Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

-

sędzia Jacek Klęk

Protokolant

-

st. sekr. sąd. Zdzisława Dróżdż

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 101/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wieluniu sygn. akt II K 45/20 z 05 stycznia 2022 r.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

R. M.

O wydarzeniach zaistniałych nocą z 4 na 5 lutego 2017 r. oskarżycielka posiłkowa zawiadomiła organy ścigania 15 listopada 2019 r.

Protokół przesłuchania świadka

4

2.1.1.2

21 listopada 2019 r. funkcjonariusz policji wszczął postępowanie w sprawie o czyn z art. 207 § 1 k.p.k. dokonany na szkodę pokrzywdzonej w okresie os 1 stycznia 2011 r. do 22 października 2019 r.

16

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Protokół przesłuchania świadka

Zaznaczyć należy, iż przedmiotem oceny pozostaje jedynie opisanie w toku przesłuchania wydarzeń 4 na 5 lutego 2017 r. W zakresie oceny merytorycznej relacji pokrzywdzonej sąd podziela w całości poczynione na gruncie art. 7 k.p.k. ustalenia Sądu Rejonowego.

2.1.1.2

Postanowienie o wszczęciu dochodzenia

Dokument pochodzi od uprawnionego podmiotu i spełnia wymogi tego rodzaju dokumentów.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja obrońcy

I  Obraza przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie:

a)  art. 7 k.p.k. poprzez:

b)  dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonej i świadka B. S. polegające na bezpodstawnym uznaniu, że oskarżony miał dopuścić się wobec A. S. (1) czynów z art. 157 § 2 kk podczas, gdy prawidłowa ocena tego materiału dowodowego w powiązaniu z pozostałym materiałem dowodowym prowadzi do wniosku, iż oskarżony nie dopuścił się tych czynów;

c)  dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego R. M. w zakresie okoliczności powstania obrażeń u pokrzywdzonej w nocy z 4 na 5 lutego 2017 r. i w dniu 1 listopada 2019 r. polegające na bezpodstawnym uznaniu, że nie są one wiarygodne podczas, gdy prawidłowa ocena tego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż oskarżony również w tym zakresie, tak jak zresztą i w pozostałym, składał wiarygodne wyjaśnienia;

II  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku będący konsekwencją obrazy w/w przepisów postępowania polegających na w przekroczeniu przez Sąd I-szej instancji granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że oskarżony dopuścił się czynów wypełniających dyspozycję art. 157 § 2 k.k. podczas gdy brak jest w zgromadzonym materiale dowodowym podstaw do przyjęcia, że w psychice oskarżonego R. M. istniał zamiar popełnienia czynów zabronionych określonych w art. 157 § 2 k.k., a w konsekwencji, iż oskarżony jest winny popełnienia wskazanych czynów w powyższej kwalifikacji, (zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził jego sprawstwa i winy).

III  Obraza prawa materialnego, będącą wynikiem ww. naruszeń przepisów postępowania, a to:

1)  art. 157 § 2 k.k. poprzez błędne zastosowanie w niniejszej sprawie będące wynikiem błędnego przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa wskazanego w w/w przepisie, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona wskazanego występku bowiem brak jest dostatecznych dowodów, które by pozwalały przyjąć, że działał on z zamiarem spowodowania u pokrzywdzonej naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia;

2)  art. 67 § 3 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie w niniejszej sprawie będące wynikiem błędnego przyjęcie, że oskarżony swoim działaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 157 § 2 kk podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona wskazanego występku, a więc nie powinien być zobligowany do zapłaty zadośćuczynienia na rzecz oskarżycielki posiłkowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wskazane wyżej zarzuty obrońcy nie zasługują na uwzględnienie.

Skarżący w apelacji podniósł zarzuty mieszane. Ich specyfika obliguje do odniesienia się w pierwszej kolejności do zarzutów obrazy prawa procesowego, gdyż ewentualne ich uwzględnienie mogłoby skutkować zbędnością oceny zarzutu oparcia rozstrzygnięcia na błędnych ustaleniach faktycznych oraz obrazy prawa materialnego. Trzeba nadto podkreślić, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest zasadny wyłącznie wówczas, gdy Sąd czyni dowolne ustalenia, co do istoty, to jest takie które nie mają oparcia w dowodach prawidłowo ujawnionych w przebiegu rozprawy i uznanych za wiarygodne.

