Sygn. akt VIII U 4231/19
Decyzją z dnia 4 lipca 2019 r., nr (...) - (...)2-2-303 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że wnioskodawczyni B. F. jako pracownik płatnika składek (...) SP.Z O.O. SP. KOMANDYTOWEJ w Ł. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 czerwca 2017 r. (decyzja k. 133 – 136 akt ZUS)
W dniu 29 sierpnia 2019 r. za pośrednictwem P. Pocztowej wnioskodawczyni reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika odwołała się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniosła o jej zmianę poprzez ustalenie, że skarżąca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 czerwca 2017 r., nadto wniosła o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania według norm przepisanych. (odwołanie k. 3 – 9, wniosek o przywrócenie terminu k. 33 - 34)
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania zgodnie z art. 477 9 § 1 k.p.c., złożonego po upływnie terminu a w razie nieuwzględnienia tego wniosku o jego oddalenie. Według ZUS zaskarżona decyzja została ubezpieczonej doręczona w trybie awizo w dniu 24.07.2019 r.
Zatem ustawowy termin miesięczny do złożenia odwołania liczony od dnia doręczenia decyzji w trybie awizo przypadał na 26.08.2019r. (poniedziałek), gdyż 24.08.2019r. to była sobota (art. 115 kc). Natomiast ubezpieczona złożyła odwołanie za pośrednictwem swojego pełnomocnika i za pośrednictwem polskiej placówki pocztowej dopiero w dniu 29.08.2019r. (odpowiedź na odwołanie k. 9 – 11)
W piśmie procesowym z dnia 22 października 2019 r. zainteresowana (...) SP.Z O.O.SP. KOMANDYTOWEJ w Ł. reprezentowana przez Prezesa Zarządu R. F. poparła odwołanie i wskazała, że w skrzynce pocztowej oddawczej spółki nie pozostawiono zawiadomienia o awizowaniu przesyłki pocztowej zawierającej zaskarżoną decyzję . Dodatkowo także według płatnika przekroczenie terminu nie było nadmierne albowiem zaskarżyła ona decyzję organu rentowego 29 sierpnia 2019 r., czyli trzy po upływie terminu. ( pismo procesowe z 22 października 2019 r. k. 16)
W piśmie procesowym z dnia 24 października 2019 r. pełnomocnik ubezpieczonej podniósł dodatkowo, że w postępowaniu zmierzającym do doręczenia odwołującej odpisu zaskarżonej decyzji organu rentowego rygory doręczenia w trybie awizo nie zostały dochowane, gdyż przesyłka zawierająca zaskarżoną decyzję nie była w ogóle awizowana. W oddawczej skrzynce pocztowej odwołującej nie pozostawiono zawiadomienia o możliwości odbioru przesyłki pocztowej. Odwołująca o jej treści, bowiem dowiedziała się dopiero w siedzibie organu rentowego, gdzie otrzymała kserokopię decyzji ZUS z 4 lipca 2019 r. Pracownicy ZUS zaś nie udzielili jej informacji odnośnie tego kiedy upływa ustawowy termin do złożenia odwołania. Gdyby zaś odwołująca taką informację otrzymała, to złożyłaby odwołanie w ustawowym terminie. Nadto przekroczenie terminu nie było nadmierne, bo dotyczyło tylko trzech dni. ( pismo procesowe z 24 października 2019 r. k. 18 - 20)
