Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2022 roku

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Kuryłas

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2022 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa : M. S.

przeciwko: Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. oraz Grupie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w P.

o zapłatę

I.  oddala powództwo ,

II.  zasądza od powoda M. S. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 917 zł (dziewięciuset siedemnastu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

III.  zasądza od powoda M. S. na rzecz pozwanej Grupy (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. kwotę 917 zł ( dziewięciuset siedemnastu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

IV.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 204,38 zł ( dwustu czterech złotych trzydziestu ośmiu groszy ) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych .

sędzia Agnieszka Kuryłas

Sygn. akt I C 1194/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 sierpnia 2019 r. powód M. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 4.629,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że dochodzona pozwem kwota stanowi zapłatę części odszkodowania za szkodę poniesioną przez M. K. i K. K. (2), z tytułu szkody związanej z uszkodzeniem pojazdu marki B. (...), o nr rej. (...), stanowiącego ich własność, z dnia 30 września 2016 r. Sprawca kolizji był ubezpieczony u pozwanego z tytułu polisy OC i z tego tytułu powód dochodzi odszkodowania od pozwanego. Strona powodowa wskazała, że sprawstwo podmiotu odpowiedzialnego bezpośrednio za szkodę jest bezsporne, jak i to, że pozwany wypłacił już część odszkodowania, z wyłączeniem kwoty dochodzonej pozwem. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę, kwalifikując ją jako częściową i przyznając z tego tytułu odszkodowanie w wysokości 9.153,71 zł. Poszkodowani zbyli powodowi dochodzoną pozwem wierzytelność. Powód w celu ustalenia prawidłowej wysokości należnego odszkodowania odpowiadającego kosztom przeciętej naprawy sporządził kosztorys naprawy, zgodnie z którym szkoda w pojeździe wyraża się kwotą 13.783,16 zł. Powód wyliczył należne odszkodowanie metodą kosztorysową, odpowiadającą przeciętnym kosztom naprawy pojazdu, przy uwzględnieniu stawek za roboczogodzinę, które odpowiadają stawkom przeciętnym na rynku lokalnym oraz zastosowanie do naprawy oryginalnych części zamiennych producenta pojazdu w miejsce takich samych części uszkodzonych, które posiadał pojazd i których zastosowanie nie spowoduje wzrostu wartości pojazdu w stosunku do wartości sprzed wypadku. Powód stanął na stanowisku, iż świadczenie ubezpieczyciela polegające na zapłacie odszkodowania jest uzależnione od zajścia przewidzianego w umowie wypadku, bez względu na późniejszy fakt sprzedaży pojazdu przez poszkodowanego, przeprowadzenia częściowej naprawy czy też w jaki sposób przywrócono pojazd do stanu jaki istniałby, gdyby szkoda nie wystąpiła.

W dniu 16 sierpnia 2019 r. Referendarz Sądowy w tut. Sądzie w sprawie o sygnaturze akt (...) wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym , w którym orzekł w całości zgodnie z żądaniem pozwu (k. 36).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł skuteczny sprzeciw. Strona pozwana wniosła o oddalanie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według nrom przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu strona pozwana podniosła w pierwszej kolejności zarzut braku legitymacji czynnej powoda do wystąpienia z powództwem. Zarzucił, że umowa, na którą powołuje się powód nie zawiera essentialia negotti umowy sprzedaży wierzytelności, tj. ceny. Brak jest causy do przeniesienia wierzytelności. Nawet natomiast przy przyjęciu, że umowa stanowi samoistną umowę przelewu wierzytelności wskazać należy, że z umowy cesji praw nie wynika, aby zawarcie umowy przelewu następowało w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Kolejny zarzut dotyczył braku odpowiedzialności polisowej pozwanego za przedmiotową szkodę, albowiem limit ubezpieczenia ubezpieczonego na szkody powstałe w związku z emisją bieli tytanowej, wynoszący 3.000.000,00 zł został wyczerpany, a zatem brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności polisowej przez pozwaną. Wobec powyższego podniesiono zarzut braku legitymacji biernej pozwanej.

