Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 marca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Dębicy Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Grzegorz Barnak
Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Skorupa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 marca 2022r. w D.
sprawy z wniosku M. N. (1)

z udziałem: F. N., M. K. (1), Ł. K., J. N. (1), S. G., M. N. (2), J. N. (2), M. K. (2), K. O. (1), E. D., A. K., R. G.

o stwierdzenie nabycia spadku

I. stwierdza, że spadek po S. N. synu J. i W. zmarłym dnia 19 listopada 2018 r. w M. ostatnio stale zamieszkałym w B. na podstawie testamentu własnoręcznego z 21 marca 2015 r. z dobrodziejstwem inwentarza nabyła żona M. N. (1) córka M. i B. w całości,

II. nakazuje ściągnąć od uczestniczki K. O. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dębicy kwotę 1 642,00 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści dwa złote) tytułem zwrotu wydatków,

III. stwierdza, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 4/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. N. (1) złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po S. N. na podstawie testamantu.

Tylko uczestniczka K. O. (1) zakwestionowała ważność testamentu.

1.  Fakty

Spadkodawca S. N. zmarł 19 listopada 2018 r. W chwili śmierci był żonaty, dzieci nie posiadał.

Spadkodawca pozostawił testament własnoręczny z 27 maja 2014r. i drugi testament własnoręczny z 21 marca 2015r. o tożsamej treści jak pierwszy.

Nikt nie składał oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po zmarłym. Nikt też nie zrzekał się dziedziczenia ani też nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. Postępowanie spadkowe toczyło się po raz pierwszy, nie było wcześniej przeprowadzane poświadczenie dziedziczenia u notariusza.

Dowód: - odpis skrócony aktu zgonu k. 6 , odpis aktu małżeństwa k. 5, zapewnienie spadkowe wnioskodawczyni k. 13, testament k. 4 i 107.

S. N. leczył się psychiatrycznie od 1995 r. Lekarz psychiatra rozpoznał u niego zespół depresyjno-neurasteniczny, zaburzenia depresyjno- lękowe. Stosowany rodzaj i dawki leków nie wpływały na świadomość spadkodawcy to jest nie powodowały zaburzeń świadomości w zakresie ilościowym oraz jakościowym. Celem farmakologii było zmniejszenie zgłaszanych przez pacjenta objawów to jest stanów lękowych, przygnębiennych, oraz dolegliwości psychosomatycznych. W dokumentacji leczenia psychiatrycznego na przestrzenni wielu lat stan psychiczny spadkodawcy (także w okresie sporządzenia testamentu) był opisywany jako : „orientacja prawidłowa, bez objawów psychotycznych, szereg dolegliwości somatycznych, stany lękowe, poczucie choroby wzmożone, skargi na bezsenność, okresowe bóle i zawroty głowy, poczucie choroby wzmożone, w nastroju nieco obniżonym, kontakt rzeczowy”. Brak jest podstaw do stwierdzenia u spadkodawcy takiego stanu psychiatrycznego, który powodowałby niezdolność do samodzielnego podejmowania czynności cywilnoprawnych, w tym sporządzenia testamentu. W czasie sporządzenia aktu woli w dniu 21 marca 2015 r. spadkodawca nie znajdował się wstanie ograniczenia lub zniesienia świadomości powzięcia decyzji i wyrażenia woli. Brak jest obiektywnych informacji które sugerowały aby czynność ta została sporządzona pod przymusem. W dniu 21 marca 2021 r. 2015 r. S. N. nie znajdował się w stanie ograniczającym lub wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Nie ma żadnych podstaw aby sądzić, że stan spadkodawcy S. N. nie pozwalał na świadome i swobodne sporządzenie testamentu w dniu 21 marca 2015 r. W dokumentacji medycznej nie ma żadnych wzmianek o tym aby w okresie bezpośrednio poprzedzającym sporządzenie testamentu miało dojść do istotnego pogorszenia wydolności organizmu, mogących skutkować zaburzeniami świadomości, czy też zaburzeniach psychicznych, które mogłyby wpłynąć na proces świadomego sporządzenia testamentu. Nie ma żadnych podstaw do tego aby domniemywać, że przyjmowane przez pacjenta leki, mogły w jakikolwiek sposób wpłynąć na jego świadomość w trakcie sporządzenia testamentu w dniu 21 marca 2015 r. Nie ma żadnych przesłanek, na podstawie których można by stwierdzić, że spadkodawca przyjmował jakiekolwiek leki poza przepisanymi mu przez lekarzy. Żaden z wymienionych w dokumentacji medycznej pacjenta leków nie zaburzał jego świadomości w stopniu uniemożliwiającym normalne funkcjonowanie i podejmowanie racjonalnych decyzji. Żadna z chorób, na które cierpiał spadkodawca, z zasady nie powoduje istotnych zaburzeń świadomości przeciwnie, które wyłączają możliwość świadomego sporządzenia oświadczenia woli. Brak jest przesłanek do wnioskowania by stosowana u S. N. farmakologia (w tym leki opioidalne) wpłynęła negatywnie na jego funkcję poznawcze. Dotyczy to w szczególności stosowanych przez spadkodawcę leków przeciwdepresyjnych i anksjolitycznych a także leków przeciwbólowych.

