Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt

II AKa 142/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 4 grudnia 2020r. w sprawie XVIII K 91/19.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------------------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Zeznania świadka B. Z.

Zeznania świadka są wiarygodne w takim zakresie, w jakim obciążył on oskarżonego. Nie zasługują natomiast na wiarę co do tego, by oskarżony miał świadomość udziału w strukturze przestępczej dopiero od czasu, gdy świadek został osadzony w zakładzie karnym we Francji. Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, omówionych poniżej, udowodnionym zostało, że oskarżony co najmniej od października 2016r. w ramach struktury przestępczej uczestniczył w oszustwach na szkodę właścicieli wypożyczalni samochodów. Inna relacja świadka, w ocenie Sadu Apelacyjnego, wynika z woli chronienia oskarżonego i poprawienia w ten sposób jego sytuacji procesowej, co jednak nie znajduje podstaw faktycznych.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia:

- art. 167 kpk w zw. z art. 22 § 1 kpk i art. 5 § 2 kpk poprzez ich niezastosowanie i oddalenie wniosków o przesłuchanie B. Z. oraz T. P. połączonych z wnioskiem o zawieszenie postępowania i ograniczenie w ten sposób prawa do obrony poprzez brak możliwości zweryfikowania wszelkich wątpliwości odnoszących się do zamiaru oskarżonego i świadomości jego udziału w zorganizowanej grupie przestępczej a także zamiaru popełnienia oszustwa na szkodę wymienionych w zarzutach firm;

- art. 410 kpk i art. 5 § 2 kpk poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że oskarżony miał świadomość co do przestępczego charakteru działalności prowadzonej przez B. Z., A. S. i T. P., gdy nie ma na to dowodów, jak również na to, że został wprowadzony w tajniki działalności grupy, a Sąd pominął zeznania A. S., w których wskazała, że oskarżony bierze udział w niniejszym postępowaniu bez potrzeby, gdyż nie miał wiedzy na temat procederu zorganizowanego przez B. Z.;

- art. 410 i art. 424 § 1 pkt 1 kpk poprzez błędne ustalenie zamiaru oskarżonego doprowadzenia firm wskazanych w zarzutach do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, gdy z dowodów wynika, że oskarżony nie miał takiej świadomości oraz wiedzy o przestępczym modus operandi grupy stworzonej przez w/w, przy czym nawet przy przyjęciu, ze oskarżony winien się domyślić tego, że transportowane przez niego samochody są sprzedawane na terenie Francji w sposób nielegalny, można mu przypisać jedynie działalnie w zamiarze ewentualnym,

- art. 2 § 2 kpk, art. 4kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 4242 kpk poprzez dokonanie ustaleń w sposób dowolny w oparciu o wyselekcjonowanie dowodów dla oskarżonego niekorzystnych, co wyraża się w szczególności w:

⚫

uznaniu, że oskarżony od co najmniej 2016r. miał wiedzę, że uczestniczy w działalności sprzecznej z prawem, podczas, gdy z faktu, że widział umowy najmu samochodów a następnie miał wiedzę o ich sprzedaży na terenie Francji wniosku takiego nie można wyprowadzić,

⚫

czynieniu ustaleń wyłącznie na podstawie dowodów dla oskarżonego niekorzystnych, w tym celu wyselekcjonowanych pod z góry przyjętą tezę,

⚫

uznaniu, że oskarżony powinien orientować się w prawnych mechanizmach umowy leasingu i braku możliwości sprzedaży leasingowanego pojazdu, podczas gdy z treści uzasadnienia wynika, że nie jest wykluczone przejście własności takich samochodów a także mając na uwadze, że oskarżony jest dwudziestoparolatkiem, obcokrajowcem, nieznającym biegle języka polskiego, w ramach swoich obowiązków nie wnikał w zakres ustaleń czynionych przez B. Z. z właścicielami aut i bezpodstawne przyjęcie, że oskarżony w swojej niewątpliwej inteligencji i zdolności przewidywania musiał domyśleć się, że uczestniczy w przestępczym procederze nie wskazując jednocześnie, z jakich dowodów oraz faktów inteligencja ta wynika,

⚫

błędnym założeniu, że oskarżony powinien dostrzec, że w związku z transportowaniem przez niego aut do Francji dochodzi do naruszenia praw ich właścicieli, czy podmiotów je wynajmujących, podczas gdy przez B. Z. i inne osoby utrzymywany był w przeświadczeniu o legalności całego procesu a nadto otrzymał fakturę sprzedaży jednego z pojazdów, z której wynikało, że (...) SA sprzedał samochód M. H. za kwotę 35.000 euro +vat, co wespół z wyjaśnieniami i zapewnieniami B. Z. uwiarygadniało transakcję i obrót samochodami,

