Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 22 lutego 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania W. P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 19 kwietnia 2019 r. Nr (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od W. P. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmE 238/19

UZASADNIENIE

WYROKU Z 22 LUTEGO 2021 R.

Decyzją z 19 kwietnia 2019 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 56 ust. 2, ust. 3 i 6 oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r. poz. 755 z późn. zm.) w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy – P. W. P. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) w miejscowości N. (NIP: (...)) w związku z ujawnieniem, w prowadzonej koncesjonowanej działalności gospodarczej, nieprawidłowości polegających na naruszeniu warunków koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 16 lutego 2015 r. nr (...)/AGo z późn. zm.) poprzez:

- prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 667), poprzez eksploatowanie posadowionego na stacji paliwa w N. przy ul. (...) zbiornika magazynowanego na gaz płynny propan – butan o numerze fabrycznym: (...) i numerze ewidencyjnym (...) (w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r.) bez uzyskania decyzji Urzędu Dozoru Technicznego zezwalające na jego eksploatację;

- prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej na stacji paliw zlokalizowanej w N. przy ul. (...), bez posiadania w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. pozwolenia wodnoprawnego wymaganego przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469 z późn. zm.) – obecnie ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268 z późn. zm.);

- prowadzenie koncesjonowanej działalność gospodarczej przy wykorzystaniu instalacji parowej zainstalowanej na cysternie o numerze ewidencyjnym VIN (...) nie poddanej w okresie od dnia 1 lutego 2018 r. do dnia 8 lutego 2018 r. aktualnej kontroli metrologicznej czyli niezgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2019 r. poz. 541),

- prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej niezgodnie z brzmieniem pkt 1. „Przedmiot i zakres działalności” określonym w decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w sprawie udzielenia Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi poprzez jej prowadzenie (w okresie od 2 lutego 2016 r. do 22 kwietnia 2018 r. przy użyciu środka transportu do przewozu paliw ciekłych tj. cysterny o numerze ewidencyjnym VIN (...) nie objętej zakresem koncesji,

orzekł, że Przedsiębiorca naruszył:

1. warunek 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją Prezesa URE z 16 lutego 2015 r. nr (...)/AGo z późn. zm. poprzez eksploatowanie w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r. na stacji paliw płynnych zlokalizowanej w N. przy ul. (...) zbiornika magazynowanego na gaz płynny propan-butan o numerze fabrycznym (...) i numerze ewidencyjnym (...) bez posiadania ważnej decyzji Urzędu Dozoru Technicznego w sprawie dopuszczenia tego zbiornika do eksploatacji,

2. warunek 2.1.3. ww. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, poprzez prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej na stacji paliw zlokalizowanej w N. przy ul. (...) bez posiadania w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z terenu stacji do ziemi, wymaganego przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne – obecnie ustawa z 20 lipca 2017 r. – prawo wodne.

3. warunek 2.2.4. ww. koncesji na obrót paliwami ciekłymi (w brzmieniu nadanym decyzją z 22 maja 2015 r. w sprawie zmiany koncesji nr (...)/EBo poprzez użytkowanie w okresie od 1 lutego 2018 r. do 8 lutego 2018 r. instalacji pomiarowej do paliw ciekłych o numerze fabrycznym (...)- (...) zainstalowanej na eksploatowanej cysternie o numerze ewidencyjnym VIN (...) bez wymaganego prawem dowodu prawnej kontroli metrologicznej (brak świadectwa legalizacji),

4. warunki posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi poprzez prowadzenie w okresie od 2 lutego 2016 r. do 22 kwietnia 2018 r. koncesjonowanej działalności gospodarczej niezgodnie z treścią pkt 1. „Przedmiot i zakres działalności” określonego w decyzji Prezesa URE z 22 maja 2015 r. nr (...)/EBo w sprawie zmiany udzielonej koncesji, z wykorzystaniem środka transportu do przewozu paliw ciekłych, tj. cysterny o numerze ewidencyjnym VIN (...) nie objętej zakresem koncesji.

Wobec stwierdzonych nieprawidłowości, Prezes URE wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną:

1.  W wysokości 3 000 zł za działanie opisane w pkt 1, co stanowi(...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2018 r.

