Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2022 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko A. C.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego A. C. na rzecz powoda M. C. tytułem zadośćuczynienia kwotę 5.000,00 (pięć tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 września 2020 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz radcy prawnego M. H. kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych wraz z należnym podatkiem VAT w kwocie 1.242,00 (jeden tysiąc dwieście czterdzieści dwa) złote tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu,

4.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz adwokat M. B. kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych wraz z należnym podatkiem VAT w kwocie 1.242,00 (jeden tysiąc dwieście czterdzieści dwa) złote tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Sygn. akt I C 271/20

UZASADNIENIE

do pkt 2 wyroku z dnia 21 października 2022 r.

W pozwie z dnia 11 sierpnia 2021 r. powód M. C. wnosił o zasądzenie od pozwanego A. C. na jego rzecz kwoty 144.954,52 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenie pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za utracone korzyści w postaci dochodów, jakie powód uzyskiwałby w okresie od dnia 1 października 2017 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. prowadząc działalność gospodarczą polegającą na przetwórstwie owoców i warzyw oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 36.000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenie pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych a także zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, względnie zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów zastępstwa procesowego, które nie zostały pokryte w całości ani w części a z ostrożności procesowej, na wypadek nie uwzględnienia powództwa wnosił o nieobciążanie powoda kosztami.

(pozew-k.3-15)

W odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

(odpowiedź na pozew- k.333-336)

Na rozprawach w dniach 22 stycznia 2021 r. i 17 września 2021 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu i oświadczył, że koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części.

(protokół rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:03 – 00:02:38- koperta k.548, protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:03:30 – 00:09:35- koperta k.548)

Na rozprawie w dniu 26 listopada 2021 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa.

(protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:01:42 – 00:01:57- koperta k.548)

Na rozprawie w dniu 7 października 2022 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo i wnosił o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielnej powodowi z urzędu według stawek dla pełnomocnika z wyboru i oświadczył, że nie zostały one uiszczone ani w całości ani w części a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielnej pozwanemu z urzędu według stawek dla pełnomocnika z wyboru i oświadczył, że nie zostały one uiszczone ani w całości ani w części.

(protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:01:54 – 00:51:09- koperta k.548)

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Powód M. C. jest ojcem pozwanego A. C.. Strony zamieszkują w jednym domu w R. przy ul. (...), który od czasu zawarcia przez strony ugody sądowej w 2007 r. stanowi własność powoda, a w którym na mocy tej ugody pozwany wraz z żoną mają ustanowioną służebność mieszkania polegającą na wyłącznym użytkowaniu piętra i strychu budynku mieszkalnego oraz współkorzystaniu z klatki schodowej i piwnicy.

(bezsporne, zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548, kserokopia ugody- k.59-61)

Strony od wielu lat są silnie skonfliktowane, kłócą się ze sobą i bardzo często wzywają na interwencje policję, której zgłaszają różnego rodzaju zajścia ze swoim udziałem. W dniu 12 października 2016 r. powód zgłosił policji dwukrotnie, że doszło do awantury pomiędzy nim a pozwanym, podczas której pozwany mu ubliżał. W dniu 24 kwietnia 2017 r. powód także zgłosił policji, że pomiędzy nim a pozwanym doszło do awantury i szarpaniny a pozwany twierdził, iż powód chciał go uderzyć łopatą. W dniu 3 maja 2017 r. powód zgłosił policji, że pozwany wszczął z nim awanturę a później ponownie wezwał policję, by pokazać jej którędy pozwany wchodzi do jego mieszkania. W dniu 4 maja 2017 r. powód wezwał policję na interwencję zgłaszając, że pozwany wszczyna z nim awantury, w trakcie których ubliża mu i grozi pozbawieniem go życia. W dniu 7 listopada 2017 r. powód wezwał policję na interwencję, której zgłosił, że pozwany uderzył jego psa, urwał lusterko przy jego samochodzie, ubliża mu i za często otwiera okno na klatce schodowej a potem je zamyka. W dniu 8 listopada 2017 r. powód zgłosił się na Komisariat Policji w D. i przyjęto od niego zawiadomienie o uszkodzeniu jego samochodu przez pozwanego. W dniu 8 lutego 2018 r. powód wezwał na interwencję policję, której zgłosił, że pozwany go kopnął i ubliżał mu. W dniu 10 sierpnia 2018 r. powód wezwał na interwencję policję, której zgłosił, że pozwany ubliżał mu i groził oraz uszkodził jego plastikowy pojemnik. Powód zgłaszał też, że pozwany utrudnia mu wjazd na posesję.

