Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2022 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Ł. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Ł. K. na rzecz pozwanego (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 178.558,01 zł (sto siedemdziesiąt osiem tysięcy pięćset pięćdziesiąt osiem 01/100 złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 2 września 2020 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego Ł. K. na rzecz pozwanego (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 14 345, 00 zł (czternaście tysięcy trzysta czterdzieści pięć, 00/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30 października 2020 r. ( data wpływu: 2 listopada 2020 r. ) powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym i zasądzenie od pozwanego Ł. K. na rzecz powoda kwoty 178.558,01 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto, powód wniósł o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że strony zawarły umowę kredytu nr (...) z dnia 24.03.2017 r. Pozwany nie wywiązał się z terminowego dokonywania spłat w wysokości ustalonych w zawartej umowie. Z uwagi na wypowiedzenie umowy cała należność stała się wymagalna z dniem 22.05.2020 r. ( pozew k. 4-9).

W dniu 3 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w O. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym w całości uwzględnił powództwo (k. 50)

Pismem z dnia 31 grudnia 2020 roku pełnomocnik pozwanego złożył sprzeciw od nakazu zapłaty ( k. 53).

W dalszym piśmie procesowym z dnia 8 lutego 2021 r. pełnomocnik pozwanego zarzucił brak udowodnienia roszczenia przez stronę powodową pomimo spoczywającego na niej ciężaru dowodu. Zakwestionował nadto wyciąg z ksiąg banku. Zakwestionował również okoliczność uruchomienia środków na podstawie i zgodnie z umową.

Zakwestionował istnienie harmonogramu spłaty.

Pozwany zakwestionował umocowanie do podpisania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu ze strony powodowej. Pozwany podniósł również zarzut w przedmiocie braku skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, poprzez brak spełnienia przez powoda przesłanki z art. 75 c ustawy prawo bankowe. Pozwany zakwestionował nadto okoliczność, że ostatecznie otrzymał wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem z 6 marca 2020 r. Nadto stwierdził, że prowizja w kwocie 23.976,96 jest nienależna i nieekwiwalentna (pismo procesowe k. 59-60).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany Ł. K. w dniu 24 marca 2017 r. zawarł z powodem (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Przedmiotem powyższej umowy było udzielenie pozwanemu pożyczki gotówkowej w kwocie 199.974,68 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy w kwocie 158.000 zł , prowizji bankowej za udzielenie kredytu w kwocie 23.976,96 zł, składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku NW w kwocie 17.997,72 zł (§ 1 ust. 1 oraz 2 umowy). Umowa zawarta została na okres 120 miesięcy w formie rat równych kapitałowo–odsetkowych ( § 1 ust. 1 oraz § 3 ust. 2 umowy).

W § 5 ust. 3 pkt 1) umowy wskazano, że kosztami ponoszonymi przez kredytobiorcę obok prowizji banku i składki ubezpieczeniowej są odsetki od kapitału w kwocie 115.940,49 zł.

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosi 9,99 % w stosunku rocznym (§ 2 ust. 1 i3 umowy). Zgodnie z § 5 ust. 1 i 2 umowy całkowita kwota kredytu wynosi 158.000 zł i nie obejmuje ona kredytowanych kosztów kredytu, a całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę ustalona w dniu zawarcia umowy wynosi 315.915,17 zł.

W § 7ust. 1 umowy została umieszczona Tabela opłat i prowizji. W ust. 3 ww. paragrafu wskazano okoliczności wpływające na zmianę wysokości opłat i prowizji.

Zgodnie z § 9.1 Umowy, umowa rozwiązuje się z zachowaniem 3 –dniowego terminu wypowiedzenia, bądź w każdym czasie za porozumieniem stron.

W przypadku wypowiedzenia umowy kredytobiorca zgodnie z umową był zobowiązany do niezwłocznej spłaty kredytu (§ 9.3 i4. Umowy).

(dowód: umowa – k. 13-19, Regulamin Udzielania pożyczek/kredytów dla osób fizycznych k. 79-81v., 130-131v. harmonogram spłat pożyczki k. 83-84, 134-135, 170-182 potwierdzenie realizacji przelewu – k. 85-88, 136-139 historia szczegółowa kredytu k. 89-118, 140-169, formularz informacyjny dot. kredytu konsumenckiego k. 195—196v., ubezpieczenie na życie k. 197-199).

