Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2022 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2022 roku w Warszawie

sprawy D. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z udziałem A. S.

o obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania D. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 26 czerwca 2020 roku, nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że D. G. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek A. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 lipca 2019 roku do dnia 14 lutego 2020 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz D. G. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

D. G. w dniu 23 lipca 2020r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 czerwca 2020r., nr: (...), stwierdzającej że jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek A. S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 lipca 2019 roku, wnosząc o ponowne rozpatrzenie sprawy jego zatrudnienia u A. S. (odwołanie z dnia 21 lipca 2020r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującego się na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swe stanowisko, organ rentowy wskazał, że umowa zlecenia D. G. z A. S. zawarta została w celu uzyskania świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ubezpieczony, który po otrzymaniu decyzji, wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy, dołączając oświadczenia świadków, w żaden sposób nie uzasadnił wniosku. Według organu rentowego, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdza faktu świadczenia pracy przez D. G. na podstawie umowy zlecenia. Organ rentowy zaznaczył, że D. G. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek w dniu 2 stycznia 2020r. Zarazem w dniu 18 grudnia 2019r. zgłoszony został do ubezpieczenia zdrowotnego przez Powiatowy Urząd Pracy w W., przez co wątpliwe jest czy praca na rzecz zleceniodawcy była rzeczywiście wykonywana (odpowiedź na odwołanie z dnia 11 sierpnia 2020r., k. 17-18 a.s.).

A. S. na rozprawie w dniu 16 maja 2022r. wyjaśnił, że D. G. był przez niego zatrudniony, a zatrudnienie nastąpiło w lipcu 2019r. (protokół rozprawy z dnia 16 maja 2022r., k. 191 a.s.). We wcześniej złożonym piśmie z dnia 17 sierpnia 2020r., skierowanym do ZUS, płatnik składek wskazał, że wraz z ubezpieczonym był zatrudniony w firmie (...) na stanowisku kierowcy – dostawcy. W wyniku ogłoszenia bankructwa przez tą firmę zdecydował się na założenie pozarolniczej działalności gospodarczej pod nazwą (...) A. S. i na zawarcie umowy z restauracją, na rzecz której D. G. wykonywał czynności jako dostawca na okres próbny. W związku z tym D. G. została złożona propozycja zawarcia umowy zlecenia, aby nie pozostał bez pracy.

Dodatkowo płatnik składek wskazał, że nikt nie wykonywał obowiązków D. G. przed jego zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych, jak i nikt nie został zatrudniony na zastępstwo, gdyż rotacyjny i kompatybilny z dyspozycyjnością pozostałych kierowców system pracy pozwalał uniknąć niedoboru dostawców w terenie nawet w niedziele i święta. Zgłoszenie D. G. do ubezpieczeń społecznych nastąpiło z naruszeniem terminu z powodu ogłoszenia bankructwa przez poprzedniego płatnika składek. W związku z tym płatnik składek podejmował działania w pośpiechu w celu uratowania miejsc pracy, co wiązało się z koniecznością założenia przez niego działalności gospodarczej. Nie posiadał świadomości o konieczności zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych we właściwym terminie (pismo A. S. z dnia 17 sierpnia 2020r., k. 22-23 a.s.).

W toku postępowania pełnomocnik ustanowiony przez ubezpieczonego wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek A. S. D. G. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 lipca 2019r. do dnia 14 lutego 2020r. oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu według norm przepisanych (pismo procesowe z dnia 10 grudnia 2020r., k. 52-55 a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny:

M. S. prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. S. z siedzibą w W. zawarł w dniu 27 maja 2019r. z D. G. umowę zlecenia na czas nieokreślony. W umowie ustalono wynagrodzenie w wysokości 16 zł brutto za godzinę. Dodatkowo, w sytuacji korzystania z prywatnego samochodu w celu realizowania umowy, ubezpieczonemu miał przysługiwać zwrot za paliwo, na podstawie przedłożonej płatnikowi składek ewidencji przebiegu pojazdu, w wysokości 0,50 zł za kilometr. Na podstawie ww. umowy do obowiązków D. G. należało realizowanie dostaw do klienta w dniach wyznaczonych harmonogramem pracy z placówek wskazanych przez płatnika składek oraz wykonywanie wszelkich dodatkowych czynności i zadań przez niego zleconych, opisanych w umowie i wskazanych podczas szkolenia (umowa zlecenia z dnia 27 maja 2019r., k. 62-63 a.s.).

