Pełny tekst orzeczenia

WYROK

1  W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Tczewie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dominika Czarnecka

Protokolant: Marta Antonowicz

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2021 r. w Tczewie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko M. J. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 30 382,57 zł (trzydzieści tysięcy trzysta osiemdziesiąt dwa złote 57/100), w tym kwotę:

- 28 220, 43 zł (dwadzieścia osiem tysięcy dwieście dwadzieścia złotych 43/100) z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od 18 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;

- 2 122,54 zł (dwa tysiące sto dwadzieścia dwa złote 54/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;

- 39,60 zł (trzydzieści dziewięć złotych 60/100);

II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 397 zł (trzysta dziewięćdziesiąt siedem

złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia

uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 698/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko M. J. (1) o zapłatę kwoty 30.382,57 zł wraz z należnymi odsetkami i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 11 grudnia 2017 r. strony zawarły umowę kredytu, na podstawie której pozwana otrzymała określoną w umowie sumę pieniężną i zobowiązała się do jej spłaty na rzecz powoda w uzgodnionych ratach. W toku wykonywania umowy pozwana zaprzestała spłaty, czym naruszyła warunki umowne. W tym stanie rzeczy powód wypowiedział pozwanej umowę i postawił zadłużenie w stan wymagalności. Mimo wielokrotnych wezwań pozwana nie zdecydowała się na dobrowolną spłatę zadłużenia, wobec czego wytoczenie powództwa stało się konieczne. Na kwotę dochodzoną pozwem składają się: 28.220,43 zł tytułem kapitału, 2.122,54 zł tytułem skapitalizowanych odsetek umownych i karnych, 39,60 zł tytułem opłat za pakiet usług bankowych.

W dniu 31 stycznia 2020 r. wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. W ustawowo przewidzianym terminie pozwana wniosła sprzeciw, co skutkowało utratą mocy wydanego w sprawie nakazu zapłaty i przekazaniem sprawy do sądu właściwości ogólnej.

W złożonym przez siebie sprzeciwie pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, że powód nie wykazał wymagalności i wysokości swojego roszczenia, albowiem nie przedłożył dowodów na fakt skutecznego wypowiedzenia pozwanej umowy kredytu, jak też na okoliczność momentu dokonania tej czynności. Ponadto pozwana zarzuciła, że postanowienia umowne przygotowane przez kredytodawcę obciążyły ją zawyżonymi i nieuzasadnionymi kosztami, w tym zwłaszcza prowizją w kwocie 4.716,33 zł i składką ubezpieczeniową w kwocie 8.278,09 zł.

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 grudnia 2017 r. M. J. (1) zawarła z (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą we W. umowę o kredyt gotówkowy (...) nr (...). Na podstawie zawartej umowy bank udzielił konsumentce kredytu w wysokości 22.962,89 zł, z czego kwota 1.600 zł miała zostać przeznaczona na cele konsumpcyjne, a kwota 21.362,89 zł miała zostać przeznaczona na spłatę poprzednich zobowiązań kredytobiorcy wobec banku. Z kolei M. J. (1) zobowiązała się do spłaty zaciągniętego zobowiązania wraz z odsetkami kapitałowymi w wysokości 9,99% w skali roku, składką ubezpieczeniową na życie w kwocie 8.278,09 zł, prowizją za udzielenie kredytu w kwocie 4.716,33 zł, składką ubezpieczeniową assistance w kwocie 342 zł oraz opłatą za przekazanie kwoty kredytu w kwocie 8,10 zł – w 60 miesięcznych ratach, płatnych do pierwszego dnia danego miesiąca, począwszy od stycznia 2018 r., z czego wysokość 59 pierwszych rat miała wynieść 773,52 zł, a wysokość ostatniej raty miała wynieść 773,82 zł. Strony umówiły się, że raty kredytu niespłacone w umówionym terminie będą traktowane jako zadłużenie przeterminowane, od którego bank będzie uprawniony naliczać odsetki karne za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Ustalono także, że bank będzie kierował wezwania do spłaty wymagalnego zadłużenia na adres kredytobiorcy, Ponadto, w przypadku nieuregulowania w terminach określonych w umowie dwóch pełnych rat kredytu, bank będzie uprawniony wypowiedzieć umowę, po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Termin wypowiedzenia wynosi 30 dni. W treści umowy konsumentka zobowiązała się również do bieżącego informowania banku o każdej zmianie swojego adresu.

