Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Roman Walewski

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2022 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji A. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 21 lutego 2020 r. sygn. akt VII U 6163/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że przy przeliczeniu podstawy wymiaru emerytury odwołującego A. N. dodatkowo uwzględnia wynagrodzenie za czynności konduktorskie w kwotach:

a.  680 zł za miesiąc maj 1977r.;

b.  160 zł za miesiąc luty 1978r.;

c.  740 zł za miesiąc październik 1978r.;

d.  420 zł za miesiąc listopad 1978r.;

e.  440 zł za miesiąc grudzień 1978r.;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującego A. N. kwotę 120 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sędzia Roman Walewski

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2016 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. przeliczył A. N. wysokość emerytury od dnia 1 lipca 2013 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 145,05%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie ww. wskaźnika przez kwotę bazową 2.578,26 zł wyniosła 3.739,77 zł. Wysokość świadczenia po waloryzacji od dnia 1 marca 2016 roku wyniosła 3.729,53 zł brutto.

A. N. w ustawowym trybie i terminie złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury dodatkowych zarobków uzyskanych w (...) w P. za lata 1972-1978 oraz o orzeczenie o kosztach procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że przy dokonywaniu przeliczenia emerytury uwzględnił – zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi – kwoty zarobków odwołującego wynikające z aktualnego zaświadczenia na druku Rp-7 z dnia 10 maja 2016 roku.

W piśmie procesowym z dnia 20 marca 2018 roku odwołujący sprecyzował żądanie odwołania, domagając się uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury następujących zarobków uzyskanych w (...) w P.:

1. wysługi lat za lata 1972-1978 wynoszącej 1% miesięcznego wynagrodzenia minimalnego za każdy rok pracy poza (...),

2. wysługi lat za lata 1972-1978 wynoszącej 1% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...) w P.,

3. dodatku za umundurowanie za lata 1972-1978 wynoszącego za lata 1972-1974 po 1500 zł rocznie, za 1975 r. – 1889 zł, za 1976 r. – 1685,17 zł, za 1977 r. – 2527,85 zł, a za 1978 roku – 3049,15 zł,

4. premii kwartalnych za lata 1972-1978 w wysokości 30% wynagrodzenia zasadniczego na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej,

5. premii rocznych za lata 1972-1978 w wysokości równej ostatniej premii kwartalnej za dany rok na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej,

6. wynagrodzenia za dodatkową pracę w charakterze kierowcy autobusu za styczeń 1976 roku – 860 zł, za luty 1976 roku – 2687,35 zł, za czerwiec 1976 roku – 1440 zł, za lipiec 1976 roku – 1890 zł, za październik 1976 roku – 560 zł, za maj 1977 roku – 3790 zł, za luty 1978 roku – 1860 zł, za październik 1978 roku – 3770 zł, za listopad 1978 roku – 2160 zł i za grudzień 1978 roku – 2570 zł,

7. wynagrodzenia za szkolenie uczniów w przyzakładowej szkole za lata 1972-1978 wynoszącego po 1500 zł rocznie.

Odwołujący domagał się również uwzględnienia wynagrodzenia ,jakie otrzymywał za czynności konduktorskie.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 21.02.2020r. wydanym w sprawie VII U 6163/16:

1. zmienił zaskarżoną decyzję w części w ten sposób, że przy przeliczeniu podstawy wymiaru emerytury odwołującego A. N. nakazał także uwzględnić dodatkowo następujące zarobki odwołującego:

a) za 1972 rok w kwocie 3.153,95 zł (trzy tysiące sto pięćdziesiąt trzy złote 95/100),

b) za 1973 rok w kwocie 3.571,95 zł (trzy tysiące pięćset siedemdziesiąt jeden złotych 95/100),

c) za 1974 rok w kwocie 5.093,22 zł (pięć tysięcy dziewięćdziesiąt trzy złote 22/100),

d) za 1975 rok w kwocie 4.733,30 zł (cztery tysiące siedemset trzydzieści trzy złote 30/100),

e) za 1976 rok w kwocie 12.651,55 zł (dwanaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt jeden złotych 55/100),

f) za 1977 rok w kwocie 8.796,20 zł (osiem tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt sześć złotych 20/00),

g) za 1978 rok w kwocie 14.900,02 zł (czternaście tysięcy dziewięćset złotych 02/100),

2. oddalił odwołanie w pozostałym zakresie,

3. zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. na rzecz odwołującego A. N. 720,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą rozstrzygnięcia wyroku sądu I instancji były następujące ustalenia i rozważania.

A. N. urodził się (...) i aktualnie jest emerytem.

Od 26 sierpnia 1963 roku do 29 kwietnia 1964 roku odwołujący był zatrudniony w Zakładzie (...) w L.. Następnie od 30 kwietnia 1964 roku do 21 kwietnia 1966 roku odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Od 2 maja 1966 roku do 20 kwietnia 1968 roku odwołujący był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w P..

Od 22 kwietnia 1968 roku do 31 marca 2009 roku odwołujący był zatrudniony w ramach stosunku pracy w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w P..

Od dnia 1 grudnia 1969 roku odwołującemu w ramach zatrudnienia w (...) w P. powierzono stanowisko starszego kontrolera technicznego za wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 2.650 zł. Od dnia 1 maja 1973 roku wysokość wynagrodzenia miesięcznego podwyższono do kwoty 2.900 zł, a od dnia 1 kwietnia 1974 roku do kwoty 3.100 zł. Od dnia 1 czerwca 1974 roku odwołującemu przyznano dodatek funkcyjny do wynagrodzenia zasadniczego w kwocie 200 zł miesięcznie. Od dnia 1 września 1974 roku dodatek funkcyjny podwyższono do kwoty 300 zł miesięcznie. Od dnia 1 maja 1975 roku wynagrodzenie zasadnicze odwołującego wynosiło 3.400 zł miesięcznie, a dodatek funkcyjny 300 zł miesięcznie. Od dnia 1 maja 1977 roku dodatek funkcyjny odwołującego podwyższono do kwoty 400 zł miesięcznie.

Od dnia 1 grudnia 1978 roku odwołującego zaangażowano na stanowisko specjalisty kontroli technicznej za wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 4.300 zł miesięcznie.

Na w/w stanowiskach odwołujący pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

W latach 1972-1978 odwołujący w ramach zatrudnienia w (...) w P. na ww. stanowiskach oprócz wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego otrzymywał również dodatek za wysługę lat wynoszący 1% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...) w P.. Dodatek był wypłacany co miesiąc. Sąd Okręgowy w szczegółowy sposób wskazał jego wysokość za poszczególne ww. lata.

W latach 1972-1978 odwołujący z tytułu zatrudnienia w (...) w P. na ww. stanowiskach otrzymywał również dodatek za wysługę lat wynoszący 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdy rok pracy poza (...) (wliczając w to służbę wojskową). Dodatek był wypłacany co miesiąc. Również wysokość tej należności sąd I instancji w sposób szczegółowy ustalił.

W latach 1972-1978 odwołujący w ramach zatrudnienia w (...) w P. na ww. stanowiskach otrzymywał od pracodawcy umundurowanie służbowe, tj. mundur wyjściowy letni i mundur wyjściowy zimowy (oba raz na dwa lata), a także płaszcz (raz na trzy lata), buty i czapkę. Mundury były szyte na miarę. Zakup umundurowania pokrywany był ze środków pracodawcy, a wartość umundurowania wliczana była do wynagrodzenia (jako dodatek) – w roku odbioru munduru. Wartość wydanego odwołującemu umundurowania w latach 1974-1978 wyniosła:

- za 1972 rok – co najmniej 1.500 zł,

- za 1973 rok – co najmniej 1.500 zł,

- za 1974 rok – co najmniej 1.500 zł,

- za 1975 rok – 1.889,57 zł,

- za 1976 rok – 1.685,17 zł,

- za 1977 rok – 2.527,85 zł,

- za 1978 rok – 3.049,15 zł.

