Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2022 roku

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Marek Jasiński

po rozpoznaniu 21 lipca 2022 roku w G. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko L. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego L. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 43 152,99 zł (słownie: czterdzieści trzy tysiące sto pięćdziesiąt dwa złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami umownymi od kwoty 34 606,85 zł (słownie: trzydzieści cztery tysiące sześćset sześć złotych osiemdziesiąt pięć groszy) w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, wynoszącymi na dzień wyrokowania 24% (dwadzieścia cztery procent) tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, za okres od dnia 19 marca 2020 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. od pozwanego L. M. kwotę 5 775 zł (słownie: pięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt pięć złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu,

zasądza na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku od pozwanego L. M. kwotę 116,46 zł (słownie: sto szesnaście złotych czterdzieści sześć groszy) tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. domagała się zasądzenia od pozwanego L. M. kwoty 43.152,99 zł wraz z odsetkami umownymi od kwoty 34 606,85 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, wynoszącymi na dzień wyrokowania 24% tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, za okres od dnia 19 marca 2020 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód podniósł, że na podstawie umowy z 25 marca 2016 r. udzielił pozwanemu kredytu, który miał być zwrócony w miesięcznych ratach. Kredytobiorca nie wywiązywał się z przyjętego zobowiązania, wobec czego powód umowę wypowiedział, a cała niespłacona wierzytelność stała się wymagalna.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu wg norm przepisanych. Pozwany podniósł, że do uzyskania kredytu doszło w skutek przestępczego działania D. Z., przeciw której prowadzone jest postępowanie karne. Pozwany wniósł o zwieszenie niniejszego postępowania do czasu zakończenia sprawy karnej prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową w Gdańsku pod sygn. PO I Ds. 47.2018.

W toku procesu, strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

L. M. złożył wniosek o udzielenie mu przez (...) pożyczki gotówkowej, na kwotę 53.840,24 zł. We wniosku wskazał, że osiąga dochód z tytułu emerytury w wysokości 1.333 zł netto i z tytułu umowy o pracę w wysokości 4.181 zł netto. Jako pracodawcę wskazał (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.. Do wniosku dołączył zaświadczenie o wysokości zarobków wystawione przez (...) Sp. z o.o. Sp. K. w G..

25 marca 2016 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarła z L. M. umowę pożyczki nr (...), zgodnie z którą powód na okres 60 miesięcy udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 53.840,24 zł m.in. na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych i spłatę kredytów. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 19.689,01 zł, zaś całkowita kwota pożyczki wyniosła 49.000 zł. W związku z umową pozwany ponosił koszt prowizji w wysokości 4.840,24 zł.

W § 11 umowy wskazano, iż bank może wypowiedzieć umowę w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków w niej określonych. Termin wypowiedzenia umowy określono na 30 dni, licząc od dnia następującego po dniu, w którym pożyczkobiorca odebrał przesyłkę zawierającą wypowiedzenie.

Środki z pożyczki w kwocie 49.000 zł zostały przekazane na rachunek bankowy wskazany przez L. M..

Dowód: historia operacji – k. 15-16v, umowa pożyczki – k.85-87v, wniosek o pożyczkę – k. 88-89, zaświadczenie o zatrudnieniu zarobkach – k. 90, pismo powoda z dnia 25 czerwca 2019 r – k. 91-91v., zestawienie operacji – k. 318-319v, potwierdzenie wypłaty gotówkowej – k. 320, potwierdzenie przelewu – k. 321, potwierdzenia wpłat – k. 322-341/

W marcu 2016 r. L. M., za pośrednictwem swoich znajomych małżonków D., poznał D. Z.. H. i J. małżonkowie D. nie mając zdolności kredytowej zwrócili się do D. Z., pośrednika kredytowego, aby pomogła im uzyskać kredyt. D. Z. zaproponowała otwarcie dla nich rachunku technicznego, na który miały być przelewane pieniądze, aby zwiększyć ich zdolność kredytową. Małżonkowie poprosili o pomoc pozwanego L. M., który przekazał D. Z. dokumenty niezbędne do załatwienia kredytów, w tym pożyczki u powoda. Pieniądze pochodzące z zaciągniętych zobowiązań finansowych, miały stanowić podstawę udzielenia małżonkom gwarancji kredytowej. Pozwany wraz z D. Z. udał się do powodowego banku i podpisał już wcześniej przygotowane dokumenty. Wówczas D. Z. budziła zaufanie pozwanego. Miała znajomości w każdym banku, z wszystkimi była na „ty”.

