Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Roman Walewski

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2022 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o rekompensatę

na skutek apelacji A. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 10 marca 2020 r. sygn. akt III U 1251/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od odwołującej A. M. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sędzia Roman Walewski

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 października 2019r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił A. M. prawa do przyznania rekompensaty.
W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego i powiększa podstawę obliczenia emerytury natomiast prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948r., które przed 01 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy
o emeryturach i rentach z FUS. Ponieważ wnioskodawczyni nie przedłożyła świadectwa pracy
w szczególnych warunkach to brak było podstaw do przyznania rekompensaty.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się A. M. wnosząc od niej odwołanie. Domagała się zmiany decyzji i przyznania prawa do rekompensaty wywodząc, że wykonywała prace w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w K., jednak pracodawca nie wystawił jej świadectwa pracy w szczególnych warunkach, a obecnie nie ma możliwości uzyskania takiego dokumentu. Powyższy fakt mogą jednak potwierdzić świadkowie.

Sąd Okręgowy III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. wyrokiem z dnia 10 marca 2020r. (sygn. akt III U 1251/19) oddalił odwołanie oraz zasądził od odwołującej na rzecz pozwanego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą rozstrzygnięcia wyroku sądu I instancji były następujące ustalenia i rozważania.

A. M., ur. (...), złożyła w dniu 17.07.2019 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Do wniosku dołączyła świadectwo pracy z dnia 25.07.2019r. wystawione przez (...) sp. z o.o. w K., z którego wynikało, że stosunek pracy został rozwiązany. Ponadto ubezpieczona złożyła także wniosek o przyznanie rekompensaty do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach składając pismo z dnia 25.09.2018 r. z zakładu pracy, w którym zakład pracy informuje, że na podstawie posiadanej dokumentacji nie może potwierdzić, że praca jaką odwołująca wykonywała w okresie od 1 października 1977r. do 31 grudnia 1998 r. była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 19.08.2019 r. organ rentowy przyznał odwołującej emeryturę od dnia 01.07.2019 r. tj. od dnia zgłoszenia wniosku i ustalił wysokość świadczenia na kwotę 3348,60 zł.

Zaskarżoną decyzją z dnia 24.10.2019r. organ rentowy odmówił odwołującej prawa do rekompensaty wskazując ,że nie wykazała ona wymaganych co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy stwierdził, że sporną kwestią było to, czy A. M. wykonywała pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, przez okres co najmniej 15 lat, przed dniem 01.01.2009 r.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło sądowi temu ustalić, że odwołująca w poszczególnych, wskazanych niżej okresach zatrudnienia w Fabryce (...) w K. ,wykonywała następujące prace :

- 1.10.1977r. do 31.08.1984 r. - jako referent ds. administracji i płac,

- 01.09.1984r. do 31.08.1985. - jako technolog ds. normowania,

- 01.03.1988r. do 31.05.1999r. – jako mistrz,

- 01.05. 2001r. do 31.01.2004r. – jako znakowacz,

- 01.02.2004 r. do 30.09.2010r. – jako magazynier- lider zespołu.

Praca ubezpieczonej na stanowisku referenta ds. administracji i płac w okresie od 1.10.1977r. do 31.08.1984 r. polegała na sprawdzaniu kart zegarowych, rozliczaniu kuponów dniówki zadaniowej, wystawianiu kart urlopowych pracownikom. Swoje biuro odwołująca miała przy hali produkcyjnej, a dokładnie - w obrębie obróbki końcowej. Na hali produkcyjnej znajdowały się oddziały produkcji ceramiki, obróbki końcowej, piecownia, organika oraz kontrola końcowa. Nie zajmowała się nadzorem technicznym, prawidłowością wykonywanych prac. Z uwagi na zakres obowiązków, konieczność rozliczania pracy pracowników wydziału, często przebywała na hali produkcyjnej i tam kontaktowała się z pracownikami. Wszelkie rozliczenia i prace biurowe wykonywała w swoim biurze, które znajdowało się na hali obróbki końcowej.

Następnie, w okresie od 1.09.1984r. do 31.08.1985r., pracowała jako technolog ds. normowania i zajmowała się sprawdzaniem czasu potrzebnego do wykonania danej czynności. Odwołująca dokonywała pomiarów czasu wykonywania danej operacji. Były to pomiary dla tokarzy tarcz ściernych na oddziale piecowni, węglika krzemu.