2.  W wysokości 5 500 zł za działanie opisane w pkt 2, co stanowi(...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2018 r.

3.  W wysokości 500 zł za działanie opisane w pkt 3, co stanowi (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2018 r.

4.  W wysokości 26 500 zł za działanie opisane w pkt 4, co stanowi (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2018 r.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła strona powodowa, zaskarżając ją w całości.

Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

I.  naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dn. 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne poprzez jego zastosowanie i wymierzenie skarżącemu kary pieniężnej w związku ze stwierdzonym:

i)  Naruszeniem warunku 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją prezesa URE z 16 lutego 2015 r. nr (...) poprzez eksploatowanie w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r. na stacji paliw płynnych w N. przy ul. (...) zbiornika magazynowego na gaz płynny propan-butan o nr fabrycznym (...) i nr ewidencyjnym (...) bez posiadania ważnej decyzji UDT w sprawie dopuszczenia tego zbiornika do eksploatacji w sytuacji gdy obowiązek poddawania dozorowi technicznemu urządzeń technicznych w toku ich eksploatacji nakłada art. 5 i inne ustawy z dn. 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, natomiast naruszenie obowiązku dopuszczenia do eksploatacji zbiornika magazynowego bez wymaganego dopuszczenia do eksploatacji stanowi zdarzenie objęte sankcją prawnokarną przewidzianą w art. 63 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, a zatem w wyniku nałożenia kary pieniężnej dojdzie do sytuacji wielokrotnego ukarania za naruszenie określonego obowiązku,

ii)  Naruszeniem warunku 2.1.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi poprzez prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej na stacji paliw zlokalizowanej w N. przy ul. (...) bez posiadania w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z terenu stacji do ziemi bez wymaganego przepisami ustawy z dn. 18 lipca 2001 r. Prawo wodne – obecnie ustawa z dn. 20 lipca 2017 r. w sytuacji gdy obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzenie do ziemi wód opadowych i roztopowych został uregulowany treścią art. 122 i in. Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo wodne, natomiast sankcje prawne za naruszenie obowiązku posiadania pozwolenia wodnoprawnego zostały przewidziane przepisami art. 351 ust. 1 i art. 292 pkt 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska a zatem w wyniku nałożenia kary pieniężnej dojdzie do sytuacji wielokrotnego ukarania za naruszenie określonego obowiązku,

(...))  Naruszeniem warunku 2.2.4. koncesji na obrót paliwami ciekłymi poprzez użytkowanie w okresie o 1 lutego 2018 r. do 8 lutego 2018 r. instalacji pomiarowej dla paliw ciekłych o nr fabrycznym (...)- (...) zainstalowanej na eksploatowanej cysternie o nr ewidencyjnym VIN (...) bez wymaganego prawem dowodu prawnej kontroli metrologicznej (brak świadectwa legalizacji) za co wymierzono skarżącemu karę pieniężną w wysokości 500 zł, w sytuacji gdy obowiązek posiadania ważnej legalizacji na użytkowane urządzenie pomiarowe określony został treścią art. 8a i in. Ustawy z 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach, natomiast sankcja prawna za naruszenie obowiązku posiadania ważnego świadectwa legalizacji urządzenia pomiarowego została przewidziana w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy, a zatem w wyniku nałożenia kary pieniężnej dojdzie do sytuacji wielokrotnego ukarania za naruszenie określonego obowiązku.

II.  Naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie i nieodstąpienie od wymierzenia kary skarżącemu za wszystkie stwierdzone naruszenia, w sytuacji gdy stopień szkodliwości czynów zarzuconych skarżącemu nie był znaczny, a skarżący zrealizował nałożone na niego obowiązki,

z daleko posuniętej ostrożności, na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów, zarzucił

III.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6 ustawy – Prawo energetyczne poprzez jego błędne zastosowanie i wymierzenie skarżącemu kar pieniężnych za poszczególne czyny w kwotach znacznie zawyżonych, w zawiązku z nienależytym uwzględnieniem stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz dotychczasowego zachowania skarżącego i jego wcześniejszą niekaralność za naruszenia przepisów zawiązanych z prowadzeniem działalności regulowanej.