W roku szkolnym 1973/1974, 1974/1975, 1975/1976, 1976/1977 i 1977/1978 odwołujący w ramach zatrudnienia w (...) w P. prowadził praktyki warsztatowe dla uczniów przyzakładowej szkoły zawodowej. Czynności te wykonywał w ramach swego pracowniczego czasu pracy. Odwołujący szkolił poszczególnych uczniów pojedynczo. Z tytułu przeprowadzenia szkolenia całej grupy uczniów odwołujący otrzymał po zakończeniu roku szkolnego następujące wynagrodzenie (nazwane „premią”):

- w 1974 rok – 1.500 zł,

- w 1975 rok – 1.500 zł,

- w 1976 rok – 1.500 zł,

- w 1977 rok – 1.500 zł,

- w 1978 rok – 1.500 zł.

Wypłata wynagrodzenia („premii”) za szkolenie nie była uzależniona od tego, czy uczniowie zdali egzaminy zawodowe bądź przeszli do kolejnej klasy.

Odwołujący z tytułu zatrudnienia w (...) w P. na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej otrzymywał także premie roczne, które nie były jednak wypłacane za każdy rok. Poza tym odwołujący otrzymywał również premie kwartalne, wyliczane w oparciu o wynagrodzenie zasadnicze na ww. stanowiskach (bez uwzględnienia dodatku funkcyjnego).

W dniu 14 czerwca 1975 roku odwołujący złożył u pracodawcy wniosek o dodatkowe zatrudnienie w charakterze kierowcy autobusu. Miała to być praca dodatkowa na rzecz (...) w P., wykonywana niezależnie od pracy starszego kontrolera technicznego. Pracodawca wyraził zgodę na dodatkowe zatrudnienie odwołującego. Badanie lekarskie w przedmiocie zdolności do pracy na stanowisku kierowcy autobusu odwołujący odbył w dniu 23 czerwca 1975 roku.

Dodatkową pracę w charakterze kierowcy autobusu odwołujący rozpoczął od lipca 1975 roku. Z tego tytułu w okresie od lipca 1975 roku do grudnia 1978 roku odwołujący otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze wynoszące 20 zł za każdą godzinę w trasie i dodatek za tzw. obsługę codzienną w kwocie 10 zł za każdy dzień wyjazdu w miesiącu. Wynagrodzenie było wypłacane co miesiąc.

W związku z dodatkowym zatrudnieniem w charakterze kierowcy autobusu, odwołujący w dniu 22 lutego 1977 roku zawarł ze swoim pracodawcą ( (...) w P.) umowę zlecenia, na mocy której zobowiązał się do wykonywania niewchodzących w zakres jego normalnych obowiązków służbowych czynności konduktora w komunikacji autobusowej, tj. do kontroli biletów i kart przejazdowych, sprzedaży biletów, odprawiania podróżnych, codziennego rozliczania ceduł i miesięcznego rozliczania utargu za wynagrodzeniem w kwocie 40 zł dziennie, z tym że nie mogło ono przekroczyć 1.100 zł miesięcznie. W umowie zastrzeżono, że w razie wykonywania czynności konduktorskich w wymiarze krótszym niż 4 godziny dziennie, wynagrodzenie ulega obniżeniu o 50%. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

W dniu 1 czerwca 1978 roku odwołujący zawarł z (...) w P. kolejną umowę zlecenia, której przedmiotem było wykonywanie czynności konduktorskich. Umowę zawarto na czas nieokreślony. Na jej podstawie odwołujący zobowiązał się do wykonywania zadań niewchodzących w zakres jego zwykłych obowiązków służbowych, tj. do tzw. obsługi jednoosobowej, a więc kontroli biletów i kart przejazdowych, sprzedaży biletów, odprawiania podróżnych, rozliczania i wpłacania utargu i sporządzania miesięcznych rozliczeń utargu, tzw. obsługi bagażowej, a więc przyjmowania i wydawania bagażu podróżnym, oraz tzw. obsługi kasowników, a więc obsługiwania i bieżącego kontrolowania działania kasowników biletowych i kasowania biletów. Z tytułu wykonywania tych czynności odwołujący miał otrzymywać: za tzw. obsługę jednoosobową – 40 zł dziennie (do 1.100 zł miesięcznie), za tzw. obsługę bagażową – 10 zł dziennie (do 200 zł miesięcznie), a za tzw. obsługę kasowników – 20 zł dziennie (do 500 zł miesięcznie). Przy wykonywaniu w/w czynności przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie wynagrodzenie miało być obniżane o 50% za dany dzień. Miesięczne łączne wynagrodzenie z tytułu wykonywania obsługi jednoosobowej, bagażowej i kasowników nie mogło przekroczyć 1.100 zł.

Wynagrodzenie za ww. czynności konduktorskie odwołujący otrzymywał jedynie za przejazdy odbywane według urzędowego rozkładu jazdy, tj. za przejazdy biletowane.

W związku z tym, że tzw. karty drogowe, w których ujmowane były kursy odbywane przez odwołującego danego dnia, często gubiły się, odwołujący sporządzał na bieżąco we własnym zakresie - w prywatnych zeszytach - zapisy dotyczące odbytych kursów – aby nie doszło do zaniżenia jego wynagrodzenia za dodatkową pracę w charakterze kierowcy autobusu.

W oparciu o te notatki sąd I instancji ustalił ilość godzin pracy odwołującego i jego dodatkowe wynagrodzenie z tytułu wykonywania pracy kierowcy autobusu i z tytułu obsługi codziennej za okresy wskazane w ustaleniach sądu , a także za czynności konduktorskie za miesiące : maj 1977r. oraz luty , październik , listopad i grudzień 1978r.

W dniu 5 marca 2009 roku odwołujący złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia
10 kwietnia 2009 roku ZUS przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 1 marca 2009 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj.
z lat 1967-1971, 1979-1989 i 1992-1995. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 142,07%.

Przy ustalaniu wysokości świadczenia (podstawy jego wymiaru) ZUS przyjął „zerowe” zarobki odwołującego za okres zatrudnienia w (...) w P. od 1 stycznia 1972 roku do 31 grudnia 1978 roku z uwagi na niewykazanie przez odwołującego wysokości tych zarobków (przedłożona wraz z wnioskiem dokumentacja nie dotyczyła tych zarobków, a w zaświadczeniu z dnia 3 marca 2009 roku (...) w P. wskazało, że nie posiada dokumentacji płacowej odwołującego za lata 1972-1978).

W dniu 11 lipca 2013 roku odwołujący złożył wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków za lata 1972-1978 uzyskanych w (...)
w P., a wykazanych w załączonym do wniosku zaświadczeniu ZUS Rp-7 z dnia 26 czerwca 2013 roku, wystawionym przez następcę prawnego w/w byłego pracodawcy odwołującego. Zawierało ono zarobki za okresy i w kwotach szczegółowo wskazane w ustaleniach sądu I instancji.

Wskazane w w/w zaświadczeniu zarobki odwołującego za lata 1975-1978 obejmowały zarówno zarobki z tytułu umowy o pracę na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej, jak i z tytułu dodatkowego zatrudnienia w charakterze kierowcy autobusu.

W dniu 18 lipca 2013 roku do ZUS wpłynęły nadesłane przez (...) S.A. nowe zaświadczenia ZUS Rp-7 wystawione w dniu 17 lipca 2013 roku, w których ujęto oddzielnie zarobki odwołującego za lata 1972-1978 z tytułu zatrudnienia na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej i oddzielnie zarobki odwołującego za lata 1975-1978 z tytułu dodatkowego zatrudnienia w charakterze kierowcy autobusu, wykonującego także czynności konduktorskie.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w związku z ww. wnioskiem odwołującego z dnia 11 lipca 2013 roku , organ rentowy decyzją z dnia 4 września 2013 roku przeliczył odwołującemu emeryturę od dnia 1 lipca 2013 roku. Do przeliczenia doszło wskutek ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1967-1971, 1975, 1977-1981, 1983-1984, 1986-1989 i 1993-1995. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 144,82%. Przy ponownym obliczeniu podstawy wymiaru organ rentowy uwzględnił zarobki odwołującego za lata 1972-1978 z tytułu zatrudnienia w (...) w P. w kwotach wynikających z dokumentacji zawartej w aktach rentowych i szczegółowo wskazanych w ustaleniach sądu I instancji.