W prowadzeniu działalności gospodarczej M. S. pomagał bezumownie D. K. (1). Zajmował się m.in. pozyskiwaniem nowych zleceniobiorców, koordynowaniem ich pracy i rozliczaniem. To z D. K. (1) ubezpieczony dokonywał wszelkich ustaleń dotyczących pracy wykonywanej na rzecz M. S. (zeznania świadka M. S., k. 192-193 a.s., zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.). W firmie (...), którą prowadził M. S., poza D. G., zatrudnieni byli również m.in. M. Z. i A. R. (zeznania świadków M. Z., k. 136-137 a.s., zeznania świadka A. R., k. 137 a.s., zeznania M. S., 192-193 a.s.). M. S. w 2019r. zgłaszał do ubezpieczeń społecznych na podstawie umowy zlecenia kilkanaście osób, w tym A. R. od dnia 1 stycznia 2019r. do dnia 30 grudnia 2019r., A. S. od dnia 1 lutego 2019r. do dnia 18 maja 2019r., M. Z. od dnia 1 kwietnia 2019r. do dnia 30 grudnia 2019r. oraz w ramach umowy o pracę A. V. od dnia 17 września 2018r. do dnia 29 października 2019r. D. G. był zgłoszony do ubezpieczeń, jako zleceniobiorca M. S., w okresie od 27 maja 2019r. do 29 czerwca 2019r. (zestawienie organu rentowego, k. 174-175 a.s.).

A. S. zarejestrował działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w P. w dniu 20 maja 2019r. Przedmiot działalności obejmował transport drogowy towarów. Zainteresowany zdecydował o przejęciu części zleceniobiorców (...) i zatrudnieniu ich, co związane było z zakończeniem prowadzenia działalności gospodarczej pod koniec 2019r. przez M. S. z powodu problemów finansowych i późniejszego ogłoszenia jego upadłości (wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, k. 93 akt organu rentowego; zeznania świadka M. Z., k. 136-137 a.s., zeznania świadka A. R., k. 137 a.s., zeznania M. S., 192-193 a.s., zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.; zeznania D. G., k. 166 – 167 i 193 verte a.s.; zeznania A. S., k. 194 a.s.; podatkowa książka przychodów i rozchodów, k. 207-216 a.s.).

W prowadzeniu działalności gospodarczej A. S. pomagał D. K. (1), który wykonywał czynności na podstawie pisemnego upoważnienia. Do zadań wykonywanych przez D. K. (1) należało rekrutowanie zleceniobiorców, tworzenie grafików pracy czy przekazywanie danych osób zatrudnionych do firmy (...), zajmującej się realizowaniem usług księgowych dla płatnika składek. W sprawie zatrudnienia u A. S., D. G. kontaktował się z D. K. (1), który przeprowadzał proces rekrutacyjny. Ustalone było zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia przy tych samych czynnościach i na rzecz tych samych klientów, co w czasie zatrudnienia ubezpieczonego u M. S. (zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.; zeznania D. G., k. 166 - 167 i 193 verte a.s.; zeznania A. S., k. 194 a.s.).