⚫

przyjęciu, że oskarżony powinien w sposób odmienny zareagować na aresztowanie B. Z., gdy ten osobiście kontaktował się z nim z więzienia we Francji i zapewniał, że jest to nieporozumienie dotyczące spraw podatkowych, co było potwierdzane przez osoby z otoczenia B. Z., wbrew stanowisku Sądu, że przyjął taką pozycję w celu osiągania zysku, umożliwiającą mu, w razie niesprzyjających okoliczności, uniknięcie bądź ograniczenie odpowiedzialności,

⚫

nieprawidłowym uznaniu, że miał świadomość konieczności urzeczywistnienia znamion czynu zabronionego przesądzającego wolę realizacji znamion oszustwa i tym samym można mu przypisać zamiar bezpośredni kierunkowy,

- art. 167 kpk w zw. z art. 200 kpk w zw. z art. 201 kpk poprzez posłużenie się opinią biegłego K. B., podczas gdy zakres sporządzonej opinii wykracza poza wskazany w postanowieniu Sądu a sama opinia nie ma prawidłowej formy i oskarżony nie ma w pełni możliwości poznania jej treści a także brak wymaganej formy pisemnej lub ustnej opinii uniemożliwił obrońcy złożenie skutecznych zarzutów do rzeczonej opinii a w konsekwencji opinia i jej wnioski nie powinny być uznane za prawidłowe w zakresie odtworzenia stanu faktycznego sprawy, zwłaszcza, że forma przeprowadzenia tego dowodu uniemożliwia również instancyjną kontrolę wyroku i ocenę dowodów, na podstawie których Sąd ustalił winę oskarżonego,

- art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk polegające na:

⚫

bezpodstawnym przyjęciu, że zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził udział oskarżonego w grupie przestępczej oraz działanie z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, gdy nie wskazuje na to żaden z dowodów a działania oskarżonego wynikały z wykonywania przez niego pracy,

⚫

bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżony działał świadomie i z zamiarem bezpośrednim kierunkowym od października 2016r. w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez firmy wskazane w zarzutach,

⚫

bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżony świadomie pełnił rolę w przestępczym procederze a wynikało to z tego, że widział umowę najmu samochodu, a następnie powziął wiedzę o jego sprzedaży na terenie Francji w sytuacji, gdy był utrzymywany przez członków grupy w przekonaniu, że całość działań jest legalna,

⚫

nieuwzględnienie w całości zeznań M. S., która podała, że oskarżony traktował dowożenie samochodów jako formę zarobkowania, normalną pracę, samochody przewoził raz - dwa razy na miesiąc, a na B. młodzi ludzie często pracują jako kierowcy,

⚫

nieuwzględnienie zeznań świadka P. T. (1), który zeznał że … chłopak ten (tj. oskarżony) wyglądał jak jego (tj. B. Z.) pracownik, pomagier, on prowadził samochód, ponadto wskazał, że kiedy był u niego osobiście, dwa razy, to na wejściu do biura świadka była tylko tabliczka (...) bez informacji o wypożyczalni,

- art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk w zw. z art. 200 kpk poprzez dokonanie ustaleń w sposób dowolny, na podstawie wyselekcjonowanych dowodów niekorzystnych, w szczególności opinii biegłego, która nie spełnia wymaganeej przepisami formy, a na jej podstawie Sąd bezpodstawnie przyjął, że oskarżony przetransportował samochody wskazane w pkt IX, XI, XVII, XIX, gdy oskarżony samochodów tych nie prowadził, a pojedyncze zdjęcia były zrobione dla potrzeb relacji fotograficznej dla potrzeb mediów społecznościowych, a w zakresie pojazdu wskazanego w pkt. XI orzeczenia, rzeczony samochód prowadził brat oskarżonego,

co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych mającego wpływ na treść orzeczenia poprzez uznanie, że:

- oskarżony dopuścił się czynu z pkt. I orzeczenia, tj. z art. 258 § 1 kk – udziału w zorganizowanej grupie przestępczej,