Od 1.03.1988r. do 31.05.1999r. odwołująca pracowała na stanowisku mistrza i nadzorowała na hali, gdzie produkowano tarcze ścierne, prace osób sprzątających. Kobiety, których było
15 sprzątały biura, szatnie, toalety, a mężczyźni hale produkcyjne. Ponadto sprawdzała osoby przywożące posiłki , osoby wywożące śmieci.

W okresie od 01.05. 2001r. do 31.01.2004r. pracowała na stanowisku znakowacza i praca polegała na znakowaniu i etykietowaniu gotowych tarcz. Każdy wyrób musiała wziąć w rękę, sprawdzić go, przykleić etykietę i włożyć do kartonu. Praca ta była wykonywana na hali w trakcie cyklu produkcyjnego.

W ostatnim okresie, od 01.02. 2004r. do 30.09.2010r., odwołująca pracowała na stanowisku magazyniera – lidera zespołu i do jej zadań należało sprawdzenie wyrobów gotowych i przygotowanie ich do wysyłki.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał art. 2 pkt 5 art. 21, art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, art. 32 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43; dalej: rozporządzenie z dnia 07.02.1983 r.).

W załączniku do powołanego rozporządzenia sąd I instancji wskazał na wykaz A, który określa prace w szczególnych warunkach uprawniające do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury w poszczególnych gałęziach przemysłu. W dziale XIV tego wykazu, dotyczącym prac różnych, pod pozycją 24 wymienione zostały jako prace w szczególnych warunkach– kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe , wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Jak zaznaczył Sąd Okręgowy przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

1) utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę ("wcześniejszą")
w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 r. - w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. ,a przed dniem 1 stycznia 1969 r. - podstawy normatywnej przewidującej takie uprawnienie;

2) niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturze pomostowej;

3) legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15-letnim okresem pracy
w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

4) nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach.

Jak argumentował sąd I instancji , z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikało , że odwołująca w pierwszym spornym okresie tj. od 1 października 1977 r. do 31 sierpnia 1984 r. oraz w okresie od 1 marca 1988r. do 31 maja 1999 r. nie wykonywała prac wskazanych w w/w przepisie. Nie zajmowała się kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji, ani też nie wykonywała dozoru inżynieryjno- technicznego w wydziale utrzymania ruchu ani w wydziale produkcyjnym. A. M. była wówczas pracownikiem umysłowym, zajmowała się rozliczaniem kuponów dniówki zadaniowej, wystawianiem kart urlopowych.

Następnie nadzorowała osoby sprzątające w różnych miejscach w zakładzie pracy, na hali produkcyjnej i poza nią. Fakt, że wykonując swoje obowiązki odwołująca przebywała na terenie wydziału produkcyjnego, gdzie narażona była na oddziaływanie szkodliwych warunków pracy, nie stanowi sam w sobie o wykonywaniu przez nią pracy w szczególnych warunkach.

W tych okolicznościach nie można, zdaniem Sądu Okręgowego przyjąć, aby praca odwołującej w okresie od 1 października 1977r. do 31 sierpnia 1984 r. oraz od 1 marca 1988r. do 31 maja 1999r. mieściła się w zakresie prac wymienionych w wykazie A dział XIV pkt 24 stanowiącym załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. i była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dwa pozostałe okresy tj. okresy od - 01.05. 2001r. do 31.01.2004r. i od 1 lutego 2004 r. do 31 grudnia 2008 r. ,w ocenie Sądu Okręgowego ,nie należy zakwalifikować jako prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 w/w rozporządzenia

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

Wyrok ten w całości, apelacją .zaskarżyła odwołująca A. M., reprezentowana przez fachowego pełnomocnika zarzucając temu wyrokowi:

l/ naruszenie art 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów oraz dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony materiał dowody tj.

