Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją zaliczkową z 20.01.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 9.12.2021 r., przyznał A. R. (1) emeryturę w kwocie zaliczkowej, jednocześnie stwierdzając, że w związku z przyznaniem emerytury prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem 24.12.2021 r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjowanego na końcu miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

- kwota składek zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 331.407,56 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 204,30 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1622,16 zł i została wyliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej w następujący sposób: 331.407,56 / 204,30 = 1622,16 zł.

Zakład wskazał, że wysokość świadczenia została ustalona na podstawie decyzji kapitału początkowego z 5.12.2004 r.

ZUS dodał także, że do wniosku ubezpieczony nie dołączył dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia w Kanadzie, dlatego celem weryfikacji zasadności podjęcia wypłaty świadczenia wnioskodawca proszony jest o nadesłanie dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia z wszystkimi pracodawcami, na rzecz których wykonywał zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, ustalonym decyzją ZUS tj. 24.12.2021r., w terminie 2 miesięcy od otrzymania n/n decyzji, zaznaczając, że w wypadku nie dotrzymania terminu na nadesłanie w/w dokumentu – wypłata świadczenia zostanie wstrzymana.

(decyzja z 20.01.2022 r. k. 22 akt ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca, wnosząc o jej zmianę poprzez przyjęcie przez ZUS jako podstawę do naliczania miesięcznej kwoty emerytury jego zarobki z ostatniego roku pracy w Polsce, dzielone przez 12 miesięcy, akcentując, że jego wynagrodzenie w Polsce przekraczało wielokrotnie średnią krajową, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w zaskarżonej decyzji. Dodał, że nie może złożyć dokumentów, o które w tej decyzji prosi ZUS ponieważ firma, w której ostatnio pracował już nie istnieje, a Canada R. A. ma dokumentację odnośnie jego zarobków i pracy w Kanadzie, wskazując, że upoważnia ZUS do wystąpienia w tej sprawie do odpowiednich agencji w Kanadzie w ramach porozumienia (...) Kanadyjskiego oraz wnosząc o przesłanie mu przez ZUS odpowiedniego formularza.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu pozwany zaznaczył, że zaskarżona decyzja była zaliczkowa z uwagi na prowadzenie z zakładem pracy postępowania odnośnie wypłaconych w 1981 r. rekompensat, akcentując, że emerytura skarżącego została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej, a także, że zgodnie z art. 15 i 176 tej ustawy brak podstaw prawnych do ustalenia wysokości kapitału początkowego i w konsekwencji emerytury na podstawie wynagrodzenia z 1 roku kalendarzowego (ostatniego roku pracy w Polsce) zgodnie z wnioskiem w odwołaniu.

(odpowiedź na odwołanie k. 10-11)

Postanowieniem z 7.09.2022 r. ustanowiono dla wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata . (k. 39)

Na rozprawie z 10.10.2022 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik wnioskodawcy ustanowiona z urzędu poparła odwołanie, oświadczając, że jest związana stanowiskiem wnioskodawcy i wniosła o ustalenie podstawy wymiaru emerytury z ostatniego roku zatrudnienia wnioskodawcy w Polsce, a ponadto o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte ani w całości ani w znacznej części. Pełnomocnik ZUS wniósł natomiast o oddalenie odwołanie argumentując jak w odpowiedzi na odwołanie. Pełnomocnicy stron nie zgłosili żadnych wniosków dowodowych.

(e-prot. z 10.10.2022 r.: 00:04:51)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - A. R. (2) (ur. (...)) złożył w dniu 9.12.2021 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(okoliczność niesporna)

Zaskarżoną decyzją zaliczkową z 20.01.2022 r. przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury od 24.12.2022r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego 331407,56 zł

- średnie dalsze trwanie życia - 204,30 m-cy

- wyliczona kwota emerytury - 1622,16 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (...),56 / 204,30 zł = 1622,16 zł.

Decyzja ta miała charakter zaliczkowy z uwagi na prowadzone postępowanie z zakładem pracy odnośnie wypłaconych rekompensat w 1981 r.

ZUS dodał, że do wniosku ubezpieczony nie dołączył dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia w Kanadzie, dlatego celem weryfikacji zasadności podjęcia wypłaty świadczenia wnioskodawca proszony jest o nadesłanie dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia z wszystkimi pracodawcami, na rzecz których wykonywał zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, ustalonym decyzją ZUS tj. 24.12.2021r., w terminie 2 miesięcy od otrzymania n/n decyzji, zaznaczając, że w wypadku nie dotrzymania terminu na nadesłanie w/w dokumentu – wypłata świadczenia zostanie wstrzymana.