Na terminie rozprawy poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku z dnia 26.07.2022 r. pełnomocnik ZUS podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. (e – protokół rozprawy z dnia 26.07.2022 r. oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:00:58, k. 385)
Sąd Okręgowy ustalił co następuje:
Wnioskodawczyni B. F. legitymuje się średnim wykształceniem, w latach 1999 – 2016 prowadziła własną pozarolniczą działalność gospodarczą a także współpracowała przy jej prowadzeniu. Ubezpieczona jest udziałowcem oraz Wiceprezesem Zarządu spółki (...) SP. Z O.O. będącej komplementariuszem zainteresowanej (...) SP. Z O.O. SP. KOMANDYTOWEJ w Ł.. (bezsporne, a nadto kwestionariusz osobowy w aktach osobowych k. 240)
R. F. – jest Prezes Zarządu komplementariusza zainteresowanej (...) SP. Z O.O. SP. KOMANDYTOWEJ w Ł. i małżonkiem wnioskodawczyni . Wyżej wymienieni zamieszkiwali razem przy ul. (...), W.. (bezsporne)
W dniu 4 lipca 2019 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję. W decyzji zawarto pouczenie, że zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przysługuje od niej odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Powyższa decyzja ZUS została wysłana do ubezpieczonej oraz do jej małżonka R. F. jako Prezesa Zarządu reprezentującego płatnika (...) SP. Z O.O. SP. KOMANDYTOWĄ w Ł., listami poleconym na adres ich zamieszkania i jednocześnie adres do doręczeń: ul. (...), W., gdzie mieścił się dom jednorodzinny. (decyzja ZUS z 4.07.2019 r. wraz z kopertami zawierającymi przesyłkę k. 133 – 136, k. 129 - 130 akt ZUS, w części zeznania wnioskodawczyni 00:04:57 i dalej, płyta CD k. 44 w zw. z 00:06:43, płyta CD k. 349 )
Na bramie wejściowej do wewnętrznej strony płotu do domu jednorodzinnego wnioskodawczyni położonego przy ul. (...), w miejscowości W., była przymocowana specjalna skrzynka pocztowa. Skrzynka ta nie była nigdy uszkodzona a jej sposób zamontowania uniemożliwiał wyjęcie z niej korespondencji przez osoby trzecie. Listonosz nie miał nigdy problemów z włożeniem korespondencji do tej skrzynki. Przesyłki do małżonków F. z reguły było awizowane. Listonosz zawsze najpierw dzwonił dzwonkiem, który był czynny i było go słychać . (okoliczność przyznana - zeznania wnioskodawczyni 00:04:57 i dalej, płyta CD k. 44 w zw. z 00:06:43, płyta CD k. 349, zeznania świadka B. S. 00:05:04 i dalej, płyta CD k. 84)
Przesyłki pocztowe adresowane do ubezpieczonej oraz do płatnika zawierające zaskarżoną decyzję ZUS były dwukrotnie awizowane, tj. pierwszy raz w dniu 9 lipca 2019 r., drugi raz w dniu 17 lipca 2019 r. i wobec ich nie podjęcia przez adresatów w terminie 7 dni od drugiego awiza, w dniu 24 lipca 2019 r. zostały zwrócone do organu rentowego. Listonosz doręczający te przesyłki pozostawił je zgodnie z ich zaadresowaniem w skrzynce pocztowej przy ul. (...), W.. Doręczyciel nie pomylił adresu, gdyż był on napisany czytelnie. Zarówno w korespondencji ZUS jak i we wtórnym awizie był wskazany adres ul. (...), W.. (decyzja ZUS z 4.07.2019 r. wraz z kopertami zawierającymi przesyłkę k. 133 – 136, k. 129 - 130 akt ZUS, zestawienie przesyłek k. 63, zeznania wnioskodawczyni 00:04:57 i dalej, płyta CD k. 44 w zw. z 00:06:43, płyta CD k. 349).