(zeznania świadków: W. W.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:09:35 – 00:20:14- koperta k.548, M. T.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:20:14 – 00:33:04- koperta k.548, K. D.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:33:04 – 00:42:27- koperta k.548, S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548, kserokopie notatek urzędowych- k.63, k.64, k.66-70, k.431)

Powód wielokrotnie też udawał się na obdukcje zgłaszając lekarzom, iż doznał obrażeń ciała na skutek pobicia go przez pozwanego. W dniu 24 października 2010 r. zgłosił lekarzowi, że obrażenia, jakie posiada, powstały na skutek bicia go i kopania przez pozwanego. W dniu 21 kwietnia 2017 r. powód zgłosił lekarzowi, że obrażenia, jakie posiada, powstały na skutek kilkakrotnego uderzenia go pięścią w twarz przez pozwanego. W dniu 9 lutego 2018 r. powód zgłosił lekarzowi, że obrażenia jakie posiada, powstały na skutek kopnięcia go przez pozwanego. W dniu 5 maja 2018 r. powód zgłosił lekarzowi, że obrażenia jakie posiada, powstały na skutek kopnięcia przez pozwanego w drzwi, które uderzyły go w rękę.

(bezsporne, kserokopie obdukcji- k.62, k.65, k.71, k.430)

Powództwa wytoczone przez powoda przeciwko pozwanemu w sprawie Sądu Rejonowego w Wieluniu sygn. akt VIII C 182/19 o zapłatę i w sprawie Sądu Rejonowego w Wieluniu sygn. akt VIII C 217/18 o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności zostały oddalone.

(kserokopie wyroków- k.338-339)

Pozwany wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu wydanym w dniu 28 maja 2018 r. w sprawie sygn. akt VI W 220/17 został uniewinniony od zarzucanego mu wykroczenia polegającego na umyślnym zniszczeniu w dniu 7 listopada 2017 r. zewnętrznego lusterka i tylnej lampy samochodu powoda.

(kserokopia wyroku- k.340)

Powód wszczął też przeciwko pozwanemu postępowanie administracyjne o wymeldowanie go z jego domu oraz postępowanie administracyjne dotyczące legalności robót budowlanych prowadzonych przez pozwanego.

(kserokopie zawiadomień- k.370-372)

Dochodzenie wszczęte w sprawie o stosowanie od maja 2013 r. do 4 stycznia 2018 r. w stosunku do powoda przez pozwanego przemocy i groźby bezprawnej w celu zmuszenia go do określonego działania poprzez utrudnianie mu korzystania z placu poprzez pozostawienie pojazdów, kontenerów oraz utrudnianie korzystania z pomieszczenia kotłowni poprzez zamknięcie drzwi na klucz, znęcania się nad psem w okresie od kwietnia 2015 r. do 4 stycznia 2018 r. poprzez kopanie go nogą, duszenie i podnoszenie na łańcuchu i uszkodzenie mienia w okresie od 2009 do 2010 r. poprzez rozcięcie blachy aluminiowej pokrycia dachowego na uskoku, podłogi w kuchni, trzech drzwi poprzez uszkodzenie zawiasów i zamka, urwanie ich oraz wybicie trzech szyb w oknach w wyniku czego odpadł tynk od zbrojenia zostało umorzone wobec braku danych dostatecznie uzasadniających popełnienie przestępstwa.

(zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548, kserokopia postanowienia- k.374-377, postanowienie- k.163 załączonych akt sprawy Prokuratury Rejonowej w Wieluniu sygn. akt 3 Ds. 413/2018)

Powód zaskarżył też wpis służebności osobistej mieszkania na rzecz pozwanego i jego żony w księdze wieczystej urządzonej dla jego nieruchomości. Po rozpoznaniu jego skargi wpis ten został utrzymany w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 25 października 2018 r. wydanym w sprawie (...).

