Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 grudnia 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosków P. S. z dnia 11 grudnia 2019 roku i z dnia 12 sierpnia 2020 roku, odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 2 grudnia 2020 roku ustaliła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 czerwca 2021 roku, a niezdolność do pracy powstała od 1999 roku. Na podstawie art. 14 ust 2 ustawy emerytalnej, za datę powstania niezdolności do pracy przyjęto dzień 31 grudnia 1999 roku, tj. ostatni dzień roku 1999. Zakład odmówił przyznania ubezpieczonemu renty, gdyż niezdolność do pracy nie powstała w jednym z okresów ubezpieczenia, a ustalona data powstania niezdolności do pracy przypada w czasie nauki na studiach wyższych (okres taki został wymieniony, jako okres nieskładkowy w art. 7 pkt 9 ustawy emerytalnej przy jednoczesnym nieuwzględnieniu tego okresu w art. 57 ust 1 pkt 3). Wobec powyższego brak jest podstaw prawnych do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie ZUS uchylił decyzję z dnia 13 lutego 2020 roku jako przedwcześnie wydaną wobec zgłoszonego sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika.

(decyzja – k. 60-60 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 13 października 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku P. S. z dnia 5 lipca 2021 roku odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 11 października 2021 roku ustaliła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 października 2024 roku, a niezdolność do pracy powstała od 1999 roku. Na podstawie art. 14 ust 2 ustawy emerytalnej za datę powstania niezdolności do pracy przyjęto dzień 31 grudnia 1999 roku, tj. ostatni dzień roku 1999. Skoro niezdolność do pracy ubezpieczonego nie powstała ani w jednym z okresów ubezpieczenia, o których mowa w ustawie emerytalnej ani w ciągu 18 miesięcy od ustania jednego z tych okresów to brak jest podstaw do przyznania świadczenia.

ZUS za udowodnione przyjął okresy:

- nieskładkowe: 0 lat, 11 miesięcy, 12 dni;

- składkowe: 8 lat, 4 miesięcy, 20 dni;

- staż sumaryczny: 9 lat, 4 miesiące, 2 dni.

(decyzja – k. 1-1 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołania od w/w decyzji wniósł P. S. wnosząc o ich zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Skarżący zakwestionował ustaloną przez Komisję Lekarską ZUS datę powstania jego niezdolności do pracy wskazując, iż brak jest podstaw do stosowania art. 14 ust 2 ustawy emerytalnej, a ponadto nadmienił, iż z jego dokumentacji medycznej wprost wynika, że po raz pierwszy zdiagnozowano u niego zespół paranoidalny i lekooporność w (...) w Ł. w dniu 12 sierpnia 1999 roku, a więc w okresie 18 miesięcy od ustania okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, tj. od dnia 10 marca 1998 roku.

(odwołania – k. 3, k. 3-4 w aktach o sygn. VIII U 2792/21 załączonych do sprawy)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie przytaczając argumentację jak w zaskarżonych decyzjach.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5-6, k. 7-8 w aktach o sygn. VIII U 2792/21 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2021 roku tutejszy Sąd, na podstawie art. 219 k.p.c., połączył sprawę o sygn. akt VIII U 2792/21 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt VIII U 99/21 i obie sprawy prowadził dalej pod sygn. akt VIII U 99/21.

(postanowienie – k. 10 w aktach o sygn. VIII U 2792/21 załączonych do sprawy)

Na rozprawie w dniu 21 grudnia 2021 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł złożone odwołania i wskazał, że kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia daty powstania częściowej niezdolności do pracy skarżącego.

(rozprawa z dnia 21 grudnia 2020 roku e-protokół (...):00:57 – 00:07:07 – płyta CD – k. 122)

Na rozprawie w dniu 21 czerwca 2022 roku pełnomocnik odwołującego wniósł o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2019 roku do dnia 31 października 2024 roku, a ponadto o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku.

(rozprawa z dnia 21 czerwca 2022 roku e-protokół (...):04:02 – 00:06:11 – płyta CD – k. 259)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

P. S. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Orzeczeniem z dnia 29 listopada 2019 roku (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w P. postanowił zaliczyć odwołującego do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do dnia 30 listopada 2021 roku, niepełnosprawność istnieje od – 25-go roku życia, zaś ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od dnia 11 stycznia 2007 roku.

