Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 13 października 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki z 18 marca 2020 r. Nr (...) (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w S. na rzecz Prezes Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 150/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 marca 2020 r. Nr (...) (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej Prezes URE), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 ze zm.) ( dalej p.e.) w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924) ( dalej Rozporządzenie) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 256) w związku z art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego orzekł, że (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. (dalej powód) w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w S. przy ul. (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e. i za to działanie na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości 38 197 zł.

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył powód, wnosząc o jej uchylenie w całości oraz zasądzenie od Prezesa URE kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonej Decyzji powód zarzucił naruszenie przepisów:

1)  art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. poprzez niezasadne zastosowanie polegające na wymierzeniu kary pieniężnej mimo braku podstawy prawnej;

2)  art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez jego niezastosowanie polegające na bezpodstawnemu przyznaniu pierwszeństwa zastosowania rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz.U. z 2015 r., poz. 1136) przed rozporządzeniem Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924);

3)  § 10 Rozporządzenia poprzez jego niezastosowanie polegające na stwierdzeniu, że postanowienia umowy wiążącej odbiorcę z operatorem systemu dystrybucyjnego nie mają zastosowania w odniesieniu do dopuszczalnych maksymalnych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, ujęte w planach ograniczeń, oraz w odniesieniu do sposobu powiadamiania odbiorców o obowiązujących stopniach zasilania;

4)  § 3 ust. 4 pkt 1 i pkt 2 lit. g Rozporządzenia poprzez nieuwzględnienie, że ograniczenie to sprowadzało zagrożenie dla środowiska oraz zagrażało bezpieczeństwu zdrowia i życia obywateli;

5)  art. 6 k.p.a. poprzez zastosowanie uznania administracyjnego nieznajdującego oparcia w ustawie, co polega na bezpodstawnym stwierdzeniu, że plany ograniczenia poboru mocy mają zastosowanie do rozporządzenia Rady Ministrów wydawanego na podstawie art. 11 ust. 7 p.e.;

6)  art. 11 ust. 3 p.e. w zw. § 8 ust. 1 Rozporządzenia poprzez niezastosowanie tych przepisów Prawa energetycznego, które zawiera enumeratywnie wymienione wytyczne w zakresie ustalania planów wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej;

7)  art. 56 ust. 6 p.e. przez wadliwą ocenę stopnia szkodliwości czynu i stopnia zawinienia powoda, co miało wpływ na wysokość orzeczonej kary.

W uzasadnieniu odwołania powód wskazał, że wbrew zapisom umowy na dostawę energii elektrycznej nie otrzymał od operatora sieci informacji o ograniczeniach oraz planu ograniczeń w poborze energii na rok 2015 r. Wprawdzie, jak zauważył, możliwość takich ograniczeń przewidywał wysłany do niego email z 7 sierpnia 2015 r., który został skierowany na ogólną skrzynkę e-mailową Spółki, bez wskazania danych odpowiedzialnego pracownika G. K., co nakazano w umowie, ale treść tego e-maila nie zapowiada konieczności wprowadzenia ograniczeń a jedynie dotyczy możliwości ich wprowadzenia, dodatkowo nie ma w nim informacji, kiedy spodziewane są takie ograniczenia. Tymczasem powód, powołując się na § 12 Rozporządzenia wywiódł, iż operator był zobowiązany do powiadomienia Spółki o planowanych ograniczeniach w poborze mocy na 2015 r.

Powód wytknął, że brak jest umocowania by ograniczenia były wprowadzane incydentalnym rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1136) skoro procedurę wprowadzania ograniczeń przewiduje rozporządzenie Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924). Taka sytuacja skutkuje w ocenie powoda naruszeniem art. 92 Konstytucji RP.

Powód zaznaczył, że analiza przesłanych odczytów poboru energii wskazuje, że Spółka nie dotrzymała warunków ograniczenia w poborze energii elektrycznej tylko w dniu 11 i 12 sierpnia 2015 r., a w dniu 10 sierpnia 2015 r. przekroczenia odnotowane zostały tylko w trzech godzinach, podczas gdy ogłoszenie o ograniczeniu w poborze mocy obowiązywało od 11 sierpnia 2015 r., tj. od daty ogłoszenia rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. Dlatego, zdaniem powoda, przekroczenia z 10 sierpnia 2015 r. nie mogą obciążać Spółki (...) wobec uchybień w przekazaniu informacji o ograniczeniach.