Zleceniobiorcy zatrudnieni przez A. S., w tym ubezpieczony, kontaktowali się z D. K. (1), który zarządzał pracą kierowców i rozdzielał im pracę w terenie. Każdy ze zleceniobiorców wykonywał czynności dowozu posiłków w wyznaczonym rejonie obejmującym określone dzielnice W.. D. G., realizując umowę zlecenia na rzecz A. S., dostarczał klientom posiłki zamówione na wynos z różnych restauracji. Pracował w godzinach, w których czynne były restauracje, tj. od poniedziałku do piątku od 11:00 do 22:00, a w soboty od 11:00 do 23:00. Korzystał z aplikacji dla kierowców w celu nawiązania kontaktu z restauracjami. Zajmował się realizacją zamówień m.in. z restauracji (...), znajdującej się w W. przy ulicy (...), która czynna była w godzinach 11:00-22:00. Restauracja (...) prowadzona jest przez F. G., który współpracował z M. S., a potem A. S., zatrudniającymi kierowców w celu realizowania dostaw (pisemne oświadczenia M. M., A. K., A. S., P. K., S. K., P. M., I. V., Danili K., W. B., P. S., Inny K. i A. R., k. 4-15 a.s.; zeznania świadka M. M., k. 166 a.s.; zeznania świadka D. K. (2), k. 136 verte a.s.; zeznania świadka M. Z., k. 136-137 a.s., zeznania świadka A. R., k. 137 a.s., zeznania świadka P. K., k. 165 verte – 166 a.s., zeznania świadka A. K., 166 a.s., zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.; zeznania D. G., k. 166 - 167 i 193 verte a.s.; zeznania A. S., k. 194 a.s.; karty kierowców i wydruki zamówień klientów, k. 228 a.s.).

W celu realizowania umów przez zleceniobiorców płatnik składek zawierał umowy z każdą z restauracji. Przykładowo w dniu 1 stycznia 2020r. zawarł umowę współpracy na czas nieokreślony z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., której przedmiotem była realizacja dostaw do klientów za pośrednictwem udostępnionych kierowców (umowa współpracy z dnia 1 stycznia 2020r., k. 217-220 a.s.; zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.; zeznania A. S., k. 194 a.s.).

W imieniu A. S. D. K. (1) wypłacał D. G. umówione wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia. Następowało to w formie gotówkowej, a następnie przelewem na rachunek bankowy (dowody wypłaty i potwierdzenia przelewów, k. 24-26, 29-36 a.s. i k. 13-39 akt organu rentowego oraz zeznania świadka D. K. (1), k. 191-192 a.s.; zeznania A. S., k. 194 a.s.; zeznania D. G., k. 166 – 167 i k. 193 verte a.s.).

D. G. w okresie, kiedy pracował dla M. S., a potem A. S., leczył się z powodu nowotworu. W związku z tym w początkowym okresie rzadziej realizował czynności zlecone, dopiero od listopada 2019r. pracę wykonywał systematycznie. W trakcie pobytu w szpitalu w okresie ok. listopada – grudnia 2019r. dowiedział się, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Wobec powyższego, aby móc kontynuować leczenie, w dniu 18 grudnia 2019r. zarejestrował się w Powiatowym Urzędzie Pracy w W.. Starosta (...) decyzją z dnia 18 grudnia 2019r., Nr 843.12.2019 uznał D. G. za osobę bezrobotną, a zarazem odmówił przyznania mu prawa do zasiłku (postanowienie z dnia 17 stycznia 2020r. i decyzja z dnia 30 stycznia 2020r. oraz zeznania D. G., k. 56-57 i 166-167 a.s.).

Z uwagi na uzyskaną w szpitalu informację o braku ubezpieczenia, D. G. skontaktował się z D. K. (1). W wyniku przeprowadzonych rozmów, kiedy opuścił szpital, doszło do podpisania umowy zlecenia z (...) A. S., w której jako datę jej zawarcia i datę, od której umowa trwała, wskazano 1 lipca 2019r. Umowa została zawarta na czas nieokreślony. Strony w umowie ustaliły wynagrodzenie w wysokości 16 zł brutto za godzinę. Dodatkowo, w razie korzystania z prywatnego samochodu w celu realizowania umowy, ubezpieczonemu miał przysługiwać zwrot za paliwo na podstawie przedłożonej płatnikowi składek ewidencji przebiegu pojazdu w wysokości 0,50 zł za kilometr. Na podstawie wskazanej umowy zleceniobiorca zobowiązał się do realizacji dostaw do klienta w wyznaczonych dniach na podstawie harmonogramu pracy z placówek wskazanych przez zleceniodawcę oraz do wykonywania wszelkich dodatkowych czynności przez niego zleconych, opisanych w umowie i wskazanych podczas szkolenia (umowa zlecenia z dnia 1 lipca 2019r., k. 27-28 a.s. oraz k. 5 i 9 akt organu rentowego; zeznania D. G., k. 56-57 i 166-167 a.s.).