(orzeczenie – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 11.12.2019 roku ubezpieczony złożył do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. 1-3 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W opinii lekarskiej lekarz orzecznik ZUS wskazał, że wnioskodawca leczy się psychiatrycznie od 1999 roku. Za datę powstania częściowej niezdolności do pracy przyjął rok 1999, od którego wnioskodawca jest leczony z powodu schizofrenii, ale brak jest dokładnej daty rozpoczęcia leczenia.

(opinia lekarska – k. 21-22 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej załączonej do sprawy)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznik ZUS z dnia 20 stycznia 2020 roku wnioskodawca został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 31 stycznia 2021 roku. Jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazano – od roku 1999.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS – k. 22-22 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 13.02.2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy . W uzasadnieniu wskazano, że orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 20.01.2020 roku ustalono, iż wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.01.2021 roku . Niezdolność do pracy powstała od 1999 roku. Z uwagi na brak możliwości ustalenia dokładnej daty powstania niezdolności do pracy na podstawie art.14 ust 2 ustawy emerytalnej przyjęto, że było to z dniem 31.12.1999 roku . A zatem niezdolność do pracy powstała w okresie , który nie uprawnia do przyznania renty.

(decyzja – k. 42 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Od powyższej decyzji odwołanie do sądu w ustawowym terminie złożył wnioskodawca. Wskazał, że niezdolność do pracy powstała w dniu 12.08.1999 roku tj. w okresie 18 miesięcy od dnia zaprzestania pobierania zasiłku dla bezrobotnych, co uzasadnia przyznanie wnioskodawcy renty z tytułu niezdolności do pracy.

(odwołanie – k. 3-4 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2020 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1060/20 Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił odwołanie wnioskodawcy od decyzji ZUS z dnia 13 lutego 2020 roku na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c.

(postanowienie z uzasadnieniem – k. 56, k. 62-64 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył skarżący w dniu 11 sierpnia 2020 roku.

(zażalenie – k. 67-68 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 28 października 2020 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III AUz 262/20 Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu zażalenia wnioskodawcy uchylił zaskarżone postanowienie.

(postanowienie z uzasadnieniem – k. 77-79 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 grudnia 2020 roku ustalono, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 czerwca 2021 roku. Jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazano – od roku 1999. U wnioskodawcy rozpoznano: schizofrenię paranoidalną, padaczkę z rzadkimi napadami.

(orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 59-59 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 30-31 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej załączonej do sprawy)

Zaskarżoną decyzją z dnia 11 grudnia 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosków P. S. z dnia 11 grudnia 2019 roku i z dnia 12 sierpnia 2020 roku, odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jednocześnie uchylając decyzję z dnia 13 lutego 2020 roku jako przedwcześnie wydaną wobec zgłoszonego sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika.

(decyzja – k. 60-60 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 21 stycznia 2021 roku ZUS wniósł o umorzenie postępowania w przedmiocie decyzji z dnia 13 lutego 2020 roku wobec jej uchylenia i wydania decyzji z dnia 11 grudnia 2020 roku.

(pismo – k. 99 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 23 marca 2021 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wobec uchylenia przez ZUS decyzji z dnia 13 lutego 2020 roku umorzył postępowanie w sprawie.

(postanowienie z uzasadnieniem– k. 105, k. 111-113 w aktach o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21) załączonych do sprawy)

W dniu 5 lipca 2021 roku wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. 1-5 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 7 października 2021 roku ustalono, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 października 2024 roku. Jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazano: nadal; istniała 1 lipca 2021 roku. U wnioskodawcy rozpoznano: schizofrenię paranoidalną, padaczkę.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 52-52 verte dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej załączonej do sprawy)

Od powyższego orzeczenia skarżący złożył sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS.

(sprzeciw – k. 54-54 verte dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej załączonej do sprawy)

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 11 października 2021 roku ustalono, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 października 2024 roku. Jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazano: trwa nadal od 1999 roku, istniała 1 lipca 2021 roku. U wnioskodawcy rozpoznano: schizofrenię paranoidalną, padaczkę.

(orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 56-56 verte dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej załączonej do sprawy)

Zaskarżoną decyzją z dnia 13 października 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku P. S. z dnia 5 lipca 2021 roku odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zdaniem ZUS skoro niezdolność do pracy ubezpieczonego nie powstała ani w jednym z okresów ubezpieczenia, o których mowa w ustawie emerytalnej ani w ciągu 18 miesięcy od ustania jednego z tych okresów to brak jest podstaw do przyznania świadczenia.