Zarobki z tytułu pracy dodatkowej w charakterze kierowcy autobusu organ rentowy ustalił w oparciu o przedłożone przez odwołującego (w toku postępowania wyjaśniającego w związku z wnioskiem z dnia 11 lipca 2013 roku) kopie kart wypłat za lipiec – grudzień 1975 roku, luty 1976 roku, kwiecień – maj 1976 roku, sierpień – wrzesień 1976 roku, listopad 1976 roku – kwiecień 1977 roku, czerwiec 1977 roku – styczeń 1978 roku i marzec – wrzesień 1978 roku.

W dniu 30 września 2015 roku odwołujący złożył kolejny wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków uzyskanych w (...) w P. w latach 1972-1978. Odwołujący wskazał, że dotychczas uwzględnione kwoty za ww. lata obejmują wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze. W ocenie odwołującego, uwzględnić należało – oprócz wynagrodzenia zasadniczego za pracę na stanowisku specjalisty kontroli technicznej – wysługę lat wynoszącą 1% najniższego wynagrodzenia za każdy rok pracy poza (...) i 1% płacy podstawowej za każdy rok pracy w (...), premie kwartalne i roczne, wynagrodzenie za szkolenie uczniów w szkole przyzakładowej oraz wartość wydanego umundurowania służbowego. Jeśli z kolei chodzi o wynagrodzenie za dodatkową pracę w charakterze kierowcy – konduktora odwołujący wskazał, że należy uwzględnić jego zarobki za miesiące przypadające w okresie od lipca 1975 roku do grudnia 1978 roku nieobjęte przedstawionymi wcześniej kartami wypłat, a ustalone w oparciu o jego zapiski i wyliczenia. Do wniosku odwołujący załączył tabele obejmujące jego własne wyliczenia oraz kopię umowy o szkolenie uczniów z dnia 3 września 1973 roku.

Decyzją z dnia 30 października 2015 roku organ rentowy, po rozpoznaniu wniosku odwołującego z dnia 30 września 2015 roku, odmówił odwołującemu wznowienia postępowania w sprawie zakończonej prawomocną decyzją z dnia 4 września 2013 roku, wskazując, że odwołujący nie przedstawił nowych dowodów i nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

A. N. złożył odwołanie od decyzji z dnia 30 października 2015 roku do Sądu Okręgowego w Poznaniu. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 3208/15.

W czasie trwania ww. postępowania sądowego ,w dniu 29 lutego 2016 roku. (...)
w (...) S.A. wystawiło odwołującemu kolejne zaświadczenie ZUS Rp-7 za lata 1972-1978.

Zaświadczenie zostało przygotowane na podstawie angażów oraz kartek wypłaty. Kartki wypłaty obejmowały zarobki odwołującego z tytułu dodatkowej pracy w charakterze kierowcy autobusu,
w tym za czynności konduktorskie.

W dniu 18 kwietnia 2016 roku ww. zaświadczenie ZUS Rp-7 z dnia 29 lutego 2016 roku wpłynęło do ZUS. W toku postępowania wyjaśniającego związanego z tym zaświadczeniem do ZUS w dniu 12 maja 2016 roku wpłynęło kolejne zaświadczenie ZUS Rp-7 wystawione przez (...) S.A. w dniu 10 maja 2016 roku, w którym wskazano, że zarobki odwołującego z tytułu zatrudnienia w (...) w P. za lata 1972-1978.

Zaświadczenie zostało przygotowane na podstawie angażów oraz kartek wypłaty. Wskazane w zaświadczeniu kwoty obejmowały zarówno zarobki odwołującego z tytułu pracy w charakterze starszego kontrolera technicznego i – od dnia 1 grudnia 1978 roku – specjalisty kontroli technicznej, jak i z tytułu pracy dodatkowej w charakterze kierowcy autobusu. Ujęto w nich jednak – jeśli chodzi o zarobki z zatrudnienia podstawowego – jedynie wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny i – częściowo – wartość umundurowania. Nie ujęto w nich zaś w ogóle wysługi lat, premii i wynagrodzenia za szkolenie. Jeśli chodzi o zarobki z tytułu zatrudnienia dodatkowego, w ww. zaświadczeniu nie ujęto zarobków odwołującego za styczeń 1976 roku, luty 1976 roku, czerwiec 1976 roku, lipiec 1976 roku, październik 1976 roku, maj 1977 roku, luty 1978 roku, październik 1978 roku, listopad 1978 roku i grudzień 1978 roku, także z tytułu czynności konduktorskich.

W dniu 27 maja 2016 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję. Do ponownego ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1967-1971, 1975, 1977-1981, 1983-1984, 1986-1989 i 1993-1995. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 145,05%.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury organ rentowy uwzględnił zarobki odwołującego za lata 1972-1978 z tytułu zatrudnienia w (...) w P. w kwotach:

- za 1972 rok – 31.800 zł,

- za 1973 rok – 33.800 zł,

- za 1974 rok – 38.914 zł,

- za 1975 rok – 55.770 zł,

- za 1976 rok – 54.875 zł,

- za 1977 rok – 77.946 zł,

- za 1978 rok – 84.701 zł,

a więc kwoty wykazane w zaświadczeniu ZUS Rp-7 z dnia 10 maja 2016 roku (po zaokrągleniu).

W związku z wydaniem przez ZUS zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji odwołujący cofnął odwołanie od decyzji z dnia 30 października 2015 roku. W dniu 13 października 2016 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu umorzył postępowanie prowadzone pod sygn. akt VII U 3208/15. Postanowienie umarzające nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się.

W piśmie z dnia 24 grudnia 2019 roku organ rentowy wskazał, że do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia w decyzji z 27 maja 2016 roku uwzględnił składniki wynagrodzenia za lata 1972-1978 wskazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu RP 7 z 10 maja 2016 roku, w tym -w przeliczeniu podstawy wymiaru uwzględniono dodatek za umundurowanie służbowe
w wysokości:

- za 1974 rok – 514,08 zł,

- za 1975 rok – 1.889,57 zł,

- za 1976 rok – 1.685,17 zł,

- za 1977 rok – 2.527,85 zł,

- za 1978 rok – 3.049,15 zł.

Odwołujący nie zakwestionował powyższego.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, sąd I instancji wydał powyższy wyrok.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy podniósł, że odwołujący domagał się uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury dwóch dodatków do wynagrodzenia zasadniczego związanych z jego stażem pracy, tj. wysługi lat za lata 1972-1978. Odwołujący podnosił, że w podanym okresie otrzymywał wysługę lat w wysokości 1% wynagrodzenia minimalnego za każdy rok pracy poza (...) oraz wysługę lat w wysokości 1% jego rzeczywistego wynagrodzenia za każdy rok pracy w (...). Wysługa ta miała być elementem wynagrodzenia za pracę na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i od dnia 1 grudnia 1978 roku specjalisty kontroli technicznej.

To, że odwołujący w spornym okresie otrzymywał wysługę lat za pracę w (...) potwierdzają nie tylko jego zeznania, ale i zeznania świadka A. B., który pracował w (...) w P. od 1971 roku, w tym razem z odwołującym, na takim samym co on stanowisku, od 1974 roku do 1994 roku. Świadek ten potwierdził też, że świadczenie to wynosiło 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...) .

Ponadto twierdzenia i zeznania odwołującego co do otrzymywania wysługi za staż pracy w (...) wynoszącej 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...) znajdywały oparcie w przedłożonych do akt sprawy odpisach kart wynagrodzeń odwołującego za lata 1979-1980.