(decyzja z 20.01.2022 r. k. 22 akt ZUS)

Wysokość świadczenia została ustalona na podstawie decyzji o ustaleniu kapitału początkowego z 5.02.2004r., w której obliczona wysokość kapitału na dzień 1.01.1999 r. wynosiła 65 116,04 zł. Podstawę wymiaru ustalono z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1.01.1980 r. do 31.12.1989 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 75,75%.

( decyzja z 5.02.2004 r. k. 11 akt kapitałowych)

Wnioskodawca był zatrudniony w Morskim (...) Handlowym (...) w okresie od 1.09.1972 r. do 5.09.1985 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach uczeń, elektromonter instalacji maszyn i urządzeń technicznych, dźwigowcowy. W tym czasie wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie od 19.11.1979 r. do 5.09.1985 r. na stanowisku dźwigowcowy wymienionym w Wykazie B dział II poz. 5 stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 24 Ministra Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z 15.08.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

( świadectwo pracy k. 7 akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 8 akt ZUS, zaświadczenie (...) k. 17-18 akt ZUS)

Zgodnie z zaświadczeniem Rp-7 wystawionym przez Zarząd (...) S.A. w dniu 7.02.2022 r. wnioskodawca był zatrudniony przez Morskim (...) Handlowym (...) w okresie od 1.09.1972 r. do 5.09.1986 r. i uzyskał w tym okresie następujące zarobki:

- 1980 r. – wynagrodzenie stałe 72850 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 6257 zł,

- 1981 r. - wynagrodzenie stałe 110465 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 7805 zł, rekompensata 640 zł,

- 1982 r. - wynagrodzenie stałe 173937 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 3663 zł, rekompensata 17320 zł,

- 1983 r. - wynagrodzenie stałe 206900 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 969zł, nagroda, rekompensata 22720 zł,

- 1984 r. - wynagrodzenie stałe 286991 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 13878 zł, nagroda, nagroda jubileuszowa 8400 zł,

- 1985 r. - wynagrodzenie stałe 185126 zł, kwoty świadczeń należnych za dany rok kalendarzowy 39841 zł.

( zaświadczenie (...) k. 17-18 akt ZUS, pismo Zarządu Morskiego (...) k. 31 akt ZUS)

Decyzją z 5.04.2022 r. ponownie ustalono wysokość kapitału początkowego i przyjęto:

1)  podstawę wymiaru kapitału w kwocie 1203,19 zł, ustaloną w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 98,55% przez kwotę bazową 1220,89 zł,

2)  okresy składkowe - 13 lat, 5 dni, tj. 156 miesięcy,

3)  współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego - 53,02 %,

4)  średnie dalsze trwanie życia - 209 miesięcy.

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych (od 1.01.1976 r. do 31.12.1985 r.) i został obliczony przy przyjęciu następujących rocznych zarobków wnioskodawcy:

- 1976 r. – 22 264 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 51372 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 43,34%,

- 1977 r. – 28142 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 55152 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 50,84%,

- 1978 r. – 26490 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 58544 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 54,21%,

- 1979 r. – 15329 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 63924 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 47,96%,

- 1980 r. – 79107 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 72 480 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 109,14%,

- 1981 r. – (...), kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 92 268 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 129,57%,

- 1982 r. – 194920 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 139572 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 139,66%,

- 1983 r. – 230589 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 173700 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 132,75%,

- 1984 r. – 309269 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 202056 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 153,06%,

- 1985 r. – 224967 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 240060 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 124,95%.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 74 966,21 zł. Kapitał początkowy został obliczony w następujący sposób

293,01 zł x 53,02% (współczynnik proporcjonalny) = 155,35 zł

(156 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1203,19 zł (podstawa wymiaru) = 203,34 zł

Razem 359,69 zł

358,69 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 74966,21 zł.

( decyzja (...).04.2022 r. z załącznikiem k. 34, 36 akt ZUS)

Decyzją ostateczną z 6.04.2022 r. przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury od 24.12.202l r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Do ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 26 przyjęto:

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego - 381539,95 zł - średnie dalsze trwanie życia - 204,30 miesięcy

- wyliczona kwota emerytury -1867,55 zł.

Od 1.03.2022r. wysokość emerytury wyniosła 1998,28 zł.Zakład wskazał, że wnioskodawca do wniosku nie dołączył dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia w Kanadzie, dlatego celem weryfikacji zasadności podjęcia wypłaty świadczenia ponownie wnioskodawca został proszony o nadesłanie dokumentu potwierdzającego datę ustania zatrudnienia z wszystkimi pracodawcami, na rzecz których wykonywał zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, ustalonym decyzją ZUS tj. 24.12.2021r., w terminie 2 miesięcy od otrzymania n/n decyzji, zaznaczając, że w wypadku nie dotrzymania terminu na nadesłanie w/w dokumentu – wypłata świadczenia zostanie wstrzymana.

(decyzja z 6.04.2022 r. k. 37 akt ZUS)

Wnioskodawca nie zaskarżył w/w ostatecznej decyzji z 6.04.2022 r.