ZUS za udowodnione przyjął okresy:

- nieskładkowe: 0 lat, 11 miesięcy, 12 dni;

- składkowe: 8 lat, 4 miesięcy, 20 dni;

- staż sumaryczny: 9 lat, 4 miesiące, 2 dni.

(decyzja – k. 1-1 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z punktu widzenia psychiatry u skarżącego rozpoznano schizofrenię paranoidalną. Wnioskodawcę uznano za częściowo niezdolnego do pracy – przy znacznym stopniu ograniczenia zdolności do wykonywaniu pracy zarobkowej do dnia 31 października 2024 roku. Niezdolność ta istniała w dniu 01.07.202l r. Jako początkową datę powstania częściowej niezdolności do pracy skarżącego przyjęto datę: 17 sierpnia 1999 roku.

Skarżący ma wykształcenie wyższe, tytuł zawodowy inż. mechanik, był zatrudniony jako pracownik gospodarczy, nie pracuje od 5 lat, renty nigdy nie pobierał. W historii choroby (...) w Ł. znajduje się badanie specjalisty psychiatry w dacie 17.08.1999 r. z rozp. „Zespół paranoidalny" i opisujący objawy psychotyczne". Badanie psychologiczne w tej dacie potwierdza treści urojeniowe, tendencje do myślenia symbolicznego i wrogie nastawienie do najbliższych przez wnioskodawcę. Skarżący był jeden raz hospitalizowany w trybie dziennym w 2015 r. Wnioskodawca podał, że od 6 tygodni i jeszcze przez 2 tygodnie był leczony w psychiatrycznym Oddziale Dziennym w P.. Z przedstawionej dokumentacji medycznej wynika, że było to leczenie z przerwami z powodu (...) 19 i stanu zamroczeniowego, najprawdopodobniej w przebiegu padaczki. Z relacji odwołującego wynika, że ostre objawy psychotyczne występowały w 1999 r. Obecnie wnioskodawca skarży się na natłok myśli, spadek aktywności i trudności w skupieniu uwagi, szczególnie podczas prac modelarskich. Skarżący nie prezentuje ostrych objawów psychotycznych, bez zaburzeń nastroju, nie wykazuje zaburzeń pamięci. Jest spokojny, dostosowany, zadbany w wyglądzie, odpowiada po linii pytań. Objawy negatywne schizofrenii nie są nasilone.

(pisemna podstawowa opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. G. P. (1) – k. 212-215, pisemna pierwsza uzupełniająca opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. G. P. (1) – k. 232, pisemna druga uzupełniająca opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. G. P. (1) – k. 252)

Z punktu widzenia neurologa u wnioskodawcy stwierdzono padaczkę.

Wnioskodawca ma rozpoznaną padaczkę w dzieciństwie. Po leczeniu napady padaczkowe do 43 roku życia ustąpiły, natomiast po 43 roku życia, czyli w 2018 roku, ponownie się pojawiły. Napady, jak podaje wnioskodawca i lekarz leczący, występują co dwa miesiące. Odwołujący się jest leczony lekami V. i T.. W dniu badania skarg fizycznych nie zgłaszał.

CT głowy i (...) głowy nie wykazało patologii w zakresie mózgowia, a badanie EEG nie wykazało zmian napadowych.

W badaniu neurologicznym nie występują objawy ogniskowego uszkodzenia układu nerwowego, które powodowałyby długotrwałą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej w myśl ustawy o rentach i emeryturach.

Odwołujący się na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Po uwzględnieniu przeciwwskazań wynikających z leczenia padaczki, odwołujący może pracować zarobkowo. Orzeczona niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej jest związana z chorobą psychiatryczną, a nie z padaczką.

Wobec powyższego z przyczyn neurologicznych nie stwierdzono u skarżącego niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej.

(pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii J. B. – k. 221-223)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie, w tym na podstawie dokumentów załączonych do akt organu rentowego, dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej, w oparciu o załączone do sprawy akta o sygn. VIII U 1060/20 (III AUz 262/20, VIII U 492/21), a także na podstawie opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu: psychiatrii, neurologii. Opinie te zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawcy.

Warto zauważyć, iż dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie w myśl art. 278 § 1 k.p.c. korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Takich wiadomości, to jest specjalistycznej wiedzy medycznej wymaga opis rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia, związanych z nimi dolegliwości stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku.