Z dokumentów tych wynika, że odwołującemu przysługiwała w tych latach (1979-1980) wypłacana co miesiąc wysługa lat (dodatek za „staż”) wynosząca – jak wynika z porównania jej kwoty z kwotą miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego – 10% tego wynagrodzenia. Wnioskować z tego należy, że przy tak wysokiej kwocie wysługi w latach 1979-1980 odwołujący z pewnością uzyskiwał to świadczenie także wcześniej, w latach 1972-1978. Co więcej, zauważyć należy, że do pracy w (...) w P. odwołujący został przyjęty od dnia 22 kwietnia 1968 roku. Przyjmując zatem, że wysługa za staż pracy w (...) wynosiła 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...), od 22 kwietnia 1969 roku do 21 kwietnia 1970 roku (czyli w drugim roku pracy w (...)) odwołującemu przysługiwałaby wysługa za staż pracy w (...) wynosząca 1% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1970 roku do 21 kwietnia 1971 roku przysługiwałaby mu ww. wysługa w wysokości 2% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1971 roku do 21 kwietnia 1972 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 3% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1972 roku do 21 kwietnia 1973 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 4% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1973 roku do 21 kwietnia 1974 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1974 roku do 21 kwietnia 1975 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 6% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1975 roku do 21 kwietnia 1976 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 7% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1976 roku do 21 kwietnia 1977 roku przysługiwałby mu wysługa w wysokości 8% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, od 22 kwietnia 1977 roku do 21 kwietnia 1978 roku przysługiwałby mu wysługa w wysokości 9% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, a od 22 kwietnia 1978 roku do 21 kwietnia 1979 roku przysługiwałaby mu wysługa w wysokości 10% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, co koreluje z danymi zawartymi w karcie wynagrodzeń za 1979 rok, w której wysługa wynosi – jak już wskazano – 10%. To, że po dniu 21 kwietnia 1979 roku wysługa nie zwiększyła się świadczyć może o tym, iż 10% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego stanowiło maksymalny pułap procentowy tego świadczenia. Nie ma zarazem podstaw do przyjęcia, że wysługa nie była naliczana już po pierwszym roku zatrudnienia w (...) (ZUS nawet nie podnosił twierdzeń w tym zakresie).

W konsekwencji sąd ustalił, że odwołujący w latach 1972-1978 otrzymywał comiesięczną wysługę w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy w (...), przy uwzględnieniu, że każdy kolejny rok pracy rozpoczynał się u odwołującego od dnia 22 kwietnia danego roku oraz tego, że kwota wynagrodzenia zasadniczego zmieniała się.

Jeśli z kolei chodzi o wysługę za staż pracy poza (...) wskazać trzeba, że fakt otrzymywania przez odwołującego tego składnika wynagrodzenia co miesiąc w latach 1972-1978 i to w wysokości 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdy rok pracy poza (...) potwierdzają nie tylko spójne i logiczne zeznania odwołującego, które nie były kwestionowane przez ZUS, ale i zeznania świadka A. B., który podał, że dodatek taki i to ww. wysokości był w (...) w P. wypłacany .

W ocenie sądu I instancji sam wskazany przez odwołującego sposób naliczania ww. świadczenia uwiarygadnia jego twierdzenia, że świadczenie to w spornym okresie otrzymywał. Trudno bowiem zakładać, że odwołujący wymyślił składnik wynagrodzenia obliczany jako procent wynagrodzenia minimalnego za każdy rok pracy poza (...).

Z materiału dowodowego wynikało, że przed podjęciem pracy w (...) w P. odwołujący posiadał cztery pełne lata pracy – wliczając w to służbę wojskową. W konsekwencji Sąd Okręgowy ustalił, że tytułem wysługi za pracę poza (...) odwołujący otrzymał:

- za 1972 rok kwotę 40 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.000 zł miesięcznie), czyli łącznie 480 zł,

- za 1973 rok kwotę 40 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.000 zł miesięcznie), czyli łącznie 480 zł,

- za 1974 rok do dnia 31 lipca 1974 roku kwotę 40 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.000 zł miesięcznie), a od dnia 1 sierpnia 1974 roku kwotę 48 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.200 zł miesięcznie), czyli łącznie 280 zł + 240 zł = 520 zł,

- za 1975 rok kwotę 48 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.200 zł miesięcznie), czyli łącznie 576 zł,

- za 1976 rok kwotę 48 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.200 zł miesięcznie), czyli łącznie 576 zł,

- za 1977 rok do dnia 30 kwietnia 1977 roku kwotę 48 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.200 zł miesięcznie), a od dnia 1 maja 1977 roku kwotę 56 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.400 zł miesięcznie), czyli łącznie 192 zł + 448 zł = 640 zł,

- za 1978 rok do dnia 30 kwietnia 1978 roku kwotę 56 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.400 zł miesięcznie), a od dnia 1 maja 1978 roku kwotę 64 zł miesięcznie (4 x 1% z wynagrodzenia minimalnego 1.600 zł miesięcznie), czyli łącznie 224 zł + 512 zł = 736 zł.

Odwołujący domagał się także uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury wartości wydanego mu umundurowania za lata 1972-1978, przy czym za lata 1972-1974 w kwotach po 1.500 zł rocznie, zaś za 1975 rok – 1.889 zł, za 1976 rok – 1.685,17 zł, za 1977 rok – 2.527,85 zł, a za 1978 rok – 3.049,15 zł.

W oparciu o zeznania i dowody zebrane w sprawie sąd I instancji uznał , że świadczenia powyższe w spornym okresie były odwołującemu wydawane – także wówczas, gdy odwołujący nie pracował jeszcze dodatkowo jako kierowca autobusu, lecz tylko jako starszy kontroler techniczny (tj. przed lipcem 1975 roku). Zwraca zarazem uwagę, że ww. kwoty przypadające za lata 1975-1978 zostały ujęte w zaświadczeniu ZUS Rp-7 z dnia 10 maja 2016 roku, a w konsekwencji także w zaskarżonej decyzji, przy czym za 1975 rok w ww. zaświadczeniu i w decyzji ZUS przyjęto nawet kwotę wyższą niż wskazana ostatecznie przez odwołującego – 1.889,57 zł. W tym zakresie odwołanie było zatem bezprzedmiotowe. Co do zaś lat 1972-1974 zeznania odwołującego, że otrzymywał wówczas umundurowanie o wartości przynajmniej 1.500 zł rocznie , były zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Skoro bowiem odwołujący, jak podał, otrzymywał mundur co roku (naprzemiennie letni i zimowy), a wartość tego umundurowania w latach 1975-1978 wynosiła zawsze powyżej 1.500 zł rocznie, to przyjąć należy, że w latach 1972-1974, kiedy to odwołujący również otrzymywał mundury, wartość tego umundurowania wynosiła co najmniej 1.500 zł rocznie. Trudno zakładać, że wartość umundurowania w latach 1972-1974 była znacząco niższa niż w latach kolejnych.

Mając na uwadze powyższe sąd I instancji ustalił, że odwołującemu w latach 1972-1978 wydawano umundurowanie, którego wartość wyniosła: za 1972 rok – co najmniej 1.500 zł, za 1973 rok – co najmniej 1.500 zł, za 1974 rok – co najmniej 1.500 zł, za 1975 rok – 1.889,57 zł, za 1976 rok – 1.685,17 zł, za 1977 rok – 2.527,85 zł oraz za 1978 rok – 3.049,15 zł, w związku z tym uwzględnił dodatkowo zgodnie z żądaniem odwołującego – ponad to co już uwzględnił w przeliczeniu świadczenia w zaskarżonej decyzji pozwany organ rentowy - kwoty po 1.500 zł za rok 1972 i 1973 oraz kwotę 985,92 zł za rok 1974.

Odnośnie żądania uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia za szkolenia uczniów z przyzakładowej szkoły zawodowej za lata 1972-1978, sąd ten wskazał, że odwołujący przedłożył tylko jedną umowę o prowadzenie takiego szkolenia – w roku szkolnym 1973/1974.