Autor omawianej apelacji skupia się przede wszystkim na braku podstaw do przypisania oskarżonemu czynów z art. 157 § 2 k.k. z powodu braku dostatecznych dowodów, w szczególności zaś kwestionuje uznanie za wiarygodne w części zeznanań A. S. (1) i B. S. oraz opinii biegłego medyka. Sąd I instancji wyraźnie jednak zaznaczył powody, dla których w części dotyczącej sprawstwa oskarżonego, depozycje te uznał za wiarygodne. Duże znaczenie ma zwłaszcza opinia dr R. B., aczkolwiek podkreślić należy, że nie opiera się ona na tym samym materiale w obu przypisanych zarzutach. W zakresie czynu, co do którego Sąd Okręgowy postępowanie umorzył, opinia opierała się wyłącznie na twierdzeniach pokrzywdzonej oraz zaświadczeniu lekarskim z rozpoznaniem „Krwiak ramienia prawego. Krwiak uda prawego” – bez dookreślenia okoliczności zaistnienia. W przypadku natomiast drugiego z czynów (z 01 listopada 2019 r.) biegły dokonywał oceny w oparciu o historię wizyt w ZOZ w B., w której odnotowano opis czynności skutkującej urazem. Sąd Okręgowy nie stwierdza, by tok rozumowania Sądu Rejonowego był w tej materii nieprawidłowy – pomimo oparcia go na depozycjach A. S. (1) i B. S. w istotnej części uznanych za niewiarygodne. Sąd I instancji omówił podstawy niekonsekwentnej oceny ww. dowodów, dlaczego w tym zakresie zeznania uznał za zgodne z prawdą i co do tej konkluzji nie sposób czynić zarzutów, zwłaszcza, że urazy zostały opisane w dokumentacji medycznej, przy czym w obu wypadkach pokrzywdzona, w przeciwieństwie do szeregu innych okoliczności tych zdarzeń opisała już we wstępnej fazie postępowania – tym samym kluczowy powód zakwestionowania wiarygodności jej twierdzeń przez Sąd Rejonowy w pozostałym zakresie tych twierdzeń nie dotyczy. Sąd w tym zakresie uczynił zadość wymogom swobodnej oceny ww. dowodów, wszak nie prowadzi ona do wewnętrznej niespójności i nie jest dotknięta błędami rozumowania.

Co zaś tyczy się kwestii ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej, te mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskredytowana, dopiero wtedy, gdyby w procedurze dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom zawartym w art. 7 k.p.k., tj. pominął istotne w sprawie dowody lub nadał im niezgodne z ogólnymi regułami logicznego wyciągania wniosków inne znaczenie albo oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej. Żadna z tych okoliczności w sprawie nie występuje. Zarzut oparcia rozstrzygnięcia na wadliwych ustaleniach faktyczny ma rację bytu wyłącznie wówczas, gdy skarżący nie kwestionuje oceny dowodów dokonanej przez sąd i sprowadza się do przestawienia argumentów w świetle których, z uznanych za wiarygodne dowodów nie da się wysnuć twierdzenia o zaistnieniu faktów (lub ich niezaistnieniu) ustalonych przez Sąd.

Oznacza to, że zarzut obrazy przepisu art. 7 k.p.k. (a de facto do tego odnoszą się w znacznej mierze zarzuty podniesione we wszystkich apelacjach, przez co to omówienie pozostaje adekwatne także i do pozostałych zarzutów) i w związku z tym dokonania błędnych ustaleń faktycznych, może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że całokształt rozumowania Sądu nie oparł się błędom logicznym wypaczającym zasadę dochodzenia do prawdy obiektywnej, a Sąd zaprzeczył regułom prawidłowego dochodzenia oraz nie przyjął wskazań wynikających z wiedzy i doświadczenia życiowego. Ocena dowodów dokonywana jest z poszanowaniem ogólnych reguł dowodzenia i wnioskowania wskazanych w przepisach Kodeksu postępowania karnego, w szczególności z zachowaniem zasad wymienionych w art. 7 k.p.k., i brak jest podstaw do kwestionowania dokonanych przez sąd ustaleń faktycznych i końcowego rozstrzygnięcia, gdy nadto Sąd nie orzeknie z obrazą art. 410 k.p.k. i 424 §2 k.p.k. albo nie uchybi dyrektywie art. 4 k.p.k. Należy przy tym pamiętać, że to Sądowi przysługuje prawo wyboru źródeł dowodowych i swobodna ich ocena, a to po stronie skarżącego leży wykazanie, że Sąd wyciągnął z nich błędne wnioski. Musi zatem wykazać wpływ zaobserwowanych naruszeń na prawidłowość wydanego rozstrzygnięcia. W innym przypadku naraża się bowiem na zarzut wyłącznie polemiki z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I instancji.