W przypadku nieuwzględnienia powyższych zarzutów, pozwana zakwestionowała również wysokość roszczenia powoda z tytułu kosztów naprawy pojazdu. W ocenie pozwanej wartość odszkodowania ustalonego przez pozwaną pozostaje w ścisłej korespondencji z zapisami art. 363 §1 k.c., pozwala bowiem skutecznie doprowadzić pojazd do stanu sprzed szkody. Dodatkowo strona pozwana zwróciła uwagę na to, iż powód nie wskazał, czy poszkodowany przedmiotowy pojazd naprawił i jaki koszt z tego tytułu poniósł, ani też czy nadal jest w posiadaniu tego pojazdu.

Pismem procesowym z 5 grudnia 2019 r. (k.93) powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko oraz ustosunkował się do zarzutów pozwanego. Wskazał, iż w jego ocenie zarzut strony pozwanej co do braku legitymacji czynnej powoda nie zasługuje na uwzględnienie. Podniósł, iż to na zakładzie ubezpieczeń spoczywa wykazanie zasadności odmowy wypłacenia części odszkodowania. Za chybiony uznał również zarzut pozwanego, iż poszkodowany swoim działaniem rzekomo przyczynił się do powstania szkody w 50 %. Strona powodowa zaprzeczyła, aby pozwany miał możliwość zapewnienia rabatu na części zamienne z logo producenta oraz na rabat na materiał lakierniczy, a także aby oferował poszkodowanemu nabycie części zamiennych z logo producenta pojazdu oraz materiału lakierniczego z rabatem.

Odnosząc się natomiast do zarzutu wysokości odszkodowania ponownie zajął stanowisko, że bez względu na dokonany przez poszkodowanego wybór w zakresie rodzaju dokonanej naprawy, lub jej całkowitego zaniechania, odszkodowanie powinno być wypłacone w kwocie umożlwiającej przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody, z zastosowaniem części oryginalnych producenta pojazdu, albowiem naprawa przeprowadzona w inny sposób nie pozwoliłaby na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody, ponownie przywołując w tym zakresie liczne orzecznictwo sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego.

Postanowieniem z dnia 23 marca 2020 r. (k. 115) Sąd na podstawie art. 194 § 3 kpc wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Grupę (...) Spółkę Akcyjną w P..

W piśmie z dnia 18 maja 2020 r., które wpłynęło do tut. Sądu 20 maja 2020 r. (k.121) Grupa (...) Spółka Akcyjna w P. wniosła o oddalenie żądania pozwu wobec niej w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Grupa (...) Spółka Akcyjna w P. zaprzeczyła temu, aby wysokość poniesionej szkody przekraczała kwotę wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania i miałaby wynosić 13.783,16 zł. Ponadto zakwestionowała wskazaną w pozwie wysokość roszczenia z tytułu kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu. Podniosła również zarzut przedawnienia roszczenia względem pozwanej, zakwestionowała skuteczność załączonej do pozwu umowy cesji, podniosła zarzut braku legitymacji czynnej oraz zakwestionowała sposób naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie względem pozwanej Grupy (...) S.A.

W piśmie procesowym z 27 lipca 2020 r. (k.181) powód wskazał, iż pozwana (...) dokonała tzw. uznania właściwego swojej odpowiedzialności, wobec czego wszelkie wywody w zakresie nieprzyjęcia odpowiedzialności za szkody, a także procesów produkcyjnych w zakładzie pozwanego są bezprzedmiotowe. W ocenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie również zarzut nieistnienia wierzytelności, wskazał, iż poszkodowany otrzymał rażąco zaniżone odszkodowanie. Ponadto powód wskazał, iż chybiony jest zarzut przedawnienia roszczenia, wskazał przy tym na treść art. 118 zd. 2 kc.

