Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 08 lipca 2022 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko J. S.

o zapłatę

I.zasądza od pozwanego J. S. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości kwotę 1.216.898,86 (jeden milion dwieście szesnaście tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt osiem 86/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

II. w pozostałym zakresie oddala powództwo,

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 16.357,89 (szesnaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt siedem 89/100) zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

IV. nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Olsztynie kwotę 56.755,35 (pięćdziesiąt sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt pięć 35/100) zł tytułem kosztów sądowych,

V. wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 1469/21

UZASADNIENIE

Powód Syndyk Masy Upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo -Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. S. kwoty 1.489.013,66 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty, oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że powód znajduje się w posiadaniu weksla własnego na kwotę 1.489.013,66 zł wystawionego przez J. S.. Weksel został wystawiony jako niezupełny oraz wydany (...) na zabezpieczenie spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytu nr (...) z dnia 18 kwietnia 2014 r. Wystawca weksla nie wywiązywał się z obowiązku spłaty kredytu, zgodnie z postanowieniami umowy, co skutkowało naliczaniem odsetek karnych, następnie wezwaniami do zapłaty a w konsekwencji wypowiedzeniem umowy.

Na dochodzoną należność składają się:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 990.000,00 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 209.220,23 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 289.658,43 zł

d)  należności windykacyjne 135 zł (pozew - k. 4-9)

W zakresie odsetek umownych w kwocie 209.220,23 zł i odsetek karnych w kwocie 289.658,43 zł, powód wskazał, że zostały one wyliczone na dzień 31 stycznia 2019 r. (k. 162-168)

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, ani też nie złożył wyjaśnień ustnie bądź na piśmie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 kwietnia 2014 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa w W. zawarła z J. S. umowę kredytu zabezpieczonego hipoteką nr (...). Na podstawie powyższej umowy udzielono pozwanemu kredytu w kwocie 990.000 zł (§ 1 umowy)

Zgodnie z § 3 umowy, kredyt był oprocentowany według stopy referencyjnej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej wynoszącej na dzień zawarcia umowy 2,50 % powiększonej o marżę (...) w wysokości 11.00 punktu procentowego. Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami w ratach miesięcznych w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie (§ 4). Na dzień zawarcia umowy całkowity koszt kredytu wynosił 889.400,14 PLN (§ 5).
W § 7 ustalono, że roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP i na dzień zwarcia umowy wynosi 16%. Kredytobiorca wystawi i wręczy (...) w chwili zawierania umowy weksel in blanco, opatrzony klauzulą „nie na zlecenie” lub inną równoznaczną jako zabezpieczenie terminowej spłaty kredytu. W przypadku nieterminowej spłaty kredytu, kredytodawca ma prawo wypełnić weksel, w tym opatrzyć go datą i miejscem płatności i przystąpić do jego realizacji do sumy odpowiadającej zadłużeniu. Weksel jest płatny w miejscu i dniu oznaczonym przez kredytodawcę wg jego uznania. Miejsce przedstawienia weksla do zapłaty zostanie określone przez kredytodawcę w wezwaniu do zapłaty (§ 9 ust. 9 umowy)

(...) zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całej kwoty kredytu wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków umowy tj. między innymi nie zapłacenia przez Kredytobiorcę w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu Kredytobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy (§ 12 ust. 1 pkt a umowy).

Pozwany wystawił weksel in blanco i złożył deklarację do weksla. W deklaracji wskazał, że jako zabezpieczenie spłaty kredytu udzielonego na mocy umowy z dnia 18.04.2014 r. złożył do dyspozycji Spółdzielczej (...) weksel in blanco, który kasa ma prawo wypełnić na sumę odpowiadającą kwocie wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami, prowizją i innymi należnościami Kasy, w przypadku niedotrzymania umownego terminu spłaty całości lub części kredytu oraz we wszystkich przypadkach których służy kasie prawo ściągnięcia swoich wierzytelności przed nadejściem terminu płatności. Kasa ma prawo opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania. Weksel będzie płatny w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej w W..

Kredyt został wypłacony 18 kwietnia 2014 r. w wysokości 990.000,00 zł.

