Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2018r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2018r. w Bydgoszczy

sprawy z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej w B.

przeciwko M. H.

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w dniu 4 września 2017r. w sprawie o sygnaturze I Nc 703/17;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

SSO Joanna Cyganek

Sygn. akt I C 64/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 sierpnia 2017r. powódka - Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. wnosiła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 97.814,06 zł (należność główna w wysokości 93.582,14 zł wraz ze skapitalizowanymi odsetkami naliczonymi do dnia 20 lipca 2017r.
w wysokości 4.231,92 zł) wraz z umownymi karnymi odsetkami liczonymi od dnia 28 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, wynoszących na dzień sporządzenia pozwu 14% w stosunku rocznym, naliczanych od kwoty 97.814,06 zł, kwotą odsetek karnych naliczonych do dnia 27 sierpnia 2017r. w wysokości 1.478,91 zł w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w skali roku wynoszących 14% w stosunku rocznym. Bank wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa podała następujące okoliczności. Bank (...) udzielił pozwanemu na podstawie umowy z dnia 27 czerwca 2016r. kredytu. Pozwany nie spłacił całości zobowiązania. Wskutek tego strona powodowa wypowiedziała w dniu 6 czerwca 2017r. umowę kredytową
i postawiła całą kwotę w stan natychmiastowej wymagalności, wzywając pozwanego do zapłaty całości zadłużenia. Pozwany nie dokonał spłaty. Pismem z dnia 2 sierpnia 2017r. powodowy bank wezwał pozwanego do zapłaty należności pod rygorem wystąpienia na drogę sądową. Pozwany nie zapłacił dochodzonego roszczenia. Wierzytelność z tytułu niespłaconego kredytu wraz z odsetkami i kosztami jest wymagalna i stwierdzona wyciągiem z ksiąg Banku (...) S.A. w B. z dnia 28 sierpnia 2017r.

W dniu 4 września 2017r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał pozwanemu M. H., aby zapłacił na rzecz powódki kwotę 97.814,06 zł wraz z umownymi odsetkami karnymi liczonymi od dnia 20 lipca 2017r. do dnia zapłaty w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, wynoszących na dzień sporządzenia pozwu 14% w stosunku rocznym, kwotę 1.478 zł oraz kwotę 1.259 zł tytułem kosztów procesu – w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tym terminie zarzuty.

Pismem z dnia 9 października 2017r. pozwany M. H. wniósł zarzuty od nakazu zapłaty, wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa
w całości. Powodowemu bankowi zarzucił nieudowodnienie istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem oraz –
z ostrożności procesowej – podniósł zarzuty: nieważności umowy bankowej, braku wykazania przekazania przez powodowy bank środków pieniężnych stronie pozwanej, braku wykazania wysokości odsetek naliczonych przez powódkę, braku skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu skutkującego brakiem wymagalności roszczenia oraz stosowanie przez powódkę niedozwolonych klauzul umownych.

W piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2018r. strona powodowa
w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty wniosła o utrzymanie w całości
w mocy nakazu, o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych – ze względu na wkład pracy w wysokości dwukrotności stawki minimalnej tj. 10.800 zł i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje dotychczas wyartykułowane stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 czerwca 2016r. powódka Bank (...) Spółka Akcyjna
z siedzibą w B. zawarła z pozwanym M. H. umowę o kredyt gotówkowy (...) o nr (...)- (...). W dniu 19 lipca 2016r. powodowy bank dokonał na rzecz pozwanego wypłaty całości udzielonego kredytu w kwocie 96.617,31 zł (§ 1 ust. 1 umowy) na wskazany przez niego rachunek bankowy, po uprzednim potrąceniu z kwoty kredytu kosztu pierwszej składki ubezpieczenia na życie oraz od utraty pracy w wysokości 244,76 zł (§ 1 ust. 3 umowy). Kredytu udzielono na okres od dnia 27 czerwca 2016r. do dnia 6 lipca 2026r. Kredyt miał być spłacany w 120 ratach płatnych do 5. dnia każdego miesiąca począwszy od 5 sierpnia 2016r.

