Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2012r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2012r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. N.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu (...)w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 29 lutego 2012r., sygn. akt I C 1525/11

1. oddala apelację;

2. nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa;

3. przyznaje adwokatowi R. R. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł. kwotę 3.321 (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym i nakazuje wypłacenie powyższej kwoty z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi.

Sygn. akt I ACa 657/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo Z. N. przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu (...)w Ł.o zapłatę i orzekł o kosztach postępowania.

Wyrok ten zapadł na podstawie ustaleń faktycznych, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

W dniu 29 marca 1990 r. powódka Z. N. otrzymała przydział lokalu mieszkalnego nr (...) w bl. Nr (...)przy ul. (...) na warunkach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, znajdującego się w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Od stycznia 1995 roku powódka zalegała z zapłatą opłat z tytułu użytkowania lokalu. Pismem z dnia 10 maja 1997 r. została wezwana do zapłaty kwoty 1.949,97 zł z tytułu zaległości czynszowych, a wobec nie uiszczenia tych zaległości w dniu 3 października 1997 r. Spółdzielnia złożyła pozew o zapłatę tej kwoty i w dniu 7 listopada 1997 r. Sąd Rejonowy w Ł.wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający powództwo. Po wniesieniu pozwu powódka spłaciła część zasądzonej kwoty, tj. 1.532,60 zł.

Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. uchwałą nr (...), podjętą na posiedzeniu w dniu 9 października 1997 r., wykluczyła powódkę z grona członków z uwagi na zaległości w płatności czynszu (na dzień 31 sierpnia 1997 r. zaległość wynosiła 1.690 zł+563,21 zł odsetki). Powódka uczestniczyła w posiedzeniu Rady. Została też poinformowana na piśmie o treści uchwały i przysługującym jej prawie odwołania do Zebrania Przedstawicieli członków SM (...) w terminie 30 dni oraz, że w przypadku bezskutecznego upływu terminu będzie wezwana do zdania zajmowanego lokalu. Powódka nie odwołała się od uchwały w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym, jak również nie zakwestionowała uchwały na drodze sądowej. Uznała, że uregulowała zadłużenie i nie ma potrzeby zaskarżania uchwały.

W mieszkaniu powódki w dniu 10 grudnia 1999 r. Administracja Osiedla (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) stwierdziła usterki skrzydeł okiennych i drzwi balkonowych wraz z ościeżnicami rodzące konieczność ich wymiany.

Pismem z dnia 31 stycznia 2000 r. Spółdzielnia, w związku z uprawomocnieniem się uchwały Rady Nadzorczej w przedmiocie wykluczenia, wezwała powódkę do dobrowolnego przekazania do dyspozycji Spółdzielni lokalu w stanie wolnym w terminie 30 dni od otrzymania pisma, wskazując, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu wystąpi na drogę postępowania eksmisyjnego.

Powódka nie opuściła dobrowolnie lokalu, dlatego 14 września 2001 r. Spółdzielnia złożyła pozew o eksmisję powódki oraz jej syna P. N.. Wyrokiem zaocznym wydanym w dniu 9 stycznia 2002 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi -Widzewa w Łodzi nakazał powódce i jej synowi opróżnienie zajmowanego przez powódkę lokalu mieszkalnego. Powódka nie zaskarżyła wyroku, który uprawomocnił się 13 lutego 2002 r., nie uczestniczyła w rozprawie, nie odebrała wezwania na termin rozprawy, które wróciło z adnotacją: „awizowano - zwrot nie podjęto w terminie”. W tym czasie powódka przebywała razem z synem na jego nieruchomości, gdzie budował dom. Nie odebrała też odpisu wyroku - przesyłka została zwrócona do Sądu z adnotacją: „awizowano - zwrot nie podjęto w terminie”.