Ponadto powód zauważył, że od 10 sierpnia 2015 r. Spółka podjęła kroki zmierzające do ograniczenia zużycia energii elektrycznej. Dostawy kurczaków i ubój zostały przesunięte na godziny nocne, toteż w dniach 10- 12 sierpnia 2015 r. ubój rozpoczynano o godz. 23.30, kiedy temperatura powietrza spadała. Poziom przekroczeń spadł o połowę następnego dnia, tj. 11 sierpnia 2015 r., a o 2/3 12 sierpnia 2015 r. Powód podniósł przy tym, że dostawy kurcząt do uboju planowane są ze znacznym wyprzedzeniem (około 6 tygodniowym), obowiązkiem hodowcy jest dostarczenie kurcząt wygłodzonych. Cykl produkcyjny w okresie 10- 12 sierpnia 2015 r. obejmował ubój w dniu 10 sierpnia 2015 r. 76 288 sztuk, w dniu 11 sierpnia 2015 r. 84 722 sztuk i w dniu 12 sierpnia 2015 r. 101 575 sztuk żywych kurcząt.

Powód zaznaczył, że kolejnym etapem produkcji po uboju jest schłodzenie mięsa do temperatury 4 stopni Celsjusza a jakiekolwiek zachwianie chociażby jednego z elementów tego cyklu produkcyjnego zarówno przed ubojem, jak i w trakcie grozi znacznymi upadkami kur. Dodał, że przetrzymanie kur w środkach transportu w celu spowolnienia uboju doprowadziłoby, przy ówczesnych temperaturach, do uśmiercenia całych transportów zwierząt, co byłoby sprzeczne z Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania. Transportów kur nie można też było zwrócić hodowcy, ponieważ zwierzęta nie przeżyłyby ponownego transportu, a poza tym kurniki po opróżnieniu poddawane są natychmiastowej dezynfekcji.

Powód wskazał również, że odstąpienie od schłodzenia mięsa spowodowałoby jego całkowite zniszczenie, pozyskane mięso średnio w ilości 155 000 kg na dobę nadawałoby się do utylizacji. Z kolei utylizacja takiej ilości mięsa w krótkim czasie, z uwagi na temperaturę na zewnątrz, mogłaby stanowić zagrożenie epidemiologiczne i naruszenie równowagi środowiska. Tymczasem, jak podkreślił powód, stosownie do postanowień § 3 ust. 4 Rozporządzenia, ograniczeń nie stosuje się w przypadkach, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa osób oraz zagrożenie dla środowiska.

Reasumując powód zaznaczył, że Spółka bez zbędnej zwłoki przystąpiła do działań zmierzających do ograniczenia poboru energii, co skutkowało naruszeniami tylko w dniu 11 i 12 sierpnia 2015 r. Jak podniósł powód, przy zachowaniu specyfiki produkcji ograniczenia w kolejnych dniach były z całą pewnością znaczne. Pozwoliło to na zachowanie ciągłości procesu technologicznego, a także uchronić przed katastrofą związaną z koniecznością utylizacji ogromnej ilości mięsa.

Zdaniem powoda wskazane okoliczności wskazują, że zostały spełnione przesłanki do zastosowania przepisu art. 56 ust. 6a p.e. i odstąpienia od wymierzenia mu kary.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa URE kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód zawarł 29 grudnia 2009 r. z (...) S.A. w R. (poprzednio (...) S.A. w W.) umowę kompleksową nr (...) sprzedaży energii elektrycznej oraz świadczenia usług jej dystrybucji, na podstawie której dostarczana jest energia elektryczna do obiektu powoda zlokalizowanego w S. przy ul. (...) (umowa z załącznikiem i aneksami oraz porozumieniem k. 23- 35, 66- 70 akt adm.).

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 przedmiotowej umowy Sprzedawca zobowiązał się do dotrzymania standardów jakościowych takich jak informowanie Klienta o terminach i czasie planowanych przerw i ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej z co najmniej 5- dniowym wyprzedzeniem, umożliwiającym przygotowanie się Klienta do przerw lub ograniczeń, w formie:

a)  ogłoszeń prasowych, komunikatów radiowych, telewizyjnych lub w inny zwyczajowo przyjęty na danym terenie sposób, w przypadku gdy Klient zasilany jest z sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV,

b)  indywidualnych zawiadomień pisemnych, telefonicznych lub za pomocą innego środka telekomunikacji, w przypadku gdy Klient zasilany jest z sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV.

Jednocześnie zgodnie z treścią § 8 ust. 4 ww. umowy sprawy związane z planowanymi przerwami albo ograniczeniami w dostarczaniu energii elektrycznej oraz związane z eksploatacją sieci i prowadzeniem ruchu miały być uzgadniane między operatorem sieci dystrybucyjnej (...) a Klientem reprezentowanym przez mistrza elektryka G. K..

Z kolei w § 4 ust. 1 pkt 11 umowy Klient zobowiązał się do zastosowania się do ograniczeń w dostawie energii elektrycznej określonych w Załączniku nr 1 zgodnie z wydanymi do ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne przepisami wykonawczymi. W § 2 ust. 10 Załącznika nr 1 do umowy określono zaś plan ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, w którym wskazano dopuszczalny pobór mocy elektrycznej według stopni zasilania. W planie tym ustalono moc umowną w 11 stopniu zasilania na poziomie 1750 kW oraz moc bezpieczną w 20 stopniu zasilania na poziomie 400 kW.