Dowód: umowa o kredyt gotówkowy (...) nr (...)- (...)
z dnia 27 czerwca 2016r. /k. 30-35, 92-98/,

elektroniczne bankowe noty memoriałowe z dnia 19 lipca 2016r. /k. 36, 102/,

harmonogram spłat kredytu /k. 99-101/,

Karta Deklaracji kredytu gotówkowego /k. 117-119/,

wpływ zmiany stóp procentowych na całkowity koszt kredytu
i całkowitą kwotę do zapłaty na dzień 27 czerwca 2016r. /k. 120/,

pełnomocnictwo dla M. C. z dnia 28 lutego 2017r. oraz z dnia 3 lipca 2017r. /k. 9-9v, 158-158v, 160-160v/,

pełnomocnictwo dla K. D. z dnia 28 lutego 2017r. oraz z dnia 3 lipca 2017r. /k. 10-10v, 157-157v/,

pełnomocnictwo dla K. R. z dnia 28 lutego 2017r. /k. 159-159v/,

pełnomocnictwo dla B. P. z dnia 28 lutego 2017r. oraz z dnia 1 października 2013r. /k. 161-161v, 162-162v/,

odpis pełny KRS powódki, stan na dzień 9 marca 2017r., godz. 09:16:34 /k. 11-23v/,

pisma (...) Towarzystwa (...) z dnia 1 marca 2018r. /k. 222, 225/,

pisma (...) Towarzystwa (...) z dnia 10 maja 2018r. /k. 227-228/,

certyfikat K. B. /k. 90-91/,

pełnomocnictwo dla K. B. z dnia 12 sierpnia 2015r. /k. 103/.

Wraz z umową kredytową pozwany zawarł w tym samym dniu umowę ubezpieczenia w zakresie ryzyka utraty pracy lub nieszczęśliwego wypadku przez ubezpieczonego oraz umowę ubezpieczenia na życie. Wobec tego pozwany był zobowiązany do uiszczenia stosownych składek na te ubezpieczenia. Pierwsza rata została potrącona z kwoty kredytu, następne zaś miały być dokonywane przez pozwanego w terminie do 5. dnia każdego miesiąca w wysokości 193,23 zł. Zgodnie z treścią § 10 ust. 3 umowy kredytowej pozwany mógł w każdej chwili zrezygnować z przedmiotowego ubezpieczenia.

Dowód: umowa o kredyt gotówkowy (...) nr (...)- (...)
z dnia 27 czerwca 2016r. /k. 30-35, 92-98/,

polisa nr (...) z dnia 27 czerwca 2016r. /k. 121-124/,

ogólne warunki ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców Banku (...) S.A. /k. 125-128/,

karta produktu dla ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców Banku (...) S.A. /k. 129-132/,

polisa nr (...) z dnia 27 czerwca 2016r. /k. 133-135/,

karta produktu ubezpieczenia w zakresie ryzyka utraty pracy lub nieszczęśliwego wypadku dla kredytobiorców Banku (...) S.A. /k. 136-139/,

ogólne warunki ubezpieczenia dla kredytobiorców Banku (...) S.A. w zakresie ryzyka utraty pracy lub nieszczęśliwego wypadku /k. 140-145/.

W dniu 10 lutego 2017r. powodowy bank upomniał pozwanego wskazując, że nie zostały uregulowane należności banku z tytułu umowy kredytowej.

Dowód: upomnienie – pismo powódki iż dnia 10 lutego 2017r. wraz
z dowodem doręczenia /k. 165-169/.

Pismem z dnia 20 marca 2017r. bank wezwał po raz pierwszy pozwanego do zapłaty zadłużenia przeterminowanego - w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Pozwany odebrał pismo w dniu 10 kwietnia 2017r. i nie uregulował zaległości.