Pozwany nie wiedział, że do wniosku pożyczkowego zostało przedłożone podrobione zaświadczenie o wysokości zarobków. Pracownicy banku (...) zawarli w imieniu powoda umowę pożyczki z pozwanym.

Pozwany wziął również inne kredyty w innych bankach. D. Z. do pewnego momentu spłacała kredyty zaciągnięte przez pozwanego, w tym kredyt uzyskany u powoda – poprzez wpłaty na rachunek L. M..

Dowód: zeznania pozwanego L. M. – k. 107-108 w zw. z k. 306-308, zeznania świadka H. D. (1) – k. 108-109, zeznania świadka J. D. (1) – k. 109-110, zeznania świadka D. Z. – k. 131-132, protokoły przesłuchań D. Z. do sprawy prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową w Gdańsku w sprawie PO I Ds. 47.2018 – k. 154-283, zeznania świadka P. K. – k. 288-290, zestawienie operacji – k. 318-319v, potwierdzenie wypłaty gotówkowej – k. 320, potwierdzenie przelewu – k. 321, potwierdzenia wpłat – k. 322-341/

Pełnomocnik pozwanego złożył wniosek o ściganie D. Z. i wszczęcie wobec niej postępowania karnego.

Dowód: pismo pełnomocnika pozwanego z dnia 12 czerwca 2018 r. – k. 64/

Prokuratura Okręgowa w Gdańsku prowadzi postępowanie przygotowawcze pod sygn. PO I Ds. 47.2018.

Na dzień 26 października 2021 r. postępowanie przygotowawcze pozostawało w toku. W związku z umowami bankowymi zawieranymi przez L. M. nie przedstawiono nikomu zarzutów, zaś pozwany został przesłuchany w charakterze świadka.

Dowód: pismo Prokuratury Okręgowej w Gdańsku z dnia 4 sierpnia 2021 r. – k. 101, pismo Prokuratury Okręgowej w Gdańsku z dnia 26 października 2021 r. – k. 126/

W ewidencji (...) w G. nie odnotowano informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za lata 2015-2017 wystawionych przez płatnika: (...) Sp. z o.o. Sp. k. w G.. L. M. nie figuruje jako osoba zgłoszona do ubezpieczeń przez płatnika (...) Sp. z o.o. Sp. k. w G..

Dowód: pismo (...) w G. – k. 119, pisma z ZUS – k. 120-121/

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. pismem z dnia 20 grudnia 2019 r. wezwała pozwanego L. M. do zapłaty kwoty 41.958,34 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia, informując o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Dowód: pismo powoda z dnia 20 grudnia 2019 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 7-8/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, szczególnie w postaci protokół przesłuchań D. Z. w sprawie PO I Ds.47.2018 Prokuratury Okręgowej w Gdańsku, jak i dowodu z przesłuchania świadków i przesłuchania pozwanego.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych dokumentów. Nadto, za w pełni wiarygodne należało uznać także dokumenty prywatne w postaci wezwania do zapłaty, wyciągu z rachunku bankowego, albowiem autentyczność tych dokumentów nie była kwestionowana przez strony. Powyższe dokumenty nie noszą żadnych śladów podrobienia, przerobienia ani innej ingerencji w ich treść w związku z czym treść i forma przedmiotowych dokumentów nie budzi także żadnych wątpliwości Sądu. Dodatkowo, Sąd miał na uwadze, że żadna ze stron nie podnosiła, iż osoby podpisane pod wyżej wskazanymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Co się tyczy zeznań świadka D. Z., wskazania wymaga, że do nich Sąd podszedł z dużą dozą ostrożności, uznając je za wiarygodne wyłącznie w zakresie znajdującym potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Podkreślenia wymaga, iż wskazany świadek uczestniczył bezpośrednio w procesie zawierania umów pożyczek z pozwanym. W zakresie, w jakim świadek umniejszał swoją rolę, czy też negował swoje działania, Sąd uznał zeznania świadka za niewiarygodne, jako sprzeczne z pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Z kolei, Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania zeznań świadka H. D. (2) i J. D. (2). W ocenie Sądu ich zeznania były szczere, spójne i logiczne i nie budziły żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego.