- oskarżony dopuścił się czynów z pkt. III, V, VII, IX, XI, XIII, XV, XVII, XIX, XXI, XXIII, XXV, XXVII orzeczenia, gdy oskarżony nie działał z bezpośrednim zamiarem doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonych firm, co powoduje, że orzeczenie sądu pierwszej instancji jest rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obszerność zarzutów apelacji, jak i argumentów przywołanych na ich poparcie, lekturę tak skonstruowanego środka odwoławczego czyni trudną, jednak w żadnej mierze nie przekłada się na jego zasadność, a tym samym skuteczność. Skarżący zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego wadliwą ocenę dowodów skutkującą nieprawidłowym ustaleniem realizacji przez oskarżonego strony podmiotowej przypisanych mu przestępstw i choć intencje autora apelacji uznać należy za czytelne, to ich ulokowanie w formie zarzutów obrazy niemal wszystkich ogólnych reguł procesu karnego pozostaje sprzeczne z zasadami sporządzania apelacji. Trudno przy tym nie dostrzec, że powielanie tożsamego uchybienia w ramach różnych zarzutów doprowadziło autora apelacji do sformułowania także takich, które pozostają sprzeczne i to także wewnętrznie. Ocena ta dotyczy w szczególności zarzutów obrazy art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk, gdy warunkiem postawienia zarzutu naruszenia zasady in dubio pro reo jest ocena dowodów respektująca kryteria ujęte w art. 7 kpk. Choć taka konstrukcja apelacji nie uniemożliwia dokonania kontroli instancyjnej wyroku, to nie pozostaje bez znaczenia dla oceny efektu nakładu pracy obrońcy, zdecydowanie nieadekwatnego do objętości środka odwoławczego.

Analizując sferę motywacyjną zaskarżonego orzeczenia stwierdzić należy, że respektuje ona i to w stopniu nie tyle modelowym, co wręcz wzorowym, wymogi art. 424 § 1 i 2 kpk. Sąd Okręgowy w sposób wnikliwy odniósł się do treści wszystkich zgromadzonych dowodów (art. 410 kpk), poddał je ocenie w oparciu o kryteria wskazane w art. 7 kpk, przy czym każdy dowód ocenił nie tylko indywidualnie, ale także we wzajemnym powiązaniu i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Skutecznej przeciwwagi dla ocen i ustaleń Sądu nie mogą stanowić argumenty apelacji, skoro to środek odwoławczy, a nie uzasadnienie wyroku, opiera się na wybiórczej i uproszczonej analizie dowodów ograniczonej do akcentowania tych korzystnych dla oskarżonego, przy jednoczesnym umniejszaniu rangi, czy wręcz pomijaniu tych, którego takiego charakteru nie mają. Dość tylko wskazać, że obiektywizm Sądu wynika chociażby z tego, że od części zarzutów oskarżonego uniewinnił.

Stwierdzić zatem należy, że Sąd nie uchybił żadnym regułom prawa procesowego, w szczególności tym ujętym w zarzutach apelacji, a uzasadnienie wyroku na zastrzeżenia skarżącego wprost odpowiada.

Odnosząc się do zarzutów apelacji skierowanych wobec oceny materiału dowodowego sprawy i ustaleń na jej podstawie poczynionych, podkreślić należy, że nie wynikają one z jednostkowych dowodów a są wynikiem wnioskowania opartego na wzajemnym powiązaniu faktów wynikających z różnych źródeł dowodowych. Uwzględniając przy tym przedmiot postępowania i jego podstawę dowodową nie sposób przyjąć, by sposób ukształtowania materiału dowodowego sprawy w istotny sposób odbiegał od innych spraw z art. 286 § 1 kk.

Z uwagi na szczególną stronę podmiotową oszustwa wymagającą wykazania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, w sytuacji, gdy sprawca nie przyznaje się do czynu, jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie, ustalenia w tym zakresie muszą być czynione na podstawie całokształtu materiału dowodowego, zatem poprzez analizę wszystkich jego elementów. Dla czynienie prawidłowych ustaleń zasadnicze znaczenie mają te okoliczności, które wskazują na świadomość sprawcy w czasie poprzedzającym podjęcie pierwszych zachowań składających się na realizację znamion przestępstwa, ale nie sposób umniejszać rangi działań późniejszych, jeżeli przy zastosowaniu kryteriów ujętych w art. 7 kpk odzwierciedlają one jego zamiar w dacie przystąpienia do realizacji przestępstwa.