Powódka nadal zamieszkiwała w dotychczasowym lokalu mieszkalnym. Nie uzyskiwała dodatku mieszkaniowego W 2004 roku w Urzędzie Miasta Ł. złożyła wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Wówczas dowiedziała się, że został wydany wyrok zaoczny nakazujący jej eksmisję. Prezydent Miasta Ł. decyzją z dnia 31 marca 2005 r. odmówił przyznania dodatku mieszkaniowego z uwagi na fakt, że powódce nie przysługiwał tytuł prawny do lokalu, w którym zamieszkiwała.

W dniu 8 listopada 2007 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...)w Ł.wniosek egzekucyjny o wszczęcie egzekucji na podstawie nakazu zapłaty z dnia 7 listopada 1997 r. na kwotę 907,57 zł. Komornik wyegzekwował na rzecz Spółdzielni kwotę 2.397,70 zł. W dniu 22 października 2009 r. powódka złożyła pozew o zapłatę kwoty 2.400 zł z uwagi na to, że zapłaciła należność czynszową w całości, a odsetki zostały umorzone. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 14 września 2010 r. na rzecz powódki została zasądzona od Spółdzielni kwota 2.397, 70 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 marca 2010 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Ł. z dnia 31 marca 2005 r. powódka otrzymywała od 1 kwietnia do 30 września 2005 r. dodatek mieszkaniowy kwocie 50,75 zł. Decyzją z dnia 31 sierpnia 2010 r. Prezydenta Miasta Ł. przyznano powódce dodatek mieszkaniowy na okres od 1 września 2010 r. do 28 lutego 2011 r. w wysokości 133,58 zł.

Powódka ma 72 lata. Utrzymuje się tylko z emerytury w kwocie 780 zł. Nadal zamieszkuje w mieszkaniu nr przy ul. (...). Opłaca czynsz w kwocie 275 zł, który w połowie jest dofinansowywany - nie ma zaległości w płatności. Od 22 października 1997 r. nie jest członkiem Spółdzielni. Powódka jest schorowana, na leki wydatkuje około 150 zł miesięcznie. Jej relacje z synem nie są poprawne z uwagi na to, że powódka umówiła się z nim, że sprzeda mieszkanie, przekaże mu pieniądze i razem z nim zamieszka w budowanym domu. Powódka zgłaszała do Administracji Spółdzielni aby wymieniono jej nieszczelne okna, które powodują utratę ciepła w pomieszczeniu i konieczność dokonywania dopłat do czynszu, ale otrzymywała informację, że musi je sama wymienić.

Na podstawie tych ustaleń Sąd uznał powództwo za bezzasadne.

W niniejszej sprawie powódka domaga się od pozwanego odszkodowania w związku z poniesioną szkodą w postaci braku dodatku mieszkaniowego i konieczności wnoszenia opłaty czynszu w pełnej wysokości oraz konieczności zapłaty dopłaty za ogrzewanie lokalu, a także zadośćuczynienia za krzywdę polegającą na rozstroju zdrowia i naruszeniu dobra osobistego w postaci nietykalności mieszkania. Powyższe roszczenia powódka wywodzi z prawomocnego orzeczenia w postaci wyroku zaocznego z dnia 9 stycznia 2002 r. Sądu Rejonowego (...) w Ł., na mocy którego - jej zdaniem - została pozbawiona spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, a które to orzeczenie uznaje za niezgodne z prawem, bowiem zostało ono wydane na podstawie art. 227 § 1 prawa spółdzielczego, uznanego wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 11 grudnia 2008 r. za niezgodny z Konstytucją RP.

Jako podstawę prawną dochodzonych roszczeń powódka wskazała art. 417 k.c. oraz art. 448 k.c. Stosownie do treści art. 417 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 sierpnia 2004 r. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonych mu czynności. Przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa od dnia 4 grudnia 2001 r. na podstawie art. 417 § 1 k.c. były następujące: wyrządzenie szkody przez funkcjonariusza państwowego w rozumieniu art. 417 § 2 k.c., działanie lub zaniechanie funkcjonariusza państwowego niezgodne z prawem, normalny związek przyczynowy pomiędzy działaniem czy zaniechaniem funkcjonariusza niezgodnym z prawem, a wyrządzoną szkodą oraz wyrządzenie szkody przy wykonywaniu powierzonej funkcjonariuszowi czynności.

