Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 2 marca 2018 roku, Nr (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 292/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 2 marca 2018 r., znak: (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki działając na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 7a i ust. 2 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w związku z art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2017 r. poz. 285 i 624) w związku z art. 16 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2290) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257) w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220, z późn. zm., dalej jako: p.e.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), orzekł, że Przedsiębiorca naruszył art. 30 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w ten sposób, że nie złożył w terminie Prezesowi URE sprawozdania, o którym mowa w art. 30 ust. 2 ustawy, za III kwartał 2015 r. i za to działanie wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 5.000,00 zł.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła strona powodowa, wnosząc o jej uchylenie w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

1) naruszenie przepisu art. 7 k.p.a. przez odmowę jego zastosowania, a co przejawiło się w braku działań na rzecz rozpoznania kluczowych dla sprawy okoliczności przedstawionych przez stronę w toku postępowania jak również brak wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego w niniejszej sprawie;

2) naruszenie art. 8 k.p.a. poprzez traktowanie nierówno interesu stron i Skarbu Państwa jak również poprzez prowadzenie postępowania w sposób nie budzący zaufania do organów Państwowych;

3) naruszenie przepisu art. 30 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 25 sierpnia 2006 r. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2017 r.) w związku z art. 2 ust. 1 pkt 20 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 25 sierpnia 2006 r. poprzez ich błędną wykładnię co spowodowało nieprawidłowe przyjęcie przez organ administracyjny, że powód jest producentem zobowiązanym do składania sprawozdania kwartalnego wskazanego w ww. przepisie;

4) naruszenie przepisów art. 33 ust. 1 pkt 7a w zw. z art. 33 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 25 sierpnia 2006 r. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2017 r.) poprzez ich błędne zastosowanie gdy nie było ku temu żadnych podstaw zarówno faktycznych i prawnych,

na wypadek nieuwzględnienia ww. zarzutów, zarzucił także naruszenie:

5) art. 189c k.p.a. poprzez jego niezastosowanie gdy były podstawy do jego zastosowania, zarówno faktyczne jak i prawne,

6) art. 189f § 1 pkt 1), art. 189 § 2 i § 3 w zw. z art. 189a § 2 pkt 2) k.p.a. poprzez jego niezastosowanie gdy były podstawy do jego zastosowania zarówno faktyczne jak i prawne,

7) art. 189 f § 1 pkt 1) k.p.a. ewentualnie art. 56 ust. 6a ustawy, poprzez ich niezastosowanie gdy były podstawy zarówno faktyczne jak i prawne.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W piśmie z 9 marca 2019 r. powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, decyzją z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: (...), zmienioną decyzją z 12 sierpnia 2015 r., znak:(...) udzielił Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą na okres od dnia 24 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2030 r. W punkcie 1 koncesji określony został przedmiot i zakres działalności, stanowiący działalność gospodarczą w zakresie obrotu następującymi paliwami ciekłymi z zagranicą:

- benzynami silnikowymi innymi niż benzyny lotnicze,

- benzynami lotniczymi,

- paliwami lotniczymi,

- olejami napędowymi,

- olejami opałowymi,

- gazem płynnym,

- naftą,

- estrami stanowiącymi samoistne paliwa ciekłe”.

Dowód: Decyzja Prezesa URE z 22 kwietnia 2015 r., k. 1-5v akt adm.,

Decyzja Prezesa URE z 12 sierpnia 2015 r., k. 7-9v akt adm.

Pismem z dnia 30 czerwca 2016 r., Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezłożeniem w terminie sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. W oparciu o art. 50, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. wezwał przedsiębiorcę do złożenia wyjaśnień.

Dowód: Zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego z dnia 30 czerwca 2016 r., k. 12-12v akt adm.

W piśmie z dnia 13 lipca 2016 r. Przedsiębiorca wniósł o umorzenie postępowania.

Dowód : Pismo spółki z 13 lipca 2016 r., k. 16-17 akt adm.

Pismem z 29 lipca 2016 r., Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Jednocześnie, poinformował Przedsiębiorcę, iż ze zgromadzonym materiałem dowodowym może zapoznać się w siedzibie Urzędu.

Dowód: Pismo Prezesa URE z dnia 29 lipca 2016 r., k. 63 akt adm.

Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia. (okoliczność bezsporna)

W dniu 2 marca 2018 r. Prezes URE wydał decyzję, zaskarżoną w niniejszym postępowaniu.

Dowód: Decyzja Prezesa URE z 2 marca 2018 r., k. 5-9v akt sąd.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych producenci (w rozumieniu definicji zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 20 ustawy) są obowiązani do przekazywania, w terminie do 45 dni po zakończeniu kwartału, Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki sprawozdań kwartalnych, sporządzonych na podstawie faktur VAT lub innych dokumentów zawierających informacje dotyczące ilości i rodzajów:

⚫

wytworzonych paliw ciekłych i biopaliw ciekłych (art. 30 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy)

⚫

wprowadzonych do obrotu paliw ciekłych i biopaliw ciekłych z określeniem zawartości biokomponentów w tych paliwach (art. 30 ust. 2 pkt 1 lit. b i c ustawy),

⚫

biopaliw ciekłych przeznaczonych do zastosowania w wybranych flotach, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (art. 30 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy),

⚫

biopaliw ciekłych zużytych na potrzeby własne (art. 30 ust. 2 pkt 1 lit. e ustawy),

oraz zawierających informacje dotyczące kosztów wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, z wyszczególnieniem zagregowanych kosztów:

⚫

zakupu biokomponentów,

⚫

zakupu surowców innych niż biokomponenty, użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

⚫

przerobu surowców użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

⚫

kosztów pozostałych.

Natomiast, w myśl przepisu art. 2 ust. 1 pkt 20 tej ustawy, użyte w ustawie określenie „producent” oznacza przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wykonującego działalność gospodarczą w zakresie:

a)  wytwarzania, magazynowania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych i wprowadzania ich do obrotu lub

b)  importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego biokomponentów, a następnie ich wykorzystania do wytwarzania przez siebie paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych.

W punkcie pierwszym decyzji koncesyjnej z dnia 22 kwietnia 2015 r. z późniejszą zmianą, Prezes URE określił przedmiot działalności Przedsiębiorcy objętej koncesją, jako „działalność gospodarcza w zakresie obrotu następującymi paliwami ciekłymi z zagranicą:

- benzynami silnikowymi innymi niż benzyny lotnicze,

- benzynami lotniczymi,

- paliwami lotniczymi,

- olejami napędowymi,

- olejami opałowymi,

- gazem płynnym,

- nafta,

- estrami stanowiącymi samoistne paliwo ciekłe”

Z powyższego zatem bezsprzecznie wynika, iż powód posiadał status producenta, o którym stanowi art. 2 ust. 1 pkt 20 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Zarówno treść przepisu, jak też treść koncesji dowodzi, że powód był przedsiębiorcą wykonującym działalność gospodarczą w myśl przepisów ustawy o działalności gospodarczej, w zakresie wskazanym w art. 2 ust. 1 pkt 20 cytowanej ustawy, tj. w zakresie „ obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą(…)”, dlatego należy uznać, że spoczywał na nim obowiązek udzielenia informacji poprzez złożenie przedmiotowego sprawozdania za III kwartał 2015 r.

Odnośnie do zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego Sąd Okręgowy podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Istotnym jest, że udzielenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą i rozpoczęcie tej działalności stwarza domniemanie, że działalność ta jest wykonywana do czasu zawiadomienia o jej ograniczeniu bądź o jej zaprzestaniu. Należy w tym miejscu przytoczyć także warunek nr 2.7 udzielonej powodowi koncesji, zgodnie z którym: „Koncesjonariusz jest zobowiązany zawiadomić Prezesa URE o zmianach dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w tym w szczególności firmy, siedziby, adresu, numeru w rejestrze przedsiębiorców, numeru identyfikacji podatkowej, rozszerzenia bądź ograniczenia tej działalności) nie później niż 14 dni id dnia ich powstania”. Zgodnie z 2.8. koncesji: „Koncesjonariusz jest zobowiązany zawiadomić Prezesa URE o niepodjęciu działalności objętej koncesją, jeżeli nie podejmie jej w ciągu 6 miesięcy od dnia udzielenia koncesji, podając przy tym przyczyny niepodjęcia działalności; za datę podjęcia działalności uważa się datę faktycznego rozpoczęcia sprzedaży paliw ciekłych”.