Co najmniej od kwietnia 2014 r. uległa podwyższeniu moc umowna dla obiektu powoda do poziomu 2150 kW (faktury VAT k. 71- 72 akt adm., pismo k. 65 akt adm.).

Pismem z 27 lipca 2014 r., wysłanym listem zwykłym, (...) S.A., działając jako operator systemu dystrybucyjnego przesłał powodowi aktualny plan wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej (plan k. 73 akt adm., pismo k. 65 akt adm.). W planie tym oznaczono moc umowną w 11 stopniu zasilania na poziomie 1,95 MW (1950 kW) oraz podano moc bezpieczną w wysokości 0,40 MW (400 kW).

W sierpniu 2015 r. powód miał określoną moc umowną na poziomie 2150 kW (pismo k. 65 akt adm., faktura k. 72 akt adm.).

Pismem z 7 sierpnia 2015 r., wysłanym na ogólną pocztę elektroniczną Spółki (...), (...) S.A. poinformował powoda o możliwości wprowadzenia od 10 sierpnia 2015 r. ograniczeń w poborze energii elektrycznej przez Operatora Systemu Przesyłowego ( (...) S.A.) (pismo powoda k. 9- 10 akt adm., pismo (...) k. 22 akt adm.).

(...) S.A. (dalej (...) S.A.” albo (...)) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskim poziomem wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e. wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e., od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Tego samego dnia o godzinie 7:55 i 19:55 pojawiły się komunikaty w Programie (...) informujące o wprowadzonych ograniczeniach (okoliczność niesporna).

Jednocześnie, 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A., działając na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., powiadomiły Ministra Gospodarki i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) S.A. w L. (dalej: (...)), do której sieci obiekt powoda zlokalizowany w S. przy ul. (...) jest przyłączony pismem z 10 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do ww. obiektu (k. 3- 4 akt adm.).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął uzasadnione podejrzenie, że powód, we wskazanych przez (...) obiektach, nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Mając na względzie powyższe, pismem z 6 grudnia 2018 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej, wzywając go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. Ponadto Prezes URE wezwał powoda do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji, otrzymanych przez Prezesa URE od (...), wskazujących na stopień niedostosowania się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz wezwał powoda do przedstawienia jeszcze innych informacji i dokumentów (zawiadomienie k. 1- 4 akt adm., z.p.o. k. 8 akt adm.).

W piśmie z 7 lutego 2019 r. powód przedstawił swoje stanowisko w niniejszej sprawie (pismo z załącznikami k. 9- 35 akt adm.). Przy kolejnym piśmie z 30 kwietnia 2019 r. nadesłał kopię rachunku zysków i strat ze sprawozdania finansowego za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2018 r. (pismo z załącznikami k. 37- 40 akt adm.), zaś przy piśmie z 7 lutego 2020 r. nadesłał sprawozdanie F-01 określające wysokość uzyskanych przychodów za rok 2019 (pismo z załącznikami k. 57- 63 akt adm.).

Na wezwanie Prezesa URE (pismo k. 43 akt adm.) odpowiedział (...) w piśmie z 13 lutego 2020 r. (pismo z załącznikami k. 65- 73 akt adm.).

Pismem z 24 lutego 2020 r. zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym, a także o możliwości złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego (zawiadomienie k. 74 akt adm., z.p.o. k. 75 akt adm.).

18 marca 2020 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję.

Powód uzyskał w 2019 r. przychód z prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości(...) tys. zł (k. 60- 63 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem tej Decyzji, czy jej zmianą.

Stosownie do § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924) powód jest podmiotem zobowiązanym do stosowania się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, bowiem moc umowna w odniesieniu do obiektu powoda zlokalizowanego w S. przy ul. (...) określona została w umowie kompleksowej na poziomie 1750 kW, a następnie podwyższona do 2150 kW, a zatem ustalona powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 Rozporządzenia wielkości 300 kW, która stanowi wyznacznik mocy umownej od jakiej odbiorcy podlegają ograniczeniom. Te, jak i inne zasady wprowadzania ograniczeń zostały uregulowane w powołanym Rozporządzeniu wobec stosownej delegacji zawartej w art. 11 ust. 6 p.e. Z kolei same ograniczenia wprowadzono w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz.U. z 2015 r., poz. 1136) po myśli art. 11 ust. 7 p.e., który zakłada wydanie rozporządzenia przez Radę Ministrów odnośnie realnego wprowadzenia ograniczeń i ich zakresu w razie podjęcia decyzji w tym względzie. Wymienione rozporządzenia nie są zatem konkurencyjne a Rada Ministrów, wydając je działała na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie, zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej unormowano, że operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego oraz operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych realizują ograniczenia, o których mowa w § 1, zgodnie z planami ograniczeń, o których mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. Nr 133, poz. 924). Zupełnie nietrafiony jest zatem zarzut powoda o bezpodstawnym twierdzeniu, że plany ograniczania poboru mają zastosowanie do ww. Rozporządzenia wydawanego na podstawie art. 11 ust. 7 p.e. W wymienionym § 8 ust. 1 Rozporządzenia ustanowiono zaś, że operatorzy oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło opracowują plany wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz w dostarczaniu ciepła, zwane dalej „planami ograniczeń”, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 11 ust. 3 ustawy, czyli prawideł, że ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła polegają na:

1) ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej;

2) zmniejszeniu lub przerwaniu dostaw ciepła.

Dla powoda opracowano zatem również odpowiedni plan określający dopuszczalny pobór mocy energii elektrycznej, który (...) przesłał mu w piśmie z 27 lipca 2014 r. Był to plan aktualny, porównując go z planem ograniczeń zawartym w umowie kompleksowej, oparty na wyższej mocy w 11 stopniu zasilania na poziomie 1950 kW, gdyż w umowie przyznano mu maksymalny pobór w 11 stopniu na poziomie 1750 kW. Mimo więc tego, że powód zaprzeczył w odwołaniu, aby go otrzymał, a w zgromadzonym materiale brak jest dowodu jego doręczenia, to należało kierować się treścią nowego planu jako, że (...) dopuścił w nim wyższe dopuszczalne wielkości poboru mocy elektrycznej, co jest korzystniejsze dla powoda. Jednocześnie Sąd, a wcześniej Prezes URE, wziął pod uwagę, że w 11 stopniu zasilania, w czasie wprowadzonych ograniczeń, moc umowna przydzielona powodowi faktycznie wynosiła 2150 kW, co potwierdzają faktury VAT wystawione dla powoda, toteż ostatecznie organ zasadnie przyjął, że w tym stopniu powód mógł pobierać energię do 2150 kW będąc przeświadczonym, że działa zgodnie z ustaleniami poczynionymi ze Sprzedawcą.

Na podstawie art. 11 ust. 4 i 5 pkt 1 p.e. Prezes URE był natomiast uprawniony do kontroli stosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń.

W przypadku niedostosowania się do ograniczeń wprowadzonych w dniach 10- 31 sierpnia 2015 r. zastosowanie powinien znaleźć art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W rozpoznawanej sprawie Prezes URE zarzucił powodowi niepodporządkowanie się ograniczeniom wprowadzonym na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e.

Stosownie do treści tego ostatniego przepisu „W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.”

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. W razie wystąpienia takiej sytuacji Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła (art. 11 ust. 7 p.e.).

Zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej może powstać w szczególności w następstwie:

1) działań wynikających z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego;

2) katastrofy naturalnej albo bezpośredniego zagrożenia wystąpienia awarii technicznej w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.);

3) wprowadzenia embarga, blokady, ograniczenia lub braku dostaw paliw lub energii elektrycznej z innego kraju na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub zakłóceń w funkcjonowaniu systemów elektroenergetycznych połączonych z krajowym systemem elektroenergetycznym;

4) strajku lub niepokojów społecznych;

5) obniżenia dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, o których mowa w art. 9g ust. 4 pkt 9, lub braku możliwości ich wykorzystania (art. 11c ust. 1 p.e.).

W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin (art. 11c ust. 2 p.e.).

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 (art. 11c ust. 3 p.e.).

Reasumując, w razie powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

a)  po pierwsze, może wprowadzić ograniczenia w dostarczeniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jej części do czasu wejścia Rozporządzenia, o którym mowa w art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin;

b)  po drugie, niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie rozporządzenia.

W rozpoznawanej sprawie (...) skorzystały z obu uprawnień, tj. w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. wprowadziły ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz powiadomiły Ministra Gospodarki o konieczności wprowadzenia ograniczeń na dłuższy okres. Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Okoliczność, iż doprecyzowanie okresu na jaki OSP może wprowadzić przedmiotowe ograniczenia znajduje się w treści art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., nie oznacza, że nie zostały one wprowadzone na podstawie art. 11d ust. 3 p.e. Treść przedmiotowych regulacji prawnych, tj. art. 11 c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 d ust. 3 p.e. pozostaje w ścisłym związku, albowiem dopiero łączna ich treść określająca podstawę do wprowadzenia ograniczenia przez OSP w okresie występowania zagrożenia, tj. art. 11 d ust. 3 p.e. oraz możliwy okres, czemu służy art. 11c ust. 2 pkt 2, którego stosowanie jest możliwe już w sytuacji powstania zagrożenia, umożliwia skuteczne wprowadzenie przedmiotowego ograniczenia przez OSP, tj. w ściśle ograniczonym czasie i na ściśle określonym terytorium.