(kserokopia skargi- k.380, kserokopia postanowienia- k.381-382)

Pozwany z kolei złożył na policji zawiadomienie o tym, że powód zmusza go i jego żonę do określonego zachowania się poprzez zamykanie drzwi wejściowych na klucz, którego nie udostępnia czym utrudnia wejście do budynku mieszkalnego a dodatkowo poprzez rozstawianie pali drewnianych na posesji utrudnia wjazd i wyjazd z posesji.

(zeznania świadków: M. T.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:20:14 – 00:33:04- koperta k.548, S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, kserokopia pisma- k.373)

Z wniosku pozwanego wszczęte zostało przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne w sprawie o zapłatę prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu M. S. w sprawie sygn. akt KM 631/17. W toku tego postępowania powód składał wniosek o wyłączenie komornika, skargę na opis i oszacowanie nieruchomości i zażalenie na postanowienie w przedmiocie skargi. Z wniosku pozwanego wszczęte zostało także przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne w sprawie o zapłatę alimentów zaległych prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu M. S. w sprawie sygn. akt Kmp 53/98. Z wniosku pozwanego wszczęte zostało ponadto przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne w sprawie o zapłatę prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu M. S. w sprawie sygn. akt KM 782/08. W toku tego postępowania powód złożył skargę na czynność komornika polegającą na zajęciu nieruchomości i wpisie ostrzeżenia do księgi wieczystej.

(bezsporne, kserokopia wezwania do zapłaty należności- k.383, kserokopie postanowień- k.384, k.386-388, k.389-390, k.392, kserokopia zażalenia- k.385, kserokopia zajęcia wierzytelności- k.391, kserokopia skargi na czynność komornika- k.393-394)

Powód na posesji, na której mieszkają strony, w znajdującej się na niej hali produkcyjnej od 1 lipca 1993 r. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Z. P.H. (...) M. C.. Jego działalność w ostatnim czasie polegała na magazynowaniu i sprzedawaniu octu. Ocet powód sprzedawał współpracującym z nim kontrahentom, którym albo sam dostarczał towar albo którzy przyjeżdżali do niego po odbiór towaru.

(bezsporne, zeznania świadków: W. W.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:09:35 – 00:10:14- koperta k.548, M. K.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:01:57 – 00:13:55- koperta k.548, S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548)

Przy hali produkcyjnej powód składował palety, trzymał on też w nieładzie słoiki i skrzynki.

(dokumentacja fotograficzna- k.396-398)

Do hali produkcyjnej doprowadzona jest woda ze studni głębinowej a zawór tej wody znajduje się w piwnicy budynku mieszkalnego.

(bezsporne, zeznania świadka S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548)

Za rok 2010 powód z prowadzonej działalności gospodarczej osiągnął dochód w wysokości 1.849,32 zł, za rok 2011 w wysokości 5.236,10 zł, za rok 2012 w wysokości 8.174,03 zł, za rok 2013 w wysokości 9.778,68 zł, za rok 2014 w wysokości 17.102,71 zł, za rok 2015 w wysokości 26.855,03 zł, za rok 2016 w wysokości 24.276,98 zł, za rok 2017 w wysokości 52.667,13 zł a za lata 2018 i 2019 nie osiągnął z niej żadnego dochodu.

(bezsporne, kserokopie zeznań podatkowych- k.20-57, wyciąg z księgi podatkowej- k.58, kserokopie faktur- k.81-326)

Woda używana przez powoda w hali produkcyjnej pobrana w dniu 21 sierpnia 2018 r. przebadana została przez Sanepid a badanie wykazało, że odpowiada ona wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

(kserokopia sprawozdania z badań- k.429)

Z dniem 1 października 2017 r. powód zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą.