D. K. (3) z opóźnieniem, po zawarciu na piśmie umowy zlecenia, przesłał do biura księgowego dokumenty związane z zatrudnieniem ubezpieczonego. W związku z tym dopiero w dniu 20 grudnia 2019r. D. G., jako zleceniobiorca A. S., począwszy od dnia 1 lipca 2019r. został zgłoszony do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego (dokument ZUS ZUA, k. 67 akt organu rentowego).

W dniu 9 stycznia 2020r. na podstawie raportu ZUS U1 ustalono w Urzędzie Pracy, że D. G. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania innej pracy zarobkowej od dnia 1 lipca 2019r. W dniu 16 stycznia 2020r. ubezpieczony dostarczył do Urzędu Pracy umowę zlecenia zawartą z A. S.. W związku z tym Starosta (...) w dniu 17 stycznia 2020r. postanowił wznowić z urzędu postępowanie w sprawie zakończonej ostateczną decyzją z dnia 18 grudnia 2019r. Po zakończeniu postępowania decyzją z dnia 30 stycznia 2020r., nr: (...).01.2020, została uchylona ostateczna decyzja z dnia 18 grudnia 2019r. oraz odmówiono uznania D. G. za osobę bezrobotną z dniem 18 grudnia 2019r. (postanowienie z dnia 17 stycznia 2020r. i decyzja z dnia 30 stycznia 2020r., k. 56-57 a.s.).

W okresie od lipca 2019r. do lutego 2020r. A. S. zgłosił do ubezpieczeń społecznych: D. G. od dnia 1 lipca 2019r. do dnia 31 grudnia 2020r. oraz A. R. i M. Z. od dnia 3 lutego 2020r. (zestawienie organu rentowego z dnia 17 marca 2021r., k. 97 a.s., zeznania świadka M. Z., k. 136 verte-137 a.s., zeznania świadka A. R., k. 137 a.s.).

D. G. realizował umowę zlecenia na rzecz A. S. do dnia 14 lutego 2020r. (zeznania ubezpieczonego, k. 166-167 a.s.; zeznania świadka M. M., k. 166 a.s.; zeznania świadka D. K. (2), k. 136 verte a.s.; zeznania świadka M. Z., k. 136-137 a.s., zeznania świadka A. R., k. 137 a.s., zeznania świadka P. K., k. 165 verte – 166 a.s., zeznania świadka A. K., 166 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 8 maja 2020r. zawiadomił D. G. i A. S. o wszczęciu postępowania w sprawie podlegania przez D. G., jako zleceniobiorcę, ubezpieczeniom społecznym. Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydał w dniu 26 czerwca 2020r. decyzję numer (...), w której na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1a, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, stwierdził że D. G., jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek A. S., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 lipca 2019r. (zawiadomienia z dnia 8 maja 2020r., k. 41-43 akt organu rentowego; decyzja z dnia 26 czerwca 2020r., k. 55-59 akt organu rentowego).

Wskazany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów oraz zeznań stron i świadków: D. K. (2), M. Z., A. R., A. K., P. K., M. M., D. K. (1) i M. S..