Sąd nie ma wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanych czynów, konwalidował także brak właściwego wniosku o ściganie (omówione w dalszym punkcie), a wyjaśnienia oskarżonego złożone odnośnie do tych okoliczności w pewnej mierze korespondowały z zeznaniami świadków, pozwalających na przypisanie zarzucanych czynów zabronionych. Obrońca zaś nie wykazał wadliwości rozumowania Sądu Rejonowego, przez co zarzuty przytoczone powyżej nie mogą zostać uwzględnione.

Podobna ocena dotyczy zarzutu naruszenia art. 67 § 3 k.k. w tej części skarżący ogranicza się do polemiki z ustaleniami dokonanymi przez Sąd odnośnie zaistnienia czynów, nie kwestionując przy tym innych niż sprawstwo i wina ustaleń relewantnych dla zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postepowania. W konsekwencji zarzut ten przestaje mieć znaczenie, bowiem przytoczony przepis wyraźnie nakłada na Sąd obowiązek jego zastosowania, przy takim rozstrzygnięciu, jakie zapadło w niniejszej sprawie.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek jest ściśle powiązany z oceną zasadności zarzutów. Konstatacje, że oskarżony swoim zachowaniem podzakres zrealizował znamiona wskazanego art. 157 § 2 k.k. przesadza o bezpodstawności żądania uniewinnienia oskarżonego. Nadmienić trzeba, że oba czyny sprowadzały się do aktywności oskarżonego. Pierwszy z nich zaistniał podczas kłótni, w trudnej dla oskarżonego sytuacji, gdy nie zgodził się towarzyszyć żonie podczas balu (co było przyczynkiem do kłótni poprzedzającej wyjście żony), a po jej powrocie do znoszenia jej uwag i natarczywości pomimo jasno wyartykułowanej niechęci. Sprowadzało się do realizacji zamiaru wyrzucenia żony z sypialni poprzez uchwycenie jej rękoma i szarpanie, celem pokonania jej oporu (uchwycenie przez pokrzywdzoną ramy łóżka). Takie działanie oczywiście prowadziło do spowodowania obrażeń opisanych w dokumentacji (choć bez przytoczenia okoliczności ich zaistnienia), i przytoczonych w opisie czynu I. Ich spowodowanie nie miało charakteru nagłego, było poprzedzone jasno wyartykułowanym celem działania (uniemożliwienie pokrzywdzonej spędzenia nocy z oskarżonym w sypialni), wymagało po stronie oskarżonego zaangażowania dużej siły celem pokonania oporu pokrzywdzonej – a ta z kolei determinuje ustalenie, że chwytając pokrzywdzoną i używając siły aby ściągnąć ją, wbrew jej woli, z łózka, pomimo przytrzymywania się przez pokrzywdzoną ramy mebla, oskarżony chciał spowodować u niej lekkie obrażenia ciała. Analogicznie rzecz przedstawia się z zachowaniem oskarżonego zaistniałym 01 listopada 2019 r. I w tym wypadku oskarżony spowodował lekkie obrażenia przedramienia pokrzywdzonej poprzez uchwycenie jej ręką i przytrzymywanie z użyciem siły. I wówczas oskarżony działał podczas kłótni z pokrzywdzoną. Jego działanie stanowiło uzewnętrznienie woli oskarżonego determinowanej celem działania.

3.2.