Jednocześnie w tym miejscu podkreślenia wymaga, że nie ma znaczenia, iż w art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e. jest mowa o wprowadzeniu ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii a w art. 11 d ust. 3 p.e. o wprowadzeniu ograniczeń w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii, ponieważ wdrożenie ograniczeń w przesyłaniu lub dystrybucji energii normowane jest z punktu widzenia operatora, podczas gdy ograniczenia te w istocie przekładają się na ograniczenia w dostarczaniu energii implikujące ograniczenia w poborze tej energii, wywołujące skutki dla odbiorcy. Tym samym należało uznać, że w danym zakresie ustawodawca posłużył się różnymi opisami z perspektywy dwóch różnych stron- operatora i odbiorcy.

Ostatecznie za taką konkluzją przemawia uregulowanie z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., iż karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Oznacza ono bowiem, że m.in. na mocy art. 11 d ust. 3 p.e. traktującym dosłownie o wprowadzaniu ograniczeń w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii w rzeczywistości wprowadzane są ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii.

Podobnie, w ocenie Sądu, rozróżnienie w przepisie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., iż to operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin, podczas gdy w przepisie art. 11d ust. 3 p.e. jest mowa, iż w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej to operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia, nie świadczy, że zakres pojęciowy „operatorów” oznaczonych w obydwóch przepisach jest całkiem odmienny, a przez to chodzi tu o zupełnie innych operatorów. Operator systemu elektroenergetycznego jest bowiem pojęciem ogólnym, zbiorczym w stosunku do wyodrębnionych w ustawie operatorów systemów przesyłowych (art. 3 pkt 24 p.e.), operatorów systemów dystrybucyjnych (art. 3 pkt 25 p.e.), operatorów systemów połączonych (art. 3 pkt 28 p.e.), stąd operator systemu przesyłowego, czyli (...) S.A. jest również operatorem systemu elektroenergetycznego.

W świetle powyższego OSP, w myśl powyższych regulacji prawnych, posiadał kompetencję do wprowadzenia przedmiotowych ograniczeń w poborze energii w myśl art. 11d ust. 3 p.e., zaś okres i zakres terytorialny ich obowiązywania, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. wprowadzono od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. z informacją o zgłoszonej konieczności wprowadzenia dalszych ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7 p.e. Jak już bowiem wskazano, OSP mógł wprowadzić przedmiotowe ograniczenia do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Wskazać przy tym należy, iż jedynie realizacja działań z zachowaniem przedstawionej wyżej kolejności umożliwiała uzyskanie podstawowego celu powołanej ustawy, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju.

Zatem przepis art. 11d ust. 3 p.e. stanowi samoistną materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a niezastosowanie się do nich przez podmioty do tego zobowiązane jest sankcjonowane karą pieniężną określoną w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. Tym samym przekroczenie poboru energii nie tylko w dniach od 12 do 31 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów w kwestii ograniczeń, ale również w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez OSP na mocy art. 11d ust. 3 p.e., jest zagrożone karą pieniężną z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przy czym skoro to operatorzy systemu elektroenergetycznego wprowadzają ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na zasadzie art. 11d ust. 3 p.e. stosowanie się do ograniczeń w poborze energii obciąża odbiorców tej energii, którzy podlegają karze w razie naruszenia ustalonych przez operatorów ograniczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Przepis ten nie zawęża kręgu podmiotów podlegających karze, tak więc obejmuje on wszystkie podmioty niestosujące się do ograniczeń w poborze, a tym samym wszystkich odbiorców energii. W tym miejscu trzeba podkreślić, że powyższy pogląd jest w pełni akceptowany również przez Sąd Apelacyjny w Warszawie (zobacz wyroki w sprawach VII AGa 351/19, VII AGa 320/19 i VII AGa 616/19).

Z materiału dowodowego wynika natomiast, że powód nie dostosował się do ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w dniach 10- 31 sierpnia 2015 r. w ramach obiektu zlokalizowanego w S. przy ul. (...).

Podkreślenia wymaga, iż niedostosowanie się przez powoda do ograniczeń wystąpiło mimo, że komunikaty na temat wprowadzenia ograniczeń ogłoszone zostały w radiu- począwszy od 10 sierpnia 2015 r., o godzinie 7:55 i 19:55 w programie (...). Natomiast komunikaty przekazywane drogą radiową były dla powoda wiążące. Wynika to z § 12 ust. 2 Rozporządzenia ustanawiającego generalny sposób powiadomienia o obostrzeniach drogą radiową w komunikatach energetycznych właśnie w programie (...)o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)} oraz z § 12 ust. 1 Rozporządzenia, który zakłada, że ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania. Wobec zatem uregulowania danego sposobu przekazywania informacji o ograniczeniach w ramach Rozporządzenia i możliwości wysłuchania komunikatów powód nie ma racji twierdząc, że nie został powiadomiony o obostrzeniach. Z uwagi na wyemitowanie powiadomień drogą radiową zgodnie z § 12 Rozporządzenia przed wprowadzeniem obostrzeń, powód powinien podporządkować się nakazom zawartym w rzeczonych komunikatach, niezależnie od tego z jak długim wyprzedzeniem się pojawiły, czego nie uczynił.