W umowie tej przewidziano, że wynagrodzenie („premia”) odwołującego z tytułu jej wykonania miało wynosić 1.500 zł, a jego płatność miała nastąpić po zakończeniu roku szkolnego. Fakt szkolenia uczniów przez odwołującego potwierdzili w swych zeznaniach świadek B. oraz sam odwołujący. Zeznania te wskazują przy tym, że odwołujący zajmował się szkoleniem dłużej niż tylko przez jeden rok szkolny.

W oparciu o te zeznania i dokument umowy z dnia 3 września 1973 rok Sąd Okręgowy przyjął w konsekwencji, że odwołujący szkolił uczniów w roku szkolnym 1973/1974 i w kolejnych latach spornego okresu, tj. w roku szkolnym 1974/1975, 1975/1976, 1976/1977 i 1977/1978. Obowiązki te wykonywał przy tym w ramach swego czasu pracy obowiązującego go w ramach stosunku pracy - co wynika z umowy z dnia 3 września 1973 roku. Na to, że odwołujący zajmował się szkoleniem uczniów dłużej niż jeden rok szkolny wskazują także zasady logiki i doświadczenia życiowego – trudno zakładać, że pomoc odwołującego przy prowadzeniu nauki zawodu była potrzebna tylko w jednym roku szkolnym w sytuacji, gdy nauka trwała przecież dłużej, co roku do szkoły był przyjmowany kolejny rocznik uczniów, a odwołujący był zatrudniony w spornym okresie, poza ostatnim miesiącem, na tym samym stanowisku. Sąd wziął przy tym pod uwagę zeznania świadka B., że przyzakładowa szkoła została w pewnym momencie zlikwidowana, niemniej nie ma podstaw do twierdzenia, aby nastąpiło to w spornym okresie – ciężar dowodu (art. 6 k.c.) i przytoczenia (art. 232 k.p.c.) spoczywał w tym zakresie na organie rentowym, który nie zaoferował jednak żadnych dowodów.

Nie można zarazem przyjąć, że odwołujący prowadził szkolenie uczniów także w roku szkolnym 1971/1972 i 1972/1973. Umowa o szkolenie uczniów z dnia 3 września 1973 roku jest jedyną tego typu umową znajdującą się w aktach osobowych odwołującego. O ile zatem w oparciu o nią i o ogólne co do czasokresu szkolenia zeznania świadka B., który pracował z odwołującym dopiero od 1974 roku, można przyjąć, że odwołujący zajmował się tym szkoleniem także w kolejnych latach spornego okresu (po roku szkolnym 1973/1974), o tyle wykluczone jest przyjęcie (w oparciu tylko o zeznania odwołującego), iż odwołujący szkolił uczniów także wcześniej.

W odniesieniu z kolei do wysokości zarobków odwołującego z tytułu szkolenia uczniów nie budzi wątpliwości sądu, że wynosiły one za rok szkolny 1973/1974 i za kolejne, tj. 1974/1975, 1975/1976, 1976/1977 i 1977/1978, po co najmniej 1.500 zł, czyli tyle, ile wskazano w umowie z dnia 3 września 1973 roku.

Odwołujący otrzymał zatem w 1974 roku kwotę 1.500 zł za rok szkolny 1973/1974, w 1975 roku kwotę co najmniej 1.500 zł za rok szkolny 1974/1975, w 1976 roku kwotę co najmniej 1.500 zł za rok szkolny 1975/1976, w 1977 roku kwotę co najmniej 1.500 zł za rok szkolny 1976/1977, a w 1978 roku kwotę co najmniej 1.500 zł za rok szkolny 1977/1978. Nie ma podstaw do przyjęcia, że wynagrodzenie 1.500 zł ustalone w umowie z dnia 3 września 1973 roku było uzależnione od czynników, które mogły zmieniać się w nowym roku szkolnym, np. ilość zajęć i uczniów do szkolenia. Z przedłożonego dokumentu umowy nie wynika, aby jakiekolwiek czynniki zmienne miały znaczenie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia. Zauważyć też trzeba, że wynagrodzenie zasadnicze odwołującego z tytułu pracy w charakterze starszego kontrolera technicznego w spornym okresie wzrastało. Logiczne jest więc założenie, że wynagrodzenie za szkolenie uczniów ze szkoły przyzakładowej w kolejnych latach nie uległo zmniejszeniu i pozostawało przynajmniej na poziomie 1.500 zł. Sąd Okręgowy wziął zarazem pod uwagę, że w umowie z dnia 3 września 1973 roku przewidziano, iż wynagrodzenie za jej wykonanie (nazwane „premią”) przysługiwało za pomyślny wynik szkolenia, tj. w razie zdania egzaminu przez ucznia, względnie dopuszczenia go na wyższy rok nauki. Wynagrodzenie – zgodnie z umową – miało być proporcjonalnie ustalane do ilości szkolonych, którzy zdali egzamin/dostali się na wyższy rok.

Tego, że opisane reguły przyznawania i ustalania wynagrodzenia faktycznie obowiązywały nie potwierdzają jednak zeznania odwołującego. Jednocześnie, funkcjonowaniu tych reguł przeczą zasady wiedzy i doświadczenia życiowego. Odwołujący zobowiązał się przecież do szkolenia, czyli do starannego działania, a nie do doprowadzenia do zdania egzaminu/dostania się na wyższy rok przez szkolonych. To, czy uczeń zda egzamin, względnie dostanie się na wyższy rok, nie zależało ostatecznie od odwołującego, stąd trudno przyjmować, że obniżano mu z tego powodu wynagrodzenie, mimo iż wykonał powierzone obowiązki (szkolił uczniów). Jest to tym bardziej nieprawdopodobne jeśli zważy się, że obowiązki związane ze szkoleniem uczniów odwołujący wykonywał w ramach swego pracowniczego czasu pracy.

Odwołujący żądał także uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury zarobków uzyskiwanych z tytułu dodatkowego zatrudnienia w (...) w P. w charakterze kierowcy autobusowego za styczeń 1976 roku, luty 1976 roku, czerwiec 1976 roku, lipiec 1976 roku, październik 1976 roku, maj 1977 roku, luty 1978 roku, październik 1978 roku, listopad 1978 roku i grudzień 1978 roku (zarobki z tego tytułu za pozostałe miesiące przypadające w okresie od lipca 1975 roku do grudnia 1978 roku zostały bezspornie uwzględnione).

Z akt osobowych odwołującego i zapisów w zeszytach wynikało, że dodatkową pracę w charakterze kierowcy autobusu odwołujący rozpoczął nie wcześniej niż w lipcu 1975 roku – dopiero bowiem w czerwcu 1975 roku złożył wniosek o dodatkowe zatrudnienie w tym zakresie, a od lipca 1975 roku rozpoczął zapisy dotyczące odbytych kursów. Zarobków z tytułu tej pracy za miesiące przed lipcem 1975 roku odwołujący nie mógł więc otrzymywać.

Na potwierdzenie pracy w ww. miesiącach w charakterze kierowcy autobusu odwołujący przedłożył wspomniane wyżej zeszyty z własnymi zapiskami dotyczącymi odbytych kursów . W zapiskach tych ujęte są m.in. liczby godzin, które odwołujący spędził w trasach jako kierowca autobusu. Autentyczność analizowanych zapisów nie budzi wątpliwości – były one sporządzane na bieżąco, a nie na potrzeby procesu.

Zwraca uwagę, że w zeszytach znajdują się nie tylko zapisy dotyczące spornych miesięcy, ale i miesięcy, za które przedłożono tzw. karty wypłat, a dane dotyczące liczby godzin w trasie podane w kartach wypłat i w zeszytach są ze sobą zbieżne.

Autentyczność zapisów w zeszytach nie była też kwestionowana przez organ rentowy. W związku z tym zauważyć trzeba, że według kart wypłat zarówno od lipca 1975 roku do grudnia 1975 roku, jak i w kwietniu 1976 roku i maju 1976 roku odwołującemu przysługiwała stawka wynagrodzenia 20 zł za każdą godzinę w trasie.