(bezsporne, zeznania świadka S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548,zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548)

W dniu 2 października 2017 r. na skutek anonimowego zgłoszenia dotyczącego nielegalnej produkcji octu przez powoda pracownicy Sanepidu chcieli przeprowadzić kontrolę. Zakład był wówczas zamknięty a na podwórku znajdowały się drewniane palety, uszkodzone plastikowe butelki i pojemniki po occie. Następnego dnia dokonano kontroli i stwierdzono, że w zakładzie są 3 palety octu z informacją na etykiecie butelek, że jest on konfekcjonowany przez firmę powoda. Powód podał kontrolującym, że nie prowadzi produkcji i konfekcjonowania octu a jedynie go magazynuje i sprzedaje gotowy produkt. Poza tym poinformował kontrolujących, że od 1 października 2017 r. ma zawieszoną działalność gospodarczą.

(zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54, informacja z kontroli- k.520)

Kontrahentka powoda M. K., która kupowała od niego ocet, zakończyła współpracę z nim w 2017 r. z uwagi na to, iż nie mogła się z nim skontaktować, bo nie odbierał telefonów od niej.

(zeznania świadka M. K.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:01:57 – 00:13:55- koperta k.548)

W dniu 12 maja 2018 r. powód wezwał policję na interwencję zgłaszając, że pozwany odkręcił zawór wody znajdujący się w piwnicy i woda zalała mu pomieszczenia hali produkcyjnej. Pozwany stwierdził wówczas, że zrobił to nieumyślnie, gdyż nie wiedział, że powód ma uszkodzoną baterię w hali produkcyjnej. Jednocześnie powiadomił on policję, że powód dostał się pomieszczeń piwnicznych bez jego zgody a otworzył sobie drzwi prawdopodobnie dorobionym kluczem, gdyż pozwany wymieniał wkładkę zamka i nie dał powodowi klucza do tego zamka. Powód natomiast oświadczył, iż klucz do pomieszczeń piwnicznych ma od zawsze, pozwany nie wymieniał wkładki zamka a pomieszczenia piwniczne otworzył on po tym, jak ujawnił, że woda zalewa halę produkcyjną. W dniu 25 maja 2018 r. powód wezwał policję na interwencję zawiadamiając ją, iż pozwany zakręcił główny zawór wody mieszczący się w piwnicy wobec czego nie ma on wody w hali produkcyjnej. Twierdził też, że zawór został zakręcony po tym, jak w dniu 12 maja 2018 r. zostały zalane pomieszczenia hali. Powód zgłaszał też, że pozwany uniemożliwia mu dostęp do pomieszczeń piwnicy, gdzie znajduje się zawór wody. Pozwany przyznał policjantom, iż powód nie ma klucza do pomieszczeń piwnicznych i stwierdził, iż tego klucza mu nie przekaże, bo powód nie chce mu udostępnić klucza do wejścia głównego do budynku a ponadto dokonał kiedyś kradzieży opału na jego szkodę. W obecności policji pozwany odkręcił wówczas główny zawór wody po czym, gdy powód stwierdził, że zawór wody na hali nadal jest uszkodzony, ponownie zakręcił główny zawór i zobowiązał się do jego odkręcenia, gdy powód naprawi usterkę. W dniu 23 października 2018 r. powód zgłosił policji, że pozwany zakręcił zawór wody w budynku mieszkalnym, co pozwany przyznał twierdząc, iż zrobił to, bo jest uszkodzony elektrozawór w studni. W dniu 25 października 2018 r. powód zgłosił policji, że pozwany ponownie zakręcił zawór wody znajdujący się w piwnicy. Pozwany oświadczył wówczas, że nie odkręci zaworu, gdyż powód ma klucz do piwnicy, czemu powód zaprzeczył. W dniu 25 marca 2019 r. powód zawiadomił policję, że pozwany od kilku miesięcy uniemożliwia mu dostęp do piwnicy. W dniu 3 kwietnia 2019 r. powód wezwał policję na interwencję zgłaszając, że pozwany utrudnia mu swobodne korzystanie z pomieszczeń piwnicznych, gdzie znajduje się zawór wody. Pozwany poinformował policję, że nie udostępni ojcu piwnicy wobec czego powód złożył w tym dniu zawiadomienie o popełnieniu przez pozwanego przestępstwa na jego szkodę. W dniu 20 maja 2020 r. powód wezwał policję, której zgłosił, że chce rozpocząć działalność produkcyjną w pomieszczeniach gospodarczych, jednak nie może tego zrobić, gdyż pozwany zakręcił mu wodę. Policjanci stwierdzili wówczas, że faktycznie w kranach w pomieszczeniu produkcyjnym nie płynie woda.