Dowody z dokumentów zostały ocenione jako wiarygodne, gdyż korespondują ze sobą oraz z osobowymi środkami dowodowymi. Jedynym dokumentem, który budził wątpliwości była umowa zlecenia zawarta przez D. G. i A. S.. Wynika z niej, że do zawarcia umowy na piśmie doszło w dniu 1 lipca 2019r., tymczasem ubezpieczony – składając zeznania – wyjaśnił w jakich okolicznościach umowę podpisał. Wskazał, że dopiero po opuszczeniu szpitala w okresie, który trudno było ustalić, ale na pewno około listopada – grudnia 2019r., doszło do podpisania takiej umowy. Sąd zatem stosowanie do wskazanych informacji, przekazanych w zeznaniach przez ubezpieczonego, ustalił okoliczności zawarcia umowy zlecenia i faktyczną datę, w której to nastąpiło. Umowa zlecenia mimo tego nie jest dokumentem, któremu Sąd nie dał wiary z powodów, o których będzie mowa w dalszej części.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania wszystkich przesłuchanych świadków, ponieważ ich zeznania są zbieżne i korespondują ze sobą oraz z zeznaniami stron. D. K. (2), choć nie posiadała wiedzy na jakim stanowisku zatrudniony był ubezpieczony, to potwierdziła, że dostarczał klientom z różnych restauracji zamówione posiłki. Z kolei świadek M. Z., choć nie znał ubezpieczonego osobiście, to poświadczył, że ubezpieczony rozwoził posiłki w innym rejonie. Poza tym świadek ten potwierdził, że to D. K. (1) zajmował się u A. S. sprawami kadrowymi oraz przedstawił zasady pracy dostawców posiłków. W ww. zakresie jego zeznania są zbieżne z zeznaniami A. R., który również realizował dostawy posiłków do klientów, opisał zasady według których to następowało i jednocześnie potwierdził, że ubezpieczony świadczył tożsame czynności. Również świadek A. K. potwierdziła, że D. G. odbierał posiłki z restauracji, w której zatrudniona była na stanowisku kelnerki i realizował usługę dowozu ich do klientów. Podobnie zeznał świadek P. K., który pracował jako kucharz w restauracji korzystającej z usług firmy (...), zapewniającej dostawy posiłków za pośrednictwem zatrudnianych kierowców. Również świadek M. M., podobnie jak A. K. i P. K., potwierdził że D. G. dostarczał posiłki z restauracji do klientów składających zamówienia. Natomiast świadek D. K. (1) przedstawił okoliczności związane zarówno z przejęciem przez A. S. zleceniobiorców od M. S., jak również z zatrudnieniem ubezpieczonego oraz rodzajem świadczonych przez niego usług. Nie pamiętał we wskazanym zakresie wszystkich szczegółów, ale to co przedstawił potwierdzili M. S. i A. S., a także ubezpieczony. Zeznaniom M. S. Sąd dał wiarę, głównie co do okoliczności związanych z zatrudnianiem przez niego D. G., późniejszym przejęciem go przez A. S. oraz przyczynami takiego stanu rzeczy. Zeznania wskazanego świadka w ww. zakresie potwierdzili D. K. (1) i A. S..