Opierając się o te zapisy , sąd I instancji w sposób szczegółowy wskazał , w jaki sposób ustalił wysokość wynagrodzenia odwołującego w spornych okresach z tytułu jego pracy kierowcy autobusowego.

Jeśli z kolei chodzi o wynagrodzenie za czynności konduktorskie, według tych ustaleń odwołujący otrzymał odpowiednio kwoty : 680 zł za maj 1977r. , 160 zł za luty 1978r. , 740 zł za październik 1978r. , 420 zł za listopad 1978r. i 440 zł za grudzień 1978r.

W ocenie sądu I instancji należności uzyskane przez odwołującego tytułem wysługi lat za pracę w (...), wysługi lat za pracę poza (...), wynagrodzenia za szkolenie uczniów i wynagrodzenia za pracę kierowcy autobusu (ale bez czynności konduktorskich), jak również wartość wydanego odwołującemu umundurowania, stanowiły w spornym okresie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS nie twierdził zresztą, aby było inaczej). Zgodnie bowiem z § 18 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 roku w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1976 roku) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowią w uspołecznionych zakładach pracy:

1) zarobki w gotówce określone w § 3 pkt 1 rozporządzenia, z wyłączeniem ponadto wynagrodzeń wypłacanych żołnierzom;

2) zarobki w naturze zaliczane w myśl uchwały nr 8 Rady Ministrów z dnia 12 stycznia 1965 roku w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej do osobowego funduszu płac;

3) dodatkowe zarobki wypłacane z funduszu prowizji własnym pracownikom.

Przepis § 3 pkt 1 w/w rozporządzenia (w brzmieniu jak wyżej) wskazywał zaś na wypłaty zaliczone w myśl w/w uchwały do osobowego funduszu płac, z wyjątkiem:

a) dopłat za rozłąkę,

b) ekwiwalentów wypłacanych rencistom nauczycielom z powodu zawieszenia prawa do renty w czasie zatrudnienia,

c) odpraw przewidzianych w obowiązujących przepisach z tytułu zwolnienia z pracy lub przeniesienia do innej pracy,

d) dodatku godzinowego wypłacanego na kolei pracownikom drużyn lokomotywowych i konduktorskich,

e) zarobków z tytułu pracy nakładczej osób nie będących pracownikami w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Żaden z tych wyjątków nie zachodził w niniejszej sprawie.

Stosownie natomiast do § 7 ust. 1 uchwały nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 roku w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (która zastąpiła uchwałę nr 8 Rady Ministrów z dnia 12 stycznia 1965 roku w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej) do osobowego funduszu płac zalicza się wszelkie wypłaty pieniężne brutto i wartość świadczeń w naturze za prace pracowników pozostających w ewidencji personalnej zakładu pracy, należne z tytułu stosunku pracy, a w szczególności wynagrodzenia wynikające z obowiązujących systemów płac, dodatki za wysługę lat czy wartość umundurowania wydawanego pracownikom bezpłatnie.

Podobnie, zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 roku w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (które weszło w życie od dnia 1 stycznia 1977 roku) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowią w uspołecznionych zakładach pracy wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze zaliczone do osobowego funduszu płac. W myśl zaś § 5 pkt 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 1977 roku uchwały Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 roku w sprawie składników funduszu płac (oraz załącznika nr 1 do tej uchwały) do osobowego funduszu płac zalicza się wypłaty pieniężne i wartość świadczeń w naturze na rzecz pracowników z tytułu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, a w szczególności wynagrodzenia wynikające z podstawowych zasad wynagradzania, ryczałtowe dodatki za obsługę codzienną pojazdów samochodowych – w zorganizowanym transporcie samochodowym czy wartość umundurowania wydawanego pracownikom bezpłatnie.

Nie budziło wątpliwości sądu I instancji , że również wynagrodzenie za szkolenie uczniów stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne – i to pomimo zawarcia odrębnej umowy z dnia 3 września 1973 roku. Zwraca bowiem uwagę, że szkoleniem uczniów odwołujący zajmował się w czasie pracy na podstawie stosunku pracy. Było to zatem w istocie wykonywanie dodatkowych obowiązków pracowniczych, za co odwołującemu przysługiwał dodatek do wynagrodzenia (stąd pewnie jego nazwa – „premia”). Po roku szkolnym 1973/1974 odwołujący wykonywał zresztą czynności w ww. zakresie bez kolejnych umów o szkolenie.

Zdaniem Sądu Okręgowego podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie stanowiło natomiast wynagrodzenie za czynności konduktorskie wypłacane odwołującemu w oparciu o umowy zlecenia z dnia 22 lutego 1977 roku i z dnia 1 czerwca 1978 roku za maj 1977 roku, luty 1978 roku, październik 1978 roku, listopad 1978 roku i grudzień 1978 roku. Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 roku o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia ubezpieczenie nie obejmuje osób, które zawarły umowę zlecenia, jeżeli osoby te są równocześnie pracownikami zatrudnionymi w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa wymiaru obowiązującego w danym zawodzie albo są objęte odrębnymi przepisami w zakresie zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego. Odwołujący był zatrudniony w (...) w P. w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym zakresie odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zdaniem sadu I instancji nieuzasadnione były również żądania uwzględnienia przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury premii kwartalnych i premii rocznych za lata 1972-1978 z tytułu zatrudnienia na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej.

Z kart wynagrodzeń za lata 1979-1980 wynika, że odwołujący w tych dwóch latach otrzymywał premie kwartalne. Wysokość premii wykazana w kartach nie stanowiła jednak 30% wynagrodzenia podstawowego zliczonego z kwartału – jak podnosił odwołujący odnośnie wysokości premii kwartalnej za sporne lata. W oparciu o zapisy zawarte w kartach wynagrodzeń za lata 1979-1980 nie jest możliwe ustalenie, według jakich zasad była naliczana premia kwartalna. Nie jest więc możliwe „przeniesienie” ustalonej metody na lata wcześniejsze. Również z zeznań świadków nie wynika, w jakiej wysokości odwołujący otrzymywał premie kwartalne w spornym okresie, względnie jak liczone były te premie. W szczególności świadek B. podał co prawda, że premia kwartalna była wypłacana, ale nie wiedział, w jakiej wysokości . Co do zaś premii rocznych, z zeznań tego samego świadka wynika, że w niektóre lata nie była ona wypłacana , co nie pozwala uznać za wiarygodne zeznań odwołującego (i jego twierdzeń), iż za każdy rok od 1972 roku do 1978 roku otrzymał on ten składnik wynagrodzenia. Nie wiadomo czy, a jeśli tak, to za który rok przypadający w okresie od 1972 roku do 1978 roku odwołujący premię roczną otrzymał i w jakiej wysokości – i nie jest możliwe ustalenie powyższego w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy.

Na przyjęcie odmiennego stanowiska odnośnie żądań uwzględnienia premii kwartalnych i rocznych na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej nie pozwalają załączone do akt sprawy regulaminy pracy, układ zbiorowy pracy z dnia 26 kwietnia 1968 roku dla pracowników Państwowej (...) (kopie załączone luzem do akt sprawy) i układ zbiorowy pracy dla pracowników Państwowej (...) z dnia 31 grudnia 1974 roku.

Co do regulaminów pracy przedłożonych przez odwołującego, jeden z nich uchwalony został w 1984 roku, czyli nie obowiązywał w spornym okresie, zaś drugi z maja 1976 roku nie zawierał istotnych dla sprawy postanowień dotyczących zasad wynagradzania (na co odwołujący sam wskazał w piśmie procesowym z dnia 27 marca 2019 roku, k. 152v).

Z kolei w układzie zbiorowym pracy z dnia 26 kwietnia 1968 roku przewidziano, że wynagrodzenie zasadnicze, wymogi kwalifikacyjne oraz dodatki i premie dla pracowników umysłowych określają załączniki do układu, przy czym premie dla pracowników umysłowych oblicza się od wynagrodzenia zasadniczego (bez dodatków; § 32 ust. 2-3).

