Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

14 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 września 2022 roku w Sieradzu

odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 2 marca 2022 r. Nr (...)

w sprawie J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o wysokość emerytury

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje organ rentowy do przeliczenia emerytury J. S. od 4 lutego 2022 roku przy zastosowaniu kapitału początkowego wynoszącego na 1 stycznia 1999 roku 53 374,42 złote i wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynoszącego 37,11%.

2.  Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt IV U 160/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 2.03.2022r., ZUS II Oddział w Ł. przyznał z urzędu J. S. emeryturę od 4.02.2022r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego; od 1.03.2022r., świadczenie wyniosło 2242,28zł.

Nie podzielając powyższej decyzji w/w złożyła odwołanie, wnosząc o ponowne przeliczenie świadczenia poprzez przyjęcie wwpw w wysokości 91%.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. S., ur. (...)

Decyzją z 23.02.2022r., ZUS z urzędu ponownie ustalił J. S. wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. Do obliczenia pw oraz wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia; wwpw wyniósł 35,04%. Uwzględniono okresy składkowe w wymiarze: 8 lat, 6 m-cy, 17 dni, nieskładkowe – 1 rok, 3 miesiące, 7 dni. Kp wyniósł 52 387,94zł. Za okres od 26.11.1990 – 31.05.1991, 1.06.1991 – 30.11.1992, przyjęto najniższe wynagrodzenie w j.g.u.

Decyzją z 2.03.2022r., ZUS przyznał J. S. emeryturę z urzędu od 4.02.2022r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość świadczenia po waloryzacji wyniosła 2242,28zł. w związku z czym od 4.02.2022r. ustało prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (decyzja/akta ZUS).

W toku postępowania odwoławczego dopuszczono dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości, który na podstawie dokumentów zawartych w aktach ZUS, aktach sprawy, dokumentacji płacowo - osobowej załączonej do akt ZUS, przeliczył podstawę wymiaru i wysokość emerytury J. S. na dzień 4.02.2022r. w najkorzystniejszym wariancie oraz przeliczył na potrzeby w/w emerytury wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego w oparciu o w/wym materiał dowodowy, mając na uwadze podstawy przyznanej emerytury wskazane w art. 24, 25, 26 ustawy emerytalnej (k. 7/akta sprawy).