Z kolei w piśmie procesowym z 4 sierpnia 2020 r. (k.186) pozwana Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Również pozwana Grupy (...) S.A. w piśmie z 9 marca 2021 r. (k. 218) podtrzymała dotychczasowe zarzuty, w tym zarzut braku legitymacji czynnej do wystąpienia z niniejszym powództwem. Wskazała przy tym, iż umowa cesji wierzytelności jest nieważna, gdyż została zawarta pomiędzy powodem a M. K. i K. K. (2) w dniu 19 kwietnia 2017 r. i w tej dacie otrzymali ją poszkodowani, a z uwagi na zapis w załączniku do umowy cesji dokonanie płatności przez M. S. kwoty 500 zł na rzecz poszkodowanych upłynął bezskutecznie z dniem 26 kwietnia 2017 r., wobec dokonania tego przelewu przez A. P. (1) dopiero w dniu 14 maja 2017 r.

W piśmie procesowym z 21 lipca 2021 r. (k.300) powód podtrzymał dotychczas reprezentowane stanowisko oraz odniósł się do zarzutów strony pozwanej Grupy (...) S.A. Wskazał przy tym, iż wykonał na rzecz poszkodowanych przelew w terminie 7 dni, licząc od otrzymania dokumentów od J. Z..

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Grupa (...) S.A. w P. prowadzi działalność gospodarczą polegającą między innymi na produkcji nawozów i związków azotowych, wydobywaniu minerałów dla przemysłu chemicznego oraz do produkcji nawozów, produkcji barwników i pigmentów produkcji podstawowych chemikaliów nieograniczonych.

Grupa (...) S.A. w P. zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z Towarzystwem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w dniu 5 września 2018 r. z aneksem z 14 czerwca 2016 r.

Bezsporne , a nadto dowód:

- umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nr (...) k. 55

W dniu 8 lutego 2014 r. M. K. i K. K. (2) zawarli umowę kupna- sprzedaży z J. D., na mocy której nabyli samochód marki B. (...) za kwotę 30.000 zł.

Dowód:

- umowa kupna sprzedaży pojazdu k. 174

M. K. od kilku lat pracuje w spółce (...), do której dojeżdżała samochodem B. (...). Spółka (...) posiada swoje pomieszczenia na terenie Grupy (...) S.A. w P., i tam też parkowała swój samochód.

W dniu 30 września 2016 roku podczas mycia samochodu M. K. zauważyła, że należący do niej oraz K. K. (2) samochód marki B. o nr rej. (...) uległ uszkodzeniu. Lakier w jej samochodzie zmatowiał i pojawiły się na nim delikatne wżery, natomiast szyby zrobiły się kolorowe. Wobec powyższego M. K. zgłosiła szkodę do ubezpieczyciela (...).

Dowód:

- druk zgłoszenia szkody k. 171 - 172

- zaświadczenie o zatrudnieniu k. 173

- zeznania świadka M. K. k. 294-295

Grupa (...) S.A. w P. pismem z dnia 5 grudnia 2016 r. skierowanym do (...) sp. z o.o. potwierdziła przyjęcie odpowiedzialności za uszkodzenie powłok lakierniczych pojazdów osób trzecich. W punkcie 15 załącznika wskazano jako roszczeniodawcę M. K..

Dowód:

- pismo (...) z 5 grudnia 2016 r k. 183-184

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pismem z dnia 7 grudnia 2016 r. poinformowała M. K., że w związku z przeprowadzonym postępowaniem likwidacyjnym przyznano jej odszkodowanie w wysokości 6. 787, 55 zł.

Dowód:

- pismo Towarzystwa (...) z 7 grudnia 2016 r. k. 15, 56

- kalkulacja z 7 października 2016 r. k. 57-61

M. K. nie zgodziła się z przyznaną jej wysokością odszkodowania, wobec tego udzieliła ona pełnomocnictwa rzeczoznawcy J. Z., który wystosował w dniu 10 stycznia 2017 r. odwołanie od decyzji Towarzystwa (...) z 7 grudnia 2016 r.