(zeznania świadków: W. W.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:09:35 – 00:10:14- koperta k.548, M. T.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:20:14 – 00:33:04- koperta k.548, K. D.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:33:04 – 00:42:27- koperta k.548, T. M.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:42:27 – 00:45:49- koperta k.548, S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, częściowo zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548, kserokopie notatek urzędowych- k.72, k.73, k.76-80)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 2 sierpnia 2018 r. wydanym w sprawie sygn. akt VI K 239/17 pozwany został skazany za to, że w dniu 3 czerwca 2013 r. groził powodowi pozbawieniem życia, która to groźba wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, w dniu 12 października 2016 r. w trakcie kłótni z pozwanym znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów, w kwietniu 2017 r. w trakcie kłótni z powodem naruszył jego nietykalność cielesną uderzając go ręką w głowę i kopiąc po całym ciele, znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów i groził mu pobiciem i pozbawieniem życia, które to groźby wzbudziły w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będą spełnione i w dniu 21 kwietnia 2017 r. w trakcie kłótni z powodem znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów oraz naruszył jego nietykalność cielesną szarpiąc go i odpychając.

(bezsporne, zeznania świadków: K. D.- protokół rozprawy z dnia 17 września 2021 r. na płycie CD 00:33:04 – 00:42:27- koperta k.548, S. C.- protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2021 r. na płycie CD 00:15:29 – 00:48:01- koperta k.548, zeznania powoda M. C.- protokół rozprawy z dnia 7 października 2022 r. na płycie CD 00:05:29 – 00:20:54 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 22 stycznia 2021 r. na płycie CD 00:02:46 – 00:31:34- koperta k.548, kserokopia wyroku- k.73-74, wyrok- k.309 załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego w Wieluniu VI Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Pajęcznie sygn. II K 239/17)

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w tej części, w której twierdził on, że przyczyną zawieszenia przez niego działalności gospodarczej było to, iż pozwany zastawiał mu wjazd i wyjazd na posesję samochodami oraz to, że zakręcił mu zawór z wodą w piwnicy domu. Jak wynika z przeprowadzonych dowodów powód zawiadamiał organy ścigania, że pozwany już od 2013 r. zastawiał mu wjazd na posesję. W tym czasie prowadził on działalność gospodarczą, co wskazuje na to, iż, nawet gdyby miało ono miejsce, nie miało ono na tę działalność żadnego wpływu a zatem nie mogło być przyczyną jej zawieszenia. Jeśli zaś chodzi o zakręcanie wody, to pierwsze zgłoszenie powoda do organów ścigania dotyczące sporu o zawór wody pojawiło się w dniu 12 maja 2018 r., kiedy to jego działalność gospodarcza była już zawieszona. Zgłoszenie to przy tym dotyczyło odkręcenia zaworu wody przez pozwanego a nie jego zakręcenia a dopiero późniejsze zgłoszenia dotyczyły zakręcenia wody. Co istotne podczas tej interwencji policji powód oświadczył, iż od zawsze ma klucz od pomieszczeń piwnicznych, co oznaczało, że miał on do tego momentu dostęp do zaworu i co spowodowało, że Sąd nie dał wiary jego zeznaniom także w tym zakresie, w którym podawał, iż dostępu do piwnicy nie ma od sierpnia 2017 r. Biorąc też pod uwagę ilość wezwań przez powoda policji na interwencje, trudno uznać, by nie zgłosił on zakręcenia wody przez pozwanego, które miało być przyczyną zawieszenia przez niego działalności gospodarczej i tym samym przekładać się na jego dochody. W tej sytuacji uznać należało, że zawieszenie działalności gospodarczej przez powoda pozostawało bez związku z działaniami pozwanego. Nie można przy tym nie dostrzec, iż powód sam stwierdził, że „sezon octowy” kończy się z końcem września a działalność gospodarczą zawiesza się pod koniec roku, by zrobić remonty a z jego zeznań wynikało też, że odkręcone krany w hali produkcyjnej zostawił płytkarz remontujący halę. Ponadto biorąc pod uwagę fakt, iż podczas kontroli Sanepidu, przeprowadzonej następnego dnia po zawieszeniu przez powoda działalności gospodarczej, powód informował kontrolerów, iż jego działalność polegała jedynie na magazynowaniu octu i sprzedawaniu go, stwierdzić należy, iż do prowadzenia tego rodzaju działalności powodowi nie była w ogóle potrzebna woda. Wobec oświadczeń powoda złożonym pracownikom Sanepidu odnośnie tego na czym polegała w ostatnim czasie przed zawieszeniem jego działalność gospodarcza Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda, że była to działalność produkcyjna.