Nie można zgodzić się z powodem, który wskazywał, iż Spółka nie spełnia przesłanek do uznania jej za producenta. Do stwierdzenia powyższego obowiązku, istotne jest jedynie wykazanie, że we wskazanym okresie posiadał możliwość dokonywania importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego pali ciekłych lub biopaliw ciekłych i wprowadzać je do obrotu w ramach powadzonej działalności gospodarczej. Jak ustalono, powód w kwartale III 2015 r. dysponował koncesją na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, nie budzi zatem wątpliwości, że posiadał status podmiotu mogącego dokonywać importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych i biopaliw ciekłych i wprowadzać je do obrotu. Konieczne jest podkreślenie utrwalonego stanowiska doktryny i orzecznictwa, zgodnie z którym, obowiązek sprawozdawczy nie zależy od faktycznego wykonywania tej działalności. Oznacza to, że skoro powód posiadał status producenta, to był obciążony obowiązkiem sprawozdawczym.

Pozwany słusznie wskazał, iż niezłożenie sprawozdania w terminie przewidzianym w art. 30 ust. 2 omawianej ustawy spowodowało brak wiedzy organu w przedmiocie rzeczywistych danych dotyczących działalności gospodarczej powoda, finalnie miało negatywny wpływ na właściwą realizację ciążącego na Prezesie URE obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 4 ww. ustawy, mianowicie sporządzenia zbiorczego raportu dotyczącego rynku biokomponentów, paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Z powyższą tezą Sąd zgadza się w całej rozciągłości, bowiem to terminowość i rzetelność przedsiębiorców w realizacji swoich obowiązków, w konsekwencji, bezpośrednio wpływa na realizację obowiązków należących do regulatora rynku – Prezesa URE. Nie można tym samym zgodzić się z powodem, który wskazał, że niewywiązanie się z obowiązku sprawozdawczego realnie nie miało negatywnego wpływu na realizację przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 4 albowiem sprawozdanie powoda składało się wyłącznie z wartości zerowych. Istotnym jest, że nawet jeśli działalność w danym kwartale nie jest faktycznie wykonywana, to przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć sprawozdanie kwartalne, w którym we właściwych polach informacyjnych sprawozdania poda wartości zerowe.

Zdaniem Sądu, Prezes URE dokonał prawidłowych ustaleń jeśli chodzi o stan faktyczny przedmiotowej sprawy. Mając na uwadze powyższe, Sąd stwierdził iż nie można zakwalifikować wagi rozpatrywanego naruszenia jako znikomej. Warto w tym miejscu dodać, że powód – jako podmiot profesjonalny powinien wykazywać się szczególną starannością w zakresie realizacji nałożonych na niego obowiązków.

Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 7a ustawy, karze pieniężnej podlega ten, kto nie złożył w terminie Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 2, lub podał w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane. Wysokość kary pieniężnej za naruszenie o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 7a ustawy, zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy, wynosi 5.000,00 zł.

Zgodnie z treścią art. 16 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw do sprawozdań, o których mowa w art. 30 ust. 1, 1b, 2, 2b i 3 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, zbiorczych raportów kwartalnych o których mowa w art. 30 ust. 4 i 4a ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym, składanych za okresy do ostatniego kwartału 2017 r. włącznie, oraz do kar pieniężnych za niezrealizowanie obowiązków, o których mowa w art. 30 ust. 1, 1b, 2 i 2b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, za okresy do ostatniego kwartału 2017 r. włącznie, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Nałożona przez Prezesa URE kara pieniężna została przez ustawodawcę wskazana wprost, co wyłączyło możliwość jej miarkowania.

Sąd mając na uwadze treść art. 148 ¹ § 1 i 3 k.p.c., uznał, że wobec zajęcia stanowiska przez strony co do sprawy w odwołaniu i odpowiedzi na odwołanie oraz wobec tego, że strony nie złożyły wniosku o przeprowadzenie rozprawy, istnieją przesłanki do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku uznając, że zaskarżona decyzja była prawidłowa.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony oraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, na które to koszty postępowania po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego w wysokości 720,00 zł na rzecz pozwanego w sprawie.

SSO Maciej Kruszyński