Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 czerwca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 103-105, 127, art. 138-140, art. 141 ust. 1-3 oraz art. 142-144 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. Nr 58, poz. 290 ze zm.), ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) dokonał rozliczenia renty P. B. w związku z osiągniętym przychodem w roku 2019. Łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w ww. roku wyniósł (...).20 zł i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, tj. (...).30 zł, łącznie o kwotę 1907.90 zł. Zdaniem ZUS osiągnięty przez wnioskodawcę przychód uzasadniał zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia za ww. rok o kwotę przekroczenia niższej kwoty granicznej przychodu, tj. o 1907.90 zł.

Świadczenie w ww. roku rozliczeniowym było wypłacone w pełnej wysokości. Po dokonaniu rozliczenia za ww. rok Zakład ustalił, że ubezpieczony pobrał nienależnie świadczenie w kwocie 1907.90 zł. Organ rentowy podkreślił, że nienależnie pobrane świadczenie, tj. 1907.90 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. (decyzja k. 160 – 161 akt ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 3 września 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 114 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2020 r., poz. 53) oraz art. 103-105, 127 oraz 138-140, art. 141 ust. 1-3 oraz art. 142-144 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.),rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. Nr 58, poz. 290 ze zm.) i ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.), dokonał miesięcznego rozliczenia renty P. B. w związku z przychodem osiągniętym w poszczególnych miesiącach roku 2018. Przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach w ocenie organu rentowego uzasadniał zawieszenie lub zmniejszenie renty lub wypłatę świadczenia w pełnej wysokości. W poszczególnych miesiącach przychód kształtował się następująco:

Po dokonaniu miesięcznego rozliczenia Zakład ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zmniejszenie świadczenia łącznie o (...).68 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu było wypłacone w pełnej wysokości. Wobec powyższego organ ustalił, że ubezpieczony jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie łącznej (...).68 zł Nienależnie pobrane świadczenia, tj. (...).68 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. (decyzja k. 1 – 2 akt ZUS)

Wnioskodawca P. B. uznał powyższe decyzje ZUS za krzywdzące i w ustawowym terminie złożył od nich odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi wnosząc o ponowne przeanalizowanie i obliczenie jego przychodu uzyskanego z tytułu działalności gospodarczej. Skarżący podkreślił, że w spornym okresie korzystał ze zwolnień lekarskich, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił mu prawa do zasiłku chorobowego. Od decyzji organu rentowego w przedmiocie zasiłku natomiast złożył on odwołania do Sądu i nie są one prawomocne. Dodatkowo w ocenie ubezpieczonego organ rentowy nie miał uprawnień, aby uchylić swoją wcześniejszą już prawomocną od ponad 18 miesięcy decyzję z dnia 21.02.2019 r. (odwołanie k. 3, odwołanie k. 3 akt o sygn. VIII U 2451/20)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie wywodząc jak w zaskarżonych decyzjach. ZUS wskazał dodatkowo, że w sprawie o sygn. akt X U 302/19 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uwzględnił odwołania wnioskodawcy od decyzji w przedmiocie prawa do zasiłku chorobowego a Zakład wystąpił z wnioskiem o uzasadnienie tegoż wyroku. (odpowiedź na odwołanie k. 18 – 18 verte, odpowiedź na odwołanie k. akt o sygn. VIII U 2451/20)

Na podstawie art. 219 k.p.c. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawę o sygn. akt VIII U 1726/20 ze sprawą VIII U 2451/20.

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2021 r. Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 kpc zawiesił postępowanie w sprawie do czasu zakończenia postępowania w sprawie VIII Ua 81/20 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi. (postanowienie k. 39)

Postanowieniem z dnia 17 lutego 2022 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie. ( postanowienie k. 57)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. B. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą i z tytułu tej działalności od dnia 4 lipca 2017 r. podlegał ubezpieczeniom społecznym. (bezsporne)

W miesiącach listopad, grudzień 2018 r. oraz marzec 2019 r. wnioskodawca był niezdolny do prowadzenia działalności gospodarczej z powodu choroby . (bezsporne, a nadto kopia zaświadczeń lekarskich k. 11 - 12 )

Od dnia 1 stycznia 1998 r. ubezpieczony pobiera z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w tym od dnia 1.12.2017 r. w najniższej wysokości 750,00 zł. (bezsporne, a nadto decyzje k. 19, k. 153 akt ZUS)

W latach 2018 – 2019 wnioskodawca uzyskiwał przychód z tytułu udziału w posiedzeniach Rady Nadzorczej (...) w Ł.. (bezsporne, a nadto zaświadczenia k. 1 i k. 155 akt ZUS)