Sąd nie dał też wiary zeznaniom świadka S. C. w tej części, w której podawała ona, że pozwany nie znieważał powoda i niczym mu nie groził. Jej zeznania w tym zakresie pozostają bowiem w oczywistej sprzeczności z treścią prawomocnego wyroku, jakim pozwany został skazany za stosowanie gróźb bezprawnych wobec powoda i ubliżenie mu.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd pominął wyniki sprawozdań z badania wody z 2019 r., gdyż nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia. Z podobnych powodów Sąd pominął też złożone przez pozwanego faktury wystawione w związku ze zleceniem badania wody, faktury na zakupy związane z wykonaniem przyłącza wody oraz faktury dokumentujące opłaty za wodę i węgiel. Sąd pominął także wyrok, jaki zapadł przeciwko powodowi za przestępstwa na szkodę innych niż pozwany osób oraz postanowienie o zarządzeniu wykonania wobec powoda kary pozbawieni wolności, gdyż także i one nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Z tych samych powodów Sąd pominął umowę kredytu zawartą przez pozwanego.

Sąd pominął też dowód z opinii biegłego do spraw rachunkowości na fakt wyliczenia utraconych przez powoda dochodów na skutek nie prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 1 października 2017 r. do 31 grudnia 2019 r. z uwagi na to, iż dowód ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Ponadto Sąd pominął dowód z wykazu interwencji podejmowanych na zgłoszenie pozwanego, z uwagi na to, iż dowód ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd pominął ponadto dowód z dokumentów z akt sprawy toczącej się z udziałem stron przed Sądem Rejonowym w Wieluniu sygn. akt VIII C 182/19, gdyż jako że sprawa ta wszczęta została w 2019 r., nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powód wnosił o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kwoty 144.954,52 zł jako odszkodowania za utracone dochody, jakie mógł osiągnąć w okresie od 1 października 2017 r. do 31 grudnia 2019 r. z prowadzonej działalności gospodarczej, którą musiał zawiesić na skutek zakręcenia mu przez pozwanego zaworu z wodą, która była doprowadzona do hali produkcyjnej oraz na skutek zastawiania mu przez pozwanego wjazdu na posesję.

Art. 415 kc stanowi, iż kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej jakie wynikają z powołanego przepisu są więc: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu – w tym wypadku czyn własny noszący znamiona winy oraz związek przyczynowy między działaniem sprawcy i szkodą. Zgodnie z ogólną regułą dowodową wynikającą z art. 6 kc, ciężar dowodu co do wszystkich wymienionych w art. 415 kc przesłanek odpowiedzialności spoczywa na poszkodowanym.

W przedmiotowej sprawie powód wykazał, iż od 1 października 2017 r. do 31 grudnia 2019 r. nie osiągał dochodów z działalności gospodarczej, jaka wcześniej przynosiła mu dochody, gdyż od 1 października 2017 r. działalność ta była zawieszona. Nie udowodnił on jednak, by przyczyną zawieszenia przez niego działalności gospodarczej było zachowanie pozwanego uniemożliwiające mu jej prowadzenie. Powód nie udowodnił przede wszystkim tego, że przed 1 października 2017 r., z jaką to datą zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej, pozwany zakręcił mu zawór z wodą. Poza tym nie udowodnił on, by woda była mu w ogóle do prowadzenia działalności gospodarczej potrzebna, skoro wobec pracowników Sanepidu w dniu 3 października 2017 r. przeprowadzających u niego kontrolę oświadczył, iż jego działalność nie polega na produkcji a jedynie na magazynowaniu i sprzedawaniu octu. Jednocześnie powód nie udowodnił też, iż przyczyną zawieszenia przez niego działalności gospodarczej było zastawianie mu wjazdu na posesję przez pozwanego. Zastawiania wjazdu na posesję przez pozwanego powód w żaden sposób nie udowodnił a przy tym zauważyć należy, iż kwestię zastawiania mu wjazdu przez pozwanego podnosił on w zawiadomieniach na policji także w czasie, gdy prowadził działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo o odszkodowanie jako niezasadne.