Mając to na uwadze Sąd uznał, że nie ma podstaw do uwzględnienia powództwa na podstawie art. 417 § 1 k.c. z uwagi na brak spełnienia przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa. Przede wszystkim wydanie kwestionowanego przez powódkę orzeczenia - wyroku zaocznego z dnia 9 lutego 2002 r. nastąpiło zgodnie z prawem i było konsekwencją istniejącego stanu prawnego odnośnie powódki. Powódka posiadała spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, była członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. i na skutek uchwały Rady Nadzorczej z dnia 9 października 1997 r. została wykluczona z grona członków spółdzielni. Powódka nie zakwestionowała powyższej uchwały zgodnie z obowiązującą w tej mierze procedurą i nie opuściła dobrowolnie lokalu, co spowodowało konieczność wystąpienia przez Spółdzielnię z powództwem o eksmisję. Wyrok zaoczny z dnia 9 lutego 2002 r. został wydany zgodnie z prawem. Powódka nie legitymowała się tytułem prawnym do lokalu. Zgodnie bowiem z art. 227 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, w brzmieniu obowiązującym w dniu wykluczenia powódki, własnościowe prawo do lokalu wygasało z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym decyzja o wykluczeniu z grona członków spółdzielni stała się ostateczna. Tym samym spółdzielcze własnościowe prawo powódki do w/w lokalu wygasło z mocy prawa w 1998 r., z upływem sześciu miesięcy od dnia, którym uchwała Rady Nadzorczej Spółdzielni o wykluczeniu powódki stała się ostateczna. Sąd Rejonowy (...)wŁ.wydając w dniu 9 stycznia 2002 r. wyrok zaoczny, orzekając o eksmisji powódki, w sytuacji gdy nie przysługiwał jej tytuł prawny do zajmowanego lokalu, działał zgodnie z prawem.

Sąd wskazał również, że w procesie o eksmisję nie wystąpiły żadne uchybienia procesowe Sądu: powódka była prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy przez awizo i wyrok został jej doręczony - również przez awizo.

Zdaniem Sądu nie można też podzielić stanowiska powódki, iż orzeczenie zostało wydane na podstawie przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją. Sąd Rejonowy (...)wŁ.nie badał podstaw ani zasadności wykluczenia powódki z grona członków spółdzielni, ani też nie stosował i nie dokonywał wykładni przepisu art. 227 ust. 1 ustawy Prawo spółdzielcze, który to przepis został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego uznany za niezgodny z art. 64 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Tym samym działaniu Sądu Rejonowego(...)w Ł. nie można zarzucić niezgodności z prawem, polegającej na oparciu wyroku zaocznego na przepisie uznanym za niezgodny Konstytucją, gdyż Sąd tego przepisu nie stosował - podstawą do wydania wyroku zaocznego był brak tytułu prawnego powódki do zajmowania lokalu, który był konsekwencją wygaśnięcia przysługującego jej prawa. Powyższe potwierdził także TK w powołanym przez powódkę wyroku z dnia 11 grudnia 2008 r. (sygn. akt: K12/08), wskazując, iż art. 227 ustawy - Prawo Spółdzielcze, nie jest podstawą orzekania w sprawach o eksmisję zatem orzekanie w tych sprawach nie prowadzi do stosowania tego przepisu.

Sąd podkreślił, że wszelkie roszczenia powódki z tytułu utraty prawa o lokalu, jako będące bezpośrednią konsekwencją wykluczenia jej z grona członków spółdzielni, winny być kierowane do Spółdzielni Mieszkaniowej (...), gdyż to jej działanie - wykluczenie powódki z grona członków - doprowadziło do utraty przez nią spółdzielczego prawa do lokalu, a następnie orzeczenia na wniosek spółdzielni o eksmisji powódki i jej syna.

