Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2022 r. w Warszawie

sprawy Z. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania Z. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 4 listopada 2021 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje Z. S. (1) prawo do emerytury pomostowej od dnia 20 listopada 2021 r.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

Z. S. (1) w dniu 22 listopada 2021r. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 4 listopada 2021r., znak: (...) odmawiającej przyznania prawa do emerytury pomostowej, wskazując że nie jest w stanie uzyskać korekty świadectwa ze Spółdzielni (...), ponieważ ten zakład pracy został zlikwidowany (odwołanie z dnia 22 listopada 2021r., k. 3 a.s.).

W odpowiedzi odwołanie z dnia 1 lutego 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podkreślając że Z. S. (1) nie spełnia warunków do uzyskania prawa do emerytury pomostowej. Na podstawie przedłożonych dokumentów Oddział przyjął za udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 12 lat, 7 miesięcy i 22 dni, który objął następujące okresy: od 29 października 1979r. do 30 września 1982r., od 22 listopada 1994r. do 30 września 2004r. i od 16 stycznia 2020r. do 16 stycznia 2020r. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie przyjęto natomiast okresów: od 5 października 1982r. do 20 września 1986r., od 22 września 1986r. do 15 stycznia 1990r., a także od 1 stycznia 2020r. do 15 stycznia 2020r. i od 17 stycznia 2020r. do 8 lutego 2020r. Ubezpieczony nie posiada zatem udowodnionego, minimalnego, wymaganego ustawowo 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych (odpowiedź na odwołanie z dnia 31 stycznia 2022r., k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. S. (1), ur. (...), od 7 września 1978r. do 7 września 1979r. wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku tłoczarza w metalu w Fabryce (...) w W.. Następnie pracował jako robotnik budowlany w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) „E.-6” w W., gdzie w okresie od 29 października 1979r. do 30 września 1982r. wykonywał roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowę rurociągów w głębokich wykopach (informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, k. 5-6 a.r.; świadectwo pracy z 19 marca 2003r., k. 7 a.r.; świadectwo pracy z 1 października 1982r., k. 9 a.r.; świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 11 października 2004r., k. 11 a.r.).

W okresie od 5 października 1982r. do 20 września 1986r. ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni (...) w W. Oddział w N.. Pracodawca określił zajmowane przez niego stanowiska jako kierowca, operator koparki oraz operator koparki – mechanik. Zatrudnienie odbywało się w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczony od początku zatrudnienia był operatorem koparki (...), tzw. samochodowej. Zajmował się rozładunkiem wagonów kolejowych, w których znajdował się węgiel, wapno hydratyzowane itp. Stosowane uprawnienia uzyskał już w trakcie zatrudnienia. Mimo ich braku zgodził się, z uwagi braki kadrowe, by wykonywać tego rodzaju pracę. W początkowym okresie, w czasie, kiedy oczekiwał na wagony, które rozładowywał, dorywczo był kierowcą samochodu dostawczego. Trwało to krótki czas. Później ubezpieczony był wyłącznie operatorem koparki. Nie kierował innymi pojazdami, ani nie zajmował się nigdy naprawą pojazdów. Naprawy odbywały się w warsztacie, który funkcjonował w Spółdzielni, ale ubezpieczony nigdy w nim nie pracował. W związku z zakończeniem stosunku pracy pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazał, że Z. S. (1) w okresie od 5 października 1982r. do 20 września 1986r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku operator koparki – mechanik, wymienioną w wykazie B Dział XIV poz. 14 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr 61 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983r. w sprawie pracy w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej /Dz.U.M.K. Nr 10 poz. 77/ ( świadectwo pracy z 19 września 1986r., k. 12 a.r.; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 13 a.r.; zeznania ubezpieczonego, k. 47 verte – 48 a.s.; zeznania świadka A. K., k. 47 a.s.).