Apelacja oskarżycielki posiłkowej

1.  Naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 366 § 1 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy przez Sąd pierwszej instancji oraz dokonanie oceny przeprowadzonych dowodów z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego,

2.  Błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę uniewinnienia od zarzutu popełnienia czynu z art. 207 § 1 k.k. przy przyjęciu, iż R. M. w ramach zarzucanego czynu jest sprawcą czynów z art. 157 § 2 k.k. popełnionych w nocy z 4 na 5 lutego 2017r. oraz w dniu 1 listopada 2019r. w warunkach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k., polegający na nieprawidłowym przyjęciu, iż działania oskarżonego nie wyczerpywały znamion przestępstwa znęcania z art. 207 § 1 k.k., uznaniu zeznań A. S. (1) w części za niewiarygodne przy założeniu, że nie zachowywała się ona jak ofiara przemocy, przyjęciu za podstawę rozstrzygnięcia stanowiska wyrażonego przez biegłych w opinii sporządzonej na potrzeby postępowania rozwodowego przed Sądem Okręgowym w Sieradzu I Wydział Cywilny sygn. akt I 1C 759/19, pominięciu istotnych elementów zeznań świadków R. P., J. B. i Z. T., uznaniu w części za niewiarygodne zeznań świadka B. S. przy błędnym założeniu, że jego zeznania były wynikiem konfliktu pomiędzy ojcem i synem na tle majątkowym, przyjęciu bezkrytycznie za wiarygodne zeznań świadka T. M.;

3.  Niepowołanie biegłych w sytuacji, gdy do rozstrzygnięcia konieczne było posiadanie wiadomości specjalnych, natomiast Sąd I instancji sam wszedł w rolę biegłego uznając, iż pokrzywdzona nie zachowuje się jak ofiara przemocy domowej.

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

Naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 366 § 1 k.p.k. poprzez nie wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy przez Sąd pierwszej instancji, a przede wszystkim brak przyjęcia aby zachowanie oskarżonego R. M. w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 1 listopada 2019 roku wyczerpywało znamiona znęcania psychicznego i fizycznego to jest czynu wyczerpującego znamiona art. 207 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego w tym zeznań pokrzywdzonej i analiza akt postępowania przygotowawczego, prowadzi do wniosku, że w sprawie zgromadzono jednoznaczne dowody na przypisanie oskarżonemu sprawstwa i czynu, a w następstwie że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów, co w konsekwencji skutkowało warunkowym umorzeniem postępowania karnego, co w ocenie apelującego było niezasadne.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty nie okazały się zasadne.

Sąd nie stwierdza, by ustalenie faktu przedmiotowego traktowania postępowania karnego przez stronę postępowania rozwodowego wymagało wiadomości specjalnych – zwłaszcza, gdy towarzyszy temu ukierunkowana negatywnie niekonsekwencja depozycji rozpoznana przez Sąd Rejonowy. Oskarżycielka posiłkowa ma poczucie pokrzywdzenia orzeczeniem, ale jej apelacja składa się z szeregu okoliczności, które nie mają znaczenia. Dotyczy to polemiki z niesprawiedliwym (jej zdaniem) stanowiskiem Sądu w procesie rozwodowym odnośnie ustanowienia zabezpieczenia w toku postępowania rozwodowego, czy też stanowiskiem Sądu Rodzinnego w postępowaniu o ustanowienie alimentów prowadzonym z inicjatywy syna B. S. przeciwko oskarżonego, aż po zarzucanie oskarżonemu „wpędzenia mamy do grobu”, czy twierdzenia o przygotowywaniu się przez oskarżonego do rozwodu w zasadzie od zawarcia związku małżeńskiego – przy podpieraniu się w tym względzie nieustanowieniem oskarżycielki współwłaścicielką gospodarstwa rolnego stanowiącego majątek odrębny oskarżonego. Już sam charakter zarzutów świadczy o tym, że podstawą oskarżeń (w zakresie znęcania) A. S. są kwestie związane z rozwodem, w szczególności sprawy majątkowe, co zasadnie dostrzegł Sąd Rejonowy jako determinantę niekonsekwencji zeznań oskarżycielki przesądzającą o ich ocenie. Warto przy tym wskazać, że oskarżycielka podkreśla, że Sąd Rejonowy wywiódł błędne wnioski z zeznań M. K. i A. G. – jednak nie przedstawia w tej materii argumentacji, która uzasadniałaby chociaż jej subiektywną ocenę, przez co nie sposób odnieść się do tego zarzutu, traktując go wyłącznie jako pozbawioną argumentów próbę polemikę z prawidłową oceną dokonaną w pierwszej instancji. To samo dotyczy rzekomego pominięcia istotnych okoliczności z zeznań świadków R. P. i J. B.. Warto zaznaczyć, że Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy odniósł się do przyczyny uznania zeznań pokrzywdzonej w przeważającej mierze za niewiarygodne i Sąd Okręgowy te poglądy podziela, zwłaszcza, że podparte zostały treścią apelacji oskarżycielki posiłkowej. Faktem jest, że pokrzywdzona zgłosiła zawiadomienie w momencie otwartego werbalizowania przez oskarżonego chęci uzyskania rozwodu oraz zaprzestania przez niego finansowania gospodarstwa rolnego, a także to, że jej zeznania złożone przed Sądem nie są spójne i logiczne, a także przeczą doświadczeniu życiowemu. Sąd Rejonowy rację ma również w tym, że oskarżony mimo werbalizowania sprzeciwów, co do wyjazdów pokrzywdzonej czy w kwestiach kontaktów towarzyskich bądź zawodowych (uzyskiwania wykształcenia), nie ograniczał oskarżycielce swobody decydowania o sobie, a przynajmniej nie w zakresie, w którym można by to uznać za zachowanie przemocowe w rozumieniu art. 207 k.k. Poza zeznaniami pokrzywdzonej próżno się też doszukiwać się potwierdzenia takich zachowań w pozostałych dowodach, zwłaszcza zeznaniach świadków. Jednocześnie prezentowany przez oskarżycielkę podczas przesłuchania sposób zachowania, nieadekwatne do opisywanych przeżyć czy sytuacji postępowanie czy przedstawianie przeszłych wydarzeń w zupełnie innym i niezgodnym z prawdą charakterze, składa się na obraz osoby, co do której ocena zeznań musi być oparta na bardzo ostrożnym badaniu – to zaś skutkowało uznaniem większości jej twierdzeń za niewiarygodne.