Decyzją z dnia 8 stycznia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił P. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 30 listopada 2018r. do 14 września 2018r. (bezsporne, a nadto decyzja w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 11 stycznia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 14 grudnia 2018r. do dnia 21 grudnia 2018r. (bezsporne, a nadto decyzja w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 marca 2019r. do dnia 26 marca 2019r. (bezsporne, a nadto decyzja w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 16 maja 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił P. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 10 kwietnia 2019r. do dnia 16 maja 2019r. (bezsporne, a nadto decyzja w aktach ZUS)

Od wszystkich powyższych decyzji wnioskodawcza złożył odwołanie do Sądu. (bezsporne)

W 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczonego w związku z osiągniętym przychodem w latach 2018 - 2019, gdzie przy ustalaniu wysokości przychodu z działalności gospodarczej w okresach od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r., od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019r. nie uwzględnił kwot zasiłków chorobowych. (rozliczenie k. 7 – 7 verte, k. 156 – 157 akt ZUS)

Decyzją z dnia 21 lutego 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dokonał rozliczenia renty w związku z osiągniętym przychodem w roku 2018. Łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w ww. roku wyniósł 31693,73 zł i nie przekroczył niższej kwoty granicznej przychodu ustalonej dla tego roku, tj. 37851,70 zł. Zdaniem ZUS osiągnięty przez wnioskodawcę przychód nie uzasadniał zmniejszenia ani zawieszenia renty. (decyzja k. 7 akt ZUS)

Zaskarżoną decyzją z dnia 4 czerwca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 103-105, 127, art. 138-140, art. 141 ust. 1-3 oraz art. 142-144 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. Nr 58, poz. 290 ze zm.), ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) dokonał rozliczenia renty w związku z osiągniętym przychodem w roku 2019. Łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w ww. roku wyniósł (...).20 zł i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, tj. (...).30 zł, łącznie o kwotę 1907.90 zł. Zdaniem ZUS osiągnięty przez wnioskodawcę przychód uzasadniał zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia za ww. rok o kwotę przekroczenia niższej kwoty granicznej przychodu, tj. o 1907.90 zł.

Świadczenie w ww. roku rozliczeniowym było wypłacone w pełnej wysokości. Po dokonaniu rozliczenia za ww. rok Zakład ustalił, że ubezpieczony pobrał nienależnie świadczenie w kwocie 1907.90 zł. Organ rentowy podkreślił, że nienależnie pobrane świadczenie, tj. 1907.90 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. (decyzja k. 160 – 161 akt ZUS)

Kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 3 września 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 114 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2020 r., poz. 53) oraz art. 103-105, 127 oraz 138-140, art. 141 ust. 1-3 oraz art. 142-144 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.),rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. Nr 58, poz. 290 ze zm.) i ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.), organ rentowy dokonał miesięcznego rozliczenia renty P. B. w związku z przychodem osiągniętym w poszczególnych miesiącach roku 2018. Przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach w ocenie organu rentowego uzasadniał zawieszenie lub zmniejszenie renty lub wypłatę świadczenia w pełnej wysokości. W poszczególnych miesiącach przychód kształtował się następująco:

Po dokonaniu miesięcznego rozliczenia Zakład ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zmniejszenie świadczenia łącznie o (...).68 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu było wypłacone w pełnej wysokości. Wobec powyższego organ ustalił, że ubezpieczony jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie łącznej (...).68 zł Nienależnie pobrane świadczenia, tj. (...).68 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji. (decyzja k. 1 – 2 akt ZUS)

Wyrokiem z dnia 16 lipca 2020r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w sprawie X U 302/19 zmienił zaskarżone decyzje i przyznał wnioskodawcy prawo do zasiłku chorobowego od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r., od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019r., od 10 kwietnia 2019r. do 17 kwietnia 2019r. i od 23 kwietnia 2019r. do 16 maja 2019r. (wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi k. 121 akt o sygn. X U 280/21)

Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpatrzeniu apelacji organu rentowego wyrokiem z dnia 4 marca 2021r. o sygn. akt VIII Ua 81/20 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania w zakresie prawa do zasiłku za okres od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r. i od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019 r. ( wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi k. 162 akt o sygn. X U 280/21)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 8 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w sprawie X U 280/21 zmienił zaskarżone decyzje w przedmiocie prawa do zasiłku chorobowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku chorobowego od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r., od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019r. (wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi k. 217 akt o sygn. X U 280/21)

W 2021 r. organ rentowy nie dokonał ponownego rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczonego w związku z osiągniętym przychodem w latach 2018 – 2019 i nie wydano nowych decyzji w tym zakresie. (okoliczność przyznana – pismo ZUS z dnia 4.07.2022 r.)