(dowód: umowa kredytu k. 34-38, regulamin udzielenia kredytów i pożyczek konsumenckich - k. 39-42, harmonogram spłaty pożyczki - k. 43-45, kserokopia weksla k. 31, deklaracja do weksla k. 32, zestawienie z systemu finansowego powoda k. 48, potwierdzenie wypłaty – k. 49)

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy, X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych z wniosku Komisji Nadzoru Finansowego w W., postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 r. ogłosił upadłość Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. z/s w W. z możliwością zawarcia układu. Sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego zostało powierzone zarządcy w osobie L. K.. Sąd postanowieniem z dnia 19 marca 2015 r. zmienił sposób prowadzenia postepowania upadłościowego Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. z/s w W. w ten sposób, że postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu zmienił na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego. Odwołano zarządcę masy upadłości L. K.. Jednocześnie na syndyka masy upadłości wyznaczono L. K..

(dowód: postanowienie SR dla m.st. Warszawy w sprawie X GU 53/15 z dnia 5 lutego 2015 r. k. 28, postanowienie SR w dla (...) W. w sprawie X GUp 87/15 z dnia 19 marca 2015 r. k. 29)

Kredytobiorca mimo zobowiązania wynikającego z umowy, nie dokonywał spłaty kredytu. Syndyk pismami z dnia 29 października 2015 r., 15 grudnia 2015 r. i 22 marca 2016 r. wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia, każdorazowo aktualizując kwotę zaległego zadłużenia, zastrzegając prawo do wypowiedzenia umowy oraz postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wykonalności. Łączna zaległość na dzień 22 marca 2016 r. wynosiła 1.205.575,28 zł, w tym zaległy kapitał w kwocie 990.000,00 zł, odsetki umowne w kwocie 209.220,23 zł, odsetki karne w kwocie 6.220,05 zł. oraz koszty windykacji w wysokości 135,00 zł. Wezwania okazały się bezskuteczne.

(niezaprzeczone, a nadto dowód: zestawienie z systemu finansowego powoda k. 48, wezwania do zapłaty z potwierdzeniem nadania k. 53 – 62.)

Syndyk pismem z dnia 10 lutego 2016 r. wypowiedział pozwanemu umowę nr (...). Łączna wysokość zadłużenia na dzień 10 lutego 2016 r. wynosiła 287.851,47 zł. Pozwany odebrał pismo dnia 19 lutego 2016 r.

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 63, potwierdzenie odbioru k. 65-66)

Pismem z dnia 31 stycznia 2019 r. Syndyk zawiadomił pozwanego o uzupełnieniu w dniu 31 stycznia 2019 r. wystawionego przez niego weksla in blanco, w którym wskazano sumę wekslową na 1.489.013,66 zł. Na powyższą sumę składają się:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 990.000,00 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 209.220,23 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 289.658,43 zł,

d)  należności windykacyjne 135,00 zł.

Następnie wezwał pozwanego jako wystawcę weksla do stawienia się w siedzibie (...) celem jego wykupu, względnie dokonania płatności wskazanej wyżej kwoty.

(dowód: zawiadomienie k. 67, potwierdzenie odbioru – k. 69-70)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

Pozwany nie stawił się na rozprawę i nie składał wyjaśnień ustnie lub na piśmie, wobec czego Sąd wydał wyrok zaoczny (art. 339 § 1 i 340 k.p.c.). Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. w tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o twierdzenia powoda zawarte w pozwie oraz przedłożone przez niego dokumenty. Pozwany mimo możliwości wypowiedzenia się w sprawie, nie kwestionował twierdzeń powoda.

Zgromadzone w aktach dokumenty wskazują, że pozwany nie wywiązał się z obowiązku spłaty udzielonego kredytu. W konsekwencji umowa została wypowiedziana a wierzytelność powoda w stosunku do dłużnika stała się w całości wymagalna. Pozwany zaś wystawił weksel in blanco na zabezpieczenie zobowiązania z tytułu przedmiotowego kredytu a wobec niewywiązania się z zobowiązania przez pozwanego – powód uzupełnił wystawiony przez niego weksel, w którym wskazał sumę wekslową na 1.489.013,66 zł. Na powyższą sumę składają się:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 990.000,00 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 209.220,23 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 289.658,43 zł,

d)  należności windykacyjne 135,00 zł.

Analiza zapisów umowy kredytu pozwala też na wyciągnięcie wniosku, że odsetki naliczone przez powoda i dochodzone w niniejszym procesie, obok kapitału kredytu, nie przekraczają odsetek maksymalnych określonych w art. 359 § 2 ¹ k.c.

W związku z wejściem w użycie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustawach (Dz.U.2018.1104 z dnia 8 czerwca 2018 r.), Sąd zobowiązany jest z urzędu badać kwestie przedawnienia roszczenie w sporze przeciwko konsumentowi.