W pierwszej kolejności nie sposób zgodzić się z obrońcą, by Sąd Okręgowy w sposób nieuprawniony uznał, że stopień rozwoju intelektualnego oskarżonego kwalifikuje go jako osobę inteligentną, spostrzegawczą, zaradną życiową. Podnieść należy, że oskarżony 2 lata studiował w kraju ojczystym, 3 lata na Politechnice (...) a pół roku na Uniwersytecie (...) (k. 2584v). Z relacji przesłuchanych w sprawie świadków, także B. Z., wprost wynika, że pomimo tego, że oskarżony był cudzoziemcem i średnio mówił po polsku, nie było żadnych problemów w porozumiewaniu się, mężczyźni w sposób dla nich w pełni zrozumiały komunikowali się, wymieniali się także informacjami w formie wiadomości tekstowych, które oskarżony również pisał po polsku. Wskazać nadto należy, że rola oskarżonego polegała na samodzielnym transportowaniu ekskluzywnych samochodów, zazwyczaj nowych, do Francji, przekazywaniu tam dokumentów, niekiedy odbieraniu i przywożeniu do Polski znacznych kwot pieniędzy i niezależnie od realizacji zasadniczego zadania, a zatem transportu pojazdu, oskarżony organizował swój pobyt i powrót do Polski, rozliczał poniesione z tego tytułu koszty. Oskarżony w ramach działalności z B. Z. także dla celów prywatnych korzystał z wynajmowanych samochodów, w czasie jednego z wyjazdów towarzyszyła mu jego ówczesna dziewczyna, w innym, do pomocy zatrudnił swojego brata. W toku składanych wyjaśnień A. K. przyznał, że zdjęcia dowodów rejestracyjnych pojazdów wykonywał na wypadek gdybym zapomniał dowodu rejestracyjnego żebym miał przy kontroli (k. 2586), jak również to, że z uwagi na przedmiot działalności B. Z., a to wypożyczanie ekskluzywnych samochodów … osobiście sprawdzałem strony internetowe we Francji i stwierdzałem, że ceny tam są wyższe (k. 2585).

Wobec tych okoliczności, a także w świetle argumentów przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w pełni uprawnione jest ustalenie, że oskarżony jest osobą inteligentną, zaradną życiowo, zapobiegliwą, spostrzegawczą, trafnie postrzegającą rzeczywistość i weryfikującą przekazywane mu informacje. Chybione i to w stopniu oczywistym jest zatem stanowisko obrońcy, że oskarżony wykonywał wyłącznie pracę kierowcy, a na B. młodzi ludzie często pracują jako kierowcy. O ile można przyjąć, że młodzi ludzie często pracują jako kierowcy, to stwierdzenie to można odnieść do zatrudnienia na stanowisku dostawcy pizzy, czy innych posiłków, bądź pracy w charakterze kuriera. Wniosek ten nie może mieć zastosowania do samodzielnego przeprowadzania na zachód Europy ekskluzywnych i nowych, a zatem bardzo drogich aut, jak też możliwości korzystania z nich także dla celów prywatnych, a w końcu uzyskiwania z tytułu jednego wyjazdu takich środków, które dla większości studentów stanowią miesięczne wynagrodzenie za pracę fizyczną na całym etacie.

Sąd Okręgowy szczegółowo uzasadnił, z jakich elementów materiału dowodowego sprawy wywiódł wniosek, że oskarżony działał w warunkach art. 286 § 1 kk a zatem z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, jak również ramy czasowe, od których ustalenie to, jako pewne, mógł poczynić. Niezależnie od korespondencji oskarżonego z A. S., z której wynika nie tylko jego wiedza, że pojazdy są we Francji sprzedawane (np. k. 3241), ale aktywny udział w poszukiwaniu nabywców (k. 3238 i następne), to w wyjaśnieniach wprost wskazał, że na początku października 2016r. w schowku V. (...) znalazł umowę najmu samochodu (k. 964-965), zatem co najmniej od tej daty wiedział o pochodzeniu samochodów, które dostarczał do Francji.