Dowód: wezwanie do zapłaty – pismo powódki z dnia 20 marca 2017r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru /k. 170-171/.

W piśmie z dnia 12 kwietnia 2017r. powódka wezwała pozwanego do spłaty przeterminowanego zadłużenia oraz poinformowała pozwanego
o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pozwany odebrał przedmiotowe pismo w dniu 20 kwietnia 2017r.

Dowód: powtórne wezwanie do zapłaty – pismo powódki z dnia 12 kwietnia 2017r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru /k. 28-29v, 172-173v/.

Pozwany nie spłacił całości udzielonego mu kredytu. W dniu 6 czerwca 2017r. bank wypowiedział mu umowę kredytową i postawił całą kwotę udzielonego kredytu w stan natychmiastowej wymagalności. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni od dnia odebrania korespondencji. Wezwał również stronę pozwaną do zapłaty całości zadłużenia w ostatecznym terminie do dnia 20 lipca 2017r. Pozwany odebrał pismo w dniu 26 czerwca 2017r., jednak nie dokonał spłaty zadłużenia w wyznaczonym przez bank terminie.

Dowód: wypowiedzenie umowy – pismo powódki z dnia 6 czerwca 2017r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru /k. 26-27v, 174-175v/,

zestawienie wpłat dokonywanych przez pozwanego na poczet kredytu /k. 146-156/,

zestawienie zadłużenia na dzień 28 sierpnia 2017r. /k. 163/,

rozliczenie spłat kredytu /k. 164/.

Pismem z dnia 2 sierpnia 2017r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty należności pod rygorem wystąpienia na drogę sądową. Wezwanie zostało pozwanemu skutecznie doręczone w dniu 16 sierpnia 2017r. Pozwany nie zapłacił powódce dochodzonej kwoty w wyznaczonym terminie.

Dowód: wezwanie przedsądowe – pismo powódki z dnia 2 sierpnia 2017r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru /k. 24-25v, 176-177v/.

Na dochodzoną przez powodowy bank wierzytelność składają się:

- niespłacona należność główna w kwocie 93.582,14 zł,

- odsetki skapitalizowane naliczone do dnia 20 lipca 2017r. w kwocie 4.231,92 zł,

- odsetki karne naliczone do dnia 27 sierpnia 2017r. w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym wynoszące 14% w stosunku rocznym w kwocie 1.478,91 zł,

- dalsze odsetki karne, które obciążają dłużnika od dnia 28 sierpnia 2017r. od kwoty niespłaconej należności głównej wraz z odsetkami skapitalizowanymi naliczonymi do dnia 20 lipca 2017r. tj. od kwoty 97.814,06 zł w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, które na dzień sporządzenia wyciągu wynosiły 14% w stosunku rocznym.

Dowód: wyciąg nr (...) z ksiąg Banku (...) S.A. w B.
z dnia 28 sierpnia 2017r. /k. 8/,

pełnomocnictwo dla M. C. z dnia 28 lutego 2017r. oraz z dnia 3 lipca 2017r. /k. 9-9v, 158-158v, 160-160v/,

pełnomocnictwo dla K. D. z dnia 28 lutego 2017r. oraz z dnia 3 lipca 2017r. /k. 10-10v, 157-157v/.

Zapisy umowy stron były przedmiotem analizy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Budzące wątpliwości zapisy zostały zmienione po uprzednim uzgodnieniu ich treści z Urzędem i wprowadzone w treść umów zawieranych z klientami banku. Przedmiotem dokonanej kontroli były również bankowe procedury udzielania kredytów.