W dniu 6 sierpnia 2019 r. ubezpieczona sporządziła pismo do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym wniosła o wydanie kopii decyzji z dnia 4.07.2019 r. o numerze (...). B. F. wskazała, że nie odebrała przesyłki pocztowej zawierającej przedmiotową decyzję, gdyż nie przebywała wówczas w miejscu zamieszkania ze względu na urlop wypoczynkowy. ( pismo ubezpieczonej z dnia 6 sierpnia 2019 r. k. 133 – 136 akt ZUS)
W okresie lipiec – sierpień 2019 r. skierowano łącznie 5 przesyłek poleconych na adres zamieszkania wnioskodawczyni i płatnika przy ul. (...), w miejscowości W. i były one awizowane. Przesyłki te pochodziły od rożnych nadawców, w tym od: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, (...) Banku S.A. oraz (...) S.A. (pismo Poczty Polskiej k. 62, zestawienie przesyłek k. 63)
Wnioskodawczyni nie ustalała i nie składała żadnej reklamacji w Urzędzie Pocztowym w związku z trybem doręczania przesyłki zawierającej zaskarżoną decyzję ZUS, w tym w zakresie ewentualnego braku dla niej awiz, bądź brakiem awiz dla jej małżonka R. F.. Wyżej wymienieni nie składali nigdy skarg do Poczty Polskiej z powodu braku doręczenia przesyłek . (okoliczność przyznana - zeznania wnioskodawczyni 00:04:57 i dalej, płyta CD k. 44 w zw. z 00:06:43, płyta CD k. 349, zeznania świadka B. S. 00:05:04 i dalej, płyta CD k. 84 )
W systemach informatycznych Poczty Polskiej nie odnaleziono przesyłek kierowanych do B. F. na błędny adres: ul. (...), w miejscowości W.. Listonosz nigdy nie doręczał przesyłek adresowanych do B. F. na błędny adres: ul. (...), w miejscowości W.. Wszystkie przesyłki listonosz próbował doręczyć dla ubezpieczonej pod adresem jej zamieszkania ul. (...), W. i pod tym adresem pozostawiał on też w oddawczej skrzynce pocztowej zawiadomienia o nadejściu przesyłki . W przypadku jednej przesyłki adresowanej do R. F. został błędnie wpisany do systemu adres u. Pszeniczna 40, ale mimo tego błędu przesyłka awizowana była pod prawidłowym adresem (pismo Poczty Polskiej k. 87)
Wnioskodawczyni stawiła się w siedzibie organu rentowego w dniu 14 sierpnia 2019 r. i otrzymała wówczas kserokopię zaskarżonej decyzji z dnia 4 lipca 2019 r., nr (...) - (...)2-2-303 . (bezsporne, a nadto decyzja wraz z adnotacją k. 133 – 136 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni 00:04:57 i dalej, płyta CD k. 44 w zw. z 00:06:43, płyta CD k. 349 )
W dniu 26 sierpnia 2019 r. ubezpieczona udzieliła pełnomocnictwa profesjonalnemu pełnomocnikowi do reprezentowania jej w Sądzie sprawie toczącej się z odwołania od decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 4 lipca 2019 r. (pełnomocnictwo k. 7)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody a w szczególności załączone do akt sprawy dokumenty zawarte w aktach rentowych w postaci kopert zawierających przesyłki pocztowe z zaskarżoną decyzją adresowane do wnioskodawczyni oraz do płatnika a także dokumenty przedłożone przez Pocztę Polską w zakresie historii doręczeń przesyłek na adres zamieszkania ubezpieczonej i płatnika oraz o zeznania świadka B. S. – listonosza, który dokonywał doręczeń przesyłek do skrzynki oddawczej wnioskodawczyni w spornym okresie.
Sąd odmówił zaś wiary w części zeznaniom ubezpieczonej w zakresie jej twierdzeń, że w jej skrzynce pocztowej nie pozostawiono zawiadomień o awizowaniu przesyłki pocztowej zawierającej zaskarżoną decyzję. W ocenie Sądu ustalono bezsprzecznie, że przedmiotowa przesyłka została dwukrotnie, prawidłowo awizowana (właściwy adres do doręczeń/zamieszkania) i odpowiednie zawiadomienia trafiały do skrzynki pocztowej B. F.. Okoliczności tej dowodzą informacje zawarte we wskazanych wyżej dokumentach jak też i zeznania świadka B. S.. Świadek kategorycznie zaprzeczyła, aby miała pozostawić zawiadomienie o tej przesyłce pod błędnym adresem. Świadek wskazała jednoznacznie, że przesyłki pozostawiła zgodnie z ich zaadresowaniem w skrzynce przy ul. (...), W.. Nie pomyliła adresu, gdyż był on napisany czytelnie. Wnioskodawczyni jest w tym zakresie niewiarygodna również dlatego, iż w przedstawia różne wersje przyczyn nieodebrania korespondencji. W piśmie skierowanym do organu rentowego wskazał, iż nie odebrała korespondencji bowiem przebywała na urlopie, a w toku informacyjnego wysłuchania (potwierdzonego w ramach dowodu z przesłuchania strony) odwołująca twierdziła, iż nigdzie w okresie doręczania przesyłki nie wyjeżdżała. Podkreślić nalewy, iż wyjazd wakacyjny jest zdarzeniem zazwyczaj zapamiętywanym przez strony. Dodatkowo wnioskodawczyni nie potrafiła wyjaśnić nie tylko w sposób wiarygodny, ale jakikolwiek, skąd dowiedziała się o wydaniu decyzji skoro jak twierdzi, nie tylko nie odebrała decyzji ale także nie otrzymała żadnego awiza.
