Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 525/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dniu 25 maja 2022 roku w sprawie o. sygn. akt VII K 828/21.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2. Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5. Ustalenie faktów

1.1.3. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6. Ocena dowodów

1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to:

1.art. 4, 5 § 2, 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, polegającą na:

a.przyznaniu przymiotu wiarygodności i oparciu rozstrzygnięcia o zeznania pokrzywdzonej K. W. w zakresie w zakresie poczucia zagrożenia ze strony oskarżonej, skoro pokrzywdzona w lipcu 2021 roku, grudniu 2021 roku oraz styczniu 2021 roku spotykały się i prowadziły ożywioną korespondencję;

b.odmówieniu przymiotu wiarygodności i odmowie oparcia rozstrzygnięcia o wyjaśnienia oskarżonej w sytuacji, w której wyjaśnienia te były spójne i konsekwentne;

2.art. 5 §2 k.p.k. wyrażające się w rozstrzygnięciu wszelkich niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonej i w konsekwencji skazanie oskarżonej w sytuacji, gdy sąd nie dysponował materiałem dowodowym, który pozwalał bez cienia wątpliwości na stwierdzenie winy oskarżonej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ten dotyczy czynów przypisanych oskarżonej w punkcie 4 oraz 2 zaskarżonego wyroku.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i nalżycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych. Sąd ten ustosunkował się do wszystkich istotnych dowodów w sprawie, mając w polu widzenia określone między nimi rozbieżności i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na pełną aprobatę uzasadnieniu.

Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany wnikliwej i wszechstronnej analizie oraz ocenie, respektującej w pełni wymogi art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk. Wbrew odmiennym twierdzeniom zawartym w apelacji, nie ma podstaw, ani do skutecznego kwestionowania dokonanej przez sąd I instancji oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, ani też poczynionych na podstawie tego materiału dowodowego ustaleń faktycznych w sprawie. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanych oskarżonej przestępstw nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł. Ma rację sąd I instancji, iż kardynalnym dowodem inicjującym przedmiotową sprawę są zeznania K. W. i prawidłowo ocenił ich wiarygodność w kontekście pozostałego materiału dowodowego. Sąd odwoławczy te analizy podziela, są one znane skarżącemu i nie wymagają powtarzania, co wiązałoby się z cytowaniem obszernych fragmentów uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Z związku jednak z podniesionymi zarzutami sąd odwoławczy musi odnieść się do niektórych okoliczności wywiedzionych w apelacji obrońcy.

W ramach czynu przypisanego w punkcie 4 trzeba zaznaczyć, iż przez nękanie ( art. 190 a § 1 kk ) należy rozumieć wielokrotne, powtarzające się prześladowanie wyrażające się w podejmowaniu różnych naprzykrzających się czynności, których celem jest udręczenie, utrapienie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonego albo jego osoby najbliższej. By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby lub na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia.

Dla oceny strony podmiotowej przestępstwa znaczenie ma analiza znamienia czasownikowego „uporczywie nęka”. Taka redakcja przepisu pozwala na przyjęcie, że zachowanie polegające na nękaniu cechuje dolus directus coloratus. Szczególne nastawienie psychiczne wyraża się w nieustępliwości, chęci postawienia na swoim (obojętne z jakich pobudek), podtrzymywaniu własnego stanowiska na przekór ewentualnym próbom jego zmiany np. ze strony pokrzywdzonego (por. uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7–8, poz. 86; zob. również wyr. SN z 24.11.1970 r., V KRN 437/70, OSNKW 1971, Nr 3, poz. 37). Można wyobrazić sobie sytuację, kiedy sprawca w zamiarze bezpośrednim uporczywie nęka daną osobę, a jedynie przewiduje, że na skutek swojego działania wzbudza u niej poczucie zagrożenia lub narusza jej prywatność.

W tym kontekście sąd odwoławczy musi podnieść, iż:

- od 13 maja 2021 roku do 26 sierpnia 2021 roku – K. L. nie mogąc się pogodzić z zerwaniem związku partnerskiego przez K. W. i z wyprowadzeniem się partnerki do M. S.– podejmowała wobec niej wielokrotne, powtarzające się różne naprzykrzających się czynności, których celem było kontrolowanie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonej oraz pośrednio jej znajomego. Oskarżona nie mogła pogodzić się z odrzucającym ją zachowaniem pokrzywdzonej. S. oskarżonej był nakierowany na K. W. i miał zmienić jej podejście do domniemanego nowego partnera. Czynnikiem stymulującym była w tym przypadku zazdrość i poczucie odrzucenia. Czyn sprawcy spowodowany został żywionym do pokrzywdzonej uczuciem, chęcią ratowania związku, a w końcu utrudnieniem jej wiązania się z nowym partnerem, dokuczenia jej, gdy trwała w stanowisku o porzuceniu sprawcy, złośliwością czy pragnieniem zemsty. Wskazują na to jednoznacznie zeznania K. W., które znajdują odzwierciedlenie w treści zabezpieczonej korespondencji kierowanej przez oskarżoną do pokrzywdzonej;

- z relacji K. W. wynika ( k 31-32, k 169-171 ), iż w drugiej połowie lipca 2021 roku mieszkała u koleżanki, pracowała w M. przy „wiązaniu rzodkiewki”, gdzie również zarobkowała oskarżona. Wówczas relacje pomiędzy nimi się znormalizowały ( oskarżona nie miała bodźców do okazywania zazdrości ). Jednakże, gdy K. W. wróciła pod koniec lipca do M. S., to nękające zachowania znowu się zaczęły, a w dniu 29 lipca 2021 K. L. przyjechała do miejsca zamieszkania M. S. w G. i poszukiwała K. W.; gdy domownicy nie chcieli z nią rozmawiać, wychodząc z posesji porysowała karoserię zaparkowanego tam samochodu. Po tym zajściu „dla świętego spokoju” K. W. zamieszkała znowu z K. L., ale ich relacje nie układały się dobrze. Oskarżona miała pretensje, że partnerka związała się z M. S. ( odgrażała się wobec niego ), szarpała ją, nie pozwalała wychodzić, pchała na fotel. Po zrobionej jej awanturze w dniu 18 sierpnia 2021 roku ( pokrzywdzona oświadczyła, że chce być z chłopakiem ), K. W. wydostała się z tego mieszkania i wróciła do M. S.;

- K. W., jako motywy powrotu do oskarżonej na przełomie lipca i sierpnia 2021 roku wskazała, że po uszkodzeniu samochodu na oczach domowników w dniu 29 lipca 2021 roku w G., „dla świętego spokoju” zamieszkała znowu z K. L.. Chciała, żeby oskarżona dała po prostu spokój rodzinie S.. Mogła za to zapłacić swoim życiem i zdrowiem i na to się godziła.

Zachowania sprawcy mieszczące się w pojęciu „uporczywego nękania” miały miejsce w bezpośrednich relacjach pomiędzy oskarżoną a pokrzywdzoną, ale także były podjęte w sieci internetowej, oraz poprzez inicjowanie z nią połączeń telefonicznych. W