniła zdolności do realizowania kosztów postępowania restrukturyzacyjnego i wykonywania zobowiązań powstałych po dniu otwarcia postępowania sanacyjnego. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego sąd odmawia otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego również, jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Przepis ten jednoznacznie wskazuje, że przesłanką negatywną otwarcia postępowania układowego jest brak uprawdopodobnienia zdolności dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Ciężar uprawdopodobnienia zdolności dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu spoczywa właśnie na dłużniku, który może wykonać ten obowiązek w treści wstępnego planu restrukturyzacyjnego, albo w innym dokumencie (por. R. Adamus, Komentarz do art. 8 p.r., w: R. Adamus, Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2015, Legalis).

Twierdzenia dłużniczki, zawarte we wniosku wraz z zaoferowanym materiałem dowodowym, nie pozwalają przyjąć, iż uprawdopodobniła ona zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania sanacyjnego i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Skoro spółka złożyła wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, to oczywistym jest, że działalność prowadzona w dotychczasowy sposób nie pozwala na bieżące regulowanie zobowiązań. Tymczasem, w przypadku otwarcia postępowania sanacyjnego, poza koniecznością bieżącego regulowania zobowiązań powstałych po jego otwarciu, dłużniczka zobowiązana będzie ponosić dodatkowo jeszcze koszty postępowania. Ewentualny fakt posiadania środków w momencie składania wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego nie oznacza, że dłużniczka uprawdopodobniła zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań. Nie może umknąć przy tym uwadze, że spółka – według niezakwestionowanych ustaleń Sądu Rejonowego – nie prowadzi już działalności gospodarczej. Należy jednocześnie podzielić pogląd, że bez zdolności dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu, postępowanie restrukturyzacyjne, byłoby jałowe. Dłużnik, który nie będzie w stanie pokrywać nawet bieżących kosztów działalności nie ma perspektyw na restrukturyzację zaległych zobowiązań (por. R. Adamus, Komentarz do art. 8 p.r., w: R. Adamus, Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2015, Legalis).

Mając na uwadze przytoczone okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie zastosowanego odpowiednio przepisu art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. i art. 209 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, orzekł jak w sentencji.

Eliza Grzybowska Marcin Winczewski Elżbieta Kala