Pełny tekst orzeczenia

☒ w całości

☐ w części

co do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku,

mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj.

1/ art. 7 k.p.k. w związku z art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k. poprzez dowolne i jednostronne uznanie, iż zeznania świadków P. T. (1) oraz D. N. (1) nie miały znaczenia dla ustalenia faktów w niniejszej sprawie, bez wskazania w uzasadnieniu wydanego wyroku powodów takiego stanowiska, co uniemożliwia prześledzenie rozumowania Sądu w tym zakresie i odniesienie się do niego;

2/ art. 7 k.p.k. w związku z art. 410 k.p.k. poprzez dokonanie oceny jedynie części ujawnionych w toku rozprawy głównej dowodów, z pominięciem dowodów w postaci zeznań świadków:

a)  B. J. (1), który wskazywał między innymi, że „Nie wiedziałem że będą odbierane pieniądze od starszych osób. Ja czuje się oszukany przez pana M..... J. wydawał mi się osobą spokojną, chociaż czasem się denerwuje w błahych sytuacjach, np. była sytuacja jak hałasował o 6 rano na klatce schodowej. Nerwy J. był irracjonalne.”

b)  P. T. (1), który wskazywał między innymi, że „N. nie był zadowolony z zachowania J. (J. M. (1)), wspominał, że był nerwowy, dzęsto musieli się zatrzymywać bo J. (J. M. (1)) chciał kupować alkohol. Ten chłopak był nerwowy, dziwnie się zachowywał .... Tak jak zeznawałem zachowaniem tego J. (J. M. (1)) było wybuchowe, zaczepiał ludzi, szarpał ich. Krzyczał na mnie i N...

c)  D. N. (1), którzy wskazywał między innymi, że „Pan J. to był specyficzny chłopak, niby normalny ale zaczepiał ludzi krzyczał. Był nadpobudliwy, nerwowy.”

którzy między innymi potwierdzili wersję oskarżonego, że J. M. (1) był osobą agresywną i nieobliczalną, a tym samym nie oparcie wydanego w sprawie wyroku na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej;

3/ art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie błędnej, albowiem dowolnej, nieuwzględniającej zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań doświadczenia życiowego oceny wyjaśnień oskarżonego i uznanie ich za niewiarygodne w części:

a)  w której wskazywał, że obawiał się zrezygnować z dalszego udziału w procederze oszustwa po tym jak zdał sobie z niego sprawę, bowiem nie wiedział jak nieobliczalni są współsprawcy; podjął pochopną decyzję ze strachu, podczas gdy wyjaśnienia te są logiczne i szczere, a także, co istotne, znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym w postaci zeznań świadków B. J. (1), P. T. (1) oraz D. N. (1), którzy zgodnie wskazywali, że J. M. (1) jest osobą agresywną i nieobliczalną, a zatem bez wątpienia oskarżony, który jest osobą młodą, w sytuacji gdy zdał sobie sprawę, że bierze udział w procederze oszustwa, co wcześniej towarzysząc J. M. (1), nie miało miejsca, a czym jak wynika z zeznań świadka J. M. (1) został zaskoczony, z całą pewnością mógł się przestraszyć i z tego powodu podjąć pochopne decyzje i wyłącznie z tego powodu kontynuować swój udział w procederze oszustwa w obawie o swoje bezpieczeństwo,

b)  w której wskazywał, że nie pamięta czy w dniu zdarzenia przedstawił się jako policjant, podczas gdy wyjaśnienia te złożone zostały po ponad roku od zdarzenia, a zatem oskarżony mógł już nie pamiętać co wtedy mówił, co wbrew twierdzeniom Sądu nie jest nielogiczne i wątpliwe i nie stanowi przyjętej przez oskarżonego strategii obrony albowiem oskarżony podtrzymał złożone wcześniej wyjaśnienia, w których potwierdził, że ze strachu, na żądanie osoby do niego dzwoniącej i J. M. (1) zgodził się przedstawić pokrzywdzonemu jako policjant;