Sąd podniósł, że tytuł prawny powódki do zajmowania przedmiotowego lokalu - przysługujące jej spółdzielcze własnościowe prawe do lokalu, wygasł bowiem ponad trzy lata przed wydaniem wyroku zaocznego w przedmiocie eksmisji powódki. Przyczyną utraty przez powódkę tytułu prawnego do zajmowanego lokalu, a co za tym idzie dodatku mieszkaniowego i możliwości wymiany okien, była uchwała Rady Nadzorczej SM (...) o wykluczeniu powódki z grona członków spółdzielni. Niezależnie bowiem od tego, czy spółdzielnia wystąpiłaby do sądu o orzeczenie eksmisji powódki, czy nie, a co za tym idzie niezależnie od wyroku Sądu Rejonowego (...)w Ł. powódka i tak utraciłaby tytuł prawny do zajmowanego lokalu, z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym uchwała o jej wykluczeniu z grona członków spółdzielni stała się ostateczna.

W tym stanie rzeczy powiązanie utraty dodatku mieszkaniowego oraz wydatków związanych z koniecznością dogrzewania mieszkania z wydaniem przez Sąd Rejonowy (...)w Ł.wyroku w przedmiocie eksmisji nie może być uznane za zasadne.

Sąd za bezzasadne uznał też żądanie ochrony dóbr osobistych (art. 448 w zw. z art. 23 i 24 k.c.). Nie doszło bowiem do naruszenia dóbr osobistych powódki na skutek wydania orzeczenia, a nadto nie ma adekwatnego związku przyczynowego. Wydany zgodnie z prawem wyrok nakazujący opróżnienie lokalu, który nie został wykonany, gdyż powódka w dalszym ciągu zajmuje przedmiotowy lokal - nie narusza jej dobra osobistego w postaci nietykalności mieszkania. Naruszenie nietykalności mieszkania może przybrać najróżniejsze formy: np. wdarcie się do cudzego mieszkania, odmowa jego opuszczenia wbrew żądaniu osoby uprawnionej, niepokojenie kogoś w obrębie mieszkania przez współlokatora, czy utrudnianie takiej osobie korzystania z mieszkania. Nie można jednak przyjąć, iż wyrok nakazujący opróżnienie lokalu mieszkalnego może rodzić naruszenia dobra osobistego powódki w postaci nietykalności mieszkania - w takim wypadku nie może być bowiem mowy o bezprawnym wtargnięciu w prywatną przestrzeń powódki. Nie sposób doszukać się także związku przyczynowego między wydaniem przez Sąd Rejonowy (...)w Ł. wyroku w dniu 9 lutego 2002 r. w sprawie o eksmisję, a zgłoszonymi przez powódkę problemami zdrowotnymi zarówno w sferze zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości, zarzucając:

1)  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie:

a)  art. 217 § 2 k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy: kardiologa i psychologa którzy po zapoznaniu sic z aktami sprawy i zbadaniu powódki mieli wypowiedzieć się co do aktualnego w dacie orzekania stanu zdrowia powódki, doznanego przez nią uszczerbku na zdrowiu, rozmiaru przeżyć psychicznych i fizycznych doznanych przez powódkę oraz problemów zdrowotnych mogących wystąpić u powódki w przyszłości - w wyniku bezpodstawnego uznania przez Sąd, że nie istnieje związek przyczynowy między wydaniem przez Sąd Rejonowy (...)w Ł.wyroku z 9 lutego 2002 r. w sprawie o eksmisję, a zgłoszonymi przez powódkę problemami zdrowotnymi w sferze zdrowia fizycznego i psychicznego;