Wskazać należy, że w niniejszym postępowaniu ocenie Sądu podlegały dwie zaskarżone przez wnioskodawcę decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych tj. z dnia 11 grudnia 2020 roku oraz 13 października 2021 roku. O ile obydwie decyzje stwierdzały , że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, o tyle powodem odmówienia prawa do renty w obydwu z nich była okoliczność ,że stwierdzona u wnioskodawcy niezdolność do pracy powstała u niego w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia. Tym samym biegli oceniający stan zdrowia wnioskodawcy pod kątem jego zdolności do wykonywania pracy zarobkowej i ewentualnego momentu jej powstania musieli uwzględnić wszelkie okoliczności zaistniałe w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu , opinie biegłego sądowego psychiatry lek. med. G. P. (1) i neurologa J. B., z uwagi na rozpoznane i dominujące u wnioskodawcy schorzenia, dają pełen obraz jego zdrowia pod kątem zdolności do pracy w datach wydanych decyzji i stanowią podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. W ocenie Sądu ów opinie biegłych są w pełni wiarygodne. Biegli zapoznali się szczegółowo z całą przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu chorób i leczenia wnioskodawcy i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego wydali opinie, które są wewnętrznie spójne, logiczne i kompletne. Opinie w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazują stan zdrowia odwołującego, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby je mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy poczyniony w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej został przez biegłych logicznie uzasadniony.

Warto podkreślić, że z punktu widzenia neurologii u wnioskodawcy nie stwierdzono niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej, jednak z uwagi na posiadane przez skarżącego schorzenia rozstrzygającą w rozpoznawanej sprawie była ocena biegłego z zakresu psychiatrii.

Za podstawę ustaleń faktycznych w sprawie, zdaniem Sądu, nie mogła posłużyć opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. R. Ż.. Co immanentnym i zarazem rozstrzygającym w niniejszej sprawie, a czego zdaje się nie dostrzegać ów biegły, a na co zwrócił uwagę lek. med. G. P. (1) jest okoliczność, iż w historii choroby wnioskodawcy z (...) w Ł. znajduje się badanie specjalisty psychiatry w dacie 17.08.1999 r. z rozpoznaniem „zespół paranoidalny" i opisujący objawy psychotyczne". To właśnie badanie psychologiczne w tej dacie, zdaniem biegłego G. P. , zadecydowało i potwierdziło jednocześnie występowanie u skarżącego treści urojeniowych, tendencji do myślenia symbolicznego i wrogiego nastawienia do najbliższych. Należy również zauważyć, iż także z relacji odwołującego wynika, że ostre objawy psychotyczne występowały w 1999 r. Z kolei biegły lek. med. R. Ż. wprawdzie rozpoznał występowanie u skarżącego zaburzeń schizotypowych, następnie przyjął analogicznie jak biegły lek. med. G. P. (1), iż wnioskodawcę należy uznać za częściowo niezdolnego do pracy, w podsumowaniu jednak wskazał, że owa niezdolność powstała w maju 2000 roku. Zdaniem tego biegłego w 1999 roku doszło do dekompensacji osobowości ubezpieczonego i pojawiły się u niego objawy o cechach psychotycznych. Dalej biegły wskazał, że obniżenie kwalifikacji zawodowych nastąpiło u wnioskodawcy dopiero po drugim epizodzie pogorszenia jego funkcjonowania psychicznego, które miało miejsce na przełomie maja i czerwca 2000 roku i zostało odnotowane na wizycie w dniu 9 czerwca 2000 roku. Formułując tego rodzaju konkluzję, zdaniem Sądu, biegły poczynił ją w oderwaniu od niespornej w niniejszej sprawie okoliczności, wynikającej wprost z przedstawionej w sprawie dokumentacji medycznej, a mianowicie wspomnianej powyżej historii choroby wnioskodawcy z (...) w Ł. i badania specjalisty psychiatry w dacie 17.08.1999 r.