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2022 r. Sąd pominął dowód z przesłuchania świadków M. B. i M. K. wobec niewskazania przez powoda adresów świadków. Wskazać należy, że powód, jako strona wnioskująca o przesłuchanie świadków, zobowiązany jest do wskazania danych, umożliwiających wezwanie świadka na rozprawę (art. 235 ¹ k.p.c.).

Sąd na rozprawie w dniu 8 marca 2020 r. na podstawie art. 242 k.p.c. pominął także dowód z zeznań świadka M. N.. Zgodnie z art. 242 k.p.c., jeżeli postępowanie dowodowe napotyka przeszkody o nieokreślonym czasie trwania, sąd może oznaczyć termin, po którego upływie dowód może być przeprowadzony tylko wówczas, gdy nie spowoduje to zwłoki w postępowaniu. W orzecznictwie ugruntowany jest przy tym pogląd, że przeszkoda w rozumieniu tego przepisu to okoliczność, która (jakkolwiek jest usuwalna) uniemożliwia prowadzenie postępowania dowodowego. Przyjmuje się jednocześnie, że dopiero zaistnienie stanu, w którym postępowanie „spoczywa" w oczekiwaniu na ustanie przeszkody dla przeprowadzenia dowodu, uzasadnia stosowanie tej normy. W toku postępowania Sąd ustalił, że M. N. od czterech lat nie mieszka pod ostatnio dostępnym adresem zamieszkania według bazy PESEL – SAD. Wezwania kierowane do ww. świadka wracały awizowane. Zatem zbędnym, a nadto zmierzającym do przedłużenia postępowania było dalsze poszukiwanie adresu wskazanego świadka.

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie.

W świetle przedstawionych i niekwestionowanych przez strony dokumentów należało uznać za dostatecznie dowiedzione, że strony łączyła zawarta w dniu 25 marca 2016 r. umowa pożyczki, z której powód wywodził swoje roszczenie. Zarówno fakt zawarcia umowy, jak i jej postanowień, a także wysokość udzielonej pozwanemu pożyczki, nie były przez żadną ze stron kwestionowane. Pozwany wnosił o oddalenie powództwa podnosząc, że przy zawarciu umowy dopuszczono się czynu karalnego, polegającego na przedłożeniu sfałszowanego zaświadczenia o wysokości zarobków pozwanego. Ponadto pozwany podnosił, że D. Z. popełniła przestępstwo na szkodę powoda i jednocześnie na szkodę pozwanego.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że strony łączyła umowa pożyczki gotówkowej.

Obowiązek zwrotu pożyczki wynika z art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z treścią art. 78 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (t. jedn. Dz. U. z 2019 poz. 2357) do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

Z kolei zgodnie z art. 69 ust. 1 ww. ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W sytuacji, gdy kredytobiorca nie dotrzymuje warunków i postanowień umowy, Bank ma prawo skorzystać ze swoich uprawnień wynikających z treści tej umowy, w celu wyegzekwowania zwrotu swoich należności. W takim wypadku, zgodnie z § 11 umowy powód miał prawo wypowiedzieć umowę. Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni począwszy od dnia następnego po dniu odebrania przez pożyczkobiorcę przesyłki poleconej zawierającej wypowiedzenie, nadanej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Z dokumentacji przedłożonej przez powoda w postaci wyciągu z ksiąg bankowych nr (...), wezwania do zapłaty, czy też z zestawienia operacji na koncie kredytowym wynika, że pozwany nie dotrzymał warunków umowy. Na dzień 18 marca 2020 r. zaległość w spłacie rat wynosiła 43.152,99 zł, w tym niespłacona należność główna wyniosła 34.606,85 zł. Powód wyznaczył już uprzednio pozwanemu termin 7 dni na uiszczenie zaległości, a po jego bezskutecznym upływie wypowiedział umowę pożyczki.

Odnosząc się do wniosku pozwanego o zawieszenie postępowania z uwagi na toczące się postępowanie karne przed Prokuraturą Okręgową w Gdańsku, to w ocenie Sądu brak było ku temu podstaw.