Biorąc pod uwagę zgodne zeznania świadków co do okoliczności związanych z pracą D. G. na rzecz A. S. oraz przejścia ubezpieczonego do płatnika składek z firmy prowadzonej przez M. S., jak również fakt spójności zeznań A. S. i D. G., Sąd zeznania stron ocenił jako zasługujące na wiarę z dwoma wyjątkami. Jedyną z kwestii, która nie została szczegółowo opisana przez D. K. (1) i A. S., a którą ze szczegółami opisał ubezpieczony, była data i okoliczności podpisania umowy zlecenia. W tym zakresie D. G. wyjaśnił wszystkie szczegóły, które korespondują z podjętą przez niego decyzją o rejestracji w Urzędzie Pracy w celu uzyskania tytułu ubezpieczenia zdrowotnego w związku z odbywanym leczeniem nowotworowym. Sąd zatem właśnie na podstawie zeznań ubezpieczonego, które w ww. zakresie ocenił jako wiarygodne, ustalił wskazane okoliczności, przyjmując zarazem, że to co odnośnie powyższego zeznał płatnik składek, jest nie tyle niewiarygodne, co niewystarczające dla dokonania ustaleń faktycznych. Podobnej oceny w odniesieniu do zeznań A. S. Sąd dokonał w zakresie, w jakim A. S. wskazał, że ubezpieczony realizował na jego rzecz umowę zlecenia w okresie od lipca do grudnia 2019r. Podkreślić należy, że płatnik składek nie był pewny daty końcowej współpracy, gdyż nie wykluczył, że umowa mogła trwać dłużej. Na dłuższy czas trwania umowy wskazał tymczasem D. G., a poza tym okoliczność jego pracy jeszcze w roku 2020 potwierdził świadek M. M., pośrednio świadek P. K., a także na taką okoliczność wskazują dokumenty, które przedstawił ubezpieczony oraz potwierdzenia przelewu wynagrodzenia, realizowane przez A. S. na rzecz D. G. w styczniu, lutym i marcu 2020r. Dodatkowo, należy podkreślić, że A. S. – po złożeniu przez ubezpieczonego kart kierowców oraz wydruków zamówień na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2022r. nie wykluczył, że ubezpieczony pracował dla niego w roku 2020. Wskazywał, że nie jest pewny daty, do której współpraca trwała. Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, Sąd również i w tym przypadku nie tyle nie dał wiary płatnikowi składek, który nie był pewny, do kiedy była realizowana umowa zlecenia przez D. G., co ocenił jego zeznania we wskazanej części jako niewystarczające dla dokonania ustaleń faktycznych. Ustalenia odnośnie ww. okoliczności Sąd dokonał na podstawie innych dowodów, o których była mowa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy D. G. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w związku z zatrudnieniem na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek A. S. w okresie od dnia 1 lipca 2019r. Tytułem wstępu wskazać należy, że praca realizowana na podstawie umowy zlecenia stanowi jeden z tytułów do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym, rentowymi i wypadkowym, jak stanowi bowiem art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 1009 – dalej jako ustawa systemowa) ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo podlegają osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, jako podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie.

Jeśli chodzi zaś o samą umowę zlecenia, to art. 734 § 1 k.c. wskazuje, że poprzez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Choć treść przepisu wyraźnie wskazuje czynności prawne, to doktryna i orzecznictwo zgodnie wskazują, iż umowa zlecenia może obejmować również zlecenie na wykonywanie czynności faktycznych. Zlecenie jest umową konsensualną, a jej essentialia negotii obejmują jedynie określenie czynności, którą przyjmujący zlecenie ma wykonać. Umowa zlecenia należy do kategorii umów o świadczenie usług, a więc dotyczy wykonywania czynności mieszczących się w zakresie określonym wolą stron. Strony zawierające umowę zlecenia, stosownie do treści art. 353 ¹ k.p.c., mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wedle woli stron umowa zlecenie może dotyczyć tak pojedynczego wykonania konkretnej czynności, jak i wykonywania wielokrotnego, powtarzalnego, rozciągniętego w czasie. Odpowiedzialność osoby przyjmującego zlecenie jest rozpatrywana w zakresie jej starannego działania przy wykonywaniu przedmiotu zlecenia, co oznacza, że czynnikiem decydującym przy ocenie pracy tej osoby jest kryterium wykonywania przez nią czynności na określonym, ustalonym przez strony stosunku prawnego, poziomie. Oświadczenia woli zawarte w umowie zlecenia należy, zgodnie z treścią art. 65 § 1 k.c., tłumaczyć tak, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostały złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Należy mieć również na uwadze przepis art. 65 § 2 k.c., z którego wynika, że przy umowach, a więc i w przypadku zlecenia, należy raczej badać jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Istotne jest wreszcie i to, że dla umowy zlecenia nie została przewidziana forma szczególna. Zlecenie może zostać udzielone w dowolnej formie (art. 60 k.c.), w tym także w sposób dorozumiany.