Wskazując na powyższe zarzuty, powód wniósł:

- w przypadku uwzględnienia zarzutu I o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uchylenie kar za czyny 1 do 3 oraz odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, względnie obniżenie kary pieniężnej za czyn 4,

- w przypadku uwzględnienia zarzutu II o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od wymierzenia kary za czyny 1 do 4,

- w przypadku uwzględnienia zarzutu III o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez obniżenie wymierzonych kar pieniężnych do najniższego możliwego wymiaru,

ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi.

- oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania sądowego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o

oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 16 lutego 2015 r. nr (...)/AGo Prezes URE udzielił Przedsiębiorcy – P. W. P. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w N. koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 16 marca 2015 r. do 31 grudnia 2030 r.

Zgodnie z pkt 1. Przedmiot działalności objętej niniejszą koncesją stanowi działalność gospodarcza w zakresie obrotu następującymi paliwami ciekłymi:

- benzynami silnikowymi innymi niż benzyny lotnicze,

- olejami napędowymi,

- gazem płynnym,

przy wykorzystaniu stacji paliw,

- olejami napędowymi,

- olejami opałowymi,

przy wykorzystaniu środków transportu przeznaczonych do transportu paliw o następujących numerach identyfikacyjnych pojazdu: (...), (...) i (...).

Dowód: Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 16 lutego 2015 r., k. 20-23 akt sąd.

Zgodnie z punktem 2.1.3. warunków koncesji Koncesjonariusz jest obowiązany do przestrzegania przepisów ustawy z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.), a w szczególności do posiadania pozwoleń wodnoprawnych, gdy są one wymagane”.

Zgodnie z punktem 2.2.1. warunków koncesji : Koncesjonariusz jest obowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją, z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów, przy zachowaniu obowiązujących przepisów określających wymogi techniczne, w tym metrologiczne, jakościowe i ochrony środowiska oraz do przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w tym w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia.

Zgodnie z pkt 2.2.3. warunków koncesji Koncesjonariusz jest zobowiązany prowadzić obrót paliwami ciekłymi przy wykorzystaniu środków transportu przeznaczonych do transportu paliw posiadających zainstalowane instalacje pomiarowe poddane aktualnej, prawnej kontroli metrologicznej. Natomiast, w przypadku użycia środków transportu przeznaczonych do transportu paliw bez instalacji pomiarowych bądź z instalacjami pomiarowymi nie posiadającymi ważnych świadectw legalizacji, tylko na podstawie umów z przedsiębiorcami posiadającymi zbiorniki pomiarowe poddane prawnej kontroli metrologicznej”.

Dowód: Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 16 lutego 2015 r., k. 20-23 akt sąd.

Decyzją z 22 maja 2015 r. nr (...)/EBo Prezes URE dokonał zmiany koncesji udzielonej przedsiębiorcy, w zakresie przedmiotu i zakresu działalności oraz szczególnych warunków wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej. W ww. decyzji wskazano, iż „Przedmiot działalności objętej niniejszą koncesją stanowi działalność gospodarcza w zakresie obrotu:

- benzynami silnikowymi innymi niż benzyny lotnicze, olejami napędowymi oraz gazem płynnym przy wykorzystaniu stacji paliw,

- olejami napędowymi przy wykorzystaniu środków transportu przeznaczonych do transportu paliw o następujących numerach identyfikacyjnych pojazdu: (...) i (...),

- olejami opałowymi przy wykorzystaniu środków transportu innych przedsiębiorców, przeznaczonych do transportu paliw, które nie są eksploatowane przez Koncesjonariusza.

Dowód: Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 22 maja 2015 r., k. 24-27 akt sąd.

W oparciu o art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 16 r. poz. 1165 z późn. zm.) przedsiębiorca wystąpił do Prezesa URE z wnioskiem o zmianę posiadanej koncesji poprzez dostosowanie jej treści do definicji paliw ciekłych.

Dowód: Pismo Przedsiębiorcy z 22 grudnia 2016 r, k. 25-27 akt adm.

Przedsiębiorca na stacji paliw w miejscowości N. przy ul. (...) w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r. eksploatował zbiornik magazynowy na gaz płynny propan butan o numerze fabrycznym: (...) i nr ewidencyjnym: (...), bez posiadania ważnej decyzji Urzędu Dozoru Technicznego w sprawie dopuszczenia tego zbiornika do eksploatacji.