Dowód:

- odwołanie z 10 stycznia 2017 r. k. 63

- zeznania świadka J. Z. k. 202- 203

- zeznania świadka M. K. k. 294-295

Na skutek reklamacji , Towarzystwo (...) w piśmie z dnia z 20 stycznia 2017 r. zawiadomiło rzeczoznawcę J. Z., że na skutek ponownie przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego przyznano poszkodowanej M. K. dodatkowe odszkodowanie w wysokości 2.366,16 zł, a więc łącznie przyznano odszkodowanie w wysokości 9.153,71 zł. Na kwotę tę składały się: 1.020,24 zł tytułem części i materiałów eksploatacyjnych, 2.150 zł -tytułem kosztu robocizny, 4.654,97 zł tytułem kosztu lakierowania, 1.711,67 zł tytułem podatku VAT. Ubezpieczyciel przyjął stawkę za roboczogodzinę zakładu naprawczego – blacharza i lakiernika, na poziomie 100 zł.

Dowód :

- pismo Towarzystwa (...) z 20 stycznia 2017 r. k. 15, 64

- informacja o wysokości szkody częściowej wraz z kalkulacją naprawy k. 17-27, 65-70.

Również z powyższą wysokością odszkodowania nie zgodziła się M. K., wobec czego złożyła ona kolejną reklamację w dniu 7 lutego 2017 r. , lecz Towarzystwo (...) w piśmie z 8 litego 2017 r. wskazało, iż kolejna analiza zebranych dokumentów nie dała podstaw do zmiany stanowiska.

Dowód:

- pismo Towarzystwa (...) z 8 lutego 2017 r. k. 71

Towarzystwo (...) S.A zawarła w dniu 20 kwietnia 2016 roku porozumienie, aneksowane w dniu 13 marca 2017 r. z warsztatem (...) sp. z o.o., który zobowiązał się do udzielania (...) i klientom rabatów na ceny nowych oryginalnych części zamiennych w celu ich wykorzystania w procesie likwidacji szkody w pojeździe, a także w dniu 1 września 2016 r. z dostawcą G. M. F., M. C. sp. j., na mocy którego dostawca zobowiązał się do udzielania (...) i klientom wskazanym przez (...) rabatów na ceny materiałów lakierniczych w celu ich wykorzystania w procesie likwidacji szkody w pojeździe.

Dowód:

- porozumienie nr (...) k. 72-76

- porozumienie nr (...) k. 77- 81

- porozumienie nr (...) k. 82

W dniu 25 kwietnia 2017 roku została wyczerpana suma ubezpieczenia wynikająca z zawartej w dniu 30 czerwca 2016 r. umowy odpowiedzialności cywilnej nr (...) pomiędzy Grupą (...) S.A. w P. a Towarzystwem (...) S.A. z siedzibą w W. oraz (...) S.A. (...) w W..

Dowód:

- pismo (...) z 21 listopada 2019 r. k. 91

J. Z., który zajmował się dochodzeniem odszkodowań na rzecz poszkodowanych, których zniszczeniu uległ samochód w wyniku parkowania w pobliżu Zakładów (...), skontaktował się za pomocą internetu z M. S., który wyraził zgodę na nabycie wierzytelności, za zgodą i wiedzą poszkodowanych. Współpraca J. Z. i M. S. polegała na tym, że M. S. przesyłał do J. Z. e-mailem kopię umowy cesji in blanco w czterech egzemplarzach oraz dwa egzemplarze załącznika do tej umowy. W załączniku była podana kwota zakupu wierzytelności oraz miejsce, gdzie należało wpisać nr konta do przelewu poszkodowanego. Następnie J. Z. umawiał się z poszkodowanym w swoim biurze, mieszczący się wówczas na ul. (...) w S., gdzie poszkodowany podpisywał umowę cesji oraz wypełniał i podpisywał załącznik do umowy cesji. J. Z. i M. S. uzgodnili, że jak J. Z. uzbiera takich dokumentów w ilości 5-10 sztuk , to dopiero wtedy prześle je M. S. w kopercie na adres przez niego wskazany.

