Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

-

sędzia Jacek Klęk (spr.)

Sędziowie

-

Marek Podwójniak

-

Aneta Świniarska

Protokolant

-

st. sekr. sąd. Zdzisława Dróżdż

UZASADNIENIE ¹

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 31/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łasku VII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w P. z 17 listopada 2021 r. w sprawie VII K 162/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

P. G.

Oskarżony prowadzi ustabilizo-wane życie, posiada stałe zatrudnienie, jest sumiennym i zdyscyplinowanym pracownikiem.

Opinia pracodawcy

724

2.1.1.2.

P. G.

U pokrzywdzonej E. B. (1) rozpoznano nieprawidłowy rozwój osobowości i szkodliwe używanie alkoholu, prawdopodobnie na granicy uzależnienia. Pokrzywdzona była w stanie przeciwstawić się zachowaniu oskarżonego, polega-jącemu na współżyciu seksualnym, a spożyty alkohol nie powodował, że nie rozpoznała ona znaczenia czynu oskarżonego czy nie byłą w stanie kierować swoim postępowaniem.

Opinia sądowo-psychiatryczna

701-708

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Opinia pracodawcy

Sąd nie będzie w uzasadnieniu rozważał powodów uznania tego dowodu za wiarygodny, z uwagi na zakres wniosku o uzasadnienie.

2.1.1.2

Opinia sądowo-psychiatryczna dot. E.bednarek

Opinia pozostaje spójna, logiczna, wewnętrznie niesprzeczna i koreluje z innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie, które zostały uznane za wiarygodne. Kluczowym jest tu sposób relacjonowania wydarzeń przez pokrzywdzoną w czasie jej przesłuchania utrwalony zapisami obrazu i dźwięku. Nadto opinia jest zupełna, tj. jej wnioski odnoszą się do kwestii wskazanych w tezie dowodowej.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1.  Obraza przepisów postępowania, tj art. 7 k.p.k., art. 201 k.p.k., art. 185c § 1a k.p.k. polegająca na dowolnej i wybiórczej ocenie materiału dowodowego w postaci zeznań pokrzywdzonej E. B. (1), poprzez dwukrotne przesłuchanie pokrzywdzonej na okoliczność przebiegu zdarzenia zakwalifikowanego jako czyn z art. 198 k.k., popełnionego przez P. G., podczas gdy przepis art. 185c § 1a k.p.k. nakłada obowiązek przesłuchania pokrzywdzonej (lat 17 podczas pierwszego przesłuchania) tylko raz, a nie zaszły istotne okoliczności, bo nimi nie są korespondencje na M. pozyskane w toku postępowania sądowego, a nadto na bezzasadnym przyjęciu przez Sąd sporządzonych pisemnie dwóch opinii oraz ustnej – biegłej psycholog A. D., jako wewnętrznie spójnych, jasnych i logicznych, co do oceny zeznań pokrzywdzonej E. B. (1), podczas gdy opinie te są sprzeczne oraz poprzez oddalenie wniosku dowodowego oskarżyciela publicznego na rozprawie o dopuszczenie opinii innego biegłego psychologa – po zapoznaniu się z protokołami przesłuchania pokrzywdzonej oraz nagraniami tych przesłuchań zawartych w aktach sprawy, w sytuacji gdyby Sąd uznał wydane opinie za sprzeczne, a które to uchybienia mogły mieć wpływ na treść orzeczenia, spowodowały bowiem w konsekwencji uniewinnienie P. G. od zarzucanego mu czynu z art. 198 k.k., w następstwie niskiej oceny wiarygodności zeznań pokrzywdzonej E. B. (1).

2.  Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k., art. 366 k.p.k., art. 410 k.p.k., a polegająca na zaniechaniu w rozstrzyganiu powołania innego biegłego psychologa, gdyż zdaniem oskarżyciela publicznego biegła w swojej ustnej opinii przedstawionej na rozprawie nie była w stanie udzielić jednoznacznych odpowiedzi wobec dwóch przeciwstawnych opinii pisemnych – jednej sporządzonej na etapie postępowania przygotowawczego, a drugiej podczas powtórnego przesłuchania pokrzywdzonej na rozprawie przez Sąd, a wnioski końcowe z dwóch pisemnych opinii biegłej psycholog wzajemnie się wykluczają, w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a będący wynikiem naruszenia wyżej wskazanych przepisów procedury karnej, poprzez wyrażenie błędnego poglądu, że zgromadzony materiał dowodowy nie dał podstaw do przypisania oskarżonemu winy i sprawstwa w zakresie zarzucanego mu czynu z pkt I aktu oskarżenia, podczas gdy całość zgromadzonego materiału dowodowego konsekwentne i spójne zeznania pokrzywdzonej, przekazane przez nią informacje świadkom, którzy „uwolnili” ją z pokoju hotelowego, relacje podane po zdarzeniu swojej przyjaciółce P. P., a następnie funkcjonariuszom policji „o zgwałceniu” jej przez oskarżonego, ocenione poprawnie prowadzą do wniosku przeciwnego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy, z uwagi na to, że obrońca (co oczywiste) nie skarżył uniewinnienia oskarżonego od zarzutu z art. 198 k.k., a jednocześnie tylko w tym zakresie wnosił o uzasadnienie wyroku Sądu odwoławczego, zmuszony jest do opisu podstawy utrzymania w tym zakresie wyroku Sądu I instancji posiłkować się treścią apelacji oskarżyciela publicznego, który to uniewinnienie kwestionował.