Ze szczegółowej analizy dokumentów wynika, że zarówno w korespondencji ZUS jak i we wtórnym awizie był podany prawidłowy adres ul. (...), (...)-(...) W.. Powyższe dodatkowo potwierdza pismo Poczty Polskiej, w którym wskazano, że w systemach informatycznych Poczty Polskiej nie odnaleziono żadnych przesyłek kierowanych do B. F. na błędny adres: ul. (...), w miejscowości W.. Listonosz nigdy nie doręczał przesyłek adresowanych do B. F. na błędny adres: ul. (...), w miejscowości W.. Wszystkie przesyłki listonosz próbował doręczyć dla ubezpieczonej pod adresem jej zamieszkania ul. (...), (...)-(...) W. i pod tym adresem pozostawiał on też w oddawczej skrzynce pocztowej zawiadomienia o nadejściu przesyłki.
Dodatkowo za prawidłowością doręczeń przesyłek adresowanych do ubezpieczonej przemawia także okoliczność, że jak wnioskodawczyni sama przyznała, nigdy nie składała żadnej reklamacji w Urzędzie Pocztowym w związku z trybem doręczania spornej decyzji a jej skrzynka pocztowa nie była nigdy uszkodzona. Nadto z zeznań ubezpieczonej oraz z treści jej pisma z dnia 6 sierpnia 2019 r. wynika, że miała ona wiedzę w jakiej dacie zapadła zaskarżona decyzja ZUS.
W piśmie z dnia 6 sierpnia 2019 r. ubezpieczona sama wskazała wprost, że nie odebrała korespondencji tylko dlatego, że przebywała na urlopie wypoczynkowym. Nie podniosła zaś, że brak było zawiadomień w jej skrzynce pocztowej.
Z dokumentacji przedstawionej przez Pocztę Polską wynika także, że w spornym okresie wszelka korespondencja adresowana do ubezpieczonej oraz jej męża (w tym z zaskarżoną decyzją ZUS dla spółki) była prawidłowo doręczona w trybie awizo.
Skoro zaś w spornym okresie wszystkie przesyłki były prawidłowo awizowane na adres zamieszkania małżonków F., to nie można przyjąć, aby nie otrzymała ona tylko i wyłącznie zawiadomień o awizowaniu tej jednej przesyłki, albowiem wymagałoby to poczynienia nielogicznego założenia, że listonosz celowo nie pozostawił jedynie tych konkretnych zawiadomień w skrzynce pocztowej. Tego założenia nie można przyjąć, albowiem przeczy temu dokumentacja z Poczty Polskiej oraz jasne i kategoryczne zeznania listonosza. Skoro inne awiza były pozostawiane w jej skrzynce pocztowej to nie można racjonalnie przyjąć, że wyjątek tyczył akurat pisma, które stanowiło zawiadomienia o przesyłce pochodzącej z ZUS z zaskarżoną decyzją, szczególnie, że w tym samym czasie były pozostawiane także zawiadomienia dla jej małżonka jako Prezesa płatnika.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie B. F. podległo odrzuceniu.
Stosownie do art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz. 423 j.t.) Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności:
1) zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;
2) przebiegu ubezpieczeń;
3) ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek;
3a) ustalania wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu tych składek;
4) ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
5) wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.
Zgodnie z treścią art. 477 9 § 1 k.p.c. odwołanie do sądu od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
W myśl art. 477 9 § 3 k.p.c. sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Ciężar udowodnienia powyższych okoliczności oraz faktu złożenia odwołania we właściwym terminie spoczywa na wnioskodawcy ( art. 232 k.p.c.)
Dla stwierdzenia, czy termin do złożenia odwołania został zachowany podstawowe znaczenie ma ustalenie daty doręczenia decyzji stronie odwołującej się od niej. W tym zakresie kierować się należy regułami ustanowionymi w postępowaniu administracyjnym, albowiem faza poprzedzająca postępowanie sądowe w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter postępowania administracyjnego (art. 40 do 45 k.p.a.).