4/ art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego niniejszej sprawy (przy wyrokowaniu):

a)  części zeznań J. M. (1) w których wskazywał „Wracając do tego kierującego gdzie jeździliśmy po bankach to on nie wiedział po co jedziemy, on nie miał się odzywać, tylko ja gadałem. Ten młody kierujący wyglądał na zaskoczonego...”, co potwierdza wersję oskarżonego, że nie wiedział, iż z jego udziałem zostanie popełnione przestępstwo, że przebiegiem zdarzenia z dnia 10 lutego 2021 r. został zaskoczony,

b)  części wyjaśnień oskarżonego, w których wskazywał „W końcu odważyłem się odebrać telefon i on zapytał mnie co tam u mnie. Ja mu powiedziałem, że przespałem się po tych kilku dniach i nie chcę już dalej mieć z nimi nic do czynienia. Oświadczyłem mu że nie będę jeździł z J., że nie przyjmuję tej wcześniejszej oferty rzekomej pracy. On to przyjął ze spokojem, ale w bardzo stanowczy sposób dał mi do zrozumienia, że jeśli komuś coś powiem o tym co się wydarzyło, to ani ja ani moja rodzina nie mogą czuć się bezpiecznie. On powiedział mi, że zna mój adres zamieszkania. Odebrałem to jako groźbę, której naprawdę się wystraszyłem i dlatego też nie powiedziałem o tym wszystkim policji. Dusiłem to w sobie.”, co potwierdza, iż zamiarem oskarżonego nigdy nie było popełnianie jakichkolwiek przestępstw, że grożono oskarżonemu kiedy odmówił współpracy, co było powodem nie zawiadomienia Policji o zdarzeniu w jakim wziął udział bez swojej woli;

5) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony swym zachowaniem, zrealizował wszystkie znamiona zarzucanego mu przestępstwa oszustwa, podczas gdy zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości tego nie potwierdza, co w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego skazania oskarżonego.

co do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku,

6) orzeczenie wobec oskarżonego rażąco niewspółmiernie surowej kary grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 20 złotych każda, która to kara nie uwzględnia niewielkiego stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, postawy sprawcy po popełnieniu przestępstwa, do którego przy pierwszej czynności procesowej przyznał się i wyraził skruchę, właściwości i warunków osobistych sprawcy oraz sposobu jego dotychczasowego życia, który obrazuje wydana przez szkołę opinia o uczniu oraz fakt dotychczasowej niekaralności, a których uwzględnienie przez Sąd winno skutkować warunkowym umorzeniem postępowania karnego.

7) zaskarżonemu wyrokowi zarzucił też co do punktu VI obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 63 § 1 k.k. poprzez niezaliczenie na poczet orzeczonej w punkcie I kary pozbawienia wolności okresu tymczasowego aresztowania oskarżonego w sprawie od dnia 13 marca 2021 r. godz. 11:25 do dnia 27 kwietnia 2021 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad.1 Zarzut niezasadny a przy tym nie mający istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia. O trafności rozstrzygnięcia nie decyduje jego uzasadnienie, lecz materiał dowodowy stanowiący podstawę orzeczenia. Uzasadnienie w ramach kontroli odwoławczej jest jedynie punktem wyjścia do zbadania zasadności rozstrzygnięcia, mającym wyłącznie ułatwiać ocenę wyroku wydanego przez organ orzekający w pierwszej instancji. A zatem, pełni ono ważną rolę w postępowaniu odwoławczym, lecz oczywiste jest, że tylko w wyjątkowych sytuacjach uchybienia związane z uzasadnieniem wyroku będą zmuszały do podjęcia decyzji reformatoryjnej albo kasatoryjnej.

W żadnym razie błędy formalne związane ze sporządzeniem uzasadnienia nie mogą mieć wpływu na treść wyroku podlegającego zaskarżeniu, gdyż uzasadnienie jest następstwem wydanego orzeczenia i dopuszczenie się uchybień w sporządzeniu dokumentu będącego następczym działaniem w odniesieniu do wydanego już wcześniej orzeczenia nie mogło wpłynąć na treść rozstrzygnięć, które je poprzedzało. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2013 r., II AKa 95/13, LEX nr 1312112).