W przedmiotowej sprawie okolicznością, którą należy omówić na wstępie jest data zawarcia umowy zlecenia. Wedle ustaleń Sądu do zawarcia takiej umowy, tylko nie od razu na piśmie, doszło w dniu 1 lipca 2019r. Od tej daty D. G. realizował na rzecz A. S. czynności, na jakie umówił się z reprezentującym zleceniodawcę D. K. (1). Ustalono, że zadaniem ubezpieczonego – tak, jak wcześniej w firmie prowadzonej przez M. S. – będzie dowóz posiłków z różnych restauracji do klientów. Takie właśnie czynności D. G. wykonywał od 1 lipca 2019r., co potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie i na co wskazują oświadczenia złożone na piśmie, a dołączone do odwołania. Organ rentowy nie wiadomo z jakich powodów oświadczeń tych nie uwzględnił. W odpowiedzi na odwołanie krótko wskazał na brak dowodów potwierdzających pracę ubezpieczonego, przy czym nie wiadomo, jakie dowody miał na myśli. Jeśli chodziło organowi rentowemu o dokumenty – wytwór pracy D. G. podczas realizacji umowy zlecenia, to faktycznie strony takich dokumentów nie przedstawiły. Trzeba jednak pamiętać, jaki był charakter prac realizowanych przez ubezpieczonego, który był dostawcą posiłków i wykonując swoją pracę nie tworzył czegoś, co byłoby namacalne i przebierało formę np. dokumentu. To nie oznacza, że w zgromadzonym materiale nie ma dowodów potwierdzających jego pracę. Takimi dowodami są właśnie oświadczenia złożone na piśmie przez wiele osób – dostawców, kelnerów czy też osoby pracujące w restauracjach na różnych innych stanowiskach, które wskazały, że D. G. wykonywał pracę jako kierowca – dostawca na rzecz A. S.. Część z tych osób, które złożyły wskazane oświadczenia, została następnie przesłuchana przez Sąd, potwierdzając to co wskazała na piśmie i prezentując różne szczegóły, czy to własnej pracy, czy pracy D. G.. Zdaniem Sądu ani wskazanych oświadczeń, ani zeznań nie można było pominąć. Są one spójne i jednoznacznie potwierdzają pracę realizowaną przez ubezpieczonego na rzecz A. S. w okresie od lipca 2019r. do lutego 2020r. Okoliczność zaś, że ubezpieczony i A. S. podpisali umowę zlecenia dopiero w czasie późniejszym, nie może zmienić oceny, co do tego, że D. G. pracował i powinien podlegać ubezpieczeniom. Wynika to z tego, że umowa zlecenia – inaczej niż umowa o pracę – może być zawarta w formie dowolnej, nawet w sposób dorozumiany. Nawet więc, jeśli strony takiej umowy nie sporządziły na piśmie, bądź sporządziły ją z opóźnieniem, to nie ma przeszkód, aby ustalić stosunek zlecenia i tak też było w przedmiotowej sprawie. Zdaniem Sądu, w okolicznościach rozpatrywanego przypadku nie wiadomo z jakich przyczyn – czy z powodu przeoczenia, czy z uwagi na zamiar płatnika składek zatrudniania D. G. bez zgłoszenia do ZUS – strony choć umówiły się na realizację od 1 lipca 2019r. umowy zlecenia, która faktycznie od tego czasu była wykonywana, nie dopełniły formalności związanej ze sporządzeniem takiej umowy na piśmie. To jednak – z powodów, o których była już mowa – nie czyni tej umowy nieważną. Ona dla swej ważności nie wymaga formy pisemnej, istotne jest zatem, że strony ustaliły warunki jej realizacji i rzeczywiście ją wykonywały – D. G. dostarczał posiłki z restauracji do klientów, a A. S. wypłacał mu za to wynagrodzenie. Potwierdzeniem tego są wskazane wcześniej dowody, a także zeznania świadka D. K. (1), zeznania stron i dowody w postaci dokumentów KW i potwierdzeń przelewów wynagrodzenia. Inną formalnością, która w przedmiotowej sprawie nie została dopełniona w czasie właściwym, z tym że już nie przez obie strony, a przez samego tylko płatnika składek, którego to obciążało, było dokonanie zgłoszenia D. G. do ZUS. Ubezpieczony, co zdaniem Sądu, jest wiarygodne, nie miał wiedzy o tym, że zgłoszony nie jest. Pozostawał w uzasadnionym przekonaniu, że podlega ubezpieczeniom, a do wniosku takiego Sąd doszedł biorąc pod uwagę, że D. G. od pewnego już czasu leczył się z powodu nowotworu. W takiej sytuacji nie mógł być zainteresowany, aby pracować bezumownie i nie podlegać ubezpieczeniom. Po jego stronie występował wyraźny interes zawarcia umowy i zgłoszenia jego osoby do ZUS, aby mógł w razie potrzeby skorzystać ze świadczeń z FUS oraz z opieki zdrowotnej. Takiej, jak się okazało, mógł być pozbawiony, kiedy znalazł się w szpitalu. Dopiero wówczas powziął wiedzę o braku rejestracji w ZUS i podjął działania związane z rejestracją w Urzędzie Pracy, by uzyskać możliwość leczenia. Potem, kontaktując się z D. K. (1), ustalił że zostanie przez płatnika składek zgłoszony do ubezpieczeń, co też stało się z datą wsteczną, a więc od dnia, w którym umowa faktycznie była realizowana. W opisanej sytuacji inna mogłaby być ocena Sądu, gdyby strony podpisały umowę zlecenia i doszło do zgłoszenia D. G. do ZUS, mimo że umowa faktycznie nie była realizowana. Wówczas argumenty ZUS o działaniu stron zmierzającym do uzyskania świadczeń z FUS byłyby zasadne. Jeśli jednak strony – choć zgłoszenie do ZUS i podpisanie umowy zlecenia było spóźnione – realizowały umowę, która stanowi tytuł do podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, to nie ma podstaw, by zaskarżoną decyzję ocenić jako zgodną z prawem.