Dowód:

- zeznania świadka J. Z. k. 202- 203

W dniu 19 kwietnia 2017 r. M. K. i K. K. (2) podpisali umowę cesji, zgodnie z którą miało nastąpić zbycie na rzecz M. S. za kwotę 500 zł wierzytelności przysługującej im w stosunku do Grupy (...) S.A. w P. oraz Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. z tytułu szkody w pojeździe o nr rej. (...) z dnia 30 września 2019 r. wraz z prawami do dochodzenia roszczeń o zapłatę wszelkich roszczeń majątkowych wynikających z ww. zdarzenia, w celu dochodzenia tych roszczeń bezpośrednio przed sądem. Integralną częścią umowy cesji był załącznik do niej. Zgodnie z punktem 8 załącznika do umowy cesji wierzytelności z dnia 19 kwietnia 2017 r. - cesjonariusz kwotę 500 zł przekaże cedentowi przelewem. Brak przelewu w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy oznacza jej unieważnienie. W dniu 14 maja 2017 r. z rachunku należącego do A. P. (2) na rachunek M. K. dokonano przelewu kwoty 500 zł, jako tytuł przelewu podano: (...).

Następnie , M. S. poinformował Towarzystwo (...) S.A. o przelewie wierzytelności .

Dowód:

- umowa cesji – k. 13

- załącznik do umowy cesji wierzytelności k. 104, 212

- potwierdzenie przelewu k. 105, 213

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 14 .

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej (...) sp. z o.o. , powód M. S. , dokonał wyceny szkody, ustalając jej wysokość na kwotę 13.783,16 zł, w tym 2.071,86 zł tytułem części zamiennych, 2.882,52 zł tytułem kosztów materiału lakierniczego, 1.805,50 zł, tytułem pracy blacharza, 3.093,50 zł tytułem stawki pracy lakiernika, 1.311 zł tytułem prac dodatkowych oraz 41,44 zł tytułem drobnych części używanych przy naprawie. M. S. przyjął stawkę za roboczogodzinę zakładu naprawczego – blacharza i lakiernika, na poziome 115 zł.

Dowód:

- kosztorys nr (...) – k. 28 - 34.

Emisje płynów, gazów i innych odpadów do atmosfery są nieodłączonym elementem produkcji prowadzonej w Zakładach (...) S.A. w P. w ruchu ciągłym 24 godziny na dobę. Emisje i immisje są monitorowane i uregulowane pozowaniem zintegrowanym, które pozwany uzyskał zgodnie z prawem określonym przez Marszałka Województwa, przez 3 stacje monitowania pracujące 24 godziny na dobę. Normy wskazane w pozwoleniu nie są przekraczane. Zasięg terytorialny immisji wytwarzanych przez Zakłady (...) S.A. w P. został określony na 2,5 km i jest to jedne z kryteriów dla oceny czy wystąpiło prawdopodobieństwo szkody.

Dowód:

- ekspertyza k. 132-170

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu Rejonowego, powództwo M. S. zarówno przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. , jak i przeciwko Grupie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w P. zasługiwało na oddalenie.

Na gruncie przedmiotowej sprawy powód dochodził zapłaty kwoty w wysokości 4.629,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia zapłaty, stanowiącej dalszą część odszkodowania za szkodę wywołaną w związku z ruchem przedsiębiorstwa Grupy (...) S.A. z siedzibą w P. w pojeździe marki B. o nr rej. (...), stanowiącego własność M. K. i K. K. (2), a którą to szkodę M. K. odkryła w dniu 30 września 2016 r. podczas mycia samochodu.