- dokonanie oceny charakteru zatrudnienia A. M. w okresie od 1 października 1977r. do 31 sierpnia 1984r. i od 1 marca 1988r. do 31 maja 1999r. w Fabryce (...)
i(...) K. jako niespełniającego definicji pracy w warunkach szczególnych, co w konsekwencji nie pozwoliło na ustalenie, iż A. M. posiada co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych i odmowę przyznania prawa do rekompensaty w oderwaniu od zeznań świadków i apelującej, które przeczą takiemu stanowisku;

- stwierdzenie, że okresów pracy A. M. od 1 maja 2001r. do 31 stycznia 2004r. i od 1 lutego 2004r. do 31 grudnia 2008r. nie należy zakwalifikować jako prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) - ta okoliczność nie została wyjaśniona przez Sąd orzekający;

- nie odniesienie się do charakteru zatrudnienia A. M. od 01.09.1984r. do 31.08.1985r. i 01.03.1988r. do 31.05.1999r.

2/ naruszenie przepisu art.21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych poprzez przyjęcie, że A. M. nie spełnia przesłanek do uzyskania rekompensaty;

Wskazując na te zarzuty skarżąca wniosła o:

1/ zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że w całym okresie od 01 października 1977r. do 01 stycznia 2009r. A. M., będąc zatrudniona w Fabryce (...) w K. (przekształconym w (...) Sp. z o.o.) , wykonując pracę w charakterze referenta ds. administracji, technologa ds. normowania, mistrza, znakowacza, magazyniera, wykonywała przez okres co najmniej 15 lat pracę kwalifikującą się jako praca w warunkach szczególnych, uprawniającą ją do przyznania prawa do rekompensaty w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2018r. poz.1924);

2/ zasądzenie od organu rentowo-emerytalnego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego - za obie instancje.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od odwołującej kosztów zastępstwa prawnego za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu. Niezasadne okazały się bowiem zarzuty , w szczególności te ,które podnoszono co do meritum rozstrzygnięcia.

W pierwszym rzędzie należało podać prawną podstawę niniejszego rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych ( tj. z dnia 14 września 2018 r. ,Dz.U. z 2018 r. poz. 1924. ze zm. ), rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 tej ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl art. 23 ust. 1 ustawy - ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Rekompensata jest formą odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących przed 2009 r. dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tj. z dnia 28 stycznia 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 504).

Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, przy ustalaniu prawa do rekompensaty będą uwzględnione tylko okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie zostaną też zaliczone te okresy trwania stosunku pracy, za które wypłacono wynagrodzenie chorobowe lub świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa.

Odnosząc się do zarzutów podnoszonych w apelacji, w ocenie sądu odwoławczego, nie można zaprzeczyć, że uzasadnienie orzeczenia Sądu Okręgowego jest miejscami niespójne i niekompletne, ponieważ nie odnosi się do wszystkich spornych okresów, a także nie zawiera pogłębionej oceny tych, o których w nim mowa.

Jednakże, zdaniem Sądu Apelacyjnego, biorąc pod uwagę ustalenia dokonane w postepowaniu przed sądem I instancji i poczynione przez sąd odwoławczy w oparciu o zapisy w dokumentacji zawartej w aktach osobowych odwołującej, konstatacja ta nie czyni zaskarżonego rozstrzygnięcia wadliwym co do zasady.

Należy podkreślić, że sąd odwoławczy jest sądem meriti , zaś dowody zebrane w sprawie są wystarczające do oceny wszystkich spornych okresów.

Jak to już wskazano wyżej , odwołująca w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w K. wykonywała następujące prace :

- 1.10.1977r. do 31.08.1984 r. - jako referent ds. administracji i płac,

- 01.09.1984r. do 31.08.1985. - jako technolog ds. normowania,

- 01.03.1988r. do 31.05.1999r. – jako mistrz,

- 01.05. 2001r. do 31.01.2004r. – jako znakowacz,

- 01.02.2004 r. do 30.09.2010r. – jako magazynier- lider zespołu.

Jak ustalono w postępowaniu przed sądem I instancji , praca odwołującej na stanowisku referenta ds. administracji i płac w okresie od 01.10.1977r. do 31.08.1984 r. polegała na sprawdzaniu kart zegarowych, rozliczaniu kuponów dniówki zadaniowej, wystawianiu kart urlopowych pracownikom. Nie zajmowała się ona nadzorem technicznym, ani oceną prawidłowości wykonywanych prac. Z uwagi na zakres obowiązków, konieczność rozliczania pracy pracowników wydziału ,często przebywała na hali produkcyjnej i tam kontaktowała się z pracownikami. Wszelkie rozliczenia i prace biurowe wykonywała w swoim biurze, które znajdowało się na hali obróbki końcowej. W oparciu o dokumentację zawartą w aktach osobowych oraz zeznania świadków i samej odwołującej można stwierdzić ,że zajmowała się ona w tym okresie sprawami płacowymi , prowadziła kadry i sekretariat wydziału .