Słuszna jest również argumentacja Sądu, że oskarżony wraz z B. Z. wielokrotnie jeździł do wypożyczalni samochodów, z tego chociażby powodu znał źródło pochodzenia sprzedawanych we Francji pojazdów. Stanowisko apelacji, że do wypożyczalni oskarżony nie wchodził, więc mógł nie wiedzieć, że pojazdy są wynajmowane, nie wytrzymuje krytyki. Zważywszy na przedmiot i charakter działalności prowadzonej przez B. Z., przy woli zatajenia przed oskarżonym jej rzeczywistego przedmiotu, wspólne wyjazdy do wypożyczalni stwarzały nadmierne ryzyko ujawnienia przestępczych zachowań, stąd prawidłowa jest ocena sądu, że potrzeby takiej nie było, bo oskarżony w proceder był aktywnie zaangażowany. Trudno w końcu pominąć, że wiedza jak i rola w oszukańczej działalności B. Z., jego ówczesnej partnerki życiowej A. S., jak też T. P. nie może budzić wątpliwości. T. P. uczestniczył nie tylko w wynajmowaniu samochodów, ale także ich transportowaniu do Francji i przekazywaniu osobom wskazanym przez B. Z.. Przywołanie tej okoliczności jest o tyle istotne, że pomimo takiego zaangażowania T. P. w działalność przestępczą, którą zorganizował i nadzorował B. Z., świadek ten, zeznając na rozprawie apelacyjnej wskazał jednocześnie … do S. miałem większe zaufanie niż do P.. Kazałem S. fotografować miejsce, gdzie nocuje, aby wiedzieć, gdzie P. mieszka i gdzie go szukać, bo w nowym mieszkaniu u niego nie byłem (k. 3910). W takich warunkach, przy uwzględnieniu wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, stanowisko obrońcy, że oskarżony nie wiedział, w jakim procederze uczestniczy, przywołanym kryteriom wprost przeczy. Trudno bowiem przyjąć, jakich innych obszarów, aniżeli wspólna działalność przestępcza mogłoby dotyczyć zaufanie, jakim B. Z. darzył oskarżonego.

Poza uwagą obrońcy pozostały także te wszystkie okoliczności, które dotyczą okresu pobytu B. Z. w zakładzie karnym we Francji, gdy oskarżony de facto przejął jego rolę, nie tylko konsultując z nim bieżącą działalność przestępczą, ale także snując jej znacznie szersze plany na przyszłość. Okoliczności te są o tyle istotne, że wprost świadczą nie tylko o stanie wiedzy oskarżonego na temat przedmiotu rzeczywistej działalności B. Z., ale znacznego stopnia zaangażowania w nią samego oskarżonego.