Odwołująca się udokumentowała okresy pracy: Zespół (...) w Zd. Woli - od 5.10.1981 - 15.05.1982, Zespół Szkół (...) w Z. od 11.10.1982 - 15.05.1986, w tym urlop wychowawczy od 12.05.1984 - 15.05.1986, (...) Urząd Pracy w Z.od 9.01.1990 - 25.11.1990 - pobierała zasiłek, Zakład (...) SA w S. od 26.11.1990 - 31.05.1991, Zakład (...) na (...) SA od 1.06.1991 - 30.11.1992,(...)Urząd Pracy w Z.od 2.12.1992 - 1.12.1993, pobierała zasiłek, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od 1.03.1994 - 31.08.1995, wyn. chorobowe 1994r. - 1.335.200zł. (od 23.11. do 15.12.), 1995r. - 65,31zł. (od 28.08. do 31.08.), (...) Urząd Pracy w Z. od 2.12.1992 - 1.12.1993 pobierała zasiłek, od 8.05.1996 - 14.01.1997 pobierała zasiłek, zasiłek: 1992r. - 1.113.000 zł., 1993r. - 14.496.000zł., 1996r. - 1.944,30zł., 1997r.- 446,40zł., Zakład (...) w Z. od 15.01.1997 - 14.04.1997, ZUS w Z. od 1.12.1998 - 31.12.1998 i dalej do 22.09.2021r. Do wyliczenia kapitału początkowego, tj. do 31.12.1998r., okresy pracy wynosiły: składkowe - 8 lat, 6 m-cy, 17 dni, tj. 102 m-ce, nieskładkowe: 1 rok, 3 m-ce, 7 dni, tj. 15 m-cy, wychowanie dzieci: 5 lat, 2 m-ce, 20 dni, tj. 62 m-ce. Łączne okresy składkowe i nieskładkowe wynosiły 24 lata, 8 dni. Według wyciągu z dowodu osobistego wnioskodawczyni urodziła: córkę M. - 27.12.1983r., syna M. - 01.08.1985r. i przebywała na urlopie wychowawczym od 12.05.1984 - 31.07.1989, tj. : 5 lat, 2 m-ce, 20 dni. Udokumentowane zostały wynagrodzenia za okresy pracy: 1981r. od 05.10. - 9.83400 Rp 7, przec. wyn. - 92.268,00, do 3 m-cy - 23.067,00, wskaźnik 42,63%, 1982r. do 15.05. - 19.087,00, od 01.10. - 12.900,00 Rp 7, razem 31.987,00, przec. wyn. - 139.572,00, do 8 m-cy 93.048,00, wskaźnik 34,38%, 1983r. - 69.175,00 jw., przec. wyn. - 173.700,00, wskaźnik 39,82%, 1984r. do 11.05. - 17.280,00, przec. wyn. 202.056,00, do 5 m-cy 84.190,00, wskaźnik 20,53%, od 12.05. 1984r. do 31.07.1989r. urlop wychowawczy, 1990r. od 09.01. do 25.11 nie udokumentowano pobieranego zasiłku dla bezrobotnych, od 26.11. - 513.333,35 przyjęto najniższe wynagrodzenie w jgu wg ZUS, przec. wyn. 12.355.644,00, wskaźnik 4,15%, wg biegłego do 2 m-cy pracy 2.059.274,00, wskaźnik 24,93%. Przy hipotetycznym uwzględnieniu za nieudokumentowany okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 9.01 do 25.11.1990 najniższych wynagrodzeń w j.g.u., podstawa wymiaru wynosiłaby 21,06%, 1991r. – do 31.05 – 7.365.000,00, od 1.06. do 31.12. (...) – najn. wyn. 21.240.000,00, wskaźnik 34,68%, 1992r. – do 30.11 – 11.700.000 najn. wyn., od 02.12 – zasiłek dla bezrobotnych – 1.113.000,00, razem 12.813.000,00, przec. wyn. - 35.220.000,00, wskaźnik 36,38%, 1993r. do 01.12. - 14.496.000,00 karta wypłat, przec. wyn. - 47.940.000,00, wskaźnik 30,24%, 1994r. od 01.03. - 25.471.200,00 po korekcie Rp 7, przec. wyn. - 63.936.000,00, do 10 m-cy 53.280.000,00, wskaźnik 47,81%, 1995r. – do 31.08 – 3.357,12 wg ZUS, przec. wyn. – 8.431,44, do 8 m-cy – 5.620,96zł., wskaźnik 59,73%, 1996r. od 08.05. do 05.12. - 2.251,80 + 634,50 zasiłek, przec. wyn. - 10.476,00, do 8 m-cy 6.984,00, wskaźnik 32,24%, 1997r. – za I -138,90, od 15.01. do 14.04. - .231,92 Rp 7, razem 1.370,82, przec. wyn. - 12.743,16, do 4 m-cy 4.247,72, wskaźnik 29,00%, 1998r. – od 01.12. - 627,30 Rp 7, przec. wyn. - 14.873,88, do 1 m-ca 1.239,49, wskaźnik 50,61%. Najkorzystniejszy wwpw kapitału początkowego z okresu do 31.12.1998r. jest z 10 lat, tj. z lat 1981 - 1984,1990 - 1995 (okres taki również przyjął ZUS) wynoszący 37,11%. ZUS do wyliczenia kapitału początkowego przyjął za rok 1990 podstawę wymiaru wynoszącą 4,15% (533.333,35 : 12.355.644zł.) zamiast do 2 m-cy pracy wynoszącego 24,93% z okresu pracy jak wyżej, tj. 1981 - 1984, 1990 - 1995, ponieważ nie udokumentowano wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych od 09.01.1990 - 25.11.1990 i wwpw wynoszący 35,04%. Wnioskodawczyni w okresie od 6.01.1998 - 31.01.1999 otrzymywała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy i dalej przedłużono do 28.02.2003r.

Decyzją z 28.04.2021r. przyznano wnioskodawczyni świadczenie rehabilitacyjne od 27.03.2021 - 22.09.2021.

Decyzją z 7.10.2021r., tj. od czasu zaprzestania pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przyznano wn – i rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 23.09.2021 - 31.03.2022 w wysokości 2.088,56zł. brutto, tj. 75% wysokości renty wynoszącej 2.784,75zł., tj. 2.784,75zł. x 75% = 2.088,56zł. brutto. Do wyliczenia podstawy wymiaru renty przyjęto najkorzystniejszy wwpw z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 2008r. - 2017r. wynoszący 91,47% (914,72 :10).

Wskaźnik ten jest średnią arytmetyczną z kolejnych najkorzystniejszych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych występujących przed rokiem złożenia przez wnioskodawczynię wniosku o rentę. Wskaźnik ten nie może być uwzględniany do wyliczenia wysokości kapitału początkowego, gdyż zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej do wyliczenia kapitału początkowego brany jest pod uwagę okres pracy do 31.12.1998r.