Dowód: decyzja nr (...) Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów z dnia 11 października 2013r. /k. 178-195/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony w toku rozprawy. Sąd uznał za wiarygodne dowody
z dokumentów zebrane w sprawie, albowiem zostały one sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla tego typu dokumentów. Ich autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu roszczenie powódki jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Prawo bankowe, umowa kredytu jest umową, w której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na oznaczony czas kwotę środków pieniężnych
z przeznaczeniem na ustalony z góry cel. Kredytobiorca zobowiązuje się zaś do korzystania z przyznanych środków na warunkach określonych w treści umowy, a następnie zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz
z wynagrodzeniem za możliwość z nich korzystania (w postaci odsetek)
w oznaczonych w harmonogramie terminach oraz zapłaty stosownej prowizji od udzielonego kredytu. Umowa określać może także inne obowiązki stron.

Nie ulega wątpliwości, iż pozwany M. H. zawarł w dniu
27 czerwca 2016r. z powodowym bankiem umowę kredytu gotówkowego. Wobec zadłużenia spowodowanego brakiem regularnych spłat rat, bank miał w takiej sytuacji prawo wypowiedzieć warunki umowy stron (§ 4 ust. 14 umowy) oraz postawić w stan wymagalności całość zadłużenia, co zresztą uczynił i na dowód czego przedstawił powołane wyżej dokumenty.

Strona pozwana podniosła następujące zarzuty: nieudowodnienie istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności, nieważności umowy kredytu, brak wykazania przez powodowy bank przekazania środków pieniężnych pozwanemu z tytułu kredytu, brak wykazania wysokości odsetek naliczonych przez powódkę, brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu (co powoduje w ocenie strony pozwanej brak wymagalności roszczenia) oraz stosowanie przez powodowy bank niedozwolonych klauzul umownych.

W pierwszej kolejności odnieść należy się do zarzutu nieudowodnienia przez stronę powodową roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. W ocenie Sądu strona pozwana podniosła ten zarzut w sposób całkowicie nieuzasadniony.

Z przedłożonych do akt sprawy, a powołanych wyżej dokumentów wyraźnie wynika, iż na skutek niespłaconych kolejnych rat kredytu, po stronie pozwanej powstało zadłużenie stwierdzone również wyciągiem z ksiąg bankowych. Wskazany dokument, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, jest dokumentem prywatnym i może stanowić jeden z dowodów w postępowaniu cywilnym. Ponadto, zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego
w postaci sporządzonego prawidłowo i zgodnie z kompetencją ustawową banku wynikającą z art. 95 ust. 1 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe wyciągu
z ksiąg rachunkowych kredytodawcy, nie może polegać na samej negacji istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przed bank wynika fakt zawarcia umowy pożyczki, jej wysokość i ustalone przez strony warunki spłaty, co ma miejsce w przedmiotowej sprawie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 lutego 2018r., I ACa 278/17, LEX nr 2493663). Przedłożony do akt sprawy wyciąg nie tylko spełnia wymogi wskazane w treści art. 95 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, ale nie jest także jedynym dokumentem wskazującym na istnienie i wysokość roszczenia. Powodowy bank przedłożył przede wszystkim umowę kredytu, z którego wynika obowiązek dokonywania przez pozwanego kolejnych spłat rat. Ponadto z uwagi na istnienie dokumentów w postaci wypowiedzenia przedmiotowej umowy oraz zestawienia wpłat dokonywanych przez kredytobiorcę, Sąd jest
w stanie zrekonstruować treść stosunku zobowiązaniowego łączącego strony postępowania oraz kolejnych działań przez nich podejmowanych. Bank przedstawił również elektroniczne bankowe noty memoriałowe z dnia 19 lipca 2016r., z których wynika, że na rachunek bankowy wskazany przez pozwanego przekazano całą umówioną kwotę kredytu.