Powód domagał się też zasądzenia od pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 36.000,00 zł. Powód twierdził, iż swym działaniem polegającym na kierowaniu wobec niego gróźb pozbawienia życia, znieważaniu go, naruszaniu jego nietykalności cielesnej i biciu go pozwany naruszył jego dobra osobiste w postaci godności i zdrowia. Swoje roszczenie zatem wywodził on z art. 23 kc i 24 kc w zw. z art. 448 kc.

Art. 23 kc stanowi, iż dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie natomiast z art. 24 § 1 kc ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków w szczególność ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie (uregulowanych właśnie w art. 448 kc) może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny.

Przepis art. 23 kc nie zawiera definicji dóbr osobistych a wymienione w nim dobra są podane jedynie przykładowo. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że dobra osobiste są to pewne wartości niematerialne łączące się ściśle z jednostką ludzką. Wobec tego istnieje wiele dóbr korzystających z ochrony prawnej i wiele praw osobistych chroniących te dobra. Jednakże różnorodność występowania w życiu dóbr osobistych podlegających ochronie cywilnoprawnej powoduje, iż niemożliwe jest ustalenie, usystematyzowanie przesłanek ogólnych, których występowanie mogłoby przesądzić o tym czy dane zdarzenie stanowi naruszenie jakiegoś dobra. Obecnie w doktrynie i orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, decydujące znaczenie ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ile to, jaką reakcją wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Miernika pozwalającego na ustalenie czy naruszone zostało dobro osobiste należy więc poszukiwać w tzw. opinii publicznej, będącej wyrazem poglądów powszechnie przyjętych i akceptowanych przez społeczeństwo i funkcjonujących w nim wzorców. Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra, którego ochrony domaga się osoba zgłaszająca żądanie, należy brać przy tym pod uwagę całokształt okoliczności konkretnego stanu faktycznego. Sąd na tle konkretnego stanu faktycznego ocenia – stosując kryteria obiektywne – czy doszło do naruszenia dobra osobistego i czy zachodzą przesłanki do zastosowania któregoś ze środków ochrony prawem przewidzianych.

Ustawodawca w art. 24 § 1 kc jednoznacznie wskazał, że bezprawność działania jest przesłanką konieczną do udzielenia ochrony prawnej przewidzianej w tym przepisie. Jednocześnie w sposób szczególny ukształtowany został ciężar dowodowy w procesie o ochronę dóbr osobistych przez wprowadzenie zasady domniemania bezprawności działania. Wobec tego powód musi w procesie jedynie wykazać, że doszło do naruszenia lub zagrożenia jego dóbr osobistych cudzym działaniem, natomiast na pozwanym ciąży obowiązek wykazania istnienia okoliczności usprawiedliwiających to działanie a więc wyłączających bezprawność. Za okoliczności takie na ogół uznaje się działanie w ramach porządku prawnego to jest działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu. Działanie w ramach obowiązującego porządku prawnego, czy wykonywania własnych praw podmiotowych musi mieścić się w pewnych granicach, których przekroczenie wyłącza możliwość powołania się na nie, jako na przyczynę egzoneracyjną. Gdy dochodzi do wkroczenia w sferę cudzego prawa lub dobra, konieczne jest zbadanie, czy zachodzą okoliczności uzasadniające lub usprawiedliwiające działanie sprawcy, i to pozwany zgodnie z rozkładem ciężaru dowodowego powinien je wykazać w toku procesu o naruszenie dóbr osobistych.