Sąd Okręgowy jest zdania, że jego treść nie była dotknięta nieusuwalnymi sprzecznościami albo elementarnymi brakami, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie kontroli odwoławczej. Sąd I instancji sporządził pisemne uzasadnienie na poziomie wystarczającym, umożliwiającym - po zapoznaniu się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym - analizę wyroku przez pryzmat zarzutów apelacyjnych, jak i w zakresie zagadnień koniecznych do rozważenia z urzędu. Nadto obowiązująca procedura karna wymaga sporządzenia uzasadnienia w sposób zwięzły w wersji formularzowej co wymusza pewną skrótowość wręcz hasłowość argumentacji a Sąd I instancji wskazał z jakich względów nie uznał za zasadne twierdzenia oskarżonego o działaniu z obawy o swoje i członków rodziny zdrowie ( vide str. 4-5 uzasadnienia);

Ad. 2-5. Zarzuty niezasadne. Brak jest podstaw do skutecznego postawienia Sądowi zarzutu obrazy wskazanych przepisów postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia.

Niezasadnie powołuje się skarżący na naruszenie przez Sąd I instancji art.410 kpk. Zgodnie z tym przepisem podstawę wyroku stanowić może tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Oznacza to, że sąd wydając wyrok nie może opierać się na tym co nie zostało ujawnione na rozprawie, jak również i to, że wyroku nie wolno wydawać na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego, a musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które tezę aktu oskarżenia potwierdzają, jak i tych, które ją podważają.

Zasada określona w art.410 kpk obowiązuje także strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą opierać go na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co może prowadzić do innych wniosków ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 30 lipca 1979r, III KR 196/79 OSNPG 1980/3/43 i z 5 listopada 1997r V KKN 62/97 Prok. i Pr. 1998/2/13).

O naruszeniu tego przepisu może być zatem mowa jedynie wtedy, gdy sąd orzekający pominie jakąś okoliczność ujawnioną w toku rozprawy lub oprze ustalenia faktyczne na okoliczności w toku rozprawy nie ujawnionej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1997r, IV KKN 103/96 Prok. i Pr. 1997/10/12 ).

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, przedmiotem rozważań Sądu I instancji były wszystkie dowody przeprowadzone i ujawnione w toku przewodu sądowego, oceniane z taką samą wnikliwością i starannością. Skoro więc Sąd I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na analizie całokształtu ujawnionych okoliczności i przeprowadzonych dowodów nie można skutecznie stawiać mu zarzutu naruszenia art.410 kpk.

Tymczasem dokonanie takiej czy innej oceny dowodu przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie nie stanowi naruszenia art.410 kpk, co jednoznacznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 czerwca 2002r V KKN 34/01 (vide: Lex 53912; por. też R.A. Stefański, Komentarz do art.410 kodeksu postępowania karnego). Należy jednoznacznie stwierdzić, że Sąd dostrzegł argumentację oskarżonego związaną „z obawami przed J. M. i niemożnością wycofania się z grupy z obawy o swoje i członków rodziny zdrowie”, dokonał jej analizy, która zasługuje na akceptację Sądu Okręgowego.

Nadto zgodnie z utrwalonym od lat poglądem, wyrażanym tak w doktrynie jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana, wtedy dopiero, gdyby w procedurze dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej.

Sąd Okręgowy stwierdził, że obrońca tego rodzaju argumentacji i na takim poziomie jej przekonywalności, nie przedstawił. Wbrew jego twierdzeniom, analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego pozwala w pełni na podzielenie przekonania Sądu meriti o tym, iż oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona przypisanego mu czynu. Niedostatecznie pogłębiona argumentacja skarżącego całkowicie traci swą przekonywalność w konfrontacji ze zgromadzonymi w sprawie dowodami zwłaszcza w postaci wiarygodnych zeznań świadków, innych dokumentów, których łączna synteza w pełni oddaje całokształt okoliczności zdarzeń będących przedmiotem oceny i która bez wątpienia pozwalała Sądowi pierwszej instancji na przyjęcie prawidłowych ustaleń w zakresie, które włączone zostały do podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku.