Niewątpliwie pozwanego należy uważać za konsumenta. Zgodnie bowiem z treścią art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak wynika z oświadczenia złożonego przez Syndyka, pozwany zawarł umowę jako konsument (k. 158)

W niniejszej sprawie weksel był wekslem własnym in blanco wydanym Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej w W. z/s w W. na zabezpieczenie spłaty należności z tytułu umowy kredytu. W świetle art. 70 ust. 1 w związku z art. 103 i 104 Prawa wekslowego roszczenia wekslowe do wystawcy, przedawniają się z upływem trzech lat od dnia płatności weksla. W orzecznictwie przyjmuje się, że treścią upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco jest objęte jedynie uprawnienie do uzupełnienia weksla przed upływem terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, który był podstawą wystawienia weksla in blanco (vide: wyr. SN z 4.9.2014 r., II CSK 478/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt I ACa 836/19).

W realiach niniejszej sprawy powód dochodzi roszczenia w oparciu o weksel, który uzupełnił w dniu 31 stycznia 2019 r. Jak wynika z wyliczenia powoda, na dzień 31 grudnia 2015 r. istniała niespłacona zaległość z tytułu umowy kredytu w kwocie 272.114,80 zł, w tym:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 82.316,13 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 185.548,59 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 4.169,08 zł,

d)  należności windykacyjne 81,00 zł.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że rozpoczęcie biegu przedawnienia świadczenia z tytułu umowy kredytu łączyć należy z momentem przejścia całego kredytu w stan natychmiastowej wymagalności świadczenia na skutek upływu terminu wypowiedzenia umowy pismem z dnia 10 lutego 2016 r. W ocenie Sądu termin przedawnienia biegnie bowiem osobno dla każdej raty - od daty jej wymagalności (por: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 15.12.2017 r., I ACa 458/17)

Zgodnie z art. 5 ust. 4 cytowanej ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w kodeksie cywilnym, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Powyższy przepis nakazuje stosować zmienione przepisy k.c. do skutków przedawnienia, jeżeli spełnione są dwie przesłanki: roszczenie przysługuje przeciwko konsumentowi i przedawniło się przed datą wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r.

W świetle art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Zatem na podstawie art. 118 k.c. (termin przedawnienia dla roszczeń okresowych wynosi 3 lata) za przedawnione uznano roszczenie w zakresie wymagalnych rat (z tytułu kapitału i odsetek) za okres 3 lata wstecz przed uzupełnieniem weksla przez Syndyka (weksel uzupełniono 31 stycznia 2019 r.), przyjmując, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego tj. na dzień 31 grudnia 2015 r. Za przedawnione uznano:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 82.316,13 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 185.548,59 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 4.169,08 zł,

d)  należności windykacyjne 81,00 zł (vide: k. 164)

Zatem nieprzedawniona należność (nie obejmująca rat i odsetek, których termin płatności przypadł do dnia 31 grudnia 2015 r.) obejmuje:

a)  niespłacony kapitał w kwocie 907.683,87 zł,

b)  odsetki umowne w kwocie 23.671,64 zł,

c)  odsetki karne w kwocie 285.489,35 zł,

d)  należności windykacyjne 54,00 zł.

Łącznie daje to kwotę 1.261.898,86 zł.

Powyższe kwoty Sąd ustalił na podstawie wyliczenia powoda, które powód dołączył do pisma z dnia 6 grudnia 2021 r. (k. 157-168).

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 104 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.261.898,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 lutego 2019 r. (od dnia następnego po dniu na który Syndyk wyznaczył pozwanemu termin płatności weksla), do dnia zapłaty – punkt I sentencji wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. wyrokowi zaocznemu w zakresie pkt I nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone z uwagi na przedawnienie roszczeń (pkt II wyroku).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c., mając na względzie wynik procesu. Powód wygrał sprawę w 81,72 % i poniósł koszty procesu w kwocie 20.017 zł do których zaliczono wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 15.000 zł oraz opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, opłatę sądową od pozwu w kwocie 5.000 zł. Zatem pozwany zobowiązany jest zapłacić kwotę 16.357,89 zł tytułem kosztów procesu (20.017 zł x 81,72 %).

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustawy w zw. z art. 100 k.p.c. Koszty sądowe obejmują opłatę sądową od pozwu, od obowiązku uiszczenia której powód był zwolniony i wynoszą 69.451 zł. Pozwany przegrał proces w 81,72 % i dlatego zobowiązany jest uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie kwotę 56.755,35 zł (69.451 zł x 81,72 %).

sędzia Ewa Oknińska