( okoliczność niesporna)

Powyższy stan faktyczny był w całości bezsporny i został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów zalegających w załączonych aktach ZUS-owskich, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron. Należy podkreślić, że wnioskodawca nie kwestionował tego, że w ostatecznej decyzji z 6.04.2022 r. pozwany uwzględnił jego wszystkie okresy zatrudnienia, jak i wykazane w toku postępowania przed organem emerytalnym zarobki. Strony nie zgłaszały też jakichkolwiek wniosków dowodowych. Spór w istocie miał ostatecznie charakter prawny, bo dotyczył kwestii możliwości obliczenia wysokości emerytury skarżącego z uwzględnieniem jego zarobków z jednego, ostatniego, roku pracy w Polsce, co będzie przedmiotem rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 504 ze zm.) Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Natomiast stosownie do art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 .

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę - art. 26 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust. 2). Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2 (ust. 4).

Zatem w przypadku osób, dla których ustalany jest kapitał początkowy, wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne ewidencjonowanych od dnia 1 stycznia 1999 roku na koncie ubezpieczonego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy na dzień wejścia w życie ustawy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (ust. 2).

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przepis ust. 2 art. 174 stanowi, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, to jest w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku.

Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r.

Z kolei z mocy art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Ust. 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i 5 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz

4)  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można zatem stwierdzić, że kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

W myśl art. 176 powołanej ustawy z 17.12.1998r. podstawę wymiaru emerytury i renty w 1999 r. stanowi ustalona, w sposób określony wart. 15 ust. 4 i 5. przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub wniosek o ponowne ustalenie wysokości tych świadczeń.

Co do zasady sposób ustalania podstawy wymiaru emerytury dla osób posiadających i nieposiadających okresów ubezpieczenia za granicą jest taki sam, co wynika z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zob. wyrok SN z 4 września 2013 r., II UK 315/12, L.). Zgodnie z art. 18 ust.1 powołanej ustawy podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17. 2. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa wart. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą (art. 18 ust. 2). W ust. 3 art. 18 postanowiono natomiast, że jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą. Taki sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia jest bez wątpienia uzasadniony tym, że osobom znajdującym się w opisanej w nim sytuacji faktycznej nie ma możliwości obliczenia tej podstawy według mechanizmu przewidzianego w art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, skoro w ostatnich 20 latach kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, nie były ubezpieczone w Polsce, a tym samym nie ma możliwości wskazania żadnego dziesięciolecia z tego okresu, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Inaczej mówiąc, gdyby nie regulacja szczególna, nie byłoby możliwe ustalenie podstawy wymiaru emerytury w jakiejkolwiek wysokości. Z tego wynika, że ubezpieczeni, o których mowa w art. 18 ust. 3 ustawy emerytalnej, znajdują się w innej sytuacji faktycznej niż osoby ubezpieczone w Polsce w okresie 20 lat poprzedzających rok wystąpienia z wnioskiem o emeryturę (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2014 r., I UK 59/14, L.).

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że organ rentowy słusznie argumentował, że brak jest podstaw prawnych do ustalenia wysokości kapitału początkowego i w konsekwencji emerytury ubezpieczonego jedynie na podstawie wynagrodzenia z 1 roku kalendarzowego, tj. ostatniego roku w Polsce.

Jednocześnie należy zauważyć, że zaskarżona decyzja była jedynie decyzją zaliczkową i została wydana, ponieważ trwało jeszcze postępowanie wyjaśniające w sprawie rekompensat wypłacanych przez zakład pracy w 1981 r. Kwestia ta została wyjaśniona w zaświadczeniu
Rp 7, wystawionym przez Zarząd (...) S.A. w dniu 7.02.2022 r. Dodać należy, że ZUS uwzględniwszy to zaświadczenie wydał w dniu 6.04.2022 r. ostateczną decyzję, której wnioskodawca nie skarżył. Nie ma przy tym między stronami sporu o to, że pozwany organ rentowy uwzględnił okresy zatrudnienia wnioskodawcy w Polsce, ani co do tego, że uwzględnione zostały wykazane zarobki wnioskodawcy w ostatecznej decyzji ZUS przy wyliczeniu wysokości emerytury. Pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy poza poparciem wniosku odwołującego, by do ustalenia wysokości kapitału początkowego i w konsekwencji emerytury uwzględnić jedynie wynagrodzenie z 1 roku kalendarzowego, tj. ostatniego roku w Polsce, nie zgłosił żadnych innych wniosków. Zarówno pełnomocnik powoda, jak i pełnomocnik pozwanego, nie zgłosili też żadnych wniosków dowodowych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił odwołanie na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd orzekł uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18 ze zm.), podwyższając należne koszty o podatek VAT.

A.P.

z/odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS, wypożyczając akta ZUS

03.11.22r.