Niepodporządkowanie przez powoda nakazom ograniczenia poboru energii określonym w komunikatach radiowych należy zatem uznać za naruszenie prawa.

Sąd zważył ponadto, że jak wynika z § 12 ust. 3 Rozporządzenia dodatkowe powiadomienia, przekazywane inną drogą niż radiowa, stosuje się w przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają wówczas odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Przy czym tylko indywidualne powiadomienia, o których wyżej mowa są obowiązujące w pierwszej kolejności w stosunku do komunikatów radiowych, a zatem nadrzędne, o czym stanowi § 12 ust. 4 Rozporządzenia.

Tymczasem powodowi nie komunikowano dedykowanych, indywidualnych obostrzeń a zatem wystarczającym było poinformowanie go drogą radiową, dlatego już tylko po nadaniu komunikatów radiowych powód powinien podporządkować się narzuconym restrykcjom.

Decydujące znaczenie mają bowiem w tym względzie przepisy powszechnie obowiązującego prawa a nie postanowienia umowy kompleksowej zawartej przez powoda ze Sprzedawcą energii elektrycznej. Dlatego pomimo, że powód ustalił odrębnie w umowie ze Sprzedawcą, iż ten będzie go informował z co najmniej 5- dniowym wyprzedzeniem o terminach i czasie planowanych przerw i ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej, nawet niewypełnienie tego zobowiązania nie zwalnia powoda od podporządkowania się w pierwszej kolejności obowiązującemu prawu. Abstrahując przy tym od tego, czy ograniczenie w poborze energii od dnia 10 sierpnia 2015 r. było „planowane” i w związku z tym, czy rzeczywiście na Sprzedawcy taki obowiązek informacyjny w danym kształcie ciążył, należy z drugiej strony podkreślić, iż powód jednocześnie zobowiązał się w tej samej umowie do zastosowania się do ograniczeń w dostawie energii elektrycznej określonych w Załączniku nr 1, zgodnie z wydanymi do ustawy Prawo energetyczne przepisami wykonawczymi. Tym samym fakt otrzymania przez powoda pisma z 7 sierpnia 2015 r. dotyczącego możliwości wprowadzenia ograniczeń sytuował go w korzystnej sytuacji, bowiem uzyskał wiadomość o istniejącym ryzyku, toteż powinien wzmóc czujność, nasłuchiwać komunikatów radiowych i aktywować zabezpieczenia na wypadek realnego wdrożenia ograniczeń.

Sąd nie uznał zarzutu powoda co do naruszenia § 10 Rozporządzenia, ponieważ stanowi on, że dopuszczalne maksymalne ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, a także w dostarczaniu ciepła, ujęte w planach ograniczeń, oraz sposób powiadamiania odbiorców o obowiązujących stopniach zasilania, stosownie do § 12 ust. 3, uwzględnia się w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy. W § 12 ust. 3 Rozporządzenia jest zaś mowa, jak już wcześniej wspomniano, o sposobie powiadomienia odbiorców o indywidualnych obostrzeniach w umowach, a powodowi nie zaordynowano indywidualnych obostrzeń, odmiennych od ogłoszonych w komunikatach radiowych. Powód nie może więc skutecznie powoływać się na braki umowy w zakresie określenia sposobu powiadomienia o obostrzeniach, a w dalszej kolejności na braki powiadomienia na podstawie umowy. Jeśli chodzi natomiast o dopuszczalne maksymalne ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej to zostały one uwzględnione w treści umowy kompleksowej, w Załączniku nr 1.

Niedziałanie zatem zgodnie z wytycznymi radiowymi stanowi więc przesłankę do nałożenia na powoda przez Prezesa URE- jako organ wymieniony w art. 56 ust. 2 p.e.- kary pieniężnej, ponieważ odpowiedzialność na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. ma charakter obiektywny, niezależny od winy.