Sąd Okręgowy słusznie w tym zakresie odwołał się do wyjaśnień E. W.. Z jej relacji jednoznacznie wynika, że zasadnicze informacje co do zakresu czynności, które miała podejmować, otrzymywała właśnie od oskarżonego. Kobieta wprost podała … to on się ze mną kontaktował telefonicznie i mailowo, on wysyłał mi linki do konkretnych wypożyczalni i wskazywał konkretne auta, jakie mam wypożyczyć. Pieniądze przywoził zawsze S., on je zawsze przy odbiorze auta przywoził (k. 1538). Oskarżona podała także, że pytała S. o ich działalność – on mówił tak jak B., że on jedzie tym samochodem do Francji, tam spotyka się z ludźmi, podpisują umowę i samochód jest wypożyczany za większe pieniądze. Samochód we Francji miał wypożyczać B.. S. miał przekazać samochód B. na miejscu, we Francji. Tak mówił B. i tak mówił S.… S. potwierdzał, że B. jest w szpitalu… w sumie kontaktowałam się więcej z S. niż z B.. B. twierdził, że nie może rozmawiać, że wszystko mam ustalać z S. (k. 2747v). Kobieta wskazała także, że wynajmujących zapewniała, że auto będzie wyjeżdżało poza Polskę, bo zakłada firmę, co było zgodne z jej ustaleniami z oskarżonym i B. Z.. Podała, że chodziło o to, że B. na mnie miał założyć działalność dotyczącą sprzedaży w Polsce domów z bali produkowanych we Francji, a S. też miał pracować w tej firmie, o czym z nim rozmawiała (k. 2748). Podała w końcu, że i B. i S. informowali mnie o tym, że samochody z Francji wracają. Ja pytałam S. i mówiłam, że boję się, że te samochody nie wrócą, on twierdził, że woził samochody do Francji i również z Francji przywoził samochody do Polski, zapewnił, że samochody wrócą (k. 2750). Tak szerokie bezpośrednie przywołanie wyjaśnień E. W. służy wykazaniu, że po zatrzymaniu B. Z. i jego osadzeniu w zakładzie karnym we Francji, oskarżony przejął jego wiodącą rolę w zarządzaniu ich przestępczą działalnością, kłamliwie zapewniał kobietę o legalnym charakterze prowadzonej działalności, w szczególności o tym, że samochody przez nią wynajęte, zgodnie z umową wrócą do Polski. Tożsame nieprawdziwe dane przekazywał O. Z., od której E. W. wynajęła samochody. Świadek podała był przy tym obecny pan, imienia nie znam, ale był (...) E. mówiła, że to jej kuzyn… (...) również miał jeździć tym samochodem, zgodnie z tym co mówili on też pracuje w tej firmie, oni współpracują, jeżdżą i budują holenderskie domki. Rozmawiałam z tym (...) mówił tylko, że firma jest ogromna, że mają dużo ludzi i chcieliby dla swoich pracowników więcej aut (k. 2793). Wobec przywołanych dowodów twierdzenie apelacji, że oskarżony nie miał świadomości, jaki jest rzeczywisty charakter działalności prowadzonej przez B. Z., przy jego istotnym i aktywnym udziale, pozostaje w oderwaniu od całokształtu okoliczności sprawy. Wniosek ten wprost także potwierdza zabezpieczona korespondencja E. W. z B. Z., w której przyznał on, że oskarżony od początku był zaangażowany w działalność przestępczą, co kobieta potwierdziła (k. 1540 ….po tym jak powiedziałam mu, że S. jest zatrzymany, to on się przyznał, że faktycznie robił z S. te samochody przez półtora roku i wszystko było ok; k. 1541 … B. mi napisał, że A. od samego początku doskonale wiedział jak wygląda mechanizm tego biznesu). Podnieść w końcu należy, że E. W. po tym, gdy zorientowała się, że oskarżony i B. Z. wprowadzili ją w błąd co do rzeczywistego przeznaczenia wynajmowanych przez nią samochodów, zgłosiła to na policję. Obrońca oskarżonego próbując wykazać, że w tożsamej sytuacji znalazł się oskarżony, a zatem, że także on został oszukany, wprowadzony w błąd, co do rzeczywistego celu działalności B. Z., pomija, że relacja E. W. wprost temu przeczy. Podnieść w końcu należy, że zachowanie tej oskarżonej było wręcz modelowym sposobem postępowania osoby, która została oszukana i z tego powodu zgłosiła sprawę policji. Oskarżony tożsamych działań nie tylko nie podjął, ale wobec izolacji B. Z., mając świadomość, że przebywa on w zakładzie karnym, kontynuował działalność przestępczą przejmując zadania B. Z., na co wprost wskazuje przywołana wyżej relacja E. W.. Nadto, nie dość, że oszukańczą działalność kontynuował, to planował ją poszerzyć m. in. o zakupy internetowe przy wykorzystaniu skradzionych kodów kart płatniczych, sutenerstwo, czy obrót nielegalnymi substancjami, na co wskazuje jego korespondencja z B. Z. (m. in. k. 3314, 3320-3322, 3324, 3346), którą świadek ten potwierdził na rozprawie (k. 3908 Było tak, że jak przebywałem w ZK we Francji, to rozmawiałem z oskarżonym na temat wspólnej działalności, sprowadzania jakiś substancji, utrzymywania się z prostytucji, pisaliśmy o tym).

Uwzględniając przywołane okoliczności, a także wyczerpującą argumentację Sądu Okręgowego, skutecznej przeciwwagi dla ocen i ustaleń, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku nie mogą stanowić te dowody, do których obrońca odwołuje się w apelacji. Zeznaniom A. S. przywołane dowody wprost przeczą. Także relacja P. T. (2) nie uprawnia do takich wniosków jak wywodzi skarżący. Świadek ten rzeczywiście postrzegał oskarżonego wyłącznie jako pracownika B. Z., precyzując - jego kierowcę i inaczej postrzegać go nie mógł. P. T. (2) zasadniczo współpracował z B. Z., on był jego klientem i to dobrym klientem, gdy uwzględnić, jaki dochód dla wypożyczalni generowały zawarte z nim umowy. Takie postrzeganie obu mężczyzn było w pełni zgodne z przyjętym podziałem ról, skoro to B. Z. odpowiadał za wynajem samochodów a tym samym negocjował warunki z właścicielami wypożyczalni, gdy do oskarżonego należał ich transport do Francji. W efekcie, relacje przywołanych świadków nie mogą podważać ocen Sądu Okręgowego, jak tez ustaleń na ich podstawie poczynionych.