Bank przedłożył również pozostałe istotne dokumenty wskazujące na istnienie przedmiotowego zobowiązania, jego wysokość oraz kształtowanie się odsetek przez cały okres trwania umowy. Bank złożył m.in. kartę deklaracji stanowiącą w istocie wniosek pozwanego ubiegającego się o udzielenie kredytu. Strona powodowa udowodniła, iż udzieliła mu również informacji w zakresie wpływu zmiany stóp procentowych na całkowity koszt kredytu i kwotę do zapłaty zgodnie z parametrami udzielanego kredytu. Pozwany złożył podpis, iż zapoznał się z tymi informacjami. Ponadto bank udowodnił fakt zawarcia umowy ubezpieczenia na życie i od utraty pracy oraz to, że charakterystyka
i warunki tych umów zostały pozwanemu szczegółowo przedstawione
i wyczerpująco opisane w karcie produktu. Miał on więc wiedzę co do ich treści oraz zakresu ubezpieczenia.

Bank przedstawił także sposób naliczania odsetek przez cały okres trwania umowy kredytu oraz po jej wypowiedzeniu, powołując się na ich wysokość oraz kształtowanie się we wskazanym okresie zadłużenia.
W odpowiedniej tabeli powodowy bank przedstawił także sposób, w jaki dokonywał rozliczenia wpłacanych przez pozwanego rat kredytu. Wszelkie zarzuty w tym zakresie kreowane przez pozwanego były więc bezpodstawne,
a strona powodowa w sposób szczegółowy i staranny wykazała istnienie po jej stronie roszczenia dochodzonego pozwem - również co do wysokości.

Nie można także przyznać pozwanemu racji w zakresie twierdzenia, że roszczenie nie jest w ogóle wymagalne. Pismem z dnia 6 czerwca 2017r. Bank (...) nadał na adres pozwanego wskazany w umowie oświadczenie
o wypowiedzeniu umowy kredytowej, wskazując jednocześnie wysokość aktualnego zadłużenia oraz przypominając, że okres wypowiedzenia wynosi
30 dni od dnia doręczenia przedmiotowego pisma. Pozwany M. H. odebrał pismo w dniu 20 czerwca 2017r. Po upływie 30 dni od tej daty, roszczenia stało się wymagalne i mogło być przez powódkę dochodzone wraz z odsetkami za opóźnienie.

Pozwany twierdzi, iż umowa kredytu jest nieważna, ponieważ strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu na to, iż umowa została zawarta przez osobą czynną w lokalu przedsiębiorstwa. Zgodnie z treścią art. 97 k.c., osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Zarzut ten nie ma żadnego uzasadnienia. Strona powodowa przedłożyła dokumenty w postaci stosownych pełnomocnictw stwierdzających umocowanie osoby podpisującej umowę kredytową w imieniu banku tj. K. B. (k.103). Natomiast B. R. nie zawierał w imieniu banku umowy z pozwanym, ale jak wyjaśniła strona powodowa, weryfikował jedynie tożsamość kredytobiorcy, co wynika zresztą z treści samej umowy. Na dzień zawarcia umowy obie te osoby legitymowały się stosownymi pełnomocnictwami udzielonymi przez Bank (...) do działania w jego imieniu, byli więc uprawnieni do podpisywania w imieniu banku umowy kredytowej z pozwanym. Na marginesie bank wskazywał, że zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo bankowe, nie zawarcie umowy kredytowej w formie pisemnej nie powoduje automatycznie jej nieważności, ale zastrzeżono ją jedynie dla celów dowodowych (forma pisemna ad probationem) (art. 69 ust. 2 ustawy Prawo bankowe).

Powódka przedłożyła również dowody stwierdzające, że kredyt został prawidłowo uruchomiony, a środki pieniężne wynikające z umowy przekazane na rzecz pozwanego M. H.. Nie ma przy tym racji pozwany, że dowody te zostały złożone po terminie, a więc w efekcie są sprekludowane. Słusznie zauważa strona powodowa, że pewne dowody nie mogą być przedstawione już na etapie wnoszenia pozwu, albowiem konieczność przedstawienia niektórych z nich skorelowana jest z podniesieniem danego zarzutu w treści pisma odnoszącego się do żądań strony powodowej. Wskazać trzeba, że skoro strona pozwana dopiero w odpowiedzi na pozew podniosła dany zarzut, to bank odnieść mógł się do niego najwcześniej w piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na odpowiedź na pozew. Dopiero wówczas strona powodowa zgodnie z ciężarem dowodu winna przedłożyć stosowne dowody, co zresztą uczyniła.