Jako podstawę dla swojej legitymacji czynnej M. S. wskazał umowę cesji zawartą w dniu 19 kwietnia 2017 r. między nim , a M. K. i K. K. (2), na mocy której poszkodowani dokonali zbycia na rzecz M. S. za kwotę 500 zł wierzytelności przysługującej im w stosunku do Grupy (...) S.A. w P. oraz Zakładu (...) Spółki Akcyjnej w W. z tytułu szkody w pojeździe o nr rej. (...) z dnia 30 września 2019 r. wraz z prawami do dochodzenia roszczeń o zapłatę wszelkich roszczeń majątkowych wynikających z ww. zdarzenia, w celu dochodzenia tych roszczeń bezpośrednio przed sądem. Do umowy dołączono załącznik, który w punkcie 8 stanowił, iż cesjonariusz kwotę 500 zł przekaże cedentowi przelewem. Brak przelewu w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy oznacza jej unieważnienie.

Materialnoprawną podstawę powyższego żądania stanowiły przepisy art. 435par.1 k.c. w stosunku do Grupy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. oraz art. 435 k.c. w zw. z art. 822 k.c. w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W..

Zgodnie z treścią art. 435 par.1 k.c prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W myśl przepisu art. 822 par.1 k.c przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Przesłanką każdego rodzaju odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną innej osobie jest zaistnienie zdarzenia, z którym prawo cywilne wiąże obowiązek odszkodowawczy. Podstawą domagania się wypłaty z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzącego przedsiębiorstwo, który odpowiada za szkody wyrządzone w związku z ruchem tego przedsiębiorstwa, jest spowodowanie szkody majątkowej związanej z jego ruchem. Odpowiedzialność przejmuje w takiej sytuacji, na mocy umowy ubezpieczenia zawartej ze sprawcą szkody - zakład ubezpieczeń. Przesłankami odpowiedzialności z art. 435 k.c. są: ruch przedsiębiorstwa, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa, a szkodą. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, wina lub bezprawność działania nie mają znaczenia dla odpowiedzialności sprawcy. Natomiast w myśl art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

W pierwszej jednak kolejności rozstrzygnąć należało o podniesionym zarzucie braku legitymacji stron. Strona pozwana kwestionowała bowiem umowę cesji, na którą powoływał się powód. W ocenie powoda jego legitymacja czynna w niniejszym procesie wynika z art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zgodnie zaś z art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Wskazać należy, że w procesie w charakterze stron mogą występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa nie zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa.

W ocenie Sądu , zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do ustalenia, że poszkodowani M. K. i K. K. (2) zbyli skutecznie na rzecz M. S. wierzytelność przysługującą im wobec pozwanego zakładu ubezpieczeń oraz wobec bezpośredniego sprawcy szkody Grupy (...) S.A. w P. wraz z prawami do jej dochodzenia.

Zdaniem Sądu, rację przyznać należy pozwanej Grupie (...) Spółce Akcyjnej, która wskazywała, iż cesja wierzytelności była nieskuteczna z uwagi na okoliczność, iż zapłata została dokonana po upływie przewidzianego terminu. Wskazać bowiem należy, iż w dniu 19 kwietnia 2017 r. M. K. i K. K. (2) podpisali umowę cesji, na mocy której miało dojść do zbycia na rzecz M. S. za kwotę 500 zł wierzytelności przysługującej im w stosunku do Grupy (...) S.A. w P. oraz Zakładu (...) Spółki Akcyjnej w W. , z tytułu szkody w pojeździe B. o nr rej. (...) z dnia 30 września 2019 r. wraz z prawami do dochodzenia roszczeń o zapłatę wszelkich roszczeń majątkowych wynikających z ww. zdarzenia, w celu dochodzenia tych roszczeń bezpośrednio przed sądem. Integralną cześć umowy stanowił załącznik. Zgodnie z punktem 8 załącznika do umowy cesji wierzytelności z dnia 19 kwietnia 2017 r. - cesjonariusz kwotę 500 zł przekaże cedentowi przelewem. Brak przelewu w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy oznacza jej unieważnienie. Dopiero dnia 14 maja 2017 r. z rachunku należącego do A. P. (2) na rachunek M. K. dokonano przelewu kwoty 500 zł, a jako tytuł przelewu podano: (...).

