Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2022 r. w Gliwicach

sprawy P. Z. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania P. Z. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 31 maja 2022 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od P. Z. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Teresa Kalinka

Sygn. akt VIII U 654/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 maja 2022r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu P. Z. (2) prawa do górniczej emerytury
na podstawie art.50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2022r., poz.504 ), gdyż decyzją
z 1 listopada 1990r. ustalone już zostało ubezpieczonemu prawo do górniczej emerytury,
a zatem brak jest podstaw prawnych do przyznania kolejnej emerytury górniczej
na podstawie tej samej ustawy. Organ rentowy dodał, że decyzją z 21 marca 2014r. ubezpieczonemu została przyznana emerytura z powszechnego wieku emerytalnego.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i orzeczenie
co do istoty sprawy, w szczególności do przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej z art.50a ustawy emerytalnej od dnia złożenia wniosku i zobowiązanie organu rentowego do ustalenia jej wysokości przy zastosowaniu 24% kwoty bazowej obowiązującej w dacie złożenia wniosku. Jednocześnie ubezpieczony wniósł o obciążenie organu rentowego kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji zaskarżonej. Na rozprawie w dniu 27 września 2022r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie od ubezpieczonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego z 30 sierpnia 1990r. organ rentowy decyzją z 1 listopada 1990r. przyznał ubezpieczonemu P. Z. (2) ( ur. (...) ) emeryturę górniczą bez względu na wiek.

W rozpoznaniu kolejnego wniosku ubezpieczonego z 19 lutego 2014r. organ rentowy decyzją z 21 marca 2014r. przyznał ubezpieczonemu nową emeryturę od 1 lutego 2014r. W decyzji tej użyty został symbol świadczenia (...), a także okresy pracy górniczej ubezpieczonego przeliczono z zastosowaniem przeliczników górniczych –
do 304 miesięcy zastosowano przelicznik 1,5. Organ rentowy przeliczył świadczenie
z zastosowaniem nowej kwoty bazowej obowiązującej na dzień złożenia wniosku
o świadczenie do części socjalnej ( 24% x 3080,84 zł ), gdyż ubezpieczony po przyznaniu emerytury górniczej w 1990r. wykazał 30 miesięcy zatrudnienia.

W dniu 12 listopada 2021r. ubezpieczony wystąpił z kolejnym wnioskiem
o przyznanie prawa do emerytury z art.50a ustawy emerytalnej, w rozpoznaniu którego organ rentowy wydał decyzję zaskarżoną.

Pełnomocnik ubezpieczonego na rozprawie w dniu 27 września 2022r. oświadczył, że po 2014r. ubezpieczony nie wykonywał pracy.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego jako okoliczności jednoznacznie wynikające z tych dowodów.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie P. Z. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia
czy ubezpieczony spełnia warunki do przyznania emerytury górniczej z art.50a ustawy emerytalnej. Przyznanie prawa do nowej emerytury wiązałoby się z możliwością przeliczenia świadczenia zgodnie z art.53 ust.4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2021r.,
poz.291 ), gdy ubezpieczony legitymowałby się co najmniej 30-miesięcznym okresem ubezpieczenia po przyznaniu prawa do wcześniej przyznanej emerytury.

Zgodnie z art. 50a ust. 1 ustawy emerytalnej górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej
co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1,

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl ust. 2 tego samego przepisu wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Po myśli art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:

1) podstawa wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do renty,
z zastrzeżeniem art. 15 ust. 5, albo

2) podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.

Zgodnie z ust. 2 przepisu, ust. 1 pkt 1 stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury.