Warto tu odnieść się również do stenogramu rozmowy pomiędzy stronami z 11 listopada 2019 r. k. 558-559 – a więc z okresu po wydarzeniach z 01 listopada 2019 r. Ze stenogramu wynika, że oskarżycielka dominuje nad oskarżonym, przychodzi do jego sypialni inicjuje, wręcz prowadzi rozmowę, w trakcie której czyni aluzje seksualne, prowokuje do rozmów na temat seksu, to ona stwierdza, że oskarżony się jej boi. Oskarżony jest przy tym wycofany, ogranicza się tylko do negowania wypowiedzi oskarżycielki posiłkowej. Jednocześnie rozmowa obrazuje, jak oskarżycielka na niekorzyść swojego męża interpretuje jego zachowania – w kontekście sprzedaży złomu – gdzie podczas rozmowy wynika wprost, że domagała się od oskarżonego jego uprzątnięcia, a w toku postępowania tak rozwodowego, jak i w niniejszej sprawie – uznawała dokonanie tegoż za kradzież.

Analiza zeznań pokrzywdzonej potwierdza wnioski Sądu Rejonowego odnośnie tego, że we wstępnej fazie postępowania jej wypowiedzi odnosiły się wyłącznie do działań oskarżonego mających postać przemocy ekonomicznej w postaci pozbawienia jej środków do życia, a także poprzez czynności dokonywane przez oskarżonego odnośnie – w jej ocenie – majątku wspólnego. Jedyne okoliczności związane z zarzutem znęcania zostały opisane 15 listopada 2019 r. i ograniczały się do wydarzeń ustalonych przez Sąd w pkt 1.a i 1.b wyroku.

Oskarżycielka nie dostrzega przy tym, że opinia Zespołu (...) przygotowana na potrzeby postępowania rozwodowego jest wyłącznie dowodem pomocniczym do uznania jej zeznań za niewiarygodne w zdecydowanej części – to wprost wynika z uzasadnienie Sądu Rejonowego (str. 9-13). Sąd Rejonowy powołuje się na opinię Z.S.S. wyłącznie w celu wykazania zbieżności własnych ocen z wnioskami biegłych. Podkreślić przy tym należy, że wbrew twierdzeniom oskarżycielki nie było potrzeby powołania biegłych do oceny zachowań pokrzywdzonej i jej wiarygodności. Wręcz przeciwnie – należy to do wyłącznej kompetencji Sądu i wchodzi w skład całościowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Sąd nawet nie mógłby na taką okoliczność powołać biegłych. Wreszcie podkreślić należy, że oskarżycielka wprost stwierdziła, że doniesienie o znęcaniu złożyła z przyczyn ekonomicznych.