W dniu 6 marca 2020 r. powód skierował do pozwanego ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy, które zostało doręczone w dniu 11 marca 2020 r.

Następnie w dniu 15 kwietnia 2020 r. powód skierował do pozwanego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 30 – dniowego okresy wypowiedzenia, które zostało odebrane w dniu 28 maja 2020 r. Z treści tego pisma, wynikało, że powód nie dotrzymał warunków Umowy i nie uregulował zaległości w kwocie 10.931,66 PLN pomimo uprzedniego wezwania do zapłaty. Jednocześnie powód stwierdził, że jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego, wypowiedzenie stanie się nieskuteczne. Natomiast w przypadku nieuregulowania zadłużenia przeterminowanego, bądź w uregulowania go w niepełnej wysokości umowa zostanie rozwiązana wraz z upływem okresu wypowiedzenia, a całość zobowiązań wynikających z umowy zostanie postawiona w stan wymagalności.

Powód wysłał do pozwanego również ostateczne wezwanie do zapłaty w dniu 25 maja 2020 r.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty k. 27, potwierdzenie doręczenia k. 24, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zał. wraz z zwrotnym potwierdzeniem odbioru – k. 22-23, przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru – k. 25-26, książka nadawcza listów poleconych k. 81-82, pełnomocnictwo materialne do składania oświadczeń o wypowiedzeniu umów z zakresu czynności bankowych k. 124, materialne do składania oświadczeń o wypowiedzeniu umów z zakresu czynności bankowych k. 125-126 )

Powód w dniu 2 września 2020 r. wystawił wyciąg z ksiąg (...) Bank S.A., zgodnie z którym niespłacone i wymagalne zadłużenie na ten dzień wynosiło 178.558,01 zł i obejmowało:

- należność główną z tytułu niespłaconego kapitału w kwocie 168.831,29 zł,

- niespłacone odsetki umowne w kwocie 4.134,35 zł,

- niespłacone odsetki umowne za opóźnienie w kwocie: 5.592,37 zł,

- opłaty umowne w kwocie 0 zł.

(dowód: wyciąg bankowy – k. 12, harmonogram spłat pożyczki k. 83-84, potwierdzenie realizacji przelewu – k. 85-88, historia szczegółowa kredytu k. 89-118, historia operacji k. 127).

Odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 16 grudnia 2020 r,.

(dowód: potwierdzenie doręczenia przesyłki poleconej – k. 55)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. Powód wykazał zasadność jak i wysokość dochodzonego przez siebie roszczenia.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała. Pozwany mimo odebrania wezwania na rozprawę nie stawił się w wyznaczonym terminie. W związku z powyższym, z uwagi na nie stawienie się powoda oraz brak usprawiedliwienia przez niego swojej obecności, Sąd na podstawie art. 302 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania stron.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było zawarcie umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) przez strony niniejszego postępowania oraz to, że kredyt nie został spłacony. Natomiast sporne pomiędzy stronami było:

1.  umocowanie osoby, który podpisała oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu w imieniu powoda,

2.  wysokość udzielonego kredytu oraz wartości wskazane w wyciągu bankowym z dnia 2 września 2020 r. jak również wysokość naliczonych odsetek od kwoty prowizji i składki ubezpieczeniowej, oraz okoliczność uruchomienia kredytu,

3.  skuteczność wypowiedzenia z dnia 15 kwietnia 2020 r.

W pierwszej kolejności odnosząc się do kwestionowanego przez pozwanego braku umocowania osoby, która podpisała oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu w imieniu banku, należy stwierdzić, że podpis złożył jego pracownik – D. L., a podpisanie umowy miało miejsce w siedzibie powoda. Jak słusznie wskazał powód, w tym wypadku znajduje zastosowanie przepis art. 97 k.c., który stanowi „ Osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.” Niezależnie od powyższego na k. 124 widnieje pełnomocnictwo materialne obejmujące swoim zakresem również m.in. umocowanie do składania oświadczeń w imieniu powoda o wypowiedzeniu umów z zakresu czynności bankowych.. W związku z tym zarzut podniesiony przez pozwanego okazał się niezasadny.