b)  art. 227 w zw. z art. 217 § 2 k.p.c. przez bezzasadne pominięcie dokumentów ustalających wysokość opłat za lokal powódki oraz rozliczenia opłat wnoszonych przez powódkę, w wyniku uznania przez Sąd, że dokumenty te są zbędne przy końcowym merytorycznym rozpoznaniu sprawy, podczas gdy w opinii odwołującej się, potrzeba ich powołania wynikała z konieczności udowodnienia tak rozmiaru szkody oraz krzywdy, jakich doznała powódka, a także dla ustalenia czy Sąd Rejonowy (...)w Ł.mógł znaleźć powody do rozważenia istnienia prawa skarżącej do przedmiotowego lokalu;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności w wyniku uchylenia się od wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego;

d)  art. 231 oraz art. 230 k.p.c. przez uchylenie się od wyprowadzenia z dowodów przeprowadzonych w sprawie okoliczności faktycznych wprost z nich wynikających co do otrzymywania przez powódkę dodatku mieszkaniowego w za okres od 1 kwietnia do 30 września 2005 r. w kwocie 50,75 zł, podczas gdy z treści zeznań powódki oraz z decyzji Prezydenta Miasta Ł. z 31 marca 2005 r. wynika, że nie otrzymywała ona w tym czasie żadnego dofinansowania;

e)  art. 328 § 2 k.p.c. przez:

- wadliwe uzasadnienie prawne i faktyczne orzeczenia przez niewskazanie powodów dla których Sąd nie uznał, że problemy zdrowotne powódki w sferze psychicznej i fizycznej nie pozostają w związku przyczynowym z wydaniem przez Sąd Rejonowy (...)w Ł.wyroku z 9 lutego 2002 r.; niewskazanie powodów dla których Sąd oddalił w/w wniosek dowodowy powódki, niewskazanie dowodów na których Sąd oparł twierdzenie, że Sąd Rejonowy (...)wŁ.nie badał podstaw ani zasadności wykluczenia powódki z grona członków spółdzielni i nie dokonywał wykładni art. 227 ust. 1 ustawy Prawo Spółdzielcze;

- niewskazanie w treści uzasadnienia podstawy prawnej wyroku oddalającego powództwo;

f) art. 6 k.c. przez pominięcie ciężaru dowodu obciążającego strony, w zakresie podstaw wyrokowania przez Sąd Rejonowy (...)w L.i bezpodstawne przyjęcie, że Sąd ten nie badał podstaw ani zasadności wykluczenia powódki z grona członków spółdzielni i nie dokonywał wykładni art. 227 ust. 1 ustawy Prawo Spółdzielcze;

2) naruszenie prawa materialnego przez:

a) błędną wykładnię art. 23, art. 24 § 1 oraz art. 448 k.c. polegającą na uznaniu, że wyrok nakazujący opróżnienie lokalu mieszkalnego nie może być bezprawnym wtargnięciem w prywatną przestrzeń powódki, w sytuacji gdy zastosowanie niezgodnego z Konstytucją RP art. 227 Prawa Spółdzielczego przy wyrokowaniu o eksmisji uzasadniało oparcie odpowiedzialności pozwanego o w/w przepisy, z uwagi na bezprawność;

b) niezastosowanie art. 417 k.c. w oparciu o stwierdzenie, że nie ma podstaw do uwzględnienia powództwa z uwagi na brak spełnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanego, uznając, że działał on zgodnie z prawem, podczas gdy sędziowie mają prawo - na podstawie art. 8 ust. 2 Konstytucji o bezpośrednim jej stosowaniu - do wydawania wyroków wprost na podstawie Konstytucji; a także z uwagi na to, że poczyniwszy prawidłowe ustalenia faktyczne Sąd nie zwrócił uwagi na to, że Sąd Rejonowy(...)w Ł. nie zastosował art. 193 Konstytucji i art. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i nie zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z odpowiednim pytaniem prawnym w sytuacji gdy opierając się na prawidłowo poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd ten powinien powziąć przekonanie co do niezgodności art. 227 ustawy Prawo Spółdzielcze z Konstytucją lub co najmniej nabrać wątpliwości w tym względzie;

3) sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w wyniku ustalenia, że powódka otrzymywała dodatek mieszkaniowy za okres od 1 kwietnia do 30 września 2005 r.