Wbrew stanowisku obrońcy, Sąd Okręgowy nie uchybił regułom prawa procesowego wskazanym w zarzucie, ani innym, oddalając wnioski dowodowe o przesłuchanie B. Z. i T. P.. Sąd słusznie przyjął, że w dacie rozpoznawania wniosków, wobec ukrywania się obu świadków, przeprowadzenie tych dowodów było niemożliwe. Sąd Apelacyjny podziela szeroką argumentację zawartą w postanowieniu w tym przedmiocie, wydanym na ostatniej rozprawia, po przeprowadzeniu wszelkich czynności zmierzających do ustalenia miejsc pobytu świadków, będących jednocześnie współsprawcami zarzuconych oskarżonemu czynów (k. 3505-3506, t. XVIII). Wskazać przy tym należy, że niezależnie od przyczyn natury faktycznej, relacje obu świadków nie mogą mieć takiego znaczenia dla przedmiotu postępowania, jak usiłuje nadać im skarżący. Materiał dowodowy analizowanej sprawy został ukształtowany w taki sposób, że pozwalał na czynienie jednoznacznych, tym samym pewnych ustaleń, był zatem wystarczający dla prawidłowego rozstrzygania, w części także w kierunku dla oskarżonego korzystnym, skoro od kilku czynów został on uniewinniony. W takich warunkach Sąd pierwszej instancji nie był zobligowany do dalszego poszukiwania obu świadków, tym bardziej, gdy uwzględnić, że od daty wyroku upłynęło ponad 17 miesięcy, a miejsce pobytu T. P. nadal nie jest znane, dalej jest on poszukiwany w ramach procedury (...). B. Z. został natomiast zatrzymany i osadzony w zakładzie karnym na etapie postępowania odwoławczego, co umożliwiło jego przesłuchanie na rozprawie apelacyjnej.

Sąd Apelacyjny nie podziela zarzutów apelacji, by ustalenia poczynione przez Sąd przy wykorzystaniu danych zabezpieczonych z telefonu komórkowego oskarżonego wynikały z dowodu, który nie powinien zostać wprowadzony do materiału dowodowego sprawy z tego powodu, że nie spełnia wymogów art. 200 kpk i art. 201 kpk. W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że dopuszczony w sprawie dowód z opinii biegłego informatyka K. B. był o tyle szczególny, że praca biegłego zasadniczo sprowadziła się do czynności technicznych polegających na ustaleniu i zabezpieczeniu treści cyfrowych z telefonu komórkowego oskarżonego. Nie ulega przy tym wątpliwości, że telefon komórkowy poza realizowaniem podstawowej funkcji prowadzenia rozmowy wyposażony jest w wiele dodatkowych opcji, które wykorzystują właściwości sieci w zakresie chociażby transmisji danych, posiada dodatkowe, wbudowane urządzenia np. aparat fotograficzny, łączy się z internetem, czy nawet akceptuje karty płatnicze. Wszystkie telefony (...) są relatywnie proste do namierzenia ponieważ podają dane o sobie do stacji (...), co pozwala na ich lokalizację. W konsekwencji, nie wymaga wiadomości specjalnych okoliczność, że nowoczesne telefony komórkowe są źródłem szerokiej wiedzy na temat ich użytkowników, w szczególności umożliwiają jego lokalizację aktualną, jak również wcześniejszą i to w dość znacznej przestrzeni czasowej. Te funkcje telefonów komórkowych są powszechnie znane, jednak takiego charakteru nie mają możliwości odtworzenia zapisanych w telefonie plików, w szczególności parametrów lokalizacyjnych urządzenia. W tym zatem zakresie Sąd Okręgowy słusznie wspomógł się opinią biegłego, której istota nie sprowadziła się jednak do interpretacji danych zabezpieczonych na telefonie, bo to wiadomości specjalnych nie wymaga, ale ich odtworzenia i zabezpieczenia w sposób dostępny dla sądu i stron i temu opiniujący informatyk niewątpliwie sprostał. Sąd kwestie te szczegółowo omówił w uzasadnieniu wyroku wskazując, w oparciu o jakie dane z telefonu ustalił lokalizację urządzenia, a przez to samego oskarżonego, w konkretnej dacie i czasie. Co przy tym istotne, część danych została wydrukowana i dołączona do akt (t. XVII – XVIII), natomiast obrońca oskarżonego otrzymał pełne dane na płycie, nadto uczestniczył w rozprawie z udziałem biegłego, gdy ten szczegółowo podawał chociażby odczyty z telefonu wskazujące na jego lokalizację w określonych datach, m. in. na terytorium Francji (k. 3187 i następne, t. XVI). W takich warunkach, prezentowane w apelacji stanowisko, że opinia nie ma prawidłowej formy a to uniemożliwiło poznanie jej treści, jest bezpodstawne. Zważywszy przy tym, danych jakiego rodzaju dotyczy opinia, ich odtworzenia i zabezpieczenie na dysku uznać należy za standardowe, zgodne z zasadami zabezpieczenia tak odtworzonych danych.