Kolejnym argumentem podniesionym przez pozwanego było to, że powód nie udowodnił wysokości ani zasadności roszczenia, kwestionując przy tym również wyciąg bankowy. W ocenie pozwanego nie wykazano okoliczności uruchomienia środków oraz nie załączono harmonogramu spłaty, zaś w dokumentach powódki brak jest logiki i poprawności rachunkowej.

W ocenie Sądu, powyższa argumentacja również nie jest zasadna i nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Zgodnie z ( § 1 ust. 1 oraz § 3 ust. 2 umowy powód udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 199.974,68 zł na cele tam szczegółowo wskazane. Celami tymi było przeznaczeniem na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy w kwocie 158.000 zł , prowizji bankowej za udzielenie kredytu w kwocie 23.976,96 zł, składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku NW w kwocie 17.997,72 zł. Z powyższego wynika, że owszem kwotą którą faktycznie do dyspozycji otrzymał pozwany była kwota 158.000 zł. Jednak pozwany nie uregulował ani prowizji, ani składki ubezpieczeniowej z własnych środków lecz były one kredytowane przez bank. Powyższe oznacza, że wydatki te (prowizji i składka ubezpieczeniowa) zostały pokryte z kwoty udzielonego kredytu – a więc pozwany zaciągnął kredyt nie na kwotę 158.000 zł lecz na kwotę 199.974,68 zł.

W związku z powyższym, wszelkie twierdzenia pozwanego w tym zakresie należy uznać wyłącznie za linię obrony w niniejszej sprawie.

Pozwany kwestionował również załączony do pozwu wyciąg bankowy sporządzony na podstawie art. 95 prawa bankowego, podnosząc, że jest to dokument prywatny. Należy zaznaczyć, że wysokość dochodzonej przez powoda kwoty została określona, nie tylko w wyciągu bankowym, ale również w szczegółowym rozliczeniu kredytu ( k. 101-103). Natomiast wszystkie dokumenty przedstawione do akt sprawy, podlegały ocenie Sądu orzekającego zgodnie z dyspozycją przepisu art. 233 k.p.c. W tym miejscu należy przetoczyć stanowiska Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych:

- „Wprawdzie wyciąg z ksiąg banku nie jest już uznawany za dokument urzędowy w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1 a prawa bankowego) zawiera jednak złożone w szczególnej formie oświadczenie wiedzy uprawnionych osób dotyczące danych zaksięgowanych w księgach rachunkowych i w powiązaniu z umową kredytową (…) może stanowić wystarczający dowód dla potwierdzenia dokonania czynności prawnej i jej treści.” (uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10.01.2018 r., sygn.. akt I ACa 1041/18),

- „Zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego w postaci sporządzonego prawidłowo i zgodnie z kompetencją ustawową banku wynikającą z art. 95 ust. 1 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe wyciągu z ksiąg rachunkowych kredytodawcy nie może polegać na samej negacji istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przed bank wynika fakt zawarcia umowy kredytu, jego wysokość i ustalone przez strony warunki spłaty, a także wykaz i sposób zarachowania kilkunastu dokonanych przez dłużnika wpłat.” (uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29.10.2020 r. sygn. akt V ACa 647/19).

W niniejszej sprawie Sąd nie znalazł podstaw do odebrania waloru wiarygodności dokumentom przedstawionym przez powoda, a pozwany nie wykazał skutecznie, aby dokumenty te były nieprawdziwe bądź ich treść była niezgodna z stanem faktycznym. Powód, wobec kwestionowania przez pozwanego treści wyciągu bankowego przedstawił szczegółowe rozliczenie kredytu konsumenckiego - harmonogram spłat pożyczki k. 83-84, 134-135, 170-182 potwierdzenie realizacji przelewu – k. 85-88, 136-139 historia szczegółowa kredytu k. 89-118, 140-169, formularz informacyjny dot. kredytu konsumenckiego k. 195—196v., ubezpieczenie na życie k. 197-199. Tym samym, to na pozwanym teraz zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar udowodnienia, że dane te są z jakich przyczyn niewiarygodne, a on nawet nie stawił się na terminie rozprawy aby wypowiedzieć się w tym zakresie. Tym samym pozwany temu obowiązkowi nie sprostał.