Dowód: dokumentacja medyczna k. 88-106, 157, 160, 163, 165, 170-174, 177, 183, 188, 194, 197, opinia biegłego psychiatry k. 210-212, 235, opinia biegłego specjalisty anestezjologii i intensywnej terapii prof. dr dab. M. C. k.275-276, 305-306.

2.  Ocena dowodów

Sąd dokonał powyższych ustaleń faktycznych w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy. Prawdziwość ich nie budziła wątpliwości.

Sąd w pełni podzielił opinię biegłych. Opinie ta były jasne, logiczne i spójna, nadto w sposób wyczerpujący i jednoznaczny odpowiadały na pytania. Stąd sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. oddalił wniosek dowodowy o popuszczenia dowodu z opinii innego biegłego psychiatry.

Zeznania uczestniczki K. O. (1) nic do sprawy nie wniosły – nie zawierały żadnych informacji wskazujących na to aby w dniu sporządzenia testamentu spadkodawca był niepoczytalny lub aby nie mógł świadomie wyrazić swojej woli.

3.  Ocena prawna

W sprawie o stwierdzenie nabycia spadku Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą.

Wskazać należy, iż dziedziczenie może nastąpić albo na podstawie testamentu albo na podstawie ustawy – kodeksu cywilnego.

Dziedziczenie testamentowe dochodzi do skutku w przypadku wyrażenia przez spadkodawcę swej woli w drodze jednostronnej czynności prawnej, dokonanej w formie testamentu.

W niniejszej sprawie spadkodawca S. N. pozostawił ważny testament własnoręczny z 21 marca 2015r, nie zachodziło więc dziedziczenie z ustawy.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy przeczy twierdzeniom uczestniczki K. O. (1), by testament z 21 marca 2015r. - tak samo jak wcześniejszy testament z 27 maja 2014r., o tej samej treści - został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli przez spadkodawcę (art. 945 § 1 pkt 1 k.c.). W tej sytuacji sąd uznał, iż zostały spełnione przesłanki formalne konieczne dla uznania testamentu za ważny.

Mając powyższe na względzie, wobec istnienia ważnego testamentu, sąd stwierdził na podstawie przepisu art. 926 § 1 k.c. w zw. z art. 949 k.c. jak w pkt I postanowienia.

4. Koszty

O kosztach postępowania sąd orzekł w pkt III postanowienia na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

O niepokrytych wydatkach sąd orzekł w pkt II postanowienia, na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 755. W konsekwencji sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dębicy od uczestniczki K. O. (2), która kwestionowała testament i wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy, kwotę 1642 zł. tytułem wydatków finansowych, poniesionych w toku sprawy tymczasowo przez Skarb Państwa. Poniesione wydatki to kwoty z tytułu kosztów udostępnienia dokumentacji medycznej : 33,39 zł. (k. 180), 42,71 zł. (k. 205) oraz koszty opinii : 809,75 zł. (k. 213), 125,25 zł. (k. 241), 1054, 80 zł. (k. 288). Łączne koszty wyniosły 2142 zł. co pomniejszone o kwotę zaliczki 500 zł. dało kwotę 1642 zł.