Wobec przywołanych okoliczności nieuprawnione są zarzuty apelacji o braku dowodowych podstaw do stwierdzenia winy oskarżonego w zakresie czynów IX, XI, XVII i XIX wyroku. W uzasadnieniu wyroku Sąd drobiazgowo wręcz wyjaśnił, jakie elementy materiału dowodowego sprawy, a w szczególności, które dane zabezpieczone w telefonie oskarżonego wskazują na jego udział w transporcie B. (...) o nr rej. (...) (...), P. (...) i (...) (k. 82-86v, 87-90 uzasadnienia). Choć w zakresie tych samochodów dane odtworzone przez biegłego rzeczywiście mają zasadnicze znaczenie, to nie stanowią wyłącznej podstawy dowodowej wyroku, co Sąd omówił w uzasadnieniu na tyle wyczerpująco, że Sąd Apelacyjny może jedynie zgodzić się z przywołanymi tam argumentami. Nieuprawnione są także zarzuty apelacji, by transport do Francji B. przez brata oskarżonego wyłączał odpowiedzialność A. K.. Oskarżony wprost stwierdził, że on przeprowadzał wówczas M. a jego brat W. K. B. (...) i brat zrobił to raz tylko i ja go o to prosiłem (k. 967). Zważywszy na działalność oskarżonego w ramach zorganizowanej struktury przestępczej i współsprawstwa, wykorzystanie do przetransportowania samochodu brata i to w sytuacji, gdy sam jednocześnie przeprowadzał inny pojazd, w żadnej mierze nie powoduje takich skutków, jak wywodzi skarżący.

Wobec przywołanych okoliczności stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy orzekał w oparciu o kompletny materiał dowodowy, a zatem taki, który był wystarczający do rozstrzygania, ocenił go z poszanowaniem art. 7 kpk a w następstwie takiej oceny ustalił prawidłowo stan faktyczny sprawy, jak również dokonał jego właściwej oceny prawno-karnej.

Sąd prawidłowo w szczególności uznał, że struktura przestępcza, w której działał oskarżony realizowała znamiona zorganizowanej grupy przestępczej z art. 258 § 1 kk. Taka struktura to jakościowo inny układ, aniżeli współsprawstwo, czy nawet „zwykła” grupa osób zamierzających popełniać przestępstwa. Od tych podstawowych form wspólnej działalności przestępczej, grupę zorganizowaną różni wewnętrzna - choćby tylko na podstawowym poziomie - struktura organizacyjna, grupę taką cechuje trwałość a więzy pomiędzy jej członkami obejmują wspólne porozumienie, planowanie przestępstw, akceptację celów, czy podział ról. Taki sposób zorganizowania powoduje powstanie określonych więzi pomiędzy uczestnikami grupy. Grupa zorganizowana powinna także posiadać przywódcę, choć ten wymóg nie jest niezbędny.

Uwzględniając powyższe wskazania, w kontekście szczegółowej argumentacji sądu pierwszej instancji, zgodzić się należy ze sformułowanym tam wnioskiem, że struktura przestępcza, w której oskarżony uczestniczył i popełniał przestępstwa stanowiła zorganizowaną grupę przestępczą w rozumieniu art. 258 § 1 kk. Sąd Okręgowy odnosząc się do treści poszczególnych dowodów, jak i przeprowadzając prawidłowy wywód prawny co do wykładni znamion tego przestępstwa, trafnie uznał, że znamiona te oskarżony zrealizował. Ocena całokształtu okoliczności sprawy wskazuje, że oskarżony uczestniczył w strukturze przestępczej utworzonej i funkcjonującej w celu stwarzania warunków do popełniania oszustw i cel ten realizował. Oskarżony a także B. Z., A. S. i T. P. przestępstwa popełniali wspólnie, zadania w grupie były przydzielone, stałe, obejmowały etap od planowania przestępstwa do jego ostatecznego rozliczenia. Co przy tym istotne, wszyscy członkowie grupy traktowali prowadzoną działalność jako długotrwałą formę współpracy. Nie ulega zatem wątpliwości, że wewnętrzna struktura grupy, charakter wzajemnych powiązań pomiędzy jej członkami, statuuje tą strukturę jako zorganizowaną grupę przestępczą w rozumieniu art. 258 § 1 kk.

Wniosek

O zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutów apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie stwierdzono.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość zaskarżona.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność zarzutów apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

--------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania apelacyjnego, w tym opłatę w wysokości 400 zł, której wysokość ustalił na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

Ewa Gregajtys Ewa Leszczyńska-Furtak Dorota Tyrała

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Co do winy

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana