Sygn. akt XII Ko 24/22
9 listopada 2022 roku
Sąd Okręgowy w Warszawie w XII Wydziale Karnym w składzie:
Przewodnicząca: SSO Katarzyna Stasiów
Protokolant: Paulina Powązka-Płóciennik
przy udziale prokuratora Andrzeja Jóźwika
po rozpoznaniu 9 listopada 2022 roku
sprawy z wniosku W. S.
przeciwko Skarbowi Państwa
o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną z tytułu oczywiście niesłusznego aresztowania w okresie od 10 października 1983 r. do 22 grudnia 1983 r.
I. wniosek oddala;
II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz W. S. kwotę 738 (siedmiuset trzydziestu ośmiu) złotych (w tym VAT) tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika;
III. kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
||||||
Formularz UWO |
Sygnatura akt |
XII Ko 24/22 |
||||
WNIOSKODAWCA |
||||||
W. S. |
||||||
ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA |
||||||
1. |
Odszkodowanie (kwota główna) |
Odsetki |
||||
nie |
nie |
|||||
2. |
Zadośćuczynienie (kwota główna) |
Odsetki |
||||
488 210,81 złotych |
tak |
|||||
3. |
Inne |
Ustalenie faktów |
||||
Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
|
1. |
10 października 1983 r. o godzinie 15.20 W. S. został zatrzymany, a 12 października 1983 r. wydano postanowienie o jego tymczasowym aresztowaniu w związku z zarzutem z art. 278 § 1 d.k.k. – udziału w nielegalnym rozwiązanym (...) i drukowania nielegalnych wydawnictw. Areszt został uchylony 22 grudnia 1983 r. |
dokumen-ty z akt II Ds (...) |
k. 22,28, 29 |
|
2. |
Postanowieniem Prokuratury Wojewódzkiej w W. z 31 marca 1984 r. postępowanie karne przeciwko W. S. warunkowo umorzono na okres 2 lat próby, zobowiązano oskarżonego do uiszczenia kwoty 5 000 złotych na rzecz (...) Towarzystwa (...). |
jak wyżej |
k. 35-36 |
|
3. |
Postanowieniem z dnia 6 lutego 1993 r. Prokurator Generalny na podstawie art. 294 § 2 dawnego k.p.k. uchylił powyższe prawomocne postanowienie i umorzył śledztwo na podstawie art. 11 pkt 1 d.k.p.k. wobec niepopełnienia przestępstwa. Podstawą orzeczenia było uznanie, że „działanie będące próbą przeciwstawienia się systemowi totalitarnemu podjęte w celu krytyki oraz naprawy istniejącej rzeczywistości i będące realizacją przysługujących każdej osobie fizycznej praw politycznych, choć formalnie wyczerpuje znamiona ustawy karnej – nie jest przestępstwem z uwagi na brak w takim czynie społecznego niebezpieczeństwa”. |
odpis postano-wienia |
k. 20-22 |
|
4. |
24 września 1993 r. wpłynął wniosek W. S. o zadośćuczynienie i odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie. Wnioskodawca domagał się odszkodowania w kwocie 5 000 złotych, zadośćuczynienia 3 000 złotych, zwrotu kosztów nieodbytego wesela – 1 000 złotych i zwrotu równowartości (po denominacji złotego) wpłaconej kwoty na cel społeczny – 500 złotych. |
wniosek i protokół rozprawy |
k. 1-3, 94v dołączo-nych akt VIII Ko 2442/93 |
|
5. |
Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 14 stycznia 1999 r. na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. zasądzono na rzecz W. S. kwotę 5 600 złotych wraz z odsetkami tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Wnioskodawca nie zaskarżył tego wyroku. |
WYROK |
k. 100 akt VIII Ko 2442/93 |
|
6. |
24 maja 2022 r. został nadany wniosek pełnomocniczki W. S. o zadośćuczynienie za to samo niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie. Wnioskodawca domaga się w niniejszym postępowaniu kwoty 488 210,43 złotych. |
wniosek, protokół rozprawy |
k. 1-57, 75v |
|
Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
ocena DOWODów |
|||||
Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||
Lp. faktu |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||
1.,2.,3. |
dokumenty, które stały się ujawnione bez odczytywania |
Sąd nie neguje prawdziwości dokumentów. Są to dokumenty oficjalne, urzędowe, niekwestionowane przez żadną ze stron. |
|||
4. |
zeznania wnioskodawcy z obu postępowań |
Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy. Są one logiczne. Brak pamięci co do zeznań z poprzedniego postępowania wynika z upływu czasu i nieprzypomnienia sobie przebiegu poprzedniego procesu. |