Sąd nie znajduje także żadnych argumentów, które nakazywałyby uznanie zarzutu dowolnej oceny wiarygodności zeznań Z. T.. Argumentem na powyższe na pewno nie jest dokumentacja autorstwa ww. a dotycząca wizyt oskarżycielki i terapii jako takiej. Ma ona charakter ogólnikowy i nie zawiera zapisów odnoszących się do zachowania oskarżonego, czy relacji oskarżony-oskarżycielka. Nie mają w niej także odzwierciedlenia twierdzenia ww. świadka z rozprawy. Już tylko to nakazywało uznać wspomniane zeznania za niewiarygodne – niezależnie od argumentacji Sądu Rejonowego.

Wniosek

Apelacja oskarżycielki posiłkowej

-

zmiana orzeczenia i przyjęcie, że oskarżony jest winien zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 kk;

-

zasądzenie tytułem zadośćuczynienia od oskarżonego odpowiedniej sumy pieniężnej na rzecz organizacji pozarządowej zajmującej się pomocą ofiarom przemocy domowej

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej:

-

zmiana orzeczenia i wymierzenie oskarżonemu surowszego wymiaru kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przedstawiona argumentacja nie mogła doprowadzić do zmiany rozstrzygnięcia w postulowanym zakresie.

3.3.

Apelacja obrońcy

Obrazy przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie:

- art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k. (pkt. I.2. apelcji) poprzez jego niezastosowanie w sytuacji gdy wobec braku wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej w przypadku uznania, iż oskarżony dopuścił się czynu z art. 157 § 3 k.k. zachodziła konieczność umorzenia postępowania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut zasadny jednakowoż dotyczył on uchybienia możliwego do konwalidacji w toku postępowania – do chwili uprawomocnienia się wyroku.

O zdarzeniach zakwalifikowanych przez Sąd jako występki z art. 157 § 2 k.k. pokrzywdzona zawiadomiła 15 listopada 2019 r. (k. 3-4), tj. o zdarzeniach zaistniałych 01 listopada 2019 r. oraz z 4 na 5 lutego 2017 r., jednak nie złożyła oświadczenia zawierającego wniosek o ściganie. 21 Listopada 2019 r. w sprawie wszczęto dochodzenie o czyn z art. 207 § 1 k.k. i z takim zarzutem prokurator wystąpił do Sądu przeciwko oskarżonemu. Na ostatniej rozprawie 05 stycznia 2022 r. Sąd uprzedził strony o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej poprzez uznanie zachowań objętych zarzutem jako dwóch odrębnych czynów z art. 157 § 2 k.k. Nie zostało złożone ani odebranie oświadczenie zawierające wniosek (w istocie wnioski) o ściganie. Błąd Sądu I Instancji naprawił Sąd Okręgowy w toku rozprawy odwoławczej – kiedy to zarówno oskarżycielka posiłkowa wniosła o ściganie oskarżonego za każdy z przypisanych mu czynów, prokurator zaś oświadczył o obcięciu tych zachowań ściganiem z oskarżenia publicznego.

Stanowisko oskarżycieli miało znaczenie dla rozstrzygnięcia o tyle, że Sąd w zakresie czynu przypisanego w pkt. 1.a uchylił wyrok i umorzył postępowanie. Brak takich oświadczeń oskarżycielki musiałby skutkować także uchyleniem kwestionowanego orzeczenia w tej części ale umorzeniem na podstawie pkt. 17 § 1 pkt 10 k.p.k.

W przypadku czynu z pkt 1.b wyroku, to skarżący ma rację wskazując na niedopuszczalność prowadzenia postępowania z pominięciem wniosku o ściganie, o którym mowa w art. 157 § 3 kk, niemniej jednak pozostaje to uchybieniem, którego konwalidacja jest możliwa aż do prawomocnego zakończenia postępowania, a więc i na etapie postępowania odwoławczego, a złożenie przez pokrzywdzona stosownego oświadczenia eliminuje konieczność wydania rozstrzygnięcia uchylającego zaskarżonego orzeczenie (vide: wyrok SN z 27.08.2008 r. sygn. akt II K 56/08, OSNKW 2008/11, poz. 94 oraz postanowienie SN z 04.03.2010 r., sygn. II K 233/09, LEX nr 575278, T. G., Wnioskowy tryb…, s. 305, J. G., Ściganie na wniosek …, s. 116).