Co więcej, opinia biegłego z zakresu psychiatrii lek. med. R. Ż. jest nieprzekonująca dla tutejszego Sądu również z tego względu, iż nawet organ rentowy - powołując się w treści zaskarżonych decyzji na ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS - wskazał, że niezdolność do pracy wnioskodawcy powstała od 1999 roku, a wobec niemożności określenia konkretnej daty na podstawie art. 14 ust 2 ustawy emerytalnej za datę powstania niezdolności do pracy ubezpieczonego przyjęto dzień 31 grudnia 1999 roku, tj. ostatni dzień roku 1999. Natomiast biegły lek. med. R. Ż., jak już podkreślono, uznał wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy wskazując, że niezdolność powstała dopiero w maju 2000 roku. Konkluzja do jakiej doszedł biegły jest całkowicie niezrozumiała dla Sądu zwłaszcza, że złożona przez niego do akt opinia podstawowa, jak i uzupełniająca nacechowana jest wewnętrznymi sprzecznościami. Zawarte w opiniach wnioski budzą zastrzeżenia co do ich trafności, w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Wystarczy choćby wskazać, że w istocie po miesiącu leczenia, nie zaś po roku jak wskazywał biegły lek. med. R. Ż., w dniu 16 września 1999 roku rozpoznanie zespołu paranoidalnego u skarżącego zmieniono na zaburzenia schizotypowe F21. W tym kontekście bowiem biegły nieprawidłowo powołał się na dzień 16 września 2000 roku, zamiast na dzień 16 września 1999 roku.

W toku postępowania, wobec zgłoszonych przez wnioskodawcę zarzutów do opinii biegłego lek. med. G. P. (1), Sąd przeprowadził dowód z jego opinii uzupełniających. Sąd uznał, że w swoich opiniach uzupełniających biegły wyjaśnił w sposób wyczerpujący wszelkie wątpliwości odnośnie daty początkowej niezdolności do pracy ubezpieczonego określając ją na dzień 17 sierpnia 1999 roku. Z opinii wskazanego biegłego wynika także, że występujące u wnioskodawcy schorzenia czynią go osobą częściowo niezdolną do pracy – przy znacznym stopniu ograniczenia zdolności do wykonywaniu pracy zarobkowej - do dnia 31 października 2024 roku. Z powyższych okoliczności Sąd Okręgowy w pełni podzielił wnioski wynikające z powołanych opinii sądowo – lekarskich neurologa i psychiatry G. P. i uznając je za pełnowartościowe dowody oparł na nich ustalenia faktyczne w sprawie.

Nadmienić również należy, że Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonana została na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, w jego ocenie uwzględniała wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonał wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odniósł je do pozostałego materiału dowodowego por. wyrok SN z 10.06.1999 r. II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655/.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania są zasadne i skutkują zmianą zaskarżonych decyzji.

Zgodnie z art. 57 ust 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U.2022.0.504), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust.2).

W oparciu o art. 12 ust 1 ustawy emerytalnej, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust 2).

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust 3).

Na mocy art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Stosownie do art. 58 ust. 1 w/w ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na mocy ust. 2 art. 58 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie zaś ust. 4 art. 58, przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z art. 14 ust 1 w/w ustawy, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

1) daty powstania niezdolności do pracy,

2) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,

3) związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,

4) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,

5) celowości przekwalifikowania zawodowego

- dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

W myśl art. 14 ust. 2 w/w ustawy, jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.

Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN 2009-02-12 I UK 193/08 LEX nr 725014).

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej). Należy mieć przy tym na uwadze, że na pojęcie niezdolności do pracy składają się pozostające w koniunkcji dwa elementy, a mianowicie element biologiczny oraz element ekonomiczny, rozumiany, jako obiektywna utrata zdolności do zarobkowania. Zdolność do pracy, a zatem potencjalną możliwość wykonywania zatrudnienia ocenia się przy uwzględnieniu stopnia naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz celowości przekwalifikowania zawodowego z uwagi na rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 września 2015 r. III AUa 610/14, Legalis nr 1360894).

W przedmiotowej sprawie Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 2 grudnia 2020 roku oraz orzeczeniem z dnia 11 października 2021 roku ustaliła, że ubezpieczony wprawdzie jest częściowo niezdolny do pracy, wskazała jednak, że wobec tego, iż nie da się ustalić dokładnie daty powstania jego niezdolności, za datę jej powstania - na podstawie art. 14 ust 2 ustawy emerytalnej - przyjęto dzień 31 grudnia 1999 roku, tj. ostatni dzień roku 1999. W takiej sytuacji zdaniem ZUS, skoro niezdolność do pracy ubezpieczonego nie powstała ani w jednym z okresów ubezpieczenia, o których mowa w ustawie emerytalnej ani w ciągu 18 miesięcy od ustania jednego z tych okresów, to brak było podstaw do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie, spełnienie pozostałych warunków nabycia prawa do renty nie było przedmiotem sporu pomiędzy stronami.