Zgodnie z tymi przepisami pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela lub pełnomocnika - temu przedstawicielowi lub pełnomocnikowi. Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism lub na adres do doręczeń wskazany przez stronę. Przepis art. 44 k.p.a. stosuje się odpowiednio.
Faza poprzedzająca postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter postępowania administracyjnego. Decyzje, co do indywidualnych spraw z tego zakresu wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który stosuje przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 83 ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn.). Fakt doręczenia pisma określonej osobie w oznaczonym czasie i miejscu może być stwierdzony wtedy, kiedy jest pewne, iż otrzymała je właściwa osoba (art. 42 § 1 i art. 43 k.p.a.) lub że spełnione zostały warunki określone w art. 44 k.p.a. (tzw. doręczenie zastępcze). Nieskuteczne doręczenie zastępcze w ogóle zatem nie powoduje rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia odwołania od decyzji. W takiej sytuacji za datę doręczenia uznać należy dzień, w którym adresat faktycznie otrzymał decyzję lub się z nią zapoznał (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 r., I UK 271/14, LEX nr 1682200 czy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2009 r., II UK 81/09, OSNP 2011 nr 11-12, poz. 166).
W niniejszej sprawie Sąd z urzędu dokonuje sprawdzenia zachowania przez ubezpieczonego terminu do wniesienia odwołania, ale także w przypadku stwierdzenia opóźnienia, ocenia jego rozmiar oraz jego przyczyny. Sąd ma możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego jednak dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz, że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego i stosownie do oceny tych okoliczności Sąd odwołanie odrzuca albo nadaje mu bieg. Wymienione w art. 477 9 § 3 k.p.c. przesłanki przyjęcia i rozpoznania odwołania mimo jego złożenia po upływie terminu muszą wystąpić łącznie, tj. przekroczenia terminu nie może być nadmierne, a przyczyna tego musi być niezależna od odwołującego się przy czym ocena, czy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się jest pozostawiona ocenie Sądu. Brak którejkolwiek z wymienionych przesłanek skutkuje zastosowaniem sankcji w postaci odrzucenia odwołania. Ocena nadmierności opóźnienia powinna być odniesiona do końcowej daty miesięcznego terminu do wniesienia odwołania, a zatem opóźnienie powinno być liczone nie od daty otrzymania decyzji organu rentowego lecz od końca terminu do wniesienia odwołania. (por wyrok SN z 24.06.2015r sygn. IUK 347/14 opubl. w LEX nr 1771401, wyrok SN z dnia 18.03.2015r – sygn. I UK 271/14 opubl. w LEX nr 168220, wyrok SA we Wrocławiu z 23.09.2014r – sygn. II AUa 531/14opubl. w LEX nr 1953216, postanowienie SA w Szczecinie z 11.04.2014 – sygn. II AUz 31/14 opubl. w LEX nr 1451801, wyrok SN – sygn II UK 340/13 z dnia 14.03.2014r opubl. w LEX pod nr (...), postanowienie SA w Gdańsku z 22.07.2013r. – sygn. II AUz 233/13 opubl. w LEX nr 1353692, postanowienie SA we Wrocławiu z 7.08.2012r w sprawie III AUz 174/12 opubl. w LEX nr 1216432 oraz SA we W. z 27.03.12r – sygn. III AUz 77/12 opubl w LEX nr 1164697, postanowienie SA w Rzeszowie z 27.09.2012r – sygn. III AUz 73/12 opubl. w LEX nr 1217762,por. Wyrok SN z 8.06.2004r sygn. III UK 45/04 opubl. w LEX nr 585844)
Zgodnie z art. 477 9 § 1 k.p.c., termin miesięczny do wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego rozpoczyna bieg od dnia doręczenia tej decyzji jej adresatowi. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się ( § 3 art. 477 9 § 1 k.p.c.). Ocena nadmierności opóźnienia powinna być odniesiona do końcowej daty miesięcznego terminu na wniesienie odwołania, a zatem opóźnienie powinno być liczone nie od daty otrzymania decyzji organu rentowego, lecz od końca terminu na wniesienie odwołania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., II UK 340/13, LEX nr 1446448) .
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba, że doręczenie odwołującej zaskarżonej decyzji ZUS nastąpiło skutecznie w trybie awizo w dniu 26 sierpnia 2019 r.