Dowody: umowa o kredyt gotówkowy – k. 19-20; tabela opłat – k. 21

W okresie od 28 grudnia 2017 r. do 25 marca 2019 r. M. J. (2) uiściła na rzecz S. C. Bank, na poczet spłaty umowy o kredyt gotówkowy plus nr (...), sumę w łącznej kwocie 17.740,52 zł.

Dowód: rozliczenie kredytu – k. 17-18

W dniu 24 maja 2018 r. M. J. (1) złożyła (...) Bank S.A. oświadczenie o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej w ramach umowy kredytu. Wobec powyższego bank dokonał przeliczenia należnej w ramach umowy składki ubezpieczeniowej, a następnie 11 czerwca 2018 r. obniżył należność kredytobiorcy z tego tytułu o 7.450,28 zł.

Dowody: oświadczenie o rezygnacji z ubezpieczenia - k. 48; rozliczenie kredytu – k. 17-18

Pismem z dnia 8 maja 2019 r. (...) Bank S.A. poinformował M. J. (1) o powstaniu zadłużenia przeterminowanego w ramach umowy o kredyt gotówkowy z dnia 11 grudnia 2017 r. na kwotę 774,92 zł i wezwał ją do niezwłocznego uregulowania zaległości. W dniu 7 czerwca 2019 r. bank wystosował do kredytobiorcy kolejne wezwanie do zapłaty, wskazując, że wymagalne zadłużenie wzrosło do 1.555,64 zł. Czynność monitująca została powtórzona w dniu 3 lipca 2019 r. Ponieważ kierowane do pozwanej wezwania do zapłaty nie przyczyniły się do spłaty istniejącego zadłużenia, ani do regulowania kolejnych rat zobowiązania, w dniu 9 września 2019 r. (...) Bank S.A. wystosował do M. J. (1) ostateczne wezwanie do zapłaty, wzywając ją do zapłaty kwoty 3.937,67 zł, stanowiącej zadłużenie przeterminowane, w terminie 14 dni, pod rygorem wypowiedzenia umowy i podjęcia działań windykacyjnych. W zakreślonym terminie pozwana nie zareagowała na żądanie banku. W tym stanie rzeczy, pismem z dnia 3 października 2019 r., nadanym tego samego dnia w placówce pocztowej na adres kredytobiorcy wskazany w umowie kredytowej, bank wypowiedział M. J. (1) umowę z dnia 11 grudnia 2017 r. o kredyt gotówkowy plus nr (...) z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. Jednocześnie bank wezwał kredytobiorcę do niezwłocznej spłaty całego zobowiązania w wysokości 34.129,73 zł, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wobec braku reakcji pozwanej, pismem z dnia 28 listopada 2019 r. bank powiadomił kredytobiorcę o przekazaniu sprawy do windykacji.

Dowody: wezwania do zapłaty - k. 53-56; wypowiedzenie umowy kredytu - k. 49; wyciąg z książki nadawczej - k. 50-52; zawiadomienie o windykacji - k. 57

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy, których autentyczności nie zakwestionowała żadna ze stron postępowania, a które Sąd uznał za wiarygodne. W ocenie Sądu przedstawione przez strony dokumenty są rzetelne, a ich treść pozostaje ze sobą w zgodzie, przez co mogły one stanowić podstawę ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Stan faktyczny sprawy był częściowo sporny. Powód i pozwana zgodnie potwierdzili, iż zawarli umowę o kredyt gotówkowy. Pozwana nie zaprzeczyła również, że nie wywiązywała się z obowiązku spłaty zobowiązania zgodnie z ustalonym harmonogramem. Sporne między stronami było natomiast to, czy umowa o kredyt została wypowiedziana oraz to, czy naliczone przez powoda koszty obsługi umowy kredytu są zawyżone.