Kolejny zarzut dotyczył tego, że wysokość pozakodeksowych kosztów kredytu, w szczególności prowizji jest nieekwiwalentna, przez co niezgodna z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. W art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim zostały zawarte szczegółowe wytyczne dotyczące ustalania wysokości kosztów pozaodsetkowych kredytu oraz ich maksymalną wysokość. Wskazać bowiem należy, że dokonanie obliczeń zgodnie z wzorem wskazanym w przepisie ustawy nie wymaga wiedzy specjalnej, a jedynie zastosowania kilku podstawowych działań matematycznych. Powód w piśmie procesowych ( k. 85 ) dokonał wyliczeń na podstawie art. 36a ustawy prawo bankowe, które Sąd uznał za właściwe i rzetelne. Powyższe wyliczenia jednoznacznie wskazują, że nie doszło do naruszenia powołanego wyżej przepisu, a więc nie została przekroczona maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, która uzasadniałaby zastosowanie przepisu art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto, przepis ten wskazuje również inne sytuacje kiedy kredytodawca ponosi konsekwencje właśnie w postaci kredytu darmowego i jest to naruszenie przepisu art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c ustawy o kredycie konsumenckim. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wykazał również aby doszło do naruszenia jakiegokolwiek innego przepisu ustawy wskazanego w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim.

Ostatnim zarzutem, który zostanie omówiony i który jest najistotniejszy z punktu widzenia niniejszego powództwa jest to, czy doszło do skutecznego wypowiedzenia przez bank umowy kredytu konsumenckiego. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego uznać trzeba, że powodowy bank skutecznie wypowiedział łączącą stronę umowę kredytu. Wobec zaprzestania spłaty kredytu bank wezwał pozwanego do zapłaty, poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a następnie złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, które zostało doręczone pozwanemu. Korespondencja kierowana przez powoda była adresowana na adres pozwanego wskazany w umowie i na ten sam adres na jaki doszło do skutecznego doręczenia pozwu. Pozwany kwestionował, że potwierdzenie nadania wezwania do zapłaty, to za mało, aby uznać, że wezwanie to dotarło do adresata. Jak słusznie zauważył pozwany, gdyby wezwanie do zapłaty nie zostałoby doręczone, wówczas doszłoby do zwrotu przesyłki do nadawcy. Powód, jako profesjonalista zdaje sobie sprawę z tego, że brak właściwego wysłania wezwania do zapłaty, wypowiedzenie umowy i złożenie pozwu o zapłatę do Sądu wiązałby się dla niego z negatywnymi skutkami procesowymi. Nadmienić należy, że mimo otrzymania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu pozwany nie skontaktował się z powodem, w celu wyjaśnienia przyczyn złożenia takiego oświadczenia, skoro jak twierdzi nie otrzymał wezwania do zapłaty. To pozwany powinien zgodnie z art. 6 k.c. wykazać, że takiego wezwania nie otrzymał, a mógł to przecież uczynić chociażby poprzez złożenie zeznań – mimo wezwania na rozprawę nie stawił się, a więc dobrowolnie zrezygnował z takiej możliwości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że roszczenie powoda jest zasadne w całości i z tych względów – na podstawie art. 69 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 471 k.c. orzekł jak w punkcie I wyroku. W ocenie Sądu powód wykazał, iż zadłużenie dochodzone niniejszym pozwem wynosi łącznie 178.558,01 zł, jest rzeczywistym zadłużeniem pozwanego, które nie zostało przez niego spłacone. Nadto, od wskazanej kwoty kapitału należały się odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu (czyli 2 września 2020 r.) do dnia zapłaty zgodnie z art. 481 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez obciążanie pozwanego obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powoda w całości, z uwagi na wynik procesu.

Koszty procesu po stronie powoda obejmowały uiszczoną opłatę od pozwu ( opłata uiszczona w elektronicznym postępowaniu upominawczym w wysokości 2.232 zł oraz opłata w kwocie 6.696 zł wniesiona na rachunek bankowy Sądu Okręgowego w O.) oraz opłata za pełnomocnictwa (17 zł), wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika (adwokat) w stawce wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów (5.400 zł).

Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.345,00 zł, o czym orzekł jak w punkcie II wyroku.