Skarżąca zarzuciła wadliwość doręczenia przesyłki zawierającej decyzję ZUS z dnia 4 lipca 2019 r. Stanowisko to jest jednak całkowicie nieuzasadnione.
W świetle art. 44 § 1 k.p.a. w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:
1) operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego;
2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.
§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.
§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Mając na uwadze powołaną treść art. 40 § 2 zd. 1 k.p.a. uznać należy, że przesyłka zawierająca decyzję ZUS wydaną w stosunku do ubezpieczonej o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jej odbioru powinny być zatem zaadresowane na jej adres zamieszkania będący jednocześnie adresem do doręczeń, tj. ul. (...), (...)-(...) W.. Tak też faktycznie oznaczono adresata na kopercie zawierającej zaskarżoną decyzję a następnie w zawiadomieniach.
Nie ulega więc wątpliwości Sądu, że takie skierowanie przesyłki jest zgodne z wyżej przedstawionymi wymogami k.p.a., gdyż wskazywało jako adresata B. F. oraz jej prawidłowy adres zamieszkania.
Poprawne zaadresowanie przesyłki z decyzją przez organ rentowy uznać należy zatem za kluczowe dla zastosowania fikcji doręczenia stanowionej przez art. 44 k.p.a.
Należy podkreślić, iż doręczenie przez awizo opiera się na domniemaniu prawnym, że doręczane pismo dotarło do rąk adresata. Istnieje możliwość obalenia takiego domniemania, gdyż jest ono wzruszalne. Skuteczne obalenie takiego domniemania nie oznacza co prawda, że zakwestionowane doręczenie nie zostało dokonane, ale powoduje uchylenie skutków biegu terminów, jakie wiążą się z jego doręczeniem (v. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2004 roku, (...), OSNC 2005/4/61).
Wobec jednak poprawnego zaadresowania przez organ rentowy przesyłki zawierającej decyzję z dnia 4 lipca 2019 r., zgodnego z art. 40 § 2 k.p.a., zachodzi domniemanie, że zawiadomienie o złożeniu przesyłki w placówce pocztowej operatora pocztowego zostało wystawione na ubezpieczoną jako adresata i dotarło do jej rąk.
W powyższej sytuacji uznać należy, że wnioskodawczyni nie zdołała obalić wskazanego wyżej domniemania argumentując, że nie otrzymała zawiadomień o pozostawieniu przesyłki wraz z informacją o możliwości jej odbioru.
Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, że w okolicznościach sprawy niniejszej przesyłka zawierająca zaskarżoną decyzję została skutecznie doręczona ubezpieczonej w trybie awizo (pozostawanie w aktach ze skutkiem doręczenia). Dwukrotne awizowanie tej przesyłki prawidłowo zaadresowanej na adres zamieszkania i jednocześnie do doręczeń ubezpieczonej wywołało skutek doręczenia zastępczego, o którym mowa w art. 44 k.p.a. z dniem 26 sierpnia 2019 r.
Fikcja prawna doręczenia ma bowiem miejsce wtedy, gdy doręczenie było prawidłowe, a adresat nie podjął przesyłki z poczty w ustawowym terminie. Zatem, skoro przesyłka była prawidłowo zaadresowana i została doręczona adresatowi, to z uwagi na skuteczne doręczenie zastępcze (tryb awizo) termin do jej zaskarżenia rozpoczął się od dnia 24 lipca 2019 r. (ostatni dzień okresu, o którym mowa w art. 44 § 1 k.p.a.) i upłynął w dniu 26 sierpnia 2019 r. , gdyż dzień 24.08.2019 r. stanowił sobotę (art. 115 k.c.)
Natomiast ubezpieczona odwołała się od decyzji ZUS z dnia 4 lipca 2019 r. dopiero 29 sierpnia 2019 r., mimo, że w dniu 6 sierpnia 2019 r. miała ona wiedzę, że przedmiotowa decyzja zapadła już w dniu 4 lipca 2019 r. a od dnia 26 sierpnia 2019 r. (ostatni dzień terminu) dodatkowo B. F. była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Przy czym uznać trzeba, że fachowy pełnomocnik ubezpieczonej jako profesjonalista w dziedzinie prawa winien mieć pełną wiedzę w zakresie uregulowań dotyczących doręczenia zastępczego zawartych w art. 44 k.p.a.