Dowód: - Decyzja Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 9 grudnia 2015 r. (zezwalająca na eksploatację ww. zbiornika do dnia 30 listopada 2017 r.), k. 7 akt adm.,

- Decyzja Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 26 lutego 2018 r. (zezwalająca na eksploatację ww. zbiornika do dnia 31 maja 2018 r.), k. 5 akt adm.

W trakcie prowadzonej działalności gospodarczej, wody opadowe i roztopowe z terenu stacji paliw znajdującej się przy ul. (...) w N. odprowadzane były do gruntu.

Dowód: Pismo Przedsiębiorcy z 18 maja 2018 r., k. 11 akt adm.

Decyzją Starostwa Powiatowego w B. z 19 lipca 2006 r. Przedsiębiorca uzyskał pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie wód opadowych i ścieków z terenu stacji paliw przy ul. (...) w N.. Decyzja obowiązywała do 19 lipca 2016 r. Kolejna decyzja w przedmiocie odprowadzania wód opadowych i ścieków z terenu ww. stacji zapadła w dniu 10 stycznia 2017 r. i obowiązywała do 9 stycznia 2027 r. Oznacza to, że w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. przedsiębiorca prowadził koncesjonowaną działalność gospodarczą, choć nie posiadał wymaganego pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z terenu stacji.

Dowód: Decyzja Starostwa Powiatowego w B. z 19 lipca 2006 r., k. 9 akt adm.,

Decyzja Starostwa Powiatowego w B. z 10 stycznia 2017 r., k. 10 akt adm.

W stosunku do instalacji pomiarowej o nr fabrycznym (...)- (...) zainstalowanej w eksploatowanej przez Przedsiębiorcę cysternie (nr ewidencyjny VIN (...)) służącej do przewozu olejów napędowych, Obwodowy Urząd Miar w W. wydał w dniu 7 stycznia 2016 r. świadectwo legalizacji ponownej obowiązujące do dnia 31 stycznia 2018 r. Kolejne świadectwo legalizacji przedmiotowej instalacji Obwodowy Urząd Miar w W. wydał w dniu 9 lutego 2018 r. Zatem, w okresie od 1 do 8 lutego 2018 r. Przedsiębiorca eksploatował ww. instalację bez posiadania dowodów prawnej kontroli metrologicznej tego urządzenia pomiarowego.

Dowód: Decyzja Obwodowego Urzędu Miar w W. z 7 stycznia 2016 r., k. 3 akt adm.

Decyzja Obwodowego Urzędu Miar w W. z 9 lutego 2018 r., k. 4 akt adm..

Od 2 lutego 2016 r. Przedsiębiorca rozpoczął wykonywanie koncesjonowanej działalności gospodarczej w zakresie obrotu olejem napędowym przy użyciu cysterny drogowej o nr ewidencyjnym VIN (...), mimo iż nie była objęta decyzją koncesyjną z dnia 22 maja 2015 r.

Cysterna ta została uwzględniona w decyzji koncesyjnej wydanej w dn. 23 kwietnia 2018 r.

Dowód: Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 23 kwietnia 2018 r., k. 28-31 akt sąd.

W odpowiedzi na wezwanie Prezesa URE, Przedsiębiorca, w piśmie z 18 maja 2018 r. wskazał, iż e okresie od 1-8 lutego 2018 r. nie prowadził obrotu olejem opałowym przy użyciu cysterny o nr VIN (...). Olej napędowy odmierzano przy pomocy nalewaka dystrybutora wysokowydajnego w obecności kontrahentów. Działanie to przedsiębiorca uzasadniał obawą utraty kontrahentów oraz wydłużonym terminem oczekiwania na pracownika Urzędu Miar. Wskazał również, że w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r. dokonywał obrotu gazem płynnym ( (...)) przy użyciu zbiornika o nr ew. (...) na stacji paliw zlokalizowanej w N.. Wartość obrotu gazem wyniosła (...) zł. Wyjaśnił, że niemożliwe było przeprowadzenie dozoru w okresie zimowym. Ponadto, przedsiębiorca oświadczył, że w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. nie posiadał ważnego pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzenia wód opadowych z terenu stacji paliw zlokalizowanej w N.. Taki stan rzeczy uzasadniał przewlekłością procedur urzędniczych.