W świetle ustalonego stanu faktycznego Sąd zważył, że żądanie pozwu zasługuje na uwzględnienie w pełnym zakresie.

W świetle art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. jedn. z 2020 r., poz. 1896, zwanej dalej „ustawą”) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Art. 6 k.c. stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten formułuje podstawową zasadę rozkładu ciężaru dowodu w sporze cywilnym. Strona, która podnosi w procesie pewne okoliczności lub fakty, powodujące powstanie określonych skutków prawnych, zobowiązana jest te okoliczności lub fakty przed Sądem udowodnić. Odmienna regulacja powodowałaby bowiem powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia (zob. też T. Sokołowski, Komentarz do art. 6 Kodeksu cywilnego [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, Lex 2009). Jeżeli stronie nie uda się udowodnić okoliczności lub faktów przez nią powołanych, ponosi ona negatywne skutki procesowe, gdyż Sąd nie będzie opierał się na tych okolicznościach lub faktach w swoim rozstrzygnięciu (zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2010 r. - IV CSK 25/10; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2011 r. - VI ACa 966/10).

W niniejszej sprawie powód złożył oryginał umowy o kredyt gotówkowy (...) nr (...) z dnia 11 grudnia 2017 r. Pozwana nie zakwestionowała faktu zawarcia tej umowy. Wobec powyższego Sąd nie miał wątpliwości, że między stronami doszło do powstania stosunku obligacyjnego o treści odpowiadającej postanowieniom umownym.

Pozwana nie przedstawiła dowodów spłaty ciążącego na niej zobowiązania, jak też nie zakwestionowała rozliczenia zadłużenia przedstawionego przez stronę powodową. W tym stanie rzeczy Sąd uznał historię spłat prowadzoną przez powoda za rzetelną i wiarygodną.

Głównym zarzutem pozwanej było to, że powód nie przedłożył oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, wobec czego nie można odnieść się do wymagalności roszczenia.

Odpierając powyższy zarzut, wskazać należy, że w zawartej umowie kredytu M. J. (1) złożyła oświadczenie odnośnie do swojego adresu stałego zamieszkania. Ponadto pozwana przyjęła na siebie obowiązek powiadamiania kredytodawcy o każdej zmianie swoich danych adresowych, co wynika wprost z ustępu V punktu 8 umowy. Równolegle z dokumentów przedłożonych przez powoda wynika, że wszystkie kierowane do pozwanej przesyłki – w tym pismo wypowiadające umowę kredytu – były wysyłane na wskazany przez nią adres. Na gruncie niniejszej sprawy nie wykazano, aby pozwana kiedykolwiek informowała powoda o zmianie swojego miejsca zamieszkania. Oznacza to, że powód miał prawo przyjąć, iż korespondencja wysyłana na adres pierwotnie wskazany przez pozwaną, umożliwia jej swobodne zapoznanie się ze wszystkimi oświadczeniami banku. Poza tym jak wynika z dołączonego do pisma powoda z 13 listopada 2020 r. oświadczenia o wypowiedzeniu umowy i kserokopii książki nadawczej przysyłkę zawierającą oświadczenie o wypowiedzeniu nadano 4 października 2020 r., a ze strony internetowej śledzenia przesyłek – T. wynika zaś, że pozwana przesyłkę tę otrzymała 7 października 2020 r. (nr przesyłki (00) (...)). Co istotne, pozwana twierdzeń zamieszczonych w tym piśmie i dołączonych do niego dowodów nie kwestionowała, wobec czego należało je ostatecznie uznać za przyznane. Poza tym z dowodów tych niezbicie wynika, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało złożone prawidłowo, wobec czego adresatka miała możliwość zapoznania się z jego treścią.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd doszedł do przekonania, że powód prawidłowo i skutecznie wypowiedział pozwanej umowę kredytu, co doprowadziło do postawienia całości zadłużenia w stan wymagalności.

W toku postępowania pozwana podniosła zarzut zawyżenia wysokości roszczenia. Zarzut ten ma charakter ogólny.