Wynik postępowania karnego pozostaje bez wpływu na okoliczności niniejszej sprawy. Pozwany w toku niniejszego postępowania próbował wykazać, że to na skutek wprowadzenia go w błąd przez D. Z. zawarł umowę pożyczki z powodem. D. Z. jako pośrednik kredytowy miała przygotować pozwanemu wniosek o pożyczkę, celem uzyskania funduszy znacznie przekraczających jego możliwości finansowe. Nadto pozwany niejako godził się na to, że uzyskane z zaciągniętych przez niego pożyczek zostaną przekazane małżonkom D.. Wewnętrzne ustalenia osób biorących udział w całym procederze w ocenie Sądu pozostają bez wpływu na dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie. Skoro pozwany umówił się, że przekaże uzyskane z kredytów środki innej osobie, która to zobowiązała się spłacić zaciągnięte zobowiązania, to pozwanemu ewentualnie przysługuje roszczenie co do tych osób. Jednakże jest to odrębny stosunek zobowiązaniowy, a ustalenia pozwanego z małżeństwem D., czy z D. Z. nie wiążą powoda.

Nie kwestionując wiarygodności twierdzeń pozwanego odnośnie jego współpracy z D. Z., wskazać należy, że Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu pozwanego okoliczności przemawiających za uznaniem, że dokonane przez niego czynności prawne mogą być obarczone wadą oświadczenia woli w postaci błędu. Pozwany w pełni świadomie zawarł z powodem umowę pożyczki. Pozwany jest osobą wykształconą, z zawodu ekonomistą, a zatem trudno przyjąć, by nie miał pełnego rozeznania w podejmowanych przez siebie czynnościach i ich skutkach. Pozwany nie wykazał w toku niniejszego postępowania, by w czasie składania wniosku o pożyczkę jego stan zdrowia uniemożliwiał mu racjonalne podejmowanie decyzji, bądź też by znajdował się w sytuacji, w której z powodu wyjątkowych okoliczności musiałby pozyskać nagle znaczne środki finansowe. Ponadto pozwany jako osoba już z pewnym doświadczeniem życiowym winien był przewidzieć następstwa swojego zachowania.

Oceny tej nie zmienia również okoliczność, że celem uzyskania przez pozwanego kredytów D. Z. posłużyła się sfałszowanym zaświadczeniem o zarobkach. Sąd wskazuje, że pozwany podpisał wszystkie dokumenty, nie zapoznając się z nimi. Jak zeznał pozwany nie interesował się ich treścią, bo to nie on miał te kredyty spłacać. Działania D. Z. nie mogą obciążać powodowego banku, bowiem była ona pośrednikiem kredytowym, prowadzącym własną działalność gospodarczą. Niezależnie od pobudek, jakie kierowały D. Z., co będzie przedmiotem oceny w toku postępowania karnego, pozwany winien był mieć świadomość obowiązku spłaty zaciągniętego zobowiązania względem powodowego banku.

W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że pozwany pozostawał w błędzie co do czynności prawnej w postaci zawarcia umowy pożyczki. Istotne jest również to, że pozwany na żadnym etapie nie złożył oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli w terminie przewidzianym w art. 88 k.c. Ponadto pozwany nie wykazał, by w dacie zawarcia umowy pożyczki był w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, czy też by zachodziła inna wada oświadczenia woli po jego stronie.

Pozwany nie kwestionował wysokości dochodzonego w sprawie roszczenia, ani skuteczności dokonanego przez powoda wypowiedzenia. Okoliczności te zostały wykazane przez powoda na podstawie przedłożonych do akt dokumentów. Z tych względów na podstawie art. 720 § 1 k.c. oraz art. 69 ust. 1 w zw. z art. 78 ustawy Prawo bankowe powództwo uwzględniono w całości, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 43.152,99 zł wraz z odsetkami umownymi od kwoty 34 606,85 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, wynoszącymi na dzień wyrokowania 24% tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, za okres od dnia 19 marca 2020 r. do dnia zapłaty, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

O wysokość odsetek orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, zasądził od pozwanego całość poniesionych przez powoda kosztów procesu. Na zasądzoną kwotę składają się: opłata sądowa od pozwu (2.158 zł), a także wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym (3.600 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Ponadto na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnym nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku kwotę 116,46 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.