To, że odwołujący jako starszy kontroler techniczny był pracownikiem umysłowym wynikało z ramowej tabeli stanowisk i wynagrodzenia zasadniczego pracowników umysłowych zawartego w załączniku nr 12 do ww. układu dotyczącym zasad wynagradzania pracowników umysłowych. W załączniku tym przewidziano także, iż wynagrodzenie pracowników umysłowych składa się z wynagrodzenia zasadniczego i premii przyznawanej w trybie i na warunkach określonych w załączniku nr 15 do układu (§ 1 ust. 1 załącznika nr 12).

Jednocześnie, w § 7 ust. 1 załącznika nr 12 podano, że fundusz premiowy przeznaczony jest na wypłatę premii za zadania stanowiące podstawę bądź warunek premiowania w wysokości i na zasadach określonych w szczegółowych regulaminach premiowania, a z § 7 ust. 2 załącznika wynikało, kto ustala zadania premiowe i ilość punktów za nie. Zgodnie zaś z § 8 ust. 1 załącznika nr 12 podstawą do opracowania szczegółowych regulaminów premiowania są ramowe zasady premiowania określone w załączniku nr 15 do układu.

W załączniku nr 15 do układu – „ramowe zasady premiowania pracowników umysłowych” – określono, że pracownikom tym może być przyznana premia kwartalna za wykonanie zadań wynikających z planu techniczno-ekonomicznego oraz zadań ponadplanowych ustalonych zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej (§ 1 ust. 1). Co do zasady fundusz premiowy dzielił się na część I przeznaczoną na premie dla członków kierownictwa i część II przeznaczoną na premie uznaniowe dla pracowników administracyjnych (§ 4 ust. 2), przy czym wykaz pracowników uprawnionych do otrzymania premii z części I i z części II ustalać miał dyrektor jednostki organizacyjnej w szczegółowym regulaminie (§ 4 ust. 2).

Wysokość premii indywidualnych wypłacanych z części I funduszu premiowego nie mogła przekroczyć w stosunku rocznym – w zależności od stanowiska – 60%, 45% i 30% wynagrodzenia zasadniczego, a wysokość premii indywidualnych dla pracowników premiowanych z części II funduszu premiowego nie mogła przekroczyć 20% ich wynagrodzenia zasadniczego (§ 5). Premia płatna była za wykonanie zadań podstawowych i ponadplanowych (§ 7 ust. 1), a zadania te były ustalane dla jednostki organizacyjnej i w razie ich niewykonania następowało obniżenie, a nawet pozbawienie premii (§ 8 i nast.).

To samo odnieść należy do zapisów w układzie zbiorowym pracy dla pracowników Państwowej (...) z dnia 31 grudnia 1974 roku, albowiem na podstawie uregulowań w nim zawartych w żaden sposób nie da się ustalić czy żądne przez odwołującego premie były mu należne i wpłacone za każdy rok objęty żądaniem, a w szczególności w jakiej wysokości.

Z powyższego wynika, że mechanizm premiowania w spornym okresie u pracodawcy odwołującego istniał, ale był skomplikowany, a premie i ich wysokość zależały od zrealizowanych zadań i to przez jednostkę, a nie przez poszczególnych pracowników. Przy ustalaniu wysokości premii istotne znaczenie miały regulaminy premiowania konkretnej jednostki i wyniki osiągnięte przez daną jednostkę w konkretnym roku, a tych nie przedstawiono. Nadto w układzie zbiorowym określono wyłącznie maksymalne kwoty premii kwartalnych w ujęciu rocznym, co nie oznacza, że pracownik nie uzyskiwał niższej premii.

Mając to na uwadze nie można przyjąć, aby wskazane wyżej dokumenty wspierały twierdzenia i zeznania odwołującego o uzyskiwaniu na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej premii kwartalnych w wysokości 30% płacy zasadniczej oraz premii rocznej w wysokości premii za ostatni kwartał danego roku.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy- na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i ww. przepisów - zmienił zaskarżoną decyzję w części, nakazując uwzględnić przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury odwołującego A. N. dodatkowo – szczegółowo wcześniej omówione przez ten sąd - następujące zarobki odwołującego z tytułu zatrudnienia w (...) w P. w łącznych kwotach:

- za 1972 rok w kwocie 3.153,95 zł,

- za 1973 rok w kwocie 3.571,95 zł,

- za 1974 rok w kwocie 5.093,22 zł,

- za 1975 rok w kwocie 4.733,30 zł,

- za 1976 rok w kwocie 12.651,55 zł,

- za 1977 rok w kwocie 8.796,20 zł,

- za 1978 rok w kwocie 14.900,02 zł.

Kwoty te stanowią sumę szczegółowo wskazanych kwot wysługi lat za lata 1972-1978 za każdy rok pracy poza (...), wysługi lat za lata 1972-1978 za każdy rok pracy w (...) w P., dodatków za umundurowanie za lata 1972-1974, wynagrodzenia za dodatkową pracę w charakterze kierowcy autobusu za żądane, poszczególne miesiące od stycznia 1976 roku do grudnia 1978 roku i wynagrodzenia za szkolenie uczniów w szkole przyzakładowej za lata 1974-1978.

W pozostałym zakresie sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i ww. przepisów oddalił odwołanie z przyczyn wyżej szczegółowo omówionych.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z dyspozycją art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, według stawki minimalnej w kwocie 360 zł obowiązującej na dzień wniesienia odwołania i przy uwzględnieniu, że pozwany organ rentowy nie poniósł tych kosztów (nie wykazał ich poniesienia), a odwołujący wygrał niniejszą sprawę w proporcji odpowiadającej połowie dochodzonego roszczenia, biorąc pod uwagę ilość składników wynagrodzenia, których doliczenia odwołujący w niniejszej sprawie się domagał.

Sąd uznał, iż stawką adekwatną dla ustalenia wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego będzie przyjęcie czterokrotności stawki minimalnej, przy uwzględnieniu, że odwołujący wygrał niniejszy proces w połowie (360 zł x 4 : 2 = 720 zł). Przyjmując powyższe sąd uwzględnił nakład pracy pełnomocnika odwołującego, w szczególności czas poświęcony na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczbę stawiennictw w sądzie na rozprawach oraz zaangażowanie pełnomocnika wyrażające się czynnym uczestnictwem w rozprawach i merytorycznym przygotowaniu pism procesowych, co przyczyniło się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd uwzględnił także rodzaj i zawiłość sprawy oraz czas jej prowadzenia i obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Wyrok ten w zakresie, w jakim żądania odwołującego zostały oddalone, apelacją zaskarżył odwołujący A. N. reprezentowany przez fachowego pełnomocnika zarzucając temu wyrokowi:

1) naruszenie prawa procesowego mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy - art. 233 k.p.c., poprzez naruszenie przez Sąd zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych, która to ocena i ustalenia faktyczne były sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego, a także nie była oparta na wszechstronnym rozważeniu materiału dowodowego, a w szczególności poprzez uznanie, że:

1) kwoty wypłacone odwołującemu A. N. tytułem składnika wynagrodzenia - dodatku za czynności konduktorskie, w tym wykazane w umowach „zlecenia” z dnia 22 lutego 1977 roku i z dnia 1 czerwca 1978 roku za maj 1977 roku, luty 1978 roku, październik 1978 roku, listopad 1978 roku i grudzień 1978 roku, nie wchodzi w skład wynagrodzenia odwołującego z pracę, gdyż stanowiły wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenie i tym samym, że kwoty te nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, gdy tymczasem czynności te wchodziły do obowiązków pracowniczych odwołującego, za wynagrodzenie za te czynności były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczna i wynagrodzenie to stanowiło podstawę do ustalenia wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne,

2) odwołującemu nie wypłacono premii kwartalnych za lata 1972-1978 w wysokości 30% wynagrodzenia zasadniczego na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej,

3) premii rocznych za lata 1972-1978 w wysokości równej ostatniej premii kwartalnej za dany rok na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej.