Pozwany podniósł również, że w przedmiotowej sprawie nie ma dowodu na fakt otrzymania przez pozwanego regulaminu kredytowania i Ogólnych Warunków Umowy. Jednakże zgodnie z oświadczeniem zawartym w treści umowy pozwany zapoznał się z ich treścią i oświadczył, iż zostały mu one przekazane (§ 11 umowy). Dokumenty te stanowią również integralną część umowy (§ 18 umowy), którą pozwany zawarł z bankiem. Dlatego zarzut ten również nie ma żadnych podstaw faktycznych. Zastosowania nie może mieć więc art. 384 § 1 k.c., zgodnie z którego treścią ustalony przez jedną ze stron stosunku zobowiązaniowego wzorzec umowy nie wiąże drugiej strony
w przypadku, gdy nie został jej doręczony tak, by mogła się z nim zapoznać przed zawarciem tej umowy. Co prawda pozwany zaprzeczył, aby otrzymał takie dokumenty najpóźniej w dniu podpisywania przedmiotowej umowy tj.
w dniu 27 czerwca 2016r., jednakże z kolei jego oświadczeniu przeczy treść
§ 11 umowy. Strona pozwana twierdzi, iż klauzula zawierająca takie oświadczenie i to nawet w przypadku podpisania oświadczenia przez kredytobiorcę nie może stanowić dowodu na faktyczne doręczenie wskazanych dokumentów (tzw. klauzula fikcji). W opinii Sądu wskazane oświadczenie jest jedynym dowodem w niniejszym postępowaniu na wykonanie przez bank obowiązku przedłożenia pozwanemu regulaminu i OWU przed zawarciem umowy. Jeżeli pozwany przeczy tej czynności faktycznej powinien przedstawić w postępowaniu dowodowym dowód przeciwny, albowiem w ocenie Sądu powódka sprostała swojemu obowiązkowi. Ze stanu faktycznego ustalonego w przedmiotowej sprawie nie wynika, aby pozwany był osobą nieporadną, która nie potrafi rozeznać się w dokonywanych czynnościach, w tym w zakresie podpisywanych oświadczeń czy dokumentów. Pozwany nie dowiódł również, aby był zmuszany do złożenia swojego podpisu pod treścią umowy, przyjąć więc należy, że złożył je dobrowolnie, uprzednio zaznajamiając się dokładnie z treścią zawieranej umowy. Dlatego nie można stwierdzić, iż pozwany podpisując oświadczenie potwierdzające odbiór spornych dokumentów nie miał o nich wiedzy, czy też że nie zapoznał się z nimi wcześniej oraz nie zostały mu one przedstawione do wglądu. Mógł bowiem wówczas zaprzeczyć tej czynności i zwrócić uwagę drugiej stronie na niedopełnienie tego doniosłego dla ważności umowy obowiązku.