Wobec powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy doszedł do przekonania , iż termin na dokonanie przelewu upłynął bezskutecznie z dniem 26 kwietnia 2017 r. Wskazać bowiem należy, iż powód wobec tak podniesionego zarzutu nie zaoferował żadnych dowodów zmierzających do wykazania skutecznego zawarcia umowy cesji pomiędzy nim a M. K. i K. K. (2). W zakresie tego zarzutu wskazał jedynie, iż świadek J. Z., który pośredniczył w zawieraniu umów cesji pomiędzy nim , a poszkodowanymi zeznał, iż pomiędzy nim a M. S. doszło do porozumienia, zgodnie z którym J. Z. wysyłał M. S. w kopercie na adres przez niego wskazany, podpisane przez poszkodowanych umowy oraz załączniki do umowy dopiero po tym , jak uzbierał ich w ilości 5-10 sztuk .

W ocenie Sądu, zastrzeżenie zawarte w punkcie 8 załącznika do umowy cesji wierzytelności jest nieprecyzyjne. Nie sposób bowiem ustalić, czy przelew należy wykonać w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy poszkodowanym, czy też M. S. za pośrednictwem J. Z.. Jednakże uznać należy, iż skoro powód, trudniący się zawodowo obrotem wierzytelnościami, tak skonstruował umowę cesji, to powinien zostać obarczony jej treścią. Ustalenie zaś zgodnego zamiaru stron, z uwagi na brak inicjatywy dowodowej ze strony powoda, nie było możliwe.

Przy czym , nawet przy założeniu, iż wykonanie przelewu miało nastąpić w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy M. S., to na gruncie powyższego stanu faktycznego nie sposób ustalić, że do dokonania przelewu przez powoda doszło w ciągu 7 dni od momentu dostarczenia umowy. Powód nie wykazał bowiem , kiedy dokładnie odebrał przesyłkę pocztową zaadresowaną przez J. Z., zawierającą podpisane przez M. K. i K. K. (2) dokumenty.

W tym miejscu przywołać należy treść przepisu art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ciężar dowodu w rozumieniu tego przepisu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. W myśl bowiem art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W świetle będącej podstawą procesu cywilnego opartego na zasadzie kontradyktoryjności reguły, to na stronach spoczywa obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności i faktów, które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu, w szczególności tych, które są w sprawie sporne. Wymaga jeszcze podkreślenia, iż obowiązkiem powoda jest przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). Wszystkie okoliczności faktyczne doniosłe dla rozstrzygnięcia sprawy i składające się na podstawę faktyczną rozstrzygnięcia muszą mieć oparcie w dowodach przeprowadzonych w toku postępowania, o ile nie są objęte zakresem faktów przyznanych przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.) oraz co do faktów niezaprzeczonych (art. 230 k.p.c.) (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 27 listopada 2014 r., I ACa 677/14, LEX nr 1621085).

Mając powyższe na uwadze uznać należy, iż to na powodzie - jako osobie wywodzącej skutki prawne z faktu zawarcia umowy cesji - ciążył obowiązek wykazania okoliczności dotyczących zawarcia umowy przeniesienia wierzytelności. Powód nie wykazał w tym zakresie żadnej inicjatywy dowodowej , a tym samym stwierdzić należy , iż nie sprostał temu obowiązkowi. Wobec powyższego Sąd uznał, iż umowa podpisana przez M. K. i K. K. (4) w dniu 19 kwietnia 2017 r. jest nieważna.