|||
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||
Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||
PODSTAWA PRAWNA |
|||||
Odszkodowanie |
|||||
5.1. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||
5.1.1 |
brak żądania |
brak żądania |
|||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||
Zadośćuczynienie |
|||||
5.2. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||
Art. 8 ust. 1 i 4 z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (zwanej dalej ustawą lutową) |
|||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy lutowej odszkodowanie przysługuje osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, jeżeli czyn przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności. W. S. – zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 - należy uznać za taką osobę, pomimo że uchylenie prawomocnego orzeczenia nie nastąpiło na podstawie ustawy lutowej. Na rzecz wnioskodawcy zasądzono już jednak prawomocnie odszkodowanie i zadośćuczynienie, a wyjątek określony w ustępie 4 art. 8 ustawy lutowej nie ma zastosowania. Ogólną zasadą postępowań sądowych jest nieorzekanie dwukrotne w tej samej sprawie. Zasada ta jest powtórzona w art. 8 ust. 4 ustawy lutowej, jednakże ustanowiony jest również wyjątek od tej zasady – możliwość ponownego zasądzenia kwoty z uwagi na względy słuszności. Wypracowana interpretacja tego wyjątku jest taka, że dotyczy on sytuacji: - przede wszystkim – zgodnie z intencją uchwalenia ustawy lutowej - gdy zasądzone odszkodowanie czy zadośćuczynienie uwzględniało fakt niezasadności skazania czy aresztowania, ale nie uwzględniało działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (np. postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie o sygnaturze akt IV KK 14/18, postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie IV KK 380/16), - wnioskodawca uzyskał uprzednio odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie w rażąco znikomej wysokości lub też nie uwzględniało ono w oczywisty sposób przysługujących mu elementów, np. dotyczyło jedynie odszkodowania, a pomijało zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (np. wyrok Sądu Najwyższego z 22.07.2008 r., WA 26/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1517), - osoba poszkodowana nadal jest prześladowania mimo rehabilitacji i zasądzenia odszkodowania. Tymczasem wnioskodawca co prawda uzyskał odszkodowanie i zadośćuczynienie jeszcze przed 8 listopada 2007 r., to jest przed dniem wejścia w życie noweli z dnia 19 września 2007 r. do ustawy lutowej, jednakże fakt jego działalności niepodległościowej został uwzględniony, gdyż wyłącznie z tego powodu postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania zostało uchylone, a tymczasowe aresztowanie uznane za niewątpliwie niesłuszne. Zasądzona w poprzednim postępowaniu kwota nie była dużo niższa od żądanej przez W. S., została przez niego zaakceptowana – nie wniósł apelacji od wyroku. Po uwzględnieniu zmniejszenia się wartości pieniądza od 1999 r. nie może być też uznana za ewidentnie niską w porównaniu do aktualnie zasądzanych. Nawet jeżeli niektóre odszkodowania i zadośćuczynienia przyznawane obecnie są relatywnie wyższe, to wobec uznaniowości i zindywidualizowanego charakteru tego typu roszczeń cywilnoprawnych jest to sytuacja standardowa, a nie uruchamiająca wyjątek od najbardziej podstawowej zasady każdego procesu sądowego. Dodatkowo sąd podziela stanowisko prokuratora z mowy końcowej, że żądana w obecnym postępowaniu kwota zadośćuczynienia jest absolutnie nieadekwatna do odniesionej krzywdy podobne jak podkreślono w wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 6 kwietnia 2022 r. II AKa 465/21. |
|||||
Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU |
|||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||
III. |
Zasądzono wynagrodzenie dla pełnomocnika zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości. |
KOszty procesu |
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
IV. |
Orzekając o kosztach postępowania sąd miał na uwadze, iż stosownie do art. 13 ustawy lutowej koszty ponosi Skarb Państwa. |
PODPIS |