Podstawa wymiaru renty wynosiła 4.127,50zł. i wynikała z pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 91,47% przez obowiązującą w 2021r. kwotę bazową wynoszącą 4.512,41zł. (4.512,41zł. x 91,47% = 4.127,50zł.). Wysokość renty wynosiła 2.784,75zł. brutto, a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Do wyliczenia wysokości renty uwzględniono okresy pracy: składkowe wynoszące 26 lat, 11 m-cy, tj. 323 m-ce, nieskładkowe uwzględnione zgodnie z art. 5, ust. 2 ustawy emerytalnej w wymiarze nie przekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z nowymi zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej. Wysokość emerytury wyliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej (dla osób urodzonych po 1.01.1948r.) wynosi 2.095,59zł. brutto. Wyliczenie kapitału początkowego na dzień 01.01.1999r.: podstawa wymiaru kapitału początkowego wynosi 453,07zł. Do obliczenia kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru w kwocie 453,07zł., która wynika z pomnożenia najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyliczonego przez biegłego z okresu do 31.12.1998r. wynoszącego 37,11% przez kwotę bazową określoną w ustawie w wysokości 1.220,89zł. (37,11% x 1.220,89zł. = 453,07zł.). Do wyliczenia podstawy kapitału początkowego nie można uwzględnić wskaźnika podstawy wymiaru wyliczonego z 10 lat z okresu 2008 - 2017r. w wysokości 91,47% przyjętego do wyliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w decyzji z 7.10.2021r., gdyż dotyczy on okresu po 31.12.1998r. Do wyliczenia kapitału początkowego przyjęto okresy: składkowe wynoszące: 8 lat, 6 m-cy, 17 dni, tj. 102 m-ce, nieskładkowe wynoszące: 1 rok, 3 m-ce, 7 dni, tj. 15 m-cy, okresy sprawowania opieki nad dziećmi: 5 lat, 2 m-ce, 20 dni, tj. 62 m-ce. Łącznie okresy składkowe i nieskładkowe wynosiły 15 lat, 14 dni, tj. 5414 dni. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wynosi 58,32%.Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł. (24% x 1.220,89zł. = 293,01zł.). Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 m-cy i wynika z komunikatu Prezesa GUS z dnia 25.03.1999r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (MP Nr 12, poz.173). Obliczenie wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r.: część socjalna 293,01zł. x 58,32% (współczynnik proporcjonalny) = 170,88zł. (102 m-ce okr. skł. x 1,3%): 12 x 453,07zł. podstawa wymiaru) = 50,06zł. (62 m-ce okr. opieki x 1,3%): 12 x 453,07zł. podstawa wymiaru)= 30,45zł., (15 m-cy okr. nieskł. x 0,7%): 12 x 453,07zł. = 3,99zł., razem 255,38zł.; 255,38zł. x 209 m-cy (średnie dalsze trwanie życia) = 53.374,42zł. (opinia k. 12 – 17/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął opinię biegłego z zakresu rachunkowości, na podstawie dokumentów zawartych w aktach ZUS, aktach sprawy, dokumentacji płacowo - osobowej załączonej do akt ZUS, przeliczył podstawę wymiaru i wysokość emerytury J. S. na dzień 4.02.2022r. w najkorzystniejszym wariancie oraz przeliczył na potrzeby w/w emerytury wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego w oparciu o w/w materiał dowodowy, mając na uwadze podstawy przyznanej emerytury wskazane w art. 24, 25, 26 ustawy emerytalnej. W ocenie Sądu opinia jest fachowa i miarodajna. Z opinii tej wynika, że kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. wynosi 53.374,42zł., a wwpw kp 37,11%. Do wyliczenia kapitału początkowego nie można było uwzględnić najkorzystniejszego wskaźnika podstawy wymiaru z 10 lat z okresu 2008 – 2017 w wysokości 91,47%, przyjętego do wyliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gdyż dotyczy on okresu po 31.12.1998r. Podzielając w pełni opinię biegłego, Sąd uczynił zawarte w niej ustalenia i wnioski za podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 26 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS – Dz. U. z 2021r., poz. 291 ze zm.), emeryturę ustala się jako równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Podstawa obliczenia emerytury to suma składek na ubezpieczenia emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji (zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego od dnia 1.01.1999r. do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury) oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Na wysokość emerytury obliczonej według nowych zasad ma wpływ wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego ustalanego na dzień 1.01.1999r. oraz wysokość zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie społeczne zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego od dnia: 1.01.1999r. do miesiąca poprzedzającego miesiąc przyznania emerytury.

W ocenie Sądu materiał dowodowy daje podstawy do korzystniejszego przeliczenia emerytury wnioskodawczyni. Stanowisko takie wynika z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, który na podstawie dokumentów zawartych w aktach ZUS, aktach sprawy, dokumentacji płacowo - osobowej załączonej do akt ZUS, przeliczył podstawę wymiaru i wysokość emerytury J. S. na dzień 4.02.2022r. w najkorzystniejszym wariancie oraz przeliczył na potrzeby w/w emerytury wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego w oparciu o w/w materiał dowodowy, mając na uwadze podstawy przyznanej emerytury wskazane w art. 24, 25, 26 ustawy emerytalnej. Z opinii tej wynika, że kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. wynosi 53.374,42zł., a wwpw kp 37,11%. Do wyliczenia kapitału początkowego nie można natomiast uwzględnić najkorzystniejszego wskaźnika podstawy wymiaru z 10 lat z okresu 2008 – 2017 w wysokości 91,47%, czego domagała się odwołująca, przyjętego do wyliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gdyż dotyczy on okresu po 31.12.1998r.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do przeliczenia emerytury J. S. od 4.02.2022r. przy zastosowaniu kapitału początkowego wynoszącego na 1.01.1999r. 53.374,42zł. i wwpw kp wynoszącego 37,11% (pkt 1 wyroku), oddalając odwołanie w pozostałym zakresie na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc (pkt 2 wyroku).

Z: odpis wyroku z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi ZUS, pouczyć o apelacji i wypożyczyć akta rentowe na 14 dni.