Praca odwołującej w spornym okresie nie polegała na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozorze inżynieryjno-technicznym w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Nie sprawowała nadzoru bezpośredniego lub pośredniego nad pracownikami pracującymi w warunkach szczególnych.

W okresie od 1.09.1984r. do 31.08.1985. odwołująca wykonywała pracę jako technolog ds. normowania. Odwołująca odpowiadała za chronometraż na różnych stanowiskach pracy.
W związku z tym dokonywała pomiarów czasu niezbędnego na wykonanie danej operacji, a następnie dokonywała opracowania tych wyników. Praca odwołującej w tym okresie nie polegała na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozorze inżynieryjno-technicznym w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Nie sprawowała nadzoru bezpośredniego lub pośredniego nad pracownikami pracującymi w warunkach szczególnych.

W kolejnym okresie - od 1.03.1988r. do 31.05.1999r. ,odwołująca pracowała na stanowisku mistrza odpowiadając za pracę osób sprzątających. Kobiety sprzątały biura, szatnie, toalety, a mężczyźni- hale produkcyjne. Odpowiadała za zabezpieczenie codzienne wydziału w odpowiednią ilość napojów i posiłków regeneracyjnych, za porządek i czystość tak w pomieszczeniach socjalnych i biurowych, jak i w hali produkcyjnej. Z tego względu obowiązkiem jej było zapewnienie na oddziale odpowiedniej ilości szczotek, rękawic ochronnych i środków myjących oraz niezbędnych artykułów biurowych. Prace te wykonywała będąc usytułowana w pionie produkcji, Wydziale (...)i oddziale określanym jako Brygada Administracji (...) ( wcześniej - Dział Administracji, gniazdo Administracja).

Zdaniem sądu odwoławczego, również w tym okresie praca odwołującej nie polegała na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozorze inżynieryjno-technicznym w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Nie sprawowała też nadzoru bezpośredniego lub pośredniego nad pracownikami pracującymi stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od 01.05. 2001r. do 31.01.2004r. A. M. pracowała na stanowisku znakowacza. Praca ta polegała na znakowaniu i etykietowaniu gotowych tarcz. Każdy wyrób musiała wziąć w rękę, sprawdzić go, przykleić etykietę i włożyć do kartonu. Praca ta była wykonywana na hali w trakcie cyklu produkcyjnego. Praca odwołującej w spornym okresie nie polegała na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozorze inżynieryjno-technicznym w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Nie sprawowała nadzoru bezpośredniego lub pośredniego nad pracownikami pracującymi w warunkach szczególnych.

W ostatnim okresie - od 01.02.2004r. do 30.09.2010r. odwołująca pracowała na stanowisku magazyniera – lidera zespołu ekspedycji i eksportu, w dziale logistyki. Do zadań odwołującej należało sprawdzanie wyrobów gotowych pod kątem przygotowania ich do wysyłki. Z jej zakresu obowiązków wynikało , że kierowała pracami wykonywanymi przez zespół w skład którego wchodzili i byli jej podlegli: specjalista do spraw transportu, referent do spraw transportu i magazynier-wydawca.

Wykonywała tę pracę w Magazynie (...), w pionie Dyrektora Logistyki. Praca odwołującej w spornym okresie nie polegała na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz dozorze inżynieryjno-technicznym w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w ww. wykazie A.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wszystkie powyższe ustalenia, w zasadzie niesporne i znajdujące potwierdzenie zarówno w dokumentacji zawartej w aktach osobowych, jak i w zeznaniach słuchanych świadków i samej odwołującej, przekładają się na stwierdzenie, że praca odwołującej w spornych okresach nie była tą, o której mowa w dziale XIV poz.24 wykazu A ,stanowiącym załącznik do rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43.). W przepisie tym, jedynym wskazywanym przez stronę odwołującą, w dziale prace różne, wymienione zostały jako prace w szczególnych warunkach – kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Raz jeszcze należy podkreślić, że strona odwołująca nie wskazała żadnego innego stanowiska, które by w jej mniemaniu dawało podstawę do uznania, iż odwołująca w spornym okresie wykonywała pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Literalna wykładnia cyt. wyżej przepisu prowadzi do wniosku, że nie stawia on wymagania bezpośredniej podległości służbowej, czy też bezpośredniego nadzoru nad pracownikami wykonującymi ,jako podstawowe, prace wymienione w wykazie.