Według z kolei art. 53 ust. 3 emeryturę, której podstawę stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury. Zgodnie jednak z ust. 4, przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Sąd orzekający podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Katowicach wyrażone
z wyroku z 24 listopada 2015r. sygn. III AUa 2550/14, że przewidziana w art. 50a górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 - pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie. W konsekwencji też ubezpieczony, któremu z chwilą osiągnięcia wieku 50 lat przyznano prawo do górniczej emerytury na podstawie ust. 2 omawianego art. 50a ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. wobec wykazania okresu pracy górniczej wynoszącego łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat, w tym
co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, po ukończeniu 55 lat życia - tylko z tej przyczyny - nie nabędzie prawa do górniczej emerytury przewidzianej
w ust. 1 art. 50a, albowiem w istocie po jego stronienie wystąpiły jakiekolwiek przesłanki uzasadniające uzyskanie prawa do kolejnego świadczenia - nadal uzależnionego
od wykazania okresu pracy górniczej wynoszącego łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat, w tym co najmniej jedynie 10 lat pracy górniczej, o której mowa
w art. 50c ust. 1.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznania niniejszej sprawy Sąd w pierwszej kolejności stwierdza, że nie podziela stanowiska organu rentowego, że decyzją z 21 marca 2014r. ubezpieczonemu została przyznana emerytura z powszechnego wieku emerytalnego. Zdaniem Sądu organ rentowy przyznał wówczas ubezpieczonemu emeryturę górniczą ze względu na wiek z art.50a ustawy emerytalnej, na co wskazuje symbol użytego świadczenia (...) ( na rozprawie w dniu 27 września 2022r. pełnomocnik organu rentowego także wskazał, że symbol świadczenia przemawia
za przyjęciem, że ubezpieczonemu przyznano prawo do kolejnej emerytury górniczej ),
a także zastosowanie przeliczników górniczych do okresów pracy górniczej.

Skoro ubezpieczonemu decyzją z 21 marca 2014r. przyznana już została emerytura górnicza ze względu na wiek z art.50a ustawy emerytalnej, to słusznie organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej z tej samej podstawy prawnej, gdy brak jest obecnie podstaw do przyznania prawa do tego samego rodzajowo świadczenia.

Niezależnie od powyższego Sąd zwraca uwagę, że gdyby nawet decyzją z 21 marca 2014r. ubezpieczonemu została przyznana emerytura z powszechnego wieku emerytalnego to byłaby ona w tej samej wysokości co emerytura górnicza ze względu na wiek, a to gdy ubezpieczony spełniałby przesłanki do zastosowania do części socjalnej nowej kwoty bazowej i przeliczenia tego świadczenia z zastosowaniem przeliczników górniczych
z mocy art.52 ustawy emerytalnej. Wreszcie, ewentualne przyznanie w takiej sytuacji ubezpieczonemu emerytury górniczej z art.50a ustawy emerytalnej na wniosek
z 12 listopada 2021r. nie uzasadniałoby obecnie przeliczenia świadczenia z zastosowaniem aktualnej kwoty bazowej do części socjalnej, czego ubezpieczony wyraźnie domaga
się w odwołaniu, bowiem po przyznaniu emerytury decyzją z 21 marca 2014r. ubezpieczony nie udowodnił 30 miesięcy podlegania ubezpieczeniom. Natomiast brak jest podstaw do tego, aby z tych samych lat zatrudnienia – w przypadku ubezpieczonego przypadających po przyznaniu emerytury w 1990r., a przed wydaniem decyzji z marca 2014r. - wielokrotnie przeliczać świadczenie za każdym razem od nowej wyższej kwoty bazowej. Podkreślić należy, że ustalenie wysokości świadczenia w oparciu o przepis
art. 53 ust. 4 w zw. z art. 53 ust. 3 ustawy emerytalnej dotyczy tylko sytuacji, w której wnioskodawca nabywa prawo do świadczenia, mając wcześniej ustalone inne świadczenie, natomiast okres "podlegania przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym" w rozumieniu tego przepisu liczy
się od daty decyzji przyznającej prawo do uprzedniego świadczenia do daty przyznania następnego świadczenia ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 13 października 2016r. III AUa 368/15 ).

Z treści odwołania wynika, że ubezpieczony domaga się zastosowania nowej kwoty bazowej do części socjalnej świadczenia, a skorzystał już z tej możliwości w 2014 roku. Obecnie brak jest podstaw do stosowania kwoty bazowej obowiązującej w roku 2022.

W konsekwencji Sąd uznając zaskarżoną decyzję za prawidłową z mocy
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r., poz.265 ).

(-) sędzia Teresa Kalinka