Dowód: Pismo Przedsiębiorcy z 18 maja 2018 r., k. 11-11v akt adm.

Wobec powyższego, Prezes URE wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia przedsiębiorcy kary pienięznej za naruszenie warunków posiadanej przez niego koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Dowód: Zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego z 23 sierpnia 2018 r., k 44-45 akt adm.

W odpowiedzi na zawiadomienie, w piśmie z 8 września 2018 r. przedsiębiorca zajął stanowisko w sprawie. Koncesjonariusz wniósł o umorzenie postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość. Zdaniem Przedsiębiorcy, osobą odpowiedzialną za naruszenia jest przedsiębiorca T. K., z którym koncesjonariusz ma podpisaną umowę na obsługę i zarząd terenem stacji paliw zlokalizowanej w N..

Dowód: Pismo Przedsiębiorcy z 8 września 2018 r., k. 47-50 akt adm.

Pismem z 13 marca 2019 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się z zebranym w sprawie materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Następnie, w piśmie datowanym na 26 marca 2019 r. Prezes URE poinformował Przedsiębiorcę o terminie zakończenia postępowania administracyjnego, który wyznaczony został na 19 kwietnia 2019 r.

Dowód: Zawiadomienie o zakończeniu postępowania z dnia 13 marca 2019 r., k. 80 akt adm.

Zawiadomienie o zakończeniu postępowania z 26 marca 2019 r., k. 82 akt adm.

Ponadto, Prezes URE wezwał przedsiębiorcę do przedstawienia dokumentów przewozu paliw ciekłych zgłoszonych do elektronicznego rejestru za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych realizowanych przez przedsiębiorcę przy wykorzystaniu cysterny o numerze ewidencyjnym VIN (...) w okresie od 1 lutego 2018 r. do 8 lutego 2018 r. Przedsiębiorca przedstawił ww. dokumenty wraz z pismem datowanym na 5 kwietnia 2019 r.

Dowód: Wezwanie Prezesa URE z 1 kwietnia 2019 r., k. 84 akt adm.

Pismo Przedsiębiorcy z 5 kwietnia 2019 r. k. 86 akt adm.

Przychód Przedsiębiorcy uzyskany w 2018 r. z tytułu prowadzonej przez przedsiębiorcę koncesjonowanej działalności gospodarczej wynosił (...)zł.

Dowód: Pismo Przedsiębiorcy z 6 marca 2019 r. k. 71 akt adm.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Koncesja to publicznoprawne uprawnienie podmiotu przyznane decyzją właściwego organu administracji indywidualnie oznaczonemu podmiotowi, spełniającemu ustawowo określone wymagania zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe wykonywania określonego rodzaju działalności gospodarczej (zob. wyrok SN z dnia 8 maja 1998 r., III RN 34/98, OSNP 1999, nr 5, poz. 157).

Jak wynika z treści przepisu art. 37 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo energetyczne, Prezes URE, jako organ koncesyjny, określa w koncesji „szczególne warunki wykonywania działalności objętej koncesją”, a obowiązkiem każdego koncesjonowanego przedsiębiorcy jest ich przestrzeganie.

Konieczne jest także przytoczenie treści przepisu 56 ust. 1 pkt 12 p.e. stanowiącego podstawę prawną do nałożenia na powoda przez Prezesa URE kary pieniężnej, w myśl którego karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji.

Zdaniem Sądu, brzmienie przytoczonego wyżej przepisu przesądza o obligatoryjnym charakterze kary za naruszenie określonych w koncesji warunków wykonywania działalności gospodarczej, pod jakimi koncesja została wydana, przewidując bezwzględny obowiązek ukarania danego przedsiębiorcy, w razie stwierdzenia okoliczności podlegających karze. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. stanowi więc samodzielną podstawę do wymierzenia kary przedsiębiorcy za niedochowanie obowiązków udzielonej koncesji i nie wymaga wykazania zawinionego działania lub zaniechania przedsiębiorcy.