Przechodząc do wymiaru kary Sąd zważył, iż stosownie do przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt m.in. 3a, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z ust. 6, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto, według ust. 6a Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w świetle art. 115 § 2 k.k., wobec braku definicji legalnej tego pojęcia w Prawie energetycznym, Sąd musiał wziąć pod uwagę, że powód przekraczał granice dopuszczalnego poboru energii w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r., tak więc podczas 3 dni trwających ograniczeń kiedy zaordynowano największe ograniczenia, w tym 20 i 19 stopień zasilania i wtedy właśnie doszło u powoda do największych przekroczeń. Przy czym 10 sierpnia 2015 r., wbrew twierdzeniom powoda, przekroczenia wystąpiły w ciągu 11 godzin, od godziny 11 do 22, a nie tylko w ciągu 3 godzin. W 3 godzinach odnotowano natomiast przekroczenia w dniu 12 sierpnia 2015 r. a w 5 godzinach w dniu 11 sierpnia 2015 r. Wartość przekroczenia przez odbiorcę dopuszczalnego poboru mocy w dniu 10 sierpnia 2015 r. wyniosła łącznie 7,433425 MW a 11 sierpnia 2015 r. wyniosła łącznie 3,265925 MW, z kolei w dniu 12 sierpnia 2015 r. wyniosła łącznie 2,033050 MW. W sumie powód przekroczył 12,7324 MW. Zakres tego przekroczenia jest więc znaczny.

Powód nie stosując się do ograniczeń wprowadzonych ze względu na wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e., dokonując w okresie trudnych warunków zewnętrznych- niskiego stanu wód i upałów mających przełożenie na to bezpieczeństwo- przekroczenia poboru energii w powyższym zakresie, w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Pomimo bowiem, że krajowy system elektroenergetyczny ( (...)) funkcjonował dalej skutkiem działania powoda mogło być wystąpienie rzeczywistego zagrożenia w pracy całego (...).

Zagrożenie dla pracy (...) jest potęgowane jeśli również inni odbiorcy nie stosują się do ustalonych ograniczeń w poborze energii, dlatego tak ważne jest podporządkowanie poszczególnych odbiorców wprowadzonym restrykcjom. Nie można zatem nie rozpatrywać naruszenia powoda w kontekście niebezpieczeństwa jakie niesie choćby jednostkowe nieznaczne przekroczenie poboru energii przyczyniające się do ogólnego wzrostu przekroczeń wpływających na pracę (...). Wobec więc tego, że nawet nominalnie niewysokie przekroczenie przekłada się na ryzyko doprowadzenia do zakłócenia tak istotnego dla całego kraju systemu, należało uznać, że przekroczenia jakich dopuścił się powód nie były znikomo szkodliwe, ich stopień szkodliwości jest znaczny.

Powyższe nie oznacza odpowiedzialności zbiorowej, ponieważ powód odpowiada tylko za przekroczenia, których dopuścił się indywidualnie. Jedynie waga tych przekroczeń jest potęgowana w perspektywie skutków jakie mogą wystąpić w (...) stanowiącym niejako „system naczyń połączonych”, przez co może dojść do tzw. blackout-u, czyli awarii i kompletnego odcięcia energii mającego daleko idące konsekwencje. Implikacje te jednak nie wystąpiły, dlatego nie doszło ostatecznie do wyrządzenia szkód. Tym niemniej waga naruszonego przez powoda obowiązku jest niezwykle duża, ponieważ od jego spełnienia zależało bezpieczeństwo pracy (...), a przez to bezpieczeństwo energetyczne kraju mające przełożenie na gwarancję dostaw energii do wszystkich odbiorców.

Z powyższych względów Sąd uznał, że stopień szkodliwości czynu nie jest znikomo szkodliwy a wręcz jest znaczny, toteż nie było możliwe odstąpienie od nałożenia na powoda kary na podstawie przepisu art. 56 ust. 6a p.e., zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

W kwestii zawinienia trzeba natomiast podnieść, iż profil działalności powoda, który zajmuje się ubojem, a następnie produkcją wyrobów z mięsa drobiowego, co wymaga zapewnienia odpowiedniej temperatury, nie wyklucza konieczności podporządkowania się wprowadzanym ograniczeniom poboru energii. Powód nie jest bowiem podmiotem chronionym przed wprowadzanymi ograniczeniami, jak choćby szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia). Podkreślenia zatem wymaga, iż powód będąc zobowiązanym do stosowania się do ograniczeń nie podjął skutecznych działań ostrożnościowo- prewencyjnych, ponieważ nie ustalił na przyszłość postępowania, które pozwoliłoby na wdrożenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii adekwatnie do zaordynowanych stopni zasilania.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że powód w umowie zgodził się, iż moc bezpieczna w 20 stopniu zasilania dla jego obiektu w S. przy ul. (...) wynosi 400 kW. Zgodnie zaś z treścią § 9 pkt 3 Rozporządzenia 20 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości ustalonego minimum, niepowodującego zagrożeń i zakłóceń, o których mowa w § 3 ust. 4. W myśl zaś tego ostatniego przepisu ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub dostarczaniu ciepła nie mogą powodować:

1) zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;

2) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

a) bezpieczeństwa lub obronności państwa określonych w przepisach odrębnych,

b) opieki zdrowotnej,

c) telekomunikacji,

d) edukacji,

e) wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

f) wytwarzania i dostarczania energii elektrycznej oraz ciepła do odbiorców,

g) ochrony środowiska.