Powód wskazywał na szereg zachowań pozwanego, którymi miał on naruszać jego dobra osobiste, które miały być opisane w notatkach policji z przeprowadzonych na jego wezwanie interwencji oraz z obdukcji, po jakie się udawał. Biorąc pod uwagę, iż strony od wielu lat są silnie skonfliktowane Sąd uznał, iż nie można uznać, by powód udowodnił, by zachowań opisanych w notatkach z interwencji policji czy w obdukcjach pozwany się dopuścił. W notatkach z interwencji policji policjanci dokumentowali bowiem nie to, czego sami byli świadkami jeśli o zachowania pozwanego, ale to, co relacjonował im powód. Z kolei lekarze, do jakich powód udawał się na obdukcje mogli tylko stwierdzić, jakie powód w momencie przybycia na obdukcje miał obrażenia ciała, nie byli oni jednak świadkami w jakich okolicznościach one powstały a informacje na temat tego otrzymywali od powoda. W tej sytuacji same notatki czy obdukcje nie mogły bez poparcia ich innymi dowodami, stanowić wystarczającego dowodu nagannych zachowań pozwanego wobec powoda.

Inaczej natomiast rzecz się ma, gdy chodzi o zachowania pozwanego względem powoda, za jakie został on skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 2 sierpnia 2018 r. wydanym w sprawie sygn. akt VI K 239/17. Zgodnie bowiem z art. 11 kpc ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego za popełnienie przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Pozwany zaś został prawomocnie skazany za to, że w dniu 3 czerwca 2013 r. groził powodowi pozbawieniem życia, która to groźba wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, w dniu 12 października 2016 r. w trakcie kłótni z pozwanym znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów, w kwietniu 2017 r. w trakcie kłótni z powodem naruszył jego nietykalność cielesną uderzając go ręką w głowę i kopiąc po całym ciele, znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów i groził mu pobiciem i pozbawieniem życia, które to groźby wzbudziły w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będą spełnione i w dniu 21 kwietnia 2017 r. w trakcie kłótni z powodem znieważył go w jego obecności używając wobec niego słów wulgarnych i obelżywych zwrotów oraz naruszył jego nietykalność cielesną szarpiąc go i odpychając. Co do objętych wyrokiem karnym zachowań pozwanego powód udowodnił, że pozwany naruszył nimi jego dobra osobiste w postaci godności i zdrowia.

Jednocześnie pozwany nie mógł obalić domniemania bezprawności naruszenia dóbr osobistych powoda, gdyż został on skazany za czyny, którymi dobra te naruszył prawomocnym wyrokiem karnym. W ocenie Sądu pozwany nie wykazał też żadnych okoliczności, które pozwalałyby uznać jego zachowanie za mieszczące się w ramach porządku prawnego czy też podyktowane obroną uzasadnionego interesu bądź będące wyrazem wykonywania prawa podmiotowego.

Ponieważ pozwany naruszył dobra osobiste powoda, powodowi przysługuje wobec niego wynikające z art. 448 kc roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę.

Pojęcie „krzywdy” nie zostało ustawowo zdefiniowane, w związku z czym należy je rozumieć potocznie jako cierpienia fizyczne i psychiczne. Zadośćuczynienie winno stanowić rekompensatę pieniężną mającą na celu złagodzenie tych cierpień. Zadanie Sądu w postępowaniu cywilnym sprowadza się do ustalenia jego wysokości. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają kryteriów, jakie należy uwzględniać przy takowym ustalaniu. Ich katalog (oczywiście niepełny, albowiem zawsze należy brać pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy) wypracowała judykatura. Niewątpliwie są to: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanej krzywdy, charakter następstw naruszenia oraz sytuacja majątkowa zobowiązanego. (patrz też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2002 r. V CKN 1010/00, Biuletyn SN 2002/10/14)

Nie można jednocześnie zapominać, iż choć oczywiście zadośćuczynienie musi ze względu na swój charakter kompensacyjny przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, to jednak jego wysokość winna być utrzymana w rozsądnych granicach dostosowanych do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 1978 r., IV CR 79/78, nie publikowany).

W ocenie Sądu zadośćuczynieniem, które zrekompensuje krzywdę powoda jest zadośćuczynienie w kwocie 5.000,00 zł i taką kwotę Sąd zasądził z tego tytułu na jego rzecz od pozwanego a w pozostałym zakresie żądanie zadośćuczynienia Sąd oddalił.