Dodatkowym argumentem, na jaki należy zwrócić uwagę jest to, że A. S. założył działalność gospodarczą dopiero w maju 2019r., a D. G. przed zawarciem umowy zlecenia z płatnikiem składek, taką samą umowę realizował na rzecz M. S., który zgłaszał go do ubezpieczeń w okresie od 27 maja 2019r. do 29 czerwca 2019r. Ubezpieczony więc nie był osobą, która dopiero pod koniec grudnia 2019r., żeby – jak twierdzi ZUS – uzyskać świadczenia z FUS, zawarła fikcyjną umowę zlecenia. Wcześniej te same czynności, które potwierdzili świadkowie, były realizowane przez D. G. na rzecz M. S.. Potem, z racji tego, że M. S. miał problemy finansowe, które ostatecznie spowodowały ogłoszenie upadłości, A. S., który sam był jednym ze zleceniobiorców M. S., założył działalność gospodarczą i obsługiwał restauracje w zakresie dostaw posiłków, zatrudniając do realizacji tego m.in. D. G..

Powyższe, zdaniem Sądu, jednoznacznie potwierdza, że umowa zlecenia była rzeczywiście wykonywana przez D. G. od dnia 1 lipca 2019r. do dnia 14 lutego 2020r. oraz że spóźnione zgłoszenie do ZUS nie zostało dokonane w celu, jaki przypisał stronom organ rentowy. W związku z tym Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję zgodnie z żądaniem ubezpieczonego w ten sposób, że stwierdził, iż D. G., jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, u płatnika składek A. S., podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 lipca 2019r. do dnia 14 lutego 2020r.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na rzecz odwołującego D. G. kwotę 180 zł. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018r., poz. 265).

sędzia Agnieszka Stachurska