Zauważyć na wstępie należy, że apelacja oskarżyciela publicznego sprowadziła się do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji. Podkreślić zatem należy, że zarzuty oskarżyciela publicznego nie mogły doprowadzić do zmiany rozstrzygnięcia w tym zakresie. Wbrew twierdzeniu prokuratora w sprawie zachodziła konieczność ponownego przesłuchania pokrzywdzonej. Wskazać też należy, że już same okoliczności zawiadomienia o przestępstwie wzbudzić powinny poważne wątpliwości, co zresztą zostało w sposób wyczerpujący i logiczny uargumentowane przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku, dlatego Sąd Okręgowy nie będzie powoływał tożsamej argumentacji, przychylając się do wniosków Sądu Rejonowego. Jednocześnie, nawet gdyby uwzględnić zarzut prokuratora odnośnie wątpliwych podstaw ponownego przesłuchiwania pokrzywdzonej za względów formalnych, to kolejne zeznania w sprawie, przy jednoczesnej treści opinii biegłej (oraz jej opinii ustnej) nie dają podstaw do uznania, że to naruszenie procedury miało wpływ na treść wyroku, tzn. wpływ negatywny, czyniący rozstrzygnięcie wadliwym. Stało się wręcz odwrotnie, dokonane w oparciu o ponowne przesłuchania E. B. ustalenia pozwoliły na uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego przestępstwa, które niezaistniało. Trudno w tym zakresie zatem czynić zarzut, skoro istotą wymiaru sprawiedliwości jest pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców przestępstw, a uniewinnienie osób bezpodstawnie oskarżonych. Co więcej, Sąd Okręgowy mając na uwadze w pierwszym rzędzie to, że ustalenie stanu niepoczytalności ofiary czynu z art. 198 k.k. może nastąpić tylko na podstawie opinii biegłych lekarzy psychiatrów (vide: wyrok SN z 16.10.2012 r. w sprawie V KK 262/12, LEX nr 1226785; wyrok SA we Wrocławiu z 22.04.2015 r. w sprawie II AKa 82/15, LEX nr 1959575) a także zachowanie się pokrzywdzonej w czasie zdarzenia i bezpośrednio po nim, w tym sposób zawiadomienia o rzekomym zmuszaniu do współżycia osób trzecich dopuścił dowód z opinii biegłych psychiatrów, na okoliczności związane ze stanem psychofizycznym pokrzywdzonej i jej zdolnościami do rozpoznania znaczenia czynu oskarżonego i kierowania własnym postępowaniem przez pokrzywdzoną. Opinia ta jest jednoznaczna i nie budzi sprzeciwu ani wątpliwości, a przy tym podkreśla słuszność wniosków biegłej A. D. z drugiej opinii pisemnej i opinii ustnej.

Nie ma wątpliwości, że zeznania pokrzywdzonej w zakresie czynu z art. 198 k.k. zarzucanego oskarżonemu, nie polegają na prawdzie. Przede wszystkim istnieją zbyt poważne rozbieżności zarówno pomiędzy poszczególnymi zeznaniami pokrzywdzonej, jak i pozostałymi dowodami, w tym zeznaniami innych świadków i częściowo wyjaśnieniami oskarżonego. Zeznania pokrzywdzonej w świetle informacji, które przekazywała innym świadkom pozostają niejasnymi, niespójnymi, sprzecznymi wewnętrznie. Przede wszystkim zakres, przyczyna oraz „czas” wyrażenia przez nią sprzeciwu, był odmiennie przedstawiony, tak w relacjach samej pokrzywdzonej, jak świadków przesłuchanych w sprawie (w szczególności w przypadku zeznań K. B. oraz D. K., przy porównaniu z zeznaniami P. P.). Pokrzywdzona deklarowała też poważne luki pamięciowe, które tylko częściowo tłumaczyć można spożytym alkoholem, zwłaszcza, że w zakresie niedotyczącym samego zbliżenia, pamięć E. B. (1) funkcjonuje na prawidłowym poziomie. Pokrzywdzona nie była także konsekwentna w zakresie łączących ją z oskarżonym relacji i zaprzeczała im, co w świetle korespondencji z oskarżonym poprzedzającej zdarzenie trudno pominąć przy ocenie wiarygodności jej depozycji w sferze deklaratywnej, której przeczy jej zachowanie podczas zeznań utrwalone zapisem czynności prowadzonej przez sąd na etapie postępowania rozpoznawczego.