Art. 36a ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. jedn. z 2019 r., poz. 1083) określa maksymalne koszty, jakie konsument może ponieść poza kosztami odsetek. Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

Maksymalna wysoko ść pozaodsetkowych kosztów ≤ (całkowity kapitał x 25%) + (całkowity kapitał x okres spłaty / liczba dni w roku x 30%)

Zgodnie z postanowieniami umowy o kredyt gotówkowy z dnia 11 grudnia 2017 r. pozwanej udzielono kredytu w łącznej kwocie 22.962,89 zł na okres 60 miesięcy.

Tym samym maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów na gruncie niniejszej sprawy wynosi:

(22.962,89 zł x 25%) + (22.962,89 zł x 1825/365 x 30%)

5.740,72 zł + 34.444,34 zł

40.185,06 zł

Jednocześnie suma naliczonych przez kredytodawcę kosztów pozaodsetkowych wyniosła 13.344,52 zł, z czego 4.716,33 zł stanowiły koszty prowizji, 8.278,09 zł stanowiły koszty ubezpieczenia na życie, 342 zł stanowiły koszty ubezpieczenia assistance, a 8,10 zł stanowiły koszty związane z przekazaniem kapitału kredytu.

Powyższe rozliczenie wskazuje, że suma naliczonych przez kredytodawcę kosztów pozaodsetkowych nie przekroczyła limitu ustalonego przez ustawodawcę.

Odnosząc się szczegółowo do naliczonej przez powoda prowizji należy wskazać, że prowizja nie jest dochodem kredytodawcy, a jedynie przychodem. Na wysokość prowizji wpływają zarówno koszty stałe (obowiązek odprowadzenia podatku CIT, koszty uzyskania kapitału), jak i ryzyko związane z udzieleniem kredytu (prawdopodobieństwo ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez kredytobiorcę, bądź bezskuteczność egzekucji komorniczych). Mając na względzie wysokość udzielonego pozwanej świadczenia oraz ustalony między stronami okres kredytowania Sąd uznał, że wysokość prowizji naliczonej przez powoda pozostaje w adekwatnym związku z obecnymi realiami rynkowymi i nie jest zawyżona oraz niewątpliwie z powyżej wskazanych względów nie stanowi klauzuli abuzywnej.

Odnośnie do kosztów ubezpieczenia wskazać trzeba, że wbrew twierdzeniom strony pozwanej, koszty te zostały powiązane z okresem kredytowania i proporcjonalnie rozliczone. W pierwszej kolejności należy jednak zaznaczyć, że ochrona ubezpieczeniowa w ramach wiążącej strony umowy miała charakter dobrowolny, a pozwana nie musiała z niej korzystać. Mimo to zdecydowała się na przystanie do umowy ubezpieczenia na życie i obciążenie sumą składek w wysokości. 8.278,09 zł. Następnie w dniu 24 maja 2018 r. M. J. (1) złożyła (...) Bank S.A. oświadczenie o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej w ramach umowy kredytu. Bank oświadczenie to przyjął, a następnie obniżył należność kredytobiorcy z tego tytułu o 7.450,28 zł, co znajduje swoje potwierdzenie w wykazie rozliczeniowym wysokości zadłużenia pozwanej (k. 17-18). W zaistniałych okolicznościach brak było podstaw do uznania, iż pobrana od pozwanej składka ubezpieczeniowa była zawyżona.

Art. 481 § 1 k.c. przewiduje, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z przedłożonej umowy kredytu wynika, że odsetki kapitałowe od zaciągniętego zobowiązania wynoszą 9,99%, natomiast odsetki umowne za opóźnienie równowartość odsetek maksymalnych za opóźnienie. W tym stanie rzeczy należało uznać, że w przypadku zaistnienia okoliczności wskazanych w umowie strona powodowa była uprawniona do naliczania tych odsetek.

Mając na względzie całokształt poczynionych rozważań, na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy w zw. z art. 481 § 1 k.c., a także na podstawie art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w punkcie II sentencji na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest ponieść koszty procesu. Ponieważ w niniejszej sprawie stroną przegrywającą jest pozwana, Sąd zasądził od niej na rzecz powoda koszty procesu w wysokości 397 zł, na które złożyła się opłata od pozwu w kwocie 380 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.