Warunek zawarty w pkt 2.2.1 koncesji z dnia 16 lutego 2015 r. stanowi, że Koncesjonariusz jest obowiązany do utrzymania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją, z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów, przy zachowaniu obowiązujących przepisów określających wymogi techniczne, w tym meteorologiczne, jakościowe i ochrony środowiska oraz do przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w tym w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia.

Wobec powyższego, należy także przytoczyć przepis art. 14 ust. 1 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 667), który stanowi, że urządzenia techniczne objęte dozorem technicznym (…) mogą być eksploatowane tylko na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Organ właściwej jednostki dozoru technicznego przed wydaniem decyzji (…), przeprowadza badania i wykonuje czynności sprawdzające (ust. 2). Na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności, organ właściwej jednostki dozoru technicznego wydaje decyzję zezwalającą na eksploatację urządzenia, w której ustala formę dozoru technicznego, jaką będzie objęte to urządzenie (ust. 4).

W przedmiotowej sprawie, przedsiębiorca użytkował zbiornik magazynowy na gaz płynny propan-butan o nr fabrycznym (...) i nr ewidencyjnym: (...) na podstawie decyzji Urzędu Dozoru Technicznego z 9 grudnia 2015 r. obowiązującej do 30 listopada 2017 r. Następna decyzja została wydana w dniu 26 lutego 2018 r. obowiązująca do 31 maja 2018 r.

Prawidłowo zatem przyjął Prezes URE, że w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 25 lutego 2018 r. Przedsiębiorca prowadził koncesjonowaną działalność gospodarczą niezgodnie z cytowanymi wyżej przepisami ustawy o dozorze technicznym, tj. bez uzyskania decyzji Urzędu Dozoru Technicznego zezwalającego na eksploatację ww. zbiornika. W związku z tym, nie budzi wątpliwości Sądu, iż opisane działanie stanowi naruszenie warunku określonego w pkt 2.2.1 koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Koncesjonariusz jest zobowiązany do prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej w sposób odpowiadający udzielonej mu przez Prezesa URE koncesji, zatem i przestrzegania przepisów określających m.in. wymogi techniczne, jak również przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w szczególności przepisów w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia w tym, wyżej cytowanych przepisów o dozorze technicznym.

Zbiornik magazynowy na gaz płynny propan-butan nr (...), nieposiadający decyzji zezwalającej na jego eksploatację, wchodził w skład infrastruktury technicznej wykorzystywanej do prowadzenia działalności koncesjonowanej przez powoda, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, co odbiega od stanu jaki powinien istnieć zgodnie z przepisami regulującymi działalność koncesjonowaną oraz cytowanym wyżej pkt 2.2.1. koncesji. W tych okolicznościach słuszny był zarzut postawiony powodowi przez Prezesa URE naruszenia warunku koncesji i tym samym istniała podstawa do nałożenia na przedsiębiorcę kary w oparciu o przepis art. 56 ust.1 pkt 12 p.e.

W odniesieniu do pkt 2 zaskarżonej decyzji, należy wskazać, że prowadzenie przez powoda koncesjonowanej działalności gospodarczej bez pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z terenu stacji do ziemi w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. stanowi naruszenie warunku 2.1.3. koncesji, który obliguje koncesjonariusza do przestrzegania przepisów ustawy z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.), a w szczególności do posiadania pozwoleń wodnoprawnych, gdy są one wymagane”. Na mocy art. 122 ust. 1 pkt 1 tej ustawy pozwolenie wodnoprawne wymagane jest na szczególne korzystanie z wód, którym w myśl art. 37 pkt 2 ustawy jest wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.

Uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego stanowi bezwzględną potrzebę umożliwiającą zagwarantowanie bezpieczeństwa środowisku przed szkodliwym wpływem działalności wykonywanej przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca przyznał, że w okresie od 20 lipca 2016 r. do 9 stycznia 2017 r. nie posiadał pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie do ziemi wód opadowych i roztopowych z terenu stacji paliw płynnych w N.. W tym stanie rzeczy prawidłowe jest uznanie, że działanie to stanowiło naruszenie warunku 2.1.3. koncesji, w konsekwencji również nałożenie na powoda kary pieniężnej w myśl art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e.