Apelacja nie dostarcza dostatecznych argumentów mogących przemawiać za zasadnością ich uwzględnienia, a co za tym idzie, uzasadniać możliwości odmiennego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, ten środek odwoławczy zawiera jedynie odmienną, jednostronną ocenę materiału dowodowego, a podniesione w nim argumenty mają charakter stricte polemiczny, a w szczególności abstrahują od treści zebranych dowodów.

Analiza treści sformułowanych przez skarżącego zarzutów oraz ich uzasadnienia prowadzi do wniosku, że skarżący wadliwość wyroku dostrzega w pominięciu twierdzeń B. J., P. T. i D. N., przy jednoczesnym zdyskredytowaniu wyjaśnień oskarżonego.

Tymczasem Sąd Rejonowy dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w tej części rozważył należycie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zeznania wszystkich świadków oraz wyjaśnienia oskarżonego. Wskazał którym i dlaczego dał wiarę oraz którym zeznaniom i wyjaśnieniom nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen.

Apelacja zawiera odmienną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżonego i sprowadza się do założenia, że decydujące znaczenie mają twierdzenia B. J., P. T. i D. N., którzy „wskazywali, że J. M. (1) jest osobą nerwową, agresywną i nieobliczalną” oraz J. M. (1) że „ oskarżony nie zdawał sobie sprawy, że bierze udział w oszustwie ….a towarzysząc mu był zaskoczony, mógł się przestraszyć i z tego powodu podjąć pochopne decyzje …”. Tymczasem w pełni przekonuje argumentacja Sądu zawarta na str. 4-5 uzasadnienia , gdzie Sąd wskazał powody nieuwzględnienia powyższej argumentacji oskarżonego, sąd odwoławczy powołuje się na nią nie dostrzegając powodu jej ponownego powielania. Tylko dodatkowo należy zauważyć, że tego typu argumentacja pojawiła się w wyjaśnieniach oskarżonego dopiero na końcowym etapie postępowania; wcześniej w obszernych wyjaśnieniach ( k. 668 i 714-17) nic o tego typu obawach nie mówił, co pozwala uznać jego argumentację w tym zakresie za przyjętą linią obrony. Nadto z relacji w/wym świadków nie wynika jakaś nadzwyczajna agresja J. M., presja tego rodzaju, która z gruntu budziłaby obawę osób postronnych, a już z pewnością nie jest niczym niezwykłym eksponowane zdarzenie z jego nerwową reakcją na hałas na korytarzu o 6 – ej rano.

Z kolei w kwestii świadomości oskarżonego popełnienia przestępstwa stwierdzić należy, iż z wiarygodnych i niekwestionowanych dowodów ( w tym z wyjaśnień oskarżonego ) wprost wynika, że:

- oskarżony miał świadomość brania udziału w nielegalnym działaniu grupy, popełnianym przestępstwie ( wcześniej założył konto bankowe i oddał kartę do konta walutowego nieznanej osobie, wiedział o metodzie oszustów na wnuczka lub na policjanta);

- to on wynajmował samochody ( co kilka dni inny ) w dniach 4-11 luty 2021 roku , kierował nimi gdy grupa przemieszczała się po całym kraju ( byli w np. B., T., Z., C.);

- przedstawił się pokrzywdzonemu jako policjant, co istotnie uwiarygodniało całą mistyfikację,

- był kierowcą samochodu, otrzymał polecenie takiego parkowania pojazdu, by nie był widziany w żadnych kamerach monitoringu,

- widział wypchane koperty, które pokrzywdzony przyniósł z banków i przekazywał wspólnikowi,

- wreszcie nie sposób uznać brak wiedzy oskarżonego o istocie działalności grupy w sytuacji, gdy przez tydzień przebywali razem, prowadzili beztroskie ( a przy tym prawdopodobnie niezgodne z prawem) życie, jeżdżąc po całym kraju, razem mieszkając w hotelach, gdy jeden z nich płacił za to wszystkie znaczne kwoty pieniędzy; naiwnością byłoby zakładać niewiedzę oskarżonego, że nie pytał o nic i nic mu nie mówiono; zdaniem Sądu oskarżony wiedział i był istotnym ogniwem w działalności grupy, w przypisanym mu przestępstwie.