W apelacji skarżąca powołała nowy fakt, a mianowicie to, że odwołująca się po wydaniu wyroku nakazującego eksmisję przez Sąd Rejonowy (...)w Ł.w roku 2006 była przez Spółdzielnię Mieszkaniową traktowana jak właściciel spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i wniosła o dopuszczenie dowodu z pisma z 14 listopada 2006 r. ze SM (...) na okoliczność potwierdzenia, że odwołującej się przysługiwało prawo podmiotowe do w/w lokalu również w dacie orzekania przez Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Co do zarzutów naruszenia prawa materialnego, to wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Okręgowy zastosował przepis art. 417 § 1 k.c., na którym powódka opierała swoje roszczenie o zasądzenie odszkodowania na szkodę poniesioną w związku z wydaniem niezgodnego z prawem orzeczenia w postaci wyroku zaocznego z dnia 9 stycznia 2002 roku przez Sąd Rejonowy (...)w Ł., z tym, że uznał, że nie zachodzą przesłanki z powołanego przepisu.

W istocie jednak wbrew wywodom Sądu Okręgowego należało rozważyć możliwość zastosowania przepisu art. 417 ¹ § 2 k.p.c..

Przepis ten został wprowadzony ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 162, poz 1692) i wszedł w życie od 1 września 2004 roku.

Rację ma Sąd Okręgowy , iż art. 5 ustawy nowelizacyjnej kodeks cywilny stanowił, że do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepis art. 417 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy.

Niemniej Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 grudnia 2009 roku (SK 34/08) uznał, że art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1692) w zakresie, w jakim wyłącza skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia sądu wyrządzającego szkodę, które stało się prawomocne po dniu wejścia w życie Konstytucji RP, jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

W ślad za powyższym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, z dniem 22 lipca 2010 roku została uchwalona kolejna ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny …(Dz. U. nr 155 poz. 1037).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 tejże ustawy przepis art. 417 ¹ § 2 k.c. w brzmieniu nadanym tą ustawą ma zastosowanie do orzeczeń, które uprawomocniły się od dnia 17 października 1997 roku.

Według zaś art. 417 ¹ § 2 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z 22 lipca 2010 roku „jeżeli szkoda zostałam wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej (…).

Zatem z powyższych unormowań wynika, że do roszczenia o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez wydanie prawomocnego orzeczenia z dnia 9 stycznia 2002 roku powinien mieć zastosowanie art. 417 ¹ § 2 k.c.

Stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia możliwe jest w drodze wniesienia skargi w trybie przepisów art. 424 ¹ do 42412 k.p.c. Wydane orzeczenie w trybie tego postępowania stanowi prejudykat.

Co do zasady zgodnie z treścią art. 424 ¹§ 1 k.p.c. można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.

Według art. 424 ^1b k.p.c. w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba, że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

Skoro więc Z. N. nie zaskarżyła wyroku zaocznego z dnia 9 stycznia 2002 roku nakazującego jej eksmisję, nie może domagać się obecnie odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia, które w jej ocenie miałoby być niezgodne z prawem.

Z powyższych względów powództwo o odszkodowanie w niniejszej sprawie winno zostać oddalone.

Zarzut naruszenia art. 193 Konstytucji RP przez Sąd Rejonowy (...)wŁ.który wydał wyrok z dnia 9 stycznia 2002 roku jest bezprzedmiotowy.

W tej sytuacji niezasadny jest zarzut naruszenia art. 6 k.c. poprzez pominięcie ciężaru dowodu obciążającego strony i bezpodstawnie przyjęcie, że Sąd Rejonowy (...)wŁ.( orzekając w przedmiocie eksmisji) nie badał podstaw ani zasadności wykluczenia powódki z grona członków spółdzielni i nie dokonywał wykładni art. 227 art. 1 ustawy Prawo Spółdzielcze.