Wniosek

Zmiana orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z omówienia powyższego – wobec stanowiska oskarżycieli wyrażonego w toku rozprawy odwoławczej argumentacja obrońcy nie mogła doprowadzić do zmiany rozstrzygnięcia w postulowanym kierunku. Trzeba też zaznaczyć, że obrońca nieprawidłowo przyjął, że brak wniosku o ściganie to uchybienie, który prowadzi do uniewinnienia oskarżonego.

3.4.

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

Rażąca niewspółmierność kary wyrażająca się warunkowym umorzeniem postępowania karnego wbrew rozważeniu wszystkich dyrektyw sądowego wymiaru kary, tj. kary nie odpowiadającej jej celom i nie uwzględniającej ustawowych dyrektyw wymiaru kary nakazującym zwracać szczególną uwagę na wielość negatywnych zachowań oskarżonego względem pokrzywdzonej, co uzasadniało wymierzenie oskarżonemu kary surowszej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut typowo polemiczny, a przy tym nieprawidłowa jest jego konstrukcja. Wobec oskarżonego warunkowo umorzono postępowanie karne, trudno zatem mówić o „karze” jako formie prawnokarnej reakcji wobec jego negatywnego zachowania.

Kwestionując wyrok warunkowo umarzający postępowanie, pomijać możliwości formułowania zarzutów w oparciu o art. 438 pkt. 1 i 2 k.p.k. apelujący na niekorzyść oskarżonego ma kilka możliwości. Po pierwsze powołując się na art. 438 pkt. 1a k.p.k. może wskazać na umorzenie postępowania pomimo niespełniania warunków z art. 66 k.k. czy z art. 67 k.k. Może także wskazać na obrazę art. 114 § 2 k.k. poprzez wadliwe ustalenie znikomego stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu (czynów) wynikłe z uwzględnienia lub nieuwzględnienia okoliczności przepisem tym przywołanych ew. art. 438 pkt. 3 k.p.k. poprzez wadliwą ocenę znaczenia prawidłowo ustalonych jako relewantne okoliczności. Może w końcu, poprzez wspomniany już art. 438 § 1a k.p.k., kwestionować warunki umorzenia, w tym długość okresu próby, innych warunków związanych z poddaniem oskarżonego probacji, w tym podnosić argumenty dotyczące nałożenia lub nie obowiązków. Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej w uzasadnieniu apelacji w części poświęconej przedmiotowemu zarzutowi ograniczy się wyłącznie do stwierdzenia, że orzeczenie „jest zbyt łagodnym” bo nie uwzględnia całokształtu negatywnych zachowań oskarżonego. Tym samym zarzut ten – wobec faktu jego sformułowania przez profesjonalnego pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej (co oczywista w apelacji wywiedzionej na niekorzyść oskarżonego) musiał zostać uznany za bezzasadny.

Wniosek

Zmiana orzeczenia i wymierzenie oskarżonemu surowszego wymiaru kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przedstawiona argumentacja (a w zasadzie jej brak) nie mogła doprowadzić do zmiany rozstrzygnięcia w postulowanym zakresie – zwłaszcza, że orzeczeniem nie rozstrzygano o karze.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Omówiono w sekcji 5.3.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Wieluniu z 05 stycznia 2022 r. sygn. akt II K 45/20 - w zakresie, w którym utrzymano go w mocy, tj. co do pkt 1.b, 2. i 3.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy w zakresie ww. nie stwierdził konieczności zmiany lub uchylenia wyroku Sądu I instancji. W szczególności Sąd podziela ustalenia Sądu Rejonowego co do kwalifikacji pranej, stopnia społecznej szkodliwości i winy oskarżonego w zakresie czynu z pkt. 1.b. Warunki probacji, w tym kwota zasądzonej nawiązki na rzecz oskarżycielki posiłkowej pozostaje w pełni zasadna i odpowiada okoliczności zdarzenia, natężeniu negatywnego zachowania oskarżonego skierowanego wobec pokrzywdzonej, a jednocześnie i charakter jej obrażeń – nieuzasadniających ustalenia wysokości nawiązki w wyższej kwocie. Zdaniem Sądu Okręgowego dolegliwość kształtowania przez świadomość możliwości podjęcia postępowania wespół z katalogiem i dolegliwością warunków umorzenia pozostaje adekwatnym do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego w pkt. 1.b czynu jak i nie przekracza stopnia winy oskarżonego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zapis:

- w pkt 1 „Oskarżonego R. M. w ramach zarzucanego mu czynu uznaje za winnego tego, że” zastępuje zapisem: „Ustala w ramach zarzucanego czynu, że R. M.”;

- w pkt 1b: „tj. wyczerpującego dyspozycje art. 157 § 2 k.k.” zastępuje zapisem „wyczerpując znamiona art. 157 § 2 k.k.”;

- w pkt 1 „z tym, że przyjmuje, iż stanowią one ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k. i za to” zastępuje zapisem: „i ustalając, że wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne”.