Również zarzut zawarcia w treści umowy klauzul niedozwolonych (abuzywnych) nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z brzmieniem art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Pozwany wskazywał, że jego zdaniem taki charakter ma zapis umowy nakładający na kredytobiorcę obowiązek uiszczenia opłaty tytułem ubezpieczeń. Jego zdaniem wniesienie takich opłat nie zapewnia w żaden sposób kredytobiorcy ochrony. Powódka nie poinformowała bowiem pozwanego, że gdy kredyt przestanie być spłacany, ubezpieczyciel dokona spłaty w granicach ubezpieczenia, jednakże wystąpi jednocześnie do niego z roszczeniem o zwrot wyłożonej sumy pieniężnej. W ocenie pozwanego takie zapisy wprowadzane przez banki są naganne. Również w tym zakresie nie ma racji strona pozwana. Z treści umowy kredytowej wynika jasno, że przedmiotowe ubezpieczenia są zabezpieczeniem umowy kredytowej ze strony banku (§ 10 umowy). Pozwany miał również prawo odstąpić od wskazanych umów w całym okresie obowiązywania umowy kredytowej (§ 10 ust. 3 umowy). Również w tym wypadku pozwany otrzymał
i zapoznał się z regulaminem tych ubezpieczeń oraz z Ogólnymi Warunkami Umowy. Dla takich umów charakterystyczne i powszechnie stosowane są klauzulę pozwalające na cesję na rzecz kredytodawcy świadczeń z tytułu przedmiotowych ubezpieczeń.

Niezastosowanie się przez pozwanego do zawartej z powodowym bankiem umowy powoduje uruchomienie odpowiedzialności kontraktowej. Bank skorzystał z uprawnień, jakie mu przysługiwały na podstawie wcześniejszego porozumienia między stronami, wypowiadając umowę. Na takie działanie zgodził się pozwany, w sposób świadomy podpisując stosowne dokumenty w ramach zawierania umowy o kredyt z powódką. Zgodnie
z zapisami umowy bank miał prawo wypowiedzieć umowę kredytową
w przypadku naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy. Strona powodowa przedstawiła wiarygodne dowody na okoliczność, że pozwany zalegał ze spłatą kolejnych rat kredytu. Z przedstawionych zestawień wynika jasno, że wypowiedzenia dokonano w sposób prawidłowy a roszczenie
z pewnością stało się wymagalne. Wypowiedzenie nie miało charakteru warunkowego, co próbuje wykazać pozwany. Oświadczenie znajdujące się
w treści pisma z dnia 6 czerwca 2017r. stanowi „W związku z niedotrzymaniem warunków umowy o kredyt nr (...)- (...) z dnia 27.06.2016 r. Bank (...) S.A. wypowiada z dniem 06-06-2017 r. w/w umowę o kredyt nr (...)- (...). Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma”.
W ocenie Sądu brak jest w tym przypadku zastrzeżenia warunku w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Okres wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg od dnia doręczenia przedmiotowego pisma, natomiast wypowiedzenie ma skutek natychmiastowy od dnia wytworzenia tego oświadczenia. W dalszej części dokumentu powódka wskazuje, że jednocześnie wzywa się stronę pozwaną do zapłaty całości zadłużenia pod rygorem naliczania odsetek karnych, nie ma to jednak żadnego wpływu na wymagalność roszczenia oraz skuteczność wypowiedzenia umowy.

Zarzuty dotyczące stosowania klauzul niedozwolonych były także przedmiotem zainteresowania Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (k. 178 i następne) i wynik tego postępowania został uwzględniony przez bank w istniejących stosunkach prawnych, zatem aktualnie są one bezzasadne.

Strona pozwana podniosła znaczną ilość zarzutów, jednakże większość z nich została zgłoszona bez przekonującego uzasadnienia. Trzeba wskazać, że stanowią one głównie polemikę ze zgłoszonymi dowodami, które Sąd uznał za wiarygodne. Nie ma wątpliwości, że pozwany winien odpowiadać na podstawie art. 471 k.c. ze względu na niewykonanie zobowiązania wynikającego z pisemnej umowy z bankiem w zakresie udzielonego kredytu. Przepis ten stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przesłankami zaś odpowiedzialności kontraktowej są: niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, będące następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność; szkoda po stronie wierzyciela oraz związek przyczynowy między zdarzeniem w postaci niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania a szkodą.