Od dnia 22 września 1986r. do dnia 15 stycznia 1990r. Z. S. (1) był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...), najpierw jako kierowca, a potem mechanik - kierowca. W okresie od 22 listopada 1994r. do 30 września 2004r. pracował w Fabryce (...) spółka z o.o. w W., gdzie wykonywał pracę wydawcy na stacji paliw. Od 7 stycznia 2008r. do 31 lipca 2015r. był pracownikiem (...) sp. z o.o. w S.. Od 4 sierpnia 2015r. związany był (z przerwami) jako pracownik z firmą (...) s.c. S. S. J. S. w C., gdzie pracował do 19 listopada 2021r. Od dnia 3 października 2019r. do 8 lutego 2020r. ubezpieczony był zatrudniony w PHU (...) M. S. na stanowisku kierowca-pracownik obsługi stacji paliw. W dniach 8 stycznia 2020r., 10 stycznia 2020r. i 15 stycznia 2020r. w niepełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca cysterny, z kolei w dniu 16 stycznia 2020r. wykonywał tego rodzaju pracę przez ponad 9 godzin ( informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, k. 5-6 a.r.; świadectwo pracy z 11 stycznia 1990r., k. 14 a.r.; świadectwo pracy z 30 września 2004r., k. 15 a.r.; zaświadczenie z 21 czerwca 2021r., k. 16 a.r.; wyjaśnienia M. S. z 20 października 2021r., k. 60 a.r.).

W dniu 5 sierpnia 2021r. Z. S. (1) złożył wniosek o emeryturę pomostową. Do wniosku dołączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych, gdzie wskazał okresy podlegania ubezpieczeniom społecznym, przedkładając świadectwa pracy. W dacie złożenia wniosku wciąż pozostawał w zatrudnieniu (wniosek, k. 1-2 a.r., informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, k. 5-6 a.r.).

W dniu 4 listopada 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał decyzję znak: (...)w której odmówił Z. S. (1) prawa do emerytury pomostowej. W dniu 25 listopada 2021r. ubezpieczony odwołał się od decyzji, a ponadto złożył w ZUS dodatkowy dokument w postaci świadectwa pracy z dnia 19 listopada 2021r. (decyzja ZUS z 4 listopada 2021r., k. 66 a.r.; protokół z 25 listopada 2021r., k. 68 a.r., świadectwo pracy z 19 listopada 2021r., k. 69-71 a.r.).

W związku z powyższym w dniu 29 grudnia 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), w której ponownie odmówił Z. S. (1) prawa do emerytury pomostowej, a w uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, że ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku – uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania Zakład przyjął za udowodnione: 10 miesięcy i 2 dni okresów nieskładkowych, 32 lata, 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych, co łącznie daje 32 lata, 11 miesięcy i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w wymiarze 12 lat, 7 miesięcy i 22 dni (decyzja ZUS z 29 grudnia 2021r., k. 72 a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych ubezpieczonego. Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również zeznania świadka A. K., a także zeznania ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy, wobec niekwestionowania przez strony postępowania wiarygodności zgromadzonych dokumentów, nie znalazł podstaw do uznania ich za niewiarygodne, szczególnie że dokumenty, w większym stopniu niż osobowe źródła dowodowe, są potwierdzeniem zdarzeń i faktów, często sprzed kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat.

Zeznania świadka Sąd ocenił jako wiarygodne, biorąc pod uwagę okoliczność, że świadek był dyrektorem Spółdzielni (...) i pośrednio przełożonym Z. S. (1). Posiadał zatem wiedzę dotyczącą tego, czym ubezpieczony się zajmował, na jakim stanowisku pracował, w jakim czasie pracy i jaki pojazd obsługiwał. Poza tym zeznania świadka w ww. zakresie są zgodne z tym, co zeznał ubezpieczony, któremu Sąd również dał wiarę. Biorąc pod uwagę, że to co Z. S. (2) wskazał, potwierdził dyrektor Spółdzielni, Sąd nie miał podstaw, aby jego zeznania zakwestionować.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie było zasadne.

Ustawa z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz.U. z 2019r. poz. 1924) określa w art. 4 i art. 49 warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia. W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2.  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3.  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4.  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5.  przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6.  po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7.  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z powołanego unormowania wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie ww. przepisu uwzględnieniu podlegają przypadające przed dniem 1 stycznia 1999r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich pozostałych przesłanek określonych w art. 4, które muszą wystąpić łącznie.