Zwięźle o powodach zmiany

Pierwsza zmiana (tirét 1. i 2. pkt. 2.a) wynikła z wadliwości stwierdzenia użytego przez Sąd Rejonowy. Z istoty umorzenia warunkowego wynika m.in. to, że czyn dokonany przez oskarżonego charakteryzował się m.in. nieznacznym stopniem winy. W konsekwencji uznanie oskarżonego w wyroku warunków umarzającym postępowanie „za winnego” przypisanego czynu (czynów) pozostaje nieuprawnionym.

W przypadku modyfikacji z tirét 3. pkt. 2.a – instytucja ciągu przestępstw dotyczy wyłącznie wymiaru kary, a o tej nie ma mowy w przypadku warunkowego umorzenia postępowania. Ustawodawca nie wyklucza warunkowego umorzenia w przypadku przypisania więcej niż jednego czynu ale wymaga by każdy z nich charakteryzował się nieznacznym stopnie społecznej szkodliwości i nieznacznym stopnie winy, przy czym powyższe dla czytelności orzeczenia należy przywołać w treści rozstrzygnięcia – co Sąd Okręgowy uczynił.

5.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

Pkt. 4 zaskarżonego wyroku – poprzez obniżenie 350 złotych do 225 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Obniżenie kwoty wydatków postępowania do zwrotu których zobowiązano oskarżonego pozostaje następstwem uchylenia i umorzenia postępowania co do jednego z przypisanych czynów. Sąd – wobec umorzenia postępowania co do jednego z przypisanych oskarżonemu czynów zobligowany był obniżyć kwotę wydatków podlegających zwrotowi o wydatki postępowania wynikające z czynu co do którego postępowanie umorzono. W sprawie jest to kwota 125 zł, tj. ½ kosztów poskakania opinii biegłego z zakresu medycyny, co do obrażeń ciała oskarżycielki odnośnie do czynów przypisanych oskarżonemu w pkt. 1.a i 1.b zaskarżonego wyroku.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Przypisanie oskarżonemu czynu z pkt. 1.a w sytuacji, gdy doszło do przedawnienia jego karalności – art 439 § 1 pkt 9 k.p.k.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zgodnie z regulacją art. 101 § 2 k.k. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasy, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy, nie później jednak niż upływem 3 lat od jego popełnienia. Z uwagi na to, że pokrzywdzona znała sprawcę w dacie czynu tj. w nocy z 04 na 05 lutego 2017 r. i złożyła zawiadomienie dopiero 15 listopada 2019 r. już w dacie powiadomienia o zachowaniu oskarżonego przypisem mu w pkt. 1.a wyroku nastąpiło przedawnienie jego karalności.

W konsekwencji takich ustaleń, co do czynu z pkt 1.a wyroku Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy, stwierdziwszy przedawnienie karalności tegoż, nie tylko uchylił przedmiotowe orzeczenie w tej części, ale i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. postępowanie w tym zakresie umorzył.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4.

Zasądzona kwota wynika z § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 18), powiększona na podstawie § 4 ust. 3 powołanego rozporządzenia o podatek od towarów i usług (VAT).

5

Obrońca oskarżonego domagał się uniewinnienia – nie zaś umorzenia postępowania w części – stąd też mimo pozytywnego rozstrzygnięcia dla oskarżonego w pkt 1. wyroku Sądu Okręgowego, apelacja jego autorstwa uznana została za bezzasadną, podobnie jak pozostałe apelacje. Zmiany dokonane w treści wyroku wynikały tylko z konieczności jego częściowego uchylenia z powodu zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej niewskazanej przez skarżących, stąd też trudno uznać, aby zarówno treść stawianych zarzutów, jak i zakres zaskarżenia oraz stawiane wnioski, doprowadziły do takiego rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego. Skutkowało to koniecznością obciążenia obu skarżących stron obowiązkiem uiszczenia ½ wydatków postępowania odwoławczego oraz obciążenia ich opłatą.

7.  PODPIS