Zasiłki chorobowe za okresy od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r., od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019r. zostały wypłacone wnioskodawcy w 2022 r. (bezsporne a nadto oświadczenie wnioskodawcy 00:02:48, płyta CD k. 103)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołania P. B. skutkowały uchyleniem zaskarżonych decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł., jako wydanych z rażącym naruszeniem prawa.

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c., jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Dzięki takiemu unormowaniu sąd może badać wady wynikające z naruszenia nie tylko prawa materialnego, lecz także procesowego.

W niniejszej sprawie rażące naruszenie przepisów o postępowaniu polegało na tym, że organ rentowy nie dopełnił obowiązku przeprowadzenia należytego wyjaśnienia okoliczności sprawy.

Trzeba podkreślić, że art. 6 k.p.a. stanowi, iż organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

W art. 7 k.p.a. wskazano, iż w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Z kolei w art. 8 k.p.a. wskazano, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy podkreślić, że ZUS nie sprostał swoim obowiązkom, wynikającym z ustawy.

W ocenie Sądu działania organu rentowego były rażąco nieprawidłowe.

Na dzień zamknięcia rozprawy organ rentowy kilkakrotnie zmieniał stanowisko co do okoliczności istotnych z punktu widzenia zaskarżonych decyzji.

Po pierwsze ZUS zobowiązany był zweryfikować okresy, za które należny był zasiłek chorobowy bowiem wnioskodawca wygrał postępowanie sądowe.

Po drugie, w decyzji z dnia 11 maja 2022 roku organ rentowy zmienił podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za okresy z 2019, 2020 i 2021 roku.

Decyzją z dnia 8 stycznia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił P. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 30 listopada 2018r. do 14 września 2018r. Decyzją z dnia 11 stycznia 2019r. ZUS odmówił P. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 14 grudnia 2018r. do dnia 21 grudnia 2018r. Kolejną decyzją z dnia 11 kwietnia 2019r. ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 marca 2019r. do dnia 26 marca 2019r. Decyzją z dnia 16 maja 2019r. ZUS odmówił P. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 10 kwietnia 2019r. do dnia 16 maja 2019r. Od wszystkich powyższych decyzji wnioskodawcza złożył odwołanie do Sądu. Pomimo tego, ZUS wydał przedwcześnie sporne decyzje, których – jak sam przyznał – podstawą były nieprawomocne decyzje w przedmiocie prawa do zasiłku chorobowego. Następnie zaś mimo faktu, że ostatecznie prawomocnym wyrokiem z dnia 8 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zmienił zaskarżone decyzje i przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku chorobowego za okresy od 30 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r., od 14 grudnia 2018r. do 21 grudnia 2018r., od 1 marca 2019r. do 26 marca 2019r., ZUS nie dokonał ponownego rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy.

Nie dokonano żadnej weryfikacji przychodu wnioskodawcy za powyższe okresy, mimo wcześniejszego błędnego przyjęcia przez organ rentowy, że P. B. osiągnął przychód z działalności gospodarczej a nie zasiłek chorobowy.

Nie wydano żadnych nowych decyzji w związku z osiągniętym przychodem ubezpieczonego w spornych latach 2018 – 2019.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu doszło do rażącego naruszenia przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, o których wyżej mowa, wobec czego należało uchylić zaskarżone decyzje.

Organ rentowy powinien w pierwszej kolejności ostatecznie ustalić, jaki przychód i z jakiego tytułu oraz w jakiej wysokości uzyskał wnioskodawca w 2018 i 2019 roku. Skoro prawomocnie przyznano mu prawo do zasiłku chorobowego w określonych miesiącach to znaczy, że przychód z działalności gospodarczej powinien być inaczej rozliczony. Nie dokonano bowiem żadnej weryfikacji przychodu z działalności gospodarczej w następstwie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w sprawie X U 280/21 z dnia 8 listopada 2021 r. Co jednak istotne, organ rentowy wydał 11.05.2022 roku decyzję o zmianie podstawy wymiaru zasiłków chorobowych, min. w 2019 roku.

Podsumowując, dopiero ostateczne ustalenie tych kwestii pozwoli organowi rentowemu określić, czy faktycznie wnioskodawca przekroczył dopuszczalną kwotę przychodu w poszczególnych latach. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie stracił z pola widzenia faktu, że zasiłku chorobowe, przyznane wnioskodawcy prawomocnym wyrokiem zostały wypłacone w 2022 roku i wliczają się do przychodu za ten właśnie rok.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c.

K.B.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS wypożyczając akta emerytalne.