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony spełnił warunki określone w art. 4 pkt 1, 3-7 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r. (data jego urodzenia to 7 czerwca 1960r.), na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową ukończył 60 lat, legitymował się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze przekraczającym 25 lat, a ponadto przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, co potwierdza zgromadzony w rozpatrywanej sprawie materiał dowodowy. Dodatkowo z ubezpieczonym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, z tym że ten warunek Z. S. (1) spełnił dopiero z dniem 19 listopada 2021r. Ponadto po 31 grudnia 2008r. ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, pracując na stanowisku kierowcy cysterny. Spełnienie tego warunku potwierdził organ rentowy w piśmie z dnia 5 kwietnia 2022r. (k. 23 a.s.), co oznacza, że zasadne były rozważania w zakresie możliwości przyznania ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia w oparciu o art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych. Jedynym warunkiem określonym we wskazanym przepisie, którego spełnienie kwestionował ZUS, był ten, o którym mowa w art. 4 pkt 2. Według Zakładu ubezpieczony nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 12 lat, 7 miesięcy i 22 dni.

Organ rentowy, wyliczając staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, nie zuwzględnił ubezpieczonemu pracy wykonywanej w okresie od 5 października 1982r. do 20 września 1986r. w Spółdzielni (...) w N., ponieważ pracodawca w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie określił charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz wskazał stanowisko pracy niezgodne z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego. Ponadto pracodawca nie wskazał czasookresów pracy na poszczególnych stanowiskach. Ubezpieczony podnosił z kolei, że nie ma możliwości uzyskania korekty świadectwa ze Spółdzielni (...) w W. Oddział w N., ponieważ zakład pracy został zlikwidowany.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, mające na celu ustalenie, czy Z. S. (1) wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie od 5 października 1982r. do 20 września 1986r. Akta osobowe dotyczące tego okresu nie są obszerne, bo zawierają jedynie świadectwo pracy, umowę o pracę z 5 października 1982r. na stanowisku kierowcy oraz miesięczne karty pracy i płacy. Z ww. dokumentów nie wynika dokładnie, jakiego rodzaju pracę wykonywał Z. S. (1), a poza tym dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę przy dokonywaniu analizy charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazach A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W związku z powyższym, w celu dokonania ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, Sąd wykorzystał wiarygodne zeznania świadka A. K. oraz zeznania ubezpieczonego. Z uwagi na okoliczność, że są spójne, Sąd mógł na ich podstawie odtworzyć, na czym polegała praca Z. S. (1). Ubezpieczony – choć w świadectwie pracy podano trzy różne stanowiska pracy – w całym okresie zatrudnienia był operatorem koparki. Taką pracę wykonywał po uzyskaniu stosownych uprawnień, co pracodawca odnotował w świadectwie pracy, a także wcześniej, gdyż takie było zapotrzebowanie ze strony pracodawcy. Ponadto, nie można nie wspomnieć, że ubezpieczony nigdy nie pracował jako mechanik. W zakładzie funkcjonował warsztat, co potwierdził również dyrektor Spółdzielni (...) i to tam były dokonywane naprawy. Ubezpieczony do pracy w warsztacie nie był kierowany, poza tym nie realizował innych prac ani nie obsługiwał innych pojazdów poza koparką. Jedynie krótkotrwale i incydentalnie – oczekując na wagony, które były rozładowywane – ubezpieczony kierował samochodem dostawczym. Potem jednak jego zadania koncentrowały się na pracy operatora koparki, co potwierdził A. K..

Opisaną pracę, zdaniem Sądu, należy zakwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych zgodnie z poz. 3 dział V wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wymieniona pozycja wskazuje na „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”. Ubezpieczony taką właśnie pracę wykonywał, obsługując koparkę, którą dokonywał rozładunku wagonów. Przy tym tego rodzaju czynności wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, a często w godzinach nadliczbowych, co potwierdził świadek.

Uwzględniając powyższe, Sąd ocenił, że Z. S. (1) legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych dłuższym niż wymagane 15 lat. Wynika to z tego, że do okresu 12 lat, 7 miesięcy i 22 dni, uwzględnionego przez ZUS, należy doliczyć jeszcze okres zatrudnienia od 5 października 1982r. do 20 września 1986r. Oznacza to, że ubezpieczony spełnia wszystkie, określone w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, warunki konieczne do uzyskania wnioskowanego świadczenia. W tej sytuacji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej.

Przyznanie świadczenia nastąpiło od dnia 20 listopada 2021r., gdyż ubezpieczony do dnia 19 listopada 2021r. pozostawał zatrudniony. Sąd przyznał mu więc prawo do emerytury pomostowej dopiero od pierwszego dnia, w którym nastąpiło spełnienie wszystkich warunków określonych przez ustawodawcę.