Wobec zakwestionowania przez wnioskodawcę w/w orzeczeń Komisji Lekarskiej ZUS w zakresie daty powstania niezdolności do pracy, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące opinię biegłego neurologa oraz biegłych psychiatrów.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii lek. med. G. P. (1) Sąd ustalił,
że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy – przy znacznym stopniu ograniczenia zdolności do wykonywaniu pracy zarobkowej do dnia 31 października 2024 roku. Natomiast jako początkową datę powstania częściowej niezdolności do pracy skarżącego przyjęto datę: 17 sierpnia 1999 roku. Powyższy wniosek biegły sformułował w oparciu o załączoną do sprawy dokumentację medyczną skarżącego, w której to w historii choroby (...) w Ł. znajduje się badanie specjalisty psychiatry w dacie 17.08.1999 r. z rozp. „Zespół paranoidalny" i opisujący objawy psychotyczne. ". Badanie psychologiczne w tej dacie również potwierdziło treści urojeniowe, tendencje do myślenia symbolicznego i wrogie nastawienie do najbliższych przez skarżącego. Skarżący był jeden raz hospitalizowany w trybie dziennym w 2015 roku. Wnioskodawca był leczony również w psychiatrycznym Oddziale Dziennym w P.. Z przedstawionej dokumentacji medycznej wynika, że było to leczenie z przerwami z powodu (...) 19 i stanu zamroczeniowego, najprawdopodobniej w przebiegu padaczki. Skarżący nie prezentuje ostrych objawów psychotycznych, bez zaburzeń nastroju, nie wykazuje zaburzeń pamięci. Jest spokojny, dostosowany, zadbany w wyglądzie, odpowiada po linii pytań. Objawy negatywne schizofrenii nie są nasilone.

Sąd podzielił opinię biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii lek. med. G. P. (1), uznając, że jest ona wyczerpująca, jasna i nie prowadzi do sprzecznych wniosków. Wskazać należy, że ów biegły odniósł się w swych opiniach uzupełniających do spornych kwestii i w sposób nie budzący wątpliwości wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy.

Dowód z opinii biegłego jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego na wnioskodawcy spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c., 230 k.p.c., 231 k.p.c., 234 k.p.c.

Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Przez fakty i okoliczności uzasadniające należy rozumieć nie tylko określone zdarzenia, ale również różne stany świata zewnętrznego i wewnętrznego, czyli np. stan zdrowia człowieka.

Opinia biegłego może być oceniona przez Sąd i podważona dowodem z innej opinii. Każda strona w procesie, w myśl art. 6 k. c. winna dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać swoje poglądy. W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty,
które mogłyby budzić wątpliwość, co do jednoznaczności wskazanej opinii lek. med. G. P. (1).

Tym samym przy przyjęciu, iż częściowa niezdolność do pracy wnioskodawcy powstała w dacie 17 sierpnia 1999 roku ubezpieczony spełnia też warunek art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż powstała ona w okresie 18 miesięcy od ustania okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, tj. od dnia 10 marca 1998 roku..

Dla nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy istotne jest, aby niezdolność ta powstała w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383.. Wówczas możliwe jest stwierdzenie, że naruszenie sprawności organizmu, powoduje utratę zdolności do pracy przynajmniej zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych (art. 12 ust. 3 ustawy) i uniemożliwia dalszą aktywność zawodową. /II UK 418/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 26-09-2018/

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Ubezpieczony złożył do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w dniu 11.12.2019 roku, zaś zgodnie z opinią biegłego psychiatry lek. med. G. P. (1) został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 31 października 2024 roku, z początkową datą powstania częściowej niezdolności tj. 17 sierpnia 1999 roku.

Zważywszy na powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone decyzje ZUS i przyznał P. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2019 roku do dnia 31 października 2024 roku – punkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art.98 k.p.c., zasądzając od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy 360 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (t. j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) .

Odwołania zostały złożone w dwóch sprawach o sygn. akt VIII U 2792/21 i VIII U 99/21, które następnie na podstawie art. 219 k.p.c. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Owe połączenie na podstawie wskazanego przepisu jest tylko zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy, nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W konsekwencji, w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw (postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012r., I Cz 164/11, Lex nr 1254636).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi pocztą oraz pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

A.B.