Naruszenie przez powoda warunku 2.2.4. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, określone w pkt 3 zaskarżonej decyzji polegało na użytkowaniu w okresie od 1 lutego 2018 r. do 8 lutego 2018 r. instalacji pomiarowej do paliw ciekłych o numerze fabrycznym (...)- (...) zainstalowanej na eksploatowanej cysternie o nr ewidencyjnym VIN (...) bez wymaganego prawem dowodu prawnej kontroli metrologicznej, tj. braku świadectw legalizacji. Naruszony warunek 2.2.4. koncesji, obligował koncesjonariusza do prowadzenia obrotu paliwami ciekłymi przy wykorzystaniu środków transportu przeznaczonych do transportu paliw posiadających zainstalowane instalacje pomiarowe poddane aktualnej, prawnej kontroli metrologicznej. Natomiast, w przypadku użycia środków transportu przeznaczonych do transportu paliw bez instalacji pomiarowych bądź z instalacjami pomiarowymi nie posiadającymi ważnych świadectw legalizacji, tylko na podstawie umów z przedsiębiorcami posiadającymi zbiorniki pomiarowe poddane prawnej kontroli metrologicznej”.

Wobec faktu, że instalacja pomiarowa zainstalowana na cysternie w okresie od 1 lutego 2018 r. do 8 lutego 2018 r. nie posiadała świadectwa legalizacji, słuszne jest uznanie takiego działania za naruszenie cytowanego wyżej warunku koncesji, który zobowiązuje powoda do poddawania tego typu urządzeń aktualnej prawnej kontroli metrologicznej. Co tym samym uzasadnia nałożenie na powoda kary pieniężnej w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e.

W związku ze stwierdzenia pozwanego, że powód prowadził koncesjonowaną działalność gospodarczą niezgodnie z brzmieniem pkt 1 koncesji, tj. „Przedmiot i zakres działalności”, należy wskazać na okoliczność używania środka transportu do przewozu paliw ciekłych - cysterny o nr ewidencyjnym VIN (...), nieobjętej zakresem koncesji. Zmiana koncesji w tym zakresie nastąpiła dopiero decyzją Prezesa URE z 23 kwietnia 2018 r.

Organ wydaje koncesję pod warunkiem zapewnienia gwarancji prowadzenia jej w kształcie określonym w koncesji. Zdaniem Sądu wszelkie ograniczenia lub rozszerzenia przedmiotu i zakresu koncesji, wszelkie działania wychodzące poza granice uprawnień przyznanych koncesjonariuszowi stanowią naruszenie zasad tej koncesji. Skoro bowiem koncesja wyznacza ramy działalności koncesjonowanej jaką koncesjonariusz może podjąć, każde działanie podlegające koncesjonowaniu, a nie mieszczące się w ramach uprawnień wynikających z koncesji, należy ocenić jako sprzeczne z warunkami koncesji.

Tym samym, prowadzenie sprzedaży paliw z wykorzystaniem środka transportu nieobjętego zakresem koncesji podlega karze określonej w art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e.

Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia przepisu art. 56 ust. 6 i ust. 6a ustawy P.e. poprzez jego niezastosowanie i nieodstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, należy w pierwszej kolejności przytoczyć przepis art. 56 ust. 6 ustawy – Prawo energetyczne, zgodnie z którym ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek (ust. 6a).

Ustawodawca zawarł w powyższym przepisie instytucję odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, należącą do kategorii spraw objętych uznaniem administracyjnym. Instytucja ta ma jedynie charakter uznaniowy, należy przez to rozumieć, że Prezes MOŻE odstąpić do wymierzenia kary, nie stanowi to zatem jego obowiązku. Takie stanowisko zostało utrwalone zarówno w orzecznictwie tut. Sądu (zob. Wyrok SOKiK z 4 marca 2019 r. sygn. akt XVII AmE 69/17, wyrok SOKiK z 8 kwietnia 2019 r. sygn. akt XVII AmE 102/17), jak i literaturze (zob. M. Sachajko, uwagi nr 129 i 145 do art. 56, w: Z. Muras, M. Swora (red.) Prawo energetyczne. Tom II. Komentarz do art. 12-72, Warszawa 2016, System Informacji Prawnej LEX).

Stanowisko Sądu, zgodnie z którym, powód powinien wykazać, że pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek, zostało wyrażone także przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2019 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt I NSK 95/18. Ponadto, w tym samym uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że Prezes URE, mając na względzie cele prawa energetycznego, realia rynkowe i sytuację konsumentów, może więc podjąć decyzję o nieskorzystaniu z kompetencji określonej w art. 56 ust. 6a p.e., nawet przy znikomej szkodliwości społecznej czynu. Jako że są to kryteria słusznościowe, których stosowanie jest wpisane w istotę uznania administracyjnego, sąd nie powinien co do zasady zastępować Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ocenie, czy w danych okolicznościach wspomniane kryteria wymagają nałożenia kary, czy raczej odstąpienia od jej nałożenia.

Również w treści przywołanego uzasadnienia, Sąd Najwyższy trafnie wskazywał, że artykuł 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie zgodził się z pozwanym w zakresie oceny przesłanek rzutujących na wymiar kary tj. stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, dotychczasowe zachowanie powoda oraz jego możliwości finansowe (art. 56 ust. 6 p.e.). W niniejszej sprawie stopień szkodliwości czynu jest niewątpliwie wyższy niż znikomy, bowiem prowadzenie działalności w sposób sprzeczny z zakresem koncesji oznacza, że przedsiębiorca nie tylko lekceważy regulacje prawne, ale również może swoim zachowaniem narazić życie i zdrowie ludzkie na niebezpieczeństwo oraz stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego.

Zdaniem Sądu, orzeczona kara w łącznej wysokości 35 500 zł pozostaje we właściwej proporcji do przychodu z działalności koncesjonowanej uzyskanego przez powoda ((...) zł) w poprzednim roku podatkowym (2018 r.). Nałożona na powoda kara mieści się w granicach przewidzianych prawem i nie przekracza maksymalnej wysokości, która w myśl art. 56 ust 3 p.e. mogła być wymierzona w wysokości do 15% przychodu przedsiębiorcy.

Sąd stwierdził, wbrew twierdzeniu powoda, że kara w tej wysokości jest również adekwatna do stopnia zawinienia i szkodliwości popełnionego czynu. Wymierzając powodowi karę, Prezes Urzędu zobowiązany był wziąć pod uwagę szereg okoliczności zarówno obciążających jaki i łagodzących, tak aby nakładana kara była jak najbardziej adekwatna do dokonanych przez stronę naruszeń. Mając to na uwadze, zarzut zawarty w pkt III odwołania, Sąd uznał za chybiony.

Niższa kara nie spełniłaby swojej roli, gdyż nie stanowiłaby odczuwalnej dolegliwości dla ukaranego podmiotu, ani nie stanowiła przestrogi przed naruszeniami warunków koncesji w przyszłości, zarówno dla ukaranego powoda jak i innych przedsiębiorców. Zachwiane byłyby więc funkcje represyjna i prewencyjna, jakie kary administracyjne mają realizować. Należy przy tym podkreślić, że kara musi być dla przedsiębiorcy wystarczająco odczuwalna, a więc nie może być jedynie symboliczna, gdyż tylko wówczas spełni ona swoją rolę przymuszającą do właściwego zachowania, ale także odniesie skutek wychowawczy i pozwoli zapobiec w przyszłości podobnym naruszeniom dokonywanym tak przez samego ukaranego przedsiębiorcę jak i innych przedsiębiorców działających na rynku obrotu paliwami.

Niewątpliwie doszło do rażącego naruszenia warunków koncesji, dlatego art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. stanowi właściwą podstawę prawną do wymierzenia powodowi kary pieniężnej. Sposób prowadzenia działalności i jej zakres jest podstawowym element koncesji. Od wskazanego przez przedsiębiorcę sposobu i zakresu prowadzenia działalności zależą działania podejmowane przez regulatora rynku.

Ponadto, strona powodowa jest przedsiębiorcą, wobec tego obejmuje go podwyższony miernik staranności, zwiększone oczekiwania względem wiedzy, umiejętności. Przede wszystkim jest on zobowiązany do zachowania szczególnej staranności przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej. Należy przez to także rozumieć znajomość obowiązujących przepisów prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. oddalił wniesione przez powoda odwołanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, należało powoda uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, które w sprawie niniejszej obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w minimalnej stawce 720,00 zł, ustalonej w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 z zm.).

SSO Dariusz Dąbrowski