Wykładnia funkcjonalna prowadzi z kolei do wniosku, że podstawowe znaczenie ma ustalenie, jakie prace wykonywali pracownicy podwładni. Warunkiem jest tu pozytywne stwierdzenie, że jako podstawowe wykonywali prace wymienione w wykazie. Dopiero wówczas można oceniać, czy określona kontrola bądź dozór stanowiły pracę w szczególnych warunkach, przy czym łącznikiem jest narażenie ubezpieczonego na czynniki istniejące na stanowiskach pracy podwładnych zatrudnianych w szczególnych warunkach. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 r. IUK 111/08.LEX nr 741095.

W całej judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, że przewidziane w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 tej ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS należy stwierdzić, że określonymi w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia czynnościami ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach
i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, są wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim dozorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Ocena, czy określona kontrola bądź dozór stanowiły pracę w szczególnych warunkach, uzależniona jest od stwierdzenia narażenia ubezpieczonego na czynniki istniejące na stanowiskach pracy podwładnych zatrudnianych w szczególnych warunkach.

Od kontrolującego czy dozorującego wymaga się, aby praca z pkt 24 była wykonywana stale i pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku (§ 2 rozporządzenia). Nie chodzi więc o sam funkcjonalny związek pracy kierownika z prowadzonym zakładem (produkcją), którego częścią z istoty jest nadzór, jednak o związanie z pracą na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba stwierdzić ,że problemem odwołującej jest to, iż praktycznie w żadnym ze spornych okresów nie wykonywała ona pracy, którą można byłoby kwalifikować jako kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Dlatego też chybione jest powoływanie się w apelacji na sprawę o sygn. akt: III AUa 105/14, która toczyła się przed tutejszym sądem.

Istota wskazywanej sprawy dotyczyła bowiem tak naprawdę tego , czy sprawowany nadzór może być pośredni tzw. piętrowy, czy też musi być nadzorem bezpośrednim. Nie było w niej natomiast sporu co do tego, że odwołujący nadzór sprawował.

Tymczasem w niniejszej sprawie, w ocenie sądu odwoławczego, sytuacja jest zgoła odmienna, ponieważ odwołująca nie wykazała, że praca przez nią wykonywana może być postrzegana jako kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Okoliczność, że wykonywanie przez nią pracy wymagało w części przebywania na hali produkcyjnej, gdzie występowało zapylenie i hałas ,samo w sobie nie przesądza o tym, iż odwołująca pracowała w warunkach szczególnych. Trzeba było po prostu wykazać, na jakim stanowisku wymienionym w ww. wykazie A odwołująca pracowała. Takiego dowodu strona odwołująca w niniejszej sprawie nie przeprowadziła.

Nie wykazała również, aby jej praca, (w szczególności ta na stanowisku mistrza odpowiedzialnego za pracę zespołu sprzątającego zarówno halę produkcyjną jak i pomieszczenia biurowe i socjalne oraz na stanowisku magazyniera – lidera zespołu w magazynie wyrobów gotowych, kiedy to podlegali jej jacykolwiek pracownicy), mogła być zasadnie określana jako kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji oraz dozór inżynieryjno-techniczny w oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Reasumując, w ocenie sądu odwoławczego , A. M. nie wykazała posiadania 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a zatem prawo do rekompensaty jej nie przysługuje. Tym samym nie było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

Uwzględniając powyższe rozważania, na podstawie art.385 k.p.c., Sąd Apelacyjny oddalił apelację (pkt 1 wyroku) .

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego zawarte w punkcie 2 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust.2 w zw. z § 10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U.2015.1804) w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

sędzia Roman Walewski