Wskazując na te zarzuty skarżący wniósł o:

I. zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że przy przeliczeniu podstawy wymiaru emerytury odwołującego A. N. należy uwzględnić dodatkowo (oprócz kwot wskazanych w zaskarżonej decyzji ZUS oraz w pkt 1 zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu) także kwoty nieuwzględnione przez Sąd Okręgowy w Poznaniu:

a. kwoty wypłacone odwołującemu A. N. tytułem składnika wynagrodzenia - dodatku za czynności konduktorskie, w tym wykazane w umowach „zlecenia” z dnia 22 lutego 1977 roku i z dnia 1 czerwca 1978 roku za maj 1977 roku, luty 1978 roku, październik 1978 roku, listopad 1978 roku i grudzień 1978 roku,

b. kwoty wypłacone odwołującemu A. N., jako premie kwartalne i premii roczne za lata 1972-1978 z tytułu zatrudnienia na stanowiskach starszego kontrolera technicznego i specjalisty kontroli technicznej.

II. zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany organ rentowy nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna w części dotyczącej wynagrodzenia za czynności konduktorskie. Skutkowało to zmiana orzeczenia sądu I instancji w zakresie, w jakim sąd ten oddalił odwołanie A. N..

Na wstępie należy stwierdzić ,że istota sporu w analizowanej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy prawidłowo organ rentowy przeliczył A. N. wysokość emerytury od dnia 1 lipca 2013 roku.

Podstawa prawna powyższego rozstrzygnięcia sądu odwoławczego jest następująca.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U.2022.504. ze zm. dalej: ustawa emerytalna) wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Stosownie do art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy emerytalnej na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w zakresie , jaki wyznaczają podniesione w apelacji zarzuty , co do wynagrodzenia za czynności konduktorskie ,wbrew stanowisku Sądu Okręgowego stwierdzić należy, że nie było to dodatkowe wynagrodzenie wynikające z realizacji umowy zlecenia lecz był to dodatek do wynagrodzenia z pracę w ramach stosunku pracy z (...) i to dodatek przewidziany w układzie zbiorowym pracy.

Sąd Okręgowy nie pokusił się o szczegółową analizę zapisów zawartych w u.z.p. w tym zakresie i z tego względu błędnie uznał, że była to należność z tytułu umowy zlecenia, od której nie odprowadzono składek na ubezpieczenia społeczne.

Tymczasem ,dla sądu odwoławczego nie ulega wątpliwości , że umowa zawarta przez odwołującego z jego pracodawcą i nazwana umową zlecenia , nie należała do kategorii umów , których źródłem są przepisy kodeksu cywilnego.

Wynika to wprost z tej umowy i z nie budzących wątpliwości zapisów w Układzie Zbiorowym Pracy z dnia 31 grudnia 1974r. dla pracowników Państwowej (...) ( a wcześniej - w UZP z dnia 26 kwietnia 1968r.) zawartym pomiędzy Ministrem Komunikacji a Zarządem Głównym Związku Zawodowego (...)). Była to zatem umowa, której podstawą są przepisy ww. Układu Zbiorowego Pracy ,a konkretnie jego art. 22 określający zasady wynagradzania kierowców pojazdów samochodowych i ich pomocników wskazany zresztą jako podstawa zawarcia tej umowy.

W zasadach tych znajduje się przepis § 10 pkt 1 stwierdzający ,że kierowcom i ich pomocnikom ,w uzasadnionych wypadkach mogą być w czasie ich pracy powierzone czynności dodatkowe ,nie wchodzące w zakres ich normalnych obowiązków. Zgodnie z § 10 pkt.5 powierzenie kierowcom wykonywania czynności dodatkowych powinno nastąpić w formie zlecenia pisemnego - umowy o pracę dodatkową , (a wiec nie stricte cywilnej umowy zlecenia ), określającego wszystkie powierzone czynności z wymienieniem ich rodzaju, zakresu oraz ustalającego wysokość dodatków za te czynności.

Zatem w zapisach układu zbiorowego pracy regulującego bez wątpienia należności ze stosunku pracy posłużono się jedynie , dość niefortunnie , zapisem , który -bez analizy zapisów tego układu , może sugerować , że strony , oprócz umowy o pracę , łączy umowa cywilnoprawna. Tymczasem taka sytuacja w niniejszej sprawie nie miała miejsca.

Należy podkreślić ,że w § 10 pkt 13 znajduje się tabela dodatków za wykonywanie dodatkowych czynności przez kierowcę autobusowego. W tejże, w pkt 8, 9, i 10 przewidziano dla pracownika odpowiednio dodatki: za czynności konduktora komunikacji autobusowej, za czynności konduktora w komunikacji autobusowej w ograniczonym zakresie, za przewóz poczty, prasy i innych przesyłek w komunikacji autobusowej.

Podsumowując, nie ulega wątpliwości, że dodatek za czynności konduktorskie był elementem wynagrodzenia za pracę przewidzianym w układzie zbiorowym pracy a nie należnością z umowy cywilnoprawnej. Kwoty tego dodatku za okresy objęte żądaniem, w sposób prawidłowy zostały ustalone w postępowaniu przed sądem I instancji i nie były kwestionowane przez strony .

Przypomnieć należy, że przysługiwał on w kwocie 40 zł za każdy dzień, w którym odwołujący przebywał w trasie ponad cztery godziny, a w kwocie 20 zł - za każdy dzień, w którym odwołujący przebywał w trasie do czterech godzin.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art.386 § 1 k.p.c. ,zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 o tyle, że przy przeliczeniu podstawy wymiaru emerytury odwołującego A. N. ,dodatkowo uwzględnił wynagrodzenie za czynności konduktorskie w kwotach :

680 zł za miesiąc maj 1977r.

160 zł za miesiąc luty 1978r.

740 za miesiąc październik 1978r.

420 zł na miesiąc listopada 1978r.

440 zł za miesiąc grudzień 1978r. (pkt 1 wyroku).

Odnośnie premii, apelację strony odwołującej należało uznać za chybioną.

Trafnie bowiem sąd I instancji uznał, że brak było podstaw, aby w sposób nie budzący wątpliwości ustalić, czy była ona wypłacona w ogóle ,a tym bardziej- w jakiej konkretnie wysokości. Istotnie bowiem, choć mechanizm premiowania w spornym okresie u pracodawcy odwołującego istniał, to jednak był skomplikowany, a premie i ich wysokość zależały od zrealizowanych zadań i to przez jednostkę, a nie przez poszczególnych pracowników.

Słusznie zauważono, że przy ustalaniu wysokości premii istotne znaczenie miały regulaminy premiowania konkretnej jednostki i wyniki osiągnięte przez daną jednostkę w konkretnym roku, a tych w sprawie ani nie ustalono, ani nie przedstawiono. Nadto w układzie zbiorowym określono wyłącznie maksymalne kwoty premii kwartalnych w ujęciu rocznym, co nie oznacza, że pracownik nie uzyskiwał niższej premii.

Ogólne zeznania odwołującego i świadków są niewystarczające w sytuacji, kiedy z utrwalonego orzecznictwa sądowego wynika, że dla tego typu ustaleń potrzeba dowodów pewnych i nie budzących wątpliwości, aby wykazać jednoznacznie fakt i jednoznaczną wysokość tego rodzaju wypłaty. W analizowanym stanie faktycznym brak takich dowodów stąd Sąd Apelacyjny oddalił apelację w pozostałym zakresie jako bezzasadną na podstawie art.385 k.p.c. (pkt 2 wyroku).

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego , zawarte w punkcie 3 wyroku ,znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 , art. 100 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust.2 w zw. z § 10 ust.1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U.2015.1804) w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Skoro apelacja okazała się zasadna w połowie , zaś strona pozwana do tej apelacji się nie odniosła, Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz strony odwołującej połowę minimalnie należnych kosztów.

sędzia Roman Walewski