W takim wypadku istotna jest wykładnia zawartego we wskazanej normie prawnej sformułowania „okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność”. Zgodnie z utrwalonym w doktrynie i w orzecznictwie stanowiskiem są to okoliczności wynikające zarówno z ustawy, jak i z umowy stron. Już § 4 ust. 4 umowy kredytowej wskazuje, że obowiązkiem kredytobiorcy była terminowa spłata należnego kapitału i odsetek na zasadach określonych w umowie w terminach i wysokościach określonych
w harmonogramie. Jednocześnie należy wskazać, że okolicznością, za którą dłużnik jest odpowiedzialny, jest niezachowanie przez niego należytej staranności. W takim przypadku można stwierdzić, że pozwany M. H. nie przewidując możliwości zaistnienia w jego zasobach braku środków pieniężnych na spłatę rat przyznanego kredytu, nie zachował należytej staranności wymaganej od kredytobiorców, którzy w praktyce otrzymują kapitał banku, który zmuszeni będą zwrócić uwzględniając także koszty takiej pożyczki. Pozwany powinien więc przygotować i zgromadzić swoisty „kapitał rezerwowy” dla regularnej spłaty w przypadkach nieprzewidzianych
i losowych, które mogą wystąpić w przyszłości.

Pozwany nie spłacał kolejnych rat kredytu wskazanych
w harmonogramie spłat stanowiącym załącznik do umowy kredytowej. To
z kolei spowodowało szkodę po stronie powodowego banku w wysokości niespłaconego zobowiązania oraz naliczonych odsetek i opłat. Ponadto między szkodą powódki a niewykonaniem zobowiązania przez pozwanego istnieje adekwatny związek przyczynowy polegający na tym, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 k.c.). Za normalne przyczyny powstania szkody uznaje się te przyczyny, które każdorazowo zwiększają możliwość (prawdopodobieństwo) wystąpienia badanego skutku (tak: Kodeks cywilny. Komentarz, red. dr hab. K. O., 2017, L.). Stosując test warunku koniecznego (conditio sine qua non) należy stwierdzić, iż bieżące regulowanie zadłużenia nie doprowadziłoby po stronie powodowej do powstania szkody. Tym samym pomiędzy tymi zdarzeniami zachodzi adekwatny związek przyczynowy, warunkujący wystąpienie przez powódkę z żądaniem zasądzenia wskazanej w pozwie kwoty pieniężnej.

Wobec powyższego, na podstawie art. 496 k.p.c. w zw. z art. 471 k.c., Sąd utrzymał w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
z dnia 4 września 2017r. wydany przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy,
w którym nakazał pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powódki kwotę 97.814 zł wraz z umownymi odsetkami karnymi liczonymi od dnia 20 lipca 2017r. do dnia zapłaty w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie
w stosunku rocznym wynoszących na dzień sporządzenia pozwu 14%
w stosunku rocznym, kwotę 1.478,91 zł oraz kwotę 1.259 zł tytułem kosztów procesu (punkt 1 wyroku).

Wysokość kosztów postępowania ustalono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., mając na uwadze § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2015r. poz. 1804). Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd nie znalazł podstaw do zasądzenia na rzecz pełnomocnika strony powodowej kwoty wynagrodzenia w podwójnej wysokości tj. 10.800 zł, albowiem zgodnie z treścią § 15 ust. 3 tego Rozporządzenia, opłatę w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, jeśli uzasadnione jest to nakładem pracy radcy prawnego, wartością przedmiotu sprawy, wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia
i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości albo obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W niniejszej sprawie nie zaszła żadna ze wskazanych przesłanek. Nakład pracy radcy prawnego był w przedmiotowej sprawie standardowy i ograniczał się
w zasadzie do przedkładania kolejnych pism procesowych. Nadto należy wskazać, iż w toku postępowania nakazowego powódka nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Poza tym nie uzasadniają tego wniosku również charakter sprawy, będącej typową sprawą o zapłatę i niezbyt obszerny materiał dowodowy zebrany w toku postępowania (punkt 2 wyroku).

SSO Joanna Cyganek

Zarządzenia:

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. stron;

2.  Za 14 dni lub z wpływem. (A).