Wniosek

O uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd nie podziela zarzutów podniesionych w apelacji Prokuratora wobec rozstrzygnięcia uniewinniającego. Uniewinnienie oskarżonego w świetle całokształtu zebranego materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, przy czym powyższe możliwym było do ustalenia już na etapie śledztw to wówczas bowiem należało powołać biegłych psychiatrów celem przeprowadzenia badania pokrzywdzonej i wydania opinii w oparciu o zapis czynności jej przesłuchania czy w czasie czynu była ona osobą bezradną w rozumieniu art. 198 k.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

W postępowaniu odwoławczym Sąd nie konieczności modyfikowani rozstrzygnięcia. Dotyczy to zarówno apelacji obrońcy oskarżonego, jak i okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Uniewinnienie oskarżonego od zarzutu z art. 198 k.k. (uwzględniwszy zakres wniosku o uzasadnienie).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy, po uzupełnieniu materiału dowodowego w zakresie niezbędnym do wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości, utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji w przedmiotowym zakresie, albowiem podniesiona przez Prokuratora argumentacja okazała się bezpodstawną, a dowód z opinii biegłych przeprowadzony w postępowaniu odwoławczym potwierdził zasadność rozstrzygnięcia mająca tu postać bezzasadności zarzutu. Oskarżyciel publiczny niesłusznie kwestionował ponowne przesłuchanie pokrzywdzonej, bowiem to właśnie to przesłuchanie dostarczyło podstaw do ujawnienia istotnych wątpliwości co do wiarygodności pokrzywdzonej. Przeprowadzone na etapie odwoławczym dowodu z opinii biegłych psychiatrów usankcjonowało przyjęte przez Sąd I instancji rozważania w zakresie wiarygodności pokrzywdzonej, a niezależnie od tego pozwoliło na ustalenie, że w chwili czynu pokrzywdzona nie była osobą bezradną – przeciwnie miała zachowaną zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i świadomie obcowała płciowo z oskarżonym, tj. miała zachowaną zdolność pokierowania swoim postępowaniem. Rozbieżności i niejasności zeznań E. B., przy jednoczesnym powołaniu się na sprzeczności z zeznaniami świadków oraz wyjaśnieniami oskarżonego, a także opiniami biegłych, pozwala na przyjęcie, że do zdarzenia w opisywany przez pokrzywdzoną sposób nie doszło, a współżycie nastąpiło za jej zgodą.

Sąd jednocześnie, choć istotą wniosku obrońcy o sporządzenie uzasadnienia są rozważania co do uniewinnienia oskarżonego, wskazuje, że zarówno dokonane zaliczenie na poczet kary ograniczenia wolności, jak i orzeczenie przepadku i zniszczenia depozytu w postaci torebki foliowej z zapięciem strunowym i zawartością białego proszku, a także zwrot dowodów rzeczowych wskazanych w pkt 5 wyroku Sądu Rejonowego, a w szczególności kwestia opłat za postępowanie pierwszoinstancyjne, nie wymuszała zmiany rozstrzygnięcia w żadnym zakresie. Żadna ze stron tych rozstrzygnięć zresztą nie kwestionowała w swoich apelacjach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Kosztami postępowania odwoławczego w części odnoszącej się do wydatków związanych z apelacją Prokuratora w łącznej kwocie 2.378,78 zł Sąd obciążył Skarb Państwa (art. 632 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. przy zastosowaniu art. 633 k.p.k.). Z uwagi na to że podstawą postępowania odwoławczego była także apelacja obrońcy (dotycząca innego czynu, niż apelacja oskarżenia), której zarzutów nie uwzględniono oskarżony został obciążony zryczałtowanymi kosztami doręczeń w kwocie 20 zł oraz, ustaloną w oparciu o art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt. 3 w zw. z ust. 2 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) opłatą w kwocie 180 zł.

7.  PODPISy