Skoro powódka nie może obecnie dochodzić odszkodowania za ewentualną szkodę powstałą w wyniku wydania prawomocnego orzeczenia – w związku z treścią powołanych wcześniej przepisów – Sąd Okręgowy nie był uprawniony do badania podstaw, czy zasadności wyroku Sądu Rejonowego (...)w Ł. z 9 stycznia 2002 roku.

Sąd nie miał również potrzeby badania dokumentów ustalających wysokość opłat za lokal powódki oraz rozliczania opłat wnoszonych przez powódkę, gdyż było to zbędne, wobec braku możliwości na gruncie obecnie obowiązujących przepisów i bezczynności powódki w zakresie zaskarżenia kwestionowanego wyroku, uznania tegoż wyroku za niezgodny z prawem i dochodzenia na tej podstawie odszkodowania.

Zarzuty naruszenia art. 227 k.p.c. w związku z art. 217 § 2 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. oraz 231 k.p.c. i 230 k.p.c., a także art. 328 § 2 k.p.c. są zatem bezzasadne.

Nie doszło również do naruszenia przez sąd art. 23 k.c., 24 § 1 k.c. oraz 448 k.c.

Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że poprzez wydanie wyroku przez Sąd Rejonowy (...)w Ł.nie doszło do naruszenia tej dobra osobistego, a nawet gdyby tak uznać, to działanie Sądu nie miało charakteru bezprawnego

Rację ma Sąd I instancji, iż skoro wyrok nakazujący eksmisję nie został wykonany, to w ogóle nie narusza, dobra osobistego powódki w postaci nietykalności mieszkania.

Należy też się zgodzić ze stanowiskiem Sądu, iż wyrok nakazujący opróżnienie lokalu mieszkalnego w ogóle nie może rodzić naruszenia dobra osobistego w postaci nietykalności mieszkania, gdyż w takim wypadku nie może być mowy o bezprawnym wtargnięciu w prywatną przestrzeń osoby zajmującej lokal.

Skoro nie ma też możliwości na obecnym etapie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, nie ma więc mowy o bezprawności działania Sądu, zatem nie ma przesłanek odpowiedzialności Sądu z art. 23 i 24 k.c., to bezprzedmiotowe byłoby badanie związku przyczynowego pomiędzy wydaniem wyroku o eksmisję z 9 stycznia 2002 roku, a zgłoszonymi przez powódkę problemami zdrowotnymi zarówno w sferze zdrowia fizycznego i psychicznego.

Sąd Okręgowy nie naruszał zatem art. 217 § 2 k.p.c. nie dopuszczając dowodu z opinii biegłych lekarzy dla ustalenia stanu zdrowia powódki i związku przyczynowego pomiędzy złym stanem zdrowia a wydanym przez Sąd wyrokiem o eksmisję powódki.

Wbrew zarzutowi apelacji nie ma podstawy prawnej wyroku oddalającego powództwo, Sąd wskazuje jedynie, że nie zostały spełnione przesłanki z przepisów, które stanowiły podstawę zgłoszonego w pozwie żądania. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu podstawy żądania i przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej odmówił, dochodząc do wniosku, że nie zostały one spełnione.

Mimo, że w części uzasadnienie odnosi się do innych przepisów niż powinny być powołane i omówione, orzeczenie odpowiada prawu.

Dlatego apelacja na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

Wobec tego, że powódka sama prowadzi gospodarstwo domowe, jej emerytura w momencie wnoszenia pozwu wynosiła jedynie 760 zł netto, a wydatki na czynsz i opłaty eksploatacyjne wynoszą około 330 zł, zaś na leki 150 -200 zł, nie ma też ona tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania, należało uznać że jest to wypadek szczególnie uzasadniony, dający podstawę w oparciu o art. 102 k.p.c. do nieobciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego.

O wynagrodzeniu adwokata z urzędu ustanowionego dla powódki orzeczono na podstawie § 19 i § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku, w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).