Co ważne, pełnomocnik został ustanowiony w dniu 26 sierpnia 2019 roku, czyli w ostatnim dniu terminu na złożenie odwołania. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby termin ten został zachowany. Oczywiście sąd jest świadomy tego, iż trudno sporządzić kompletne i profesjonale odwołanie w ciągu niespełna jednego dnia, jednak istniała możliwość złożenia prostego pisma podważającego treść decyzji a następnie uzupełnienie go merytorycznymi argumentami już w terminie późniejszym. Takie jednozdaniowe pismo mogła nawet złożyć sama wnioskodawczyni.
Wskazać w tym miejscu należy, że brak jest podstaw do podzielenia twierdzeń wnioskodawczyni w przedmiocie niezawinionego uchybienia w złożeniu odwołania od decyzji z dnia 4 lipca 2019 r.
W orzecznictwie sądowym przyjęto, że o braku winy strony można mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności w ogóle (w sensie obiektywnym) było wykluczone, jak również w takich przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. W orzecznictwie sądowym do niezawinionych przez stronę przyczyn uchybienia terminu zalicza się np. nagła choroba strony, która rzeczywiście uniemożliwia podjęcie czynności procesowych, przerwa w komunikacji, powódź, udzielenie stronie wadliwej informacji co do terminów zaskarżenia, a także nieprawidłowość w doręczeniu pisma sądowego. Przy ocenie istnienia lub braku winy w uchybieniu terminu procesowego jako kryterium przyjmuje się obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od osoby przejawiającej dbałość o własne, życiowo ważne sprawy /por. postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1972 r. II CRN 448/71, opubl. w OSP 1972, Nr 7-8, poz. 144; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1999-04-14, II UKN 555/98 opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 14, poz. 561, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2008-04-25, sygn. I UZ 1/08, niepubl/.
Mimo przekroczenia ustawowego terminu w przedmiotowym postępowaniu nie wskazano żadnych okoliczności usprawiedliwiających niedopełnienie czynności w terminie takich jak np. zdarzenie nagłe, uniemożliwiające dokonanie czynności, którego strona nie mogła przewidzieć i zabezpieczyć się przed jego skutkami.
Ubezpieczona w okresie od lipca do sierpnia 2019 r. była osobą sprawną. W powyższym okresie kontaktowała się z pracownikami ZUS a ostatecznie także z profesjonalnym pełnomocnikiem. Jak już wyżej wskazano wnioskodawczyni już w dniu 6.08.2019 r. posiadała wiedzę, że przedmiotowa decyzja ZUS została wydana oraz, że jest w trybie doręczenia.
W tym stanie rzeczy wnioskodawczyni, która od wielu lat prowadziła działalność gospodarczą i także pełniła funkcję wiceprezesa Zarządu spółki z o.o. spółki komandytowej a ostatecznie także korzystała z pomocy fachowego pełnomocnika, mogła złożyć odwołanie w ustawowym terminie a niedopełnienie czynność w tym terminie było jedynie wynikiem braku należytej dbałości o własne interesy.
W świetle orzecznictwa sądowego okoliczność w postaci nieznajomości prawa nie może być uznana za okoliczność usprawiedliwiającą uchybienie terminowi do wniesienia odwołania a już w szczególności w sytuacji profesjonalisty w tym zakresie. (niepublikowany wyrok NSA z dnia 29 sierpnia 1997 r., (...) SA 101/96).
Podkreślić należy, że już od samej B. F. jako przedsiębiorcy z uwagi na zawodowy charakter prowadzonej przez nią działalności wymagany był zwiększony stopień staranności. Wnioskodawczyni jako prowadząca działalność gospodarczą powinna działać w pełni profesjonalnie.
W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego należyta staranność wymagana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej działalności, uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.08.1993 r. sygn. akt III CRN 77/93, opubl. OSNC 1994/3/69)
W tym stanie rzeczy wobec przekroczenia terminu i braku dowodów potwierdzających złożenie przez wnioskodawczynię odwołania w przepisanym do tego terminie bądź potwierdzających, że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującej się, Sąd uznał, że jest ono spóźnione i jako takie podlega odrzuceniu.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 477 9 § 1 k.p.c. należało orzec jak w sentencji postanowienia.
odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni - PI.
12 IX 2022 roku.