Powód ustalając więc oznaczoną moc bezpieczną zadeklarował, że jest ona wystarczająca aby nie powodować powyższych zakłóceń. Jednak dopiero po fakcie niedostosowania się do ograniczeń, w tym w 20 stopniu zasilania, powód twierdzi, że gdyby się do nich zastosował musiałby przetrzymać kury wiezione na ubój w środkach transportu, co spowodowałoby uśmiercenie w tych warunkach całych transportów zwierząt, ewentualnie odstąpić od kolejnych etapów produkcji, tj. odpowiedniego schłodzenia mięsa, co z kolei skutkowałoby koniecznością jego utylizacji, która w warunkach wysokiej temperatury stanowiłaby zagrożenie dla środowiska oraz epidemiologiczne. Z przedstawionych przez powoda konsekwencji nie wynika więc, aby ograniczenie poboru energii miało zakłócić funkcjonowanie obiektu przeznaczonego do wykonywania zadań z zakresu ochrony środowiska, o czym jest mowa w Rozporządzeniu. Ponadto powód nie udowodnił, aby ograniczenie dostaw energii miało bezpośrednio wywołać zagrożenie bezpieczeństwa osób.

Sąd uznał, iż powyższe twierdzenia powoda świadczą, że pomimo rodzaju prowadzonej działalności powód nie zadbał o ustalenie odpowiedniej mocy bezpiecznej dla swojego zakładu. W ocenie Sądu świadczy to o braku należytej staranności powoda, który z uwagi na potrzebę zachowania ciągłości odbioru dostaw kurcząt do uboju oraz właściwych warunków przechowywania sprzedawanego mięsa powinien wykazać się dużą zapobiegliwością. Powód jako profesjonalista powinien zabezpieczyć się na wypadek nagłego wstrzymania, ograniczenia dostaw energii elektrycznej, czego nie uczynił. Co więcej, jak wynika z danych liczbowych i tez podanych przez powoda w odwołaniu, prowadzony przez powoda ubój zwiększał się od dnia 10 do 12 sierpnia 2015 r. Jak podał powód pozwoliło to na zachowanie ciągłości procesu technologicznego oraz pozwoliło uchronić przed katastrofą związaną z koniecznością utylizacji ogromnej ilości mięsa, co wskazuje, że powód dążył do utrzymania produkcji. Z kolei kontynuowanie działalności w normalnym zakresie nieadekwatnie do nałożonych ograniczeń poboru energii implikowało narażenie się na odpowiedzialność ustawową.

Jeśli chodzi o dotychczasowe zachowanie podmiotu Sąd przyjął, iż brak jest danych na temat wcześniejszych naruszeń prawa energetycznego przez powoda i jego karalności w tym zakresie.

Mając na uwadze limit kary określony treścią art. 56 ust. 3 p.e. Sąd uznał więc, że kara w wysokości 38 197 zł będzie adekwatna do wysokości przekroczenia. Wysokość kary pieniężnej stanowi bowiem iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej MW w poszczególnych godzinach doby (12,7324 MW x 3 000 zł). Wartość mnożnika wynika z tego, iż pozwany wziął pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1 500 zł (odnotowanej 7 stycznia 2016 r.), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10- 31 sierpnia 2015 roku i dodatkowo podwoił ją z tytułu sankcji. Przyjęcie tej ceny, jako najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej, a następnie jej podwojenie znajduje zdaniem Sądu uzasadnienie w fakcie, że tak ustalona wartość ma być dla przedsiębiorcy sankcją i stanowić ma dla niego odczuwalną dolegliwość. Podstawa wymierzenia kary została zaś zawężona wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie powoda do ograniczeń i do stopnia w jakim to niedostosowanie miało miejsce.

W ocenie Sądu zastosowany algorytm jest dopasowany, ponieważ nie tylko prowadzi do ustalenia kary proporcjonalnej do zakresu naruszenia, ale jednocześnie wobec jego wykorzystywania do obliczania kary w każdym przypadku naruszania przez odbiorców ograniczeń w poborze energii służy przejrzystości i zapobiega dysproporcjom.

Zdaniem Sądu wymierzona kara nie jest nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm. Kara ta nie wpłynie ponadto na pogorszenie kondycji finansowej powoda oraz jego płynności finansowej i pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez powoda w poprzednim roku podatkowym (2019 r.) przychodu wynoszącego (...) tys. zł.

W ocenie Sądu kara ustalona w tych granicach spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008 r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości 38 197 zł, adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia będzie na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje- represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

(...)

(...)