Finalnie zatem wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżony wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

Ad.6. Zarzut niezasadny W ocenie sądu Okręgowego kara 50 stawek dziennych grzywny ( po 20 zł każda) nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk; niewątpliwie bowiem ustalone okoliczności przedmiotowe i podmiotowe przypisanego oskarżonemu czynu, a także prezentowane przez wymienionego właściwości i warunki osobiste powodują, że niepodobna jest skutecznie wywodzić, że wymierzona oskarżonemu kara razi surowością;

- Sąd I instancji przeprowadził wszelkie te dowody, które leżały u podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie wymiaru kary względem oskarżonego a swoje stanowisko w tym względzie przekonująco uzasadnił. Sąd odwoławczy stanowisko to podziela;

- rozstrzygając w tej materii Sąd Rejonowy dostrzegł i należycie ocenił okoliczności łagodzące: zwłaszcza przyznanie się do winy; w tej sytuacji apelacja obrońcy jest wyłącznie polemiką z rozstrzygnięciem Sądu I instancji;

- trzeba mieć też na uwadze, że wymierzona kara to kara rodzajowo najłagodniejsza a przy tym oscyluje w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, tylko nieznacznie przekraczając dolny próg; nie ma żadnych podstaw do dalszego łagodzenia tej kary i nie znajduje to należytego oparcia pośród zasad i dyrektyw wymiaru kary określonych w treści art.53 kk;

- wymierzona kara w żadnym razie nie razi swą niewspółmierną surowością; w ustalonych okolicznościach faktycznych nie ma podstaw do warunkowego umorzenia postępowania.

Ad. 7. Zarzut niezasadny. Jeżeli sąd orzeka karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zaliczenie w wyroku skazującym na jej poczet rzeczywistego pozbawienia wolności jest bezprzedmiotowe; zaliczenie takiego rzeczywistego pozbawienia wolności może nastąpić dopiero na etapie zarządzenia wykonania kary warunkowo zawieszonej; w razie bowiem orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem oraz grzywny zaliczenie rzeczywistego pozbawienia wolności następuje na poczet grzywny, albowiem w takim układzie faktycznym jest to kara efektywnie wykonywana (co wynika z tego, że zaliczanie powinno następować na poczet kary efektywnie wykonywanej – A. Marek, Kodeks..., 2006, s. 166; W. Wróbel [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 2, red. W. Wróbel, A. Zoll, 2016, s. 220–221).

Wniosek

Obrońca wniósł o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu przypisanego mu w punkcie I wyroku lub o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz co do czynu przypisanego mu w punkcie II wyroku wniósł o jego zmianę i warunkowe umorzenie postępowania na okres próby 2 lat i oddanie oskarżonego w tym okresie pod dozór kuratora

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec ustaleń i argumentacji Sądu Rejonowego skarżący nie przedstawił przekonującej argumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Apelacja zawiera odmienną ocenę wskazanych przez skarżącego dowodów, korzystną dla oskarżonego i wynika z taktyki procesowej i jego prawa do obrony. Z kolei fakt podrzędnej roli oskarżonego w przestępstwie ma swoje odzwierciedlenie w orzeczeniu o karze, którą należy wręcz uznać za łagodną a przy tym jest karą wolnościową. Nie ma żadnych podstaw do orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie II wyroku.

Z kolei wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest sprzeczny z treścią art. 437 § 2 k.p.k. Nie zachodzą też przesłanki wskazane w art. 439 § 1 k.p.k., oraz art. 454 k.p.k.

Nie ma żadnych podstaw do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji zarówno w zakresie zawinienia oskarżonego jak i wymierzonej kary.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przedmiot utrzymania w mocy

Ustalenia o zawinieniu i karze w zakresie przypisanych mu czynów

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Argumentacja jak wyżej. W powyższym zakresie brak było podstaw do ingerencji sądu odwoławczego w orzeczenie pierwszoinstancyjne z uwagi na prawidłowe przeprowadzenie postępowania w sprawie , prawidłowość dokonanej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów a w konsekwencji na zasadność poczynionych ustaleń faktycznych.

Nie ma żadnych podstaw do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji zarówno w zakresie zawinienia oskarżonego jak i wymierzonej kary.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

☒ w całości

☐ w części