Ten brak jakichkolwiek środków dowodowych doprowadził Sąd do wniosku o niemożności oparcia twierdzeń powoda co do istnienia wierzytelności, nie mówiąc już o skuteczności przeniesienia wierzytelności. Podkreślić bowiem należy, iż to rzeczą powoda, będącego podmiotem profesjonalnym i działającego w procesie z profesjonalnym pełnomocnikiem było zgromadzenie i zaoferowanie takich dowodów, które potwierdzałyby w sposób niebudzący wątpliwości fakt istnienia wierzytelności, przelewu wierzytelności oraz jej wysokość. Konsekwencją powyższych ustaleń było niewykazanie legitymacji czynnej po stronie powoda.

Zarówno w literaturze , jak i w orzecznictwie podnosi się, że dany podmiot, aby móc wystąpić w procesie w charakterze strony, musi być podmiotem do tego właściwym, tzn. musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym powództwem właśnie przez niego (czynna legitymacja procesowa) , bądź przeciwko niemu (bierna legitymacja procesowa). Sprawa dotycząca określonego stosunku prawnego z jednej strony nie może być wszczęta przez jakikolwiek podmiot, lecz jedynie przez podmiot określony, któremu służy do tego uprawnienie. Z drugiej zaś, powództwo musi być również skierowane wobec podmiotu właściwego. W tym wskazać należy, iż zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt III CZP 83/12, legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. Rolą sądu w procesie jest dokonanie oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy.

Mając na uwadze fakt , iż podniesiony przez stronę pozwaną zarzut braku czynnej legitymacji procesowej powoda okazał się zasadny, co skutkowało oddaleniem powództwa, w ocenie Sądu, nie było potrzeby odwoływania się do pozostałych zarzutów podnoszonych przez pozwanego na gruncie przedmiotowego postępowania.

Stan faktyczny Sąd ustalił w niniejszej sprawie w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych w toku postępowania przez strony, których prawdziwość ani autentyczność nie była kwestionowana przez żadną z nich oraz w oparciu o zeznania świadków, które co do zasady zostały uznane za wiarygodne, albowiem były spójne, logiczne i korespondowały z wiarygodnymi dowodami z dokumentów. Mając zaś na uwadze powyższe rozważania w zakresie braku czynnej legitymacji procesowej powoda, w ocenie Sądu, nie było zasadne przeprowadzanie zawnioskowanego przez powoda dowodu opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej na okoliczność ustalenia zakresu uszkodzeń pojazdu i kosztów jego naprawy. Sąd pominął powyższy dowód na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c , jako nieprzydatny do rozstrzygnięcia sporu objętego niniejszym postępowaniem oraz zmierzający do przedłużenia postępowania.

Z uwagi na powyższe, powództwo podlegało oddaleniu w całości, zarówno przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. , jak i przeciwko Grupie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w P., o czym orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku .

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt II i III wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Za stronę przegrywająca na gruncie przedmiotowego postepowania uznać należało powoda. Wobec czego Sąd przy zastosowaniu § 2 ust. pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r., zasądził od powoda zarówno na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., jak i na rzecz pozwanej Grupy (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. kwotę po 917 zł, w tym 900 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego oraz kwotę 17 zł tytułem opłaty od udzielonego pełnomocnictwa, o czym orzeczono w pkt II i III sentencji.

W punkcie III sentencji wyroku , na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych , Sąd nakazał pobrać od przegrywającego sprawę powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 204,38 zł - tytułem zwrotu utraconego zarobku świadka J. Z. w związku ze stawiennictwem na rozprawę w dniu 11 marca 2020 r , a przyznanego prawomocnym postanowieniem z dnia 02 kwietnia 2021 r . Wobec braku zaliczki na ten cel , koszty te zostały tymczasowo pokryte ze środków Skarbu Państwa .

Powyższe motywy legły u podstaw rozstrzygnięcia zawartego w sentencji wyroku z dnia 28 września 2022 r .

Sędzia Agnieszka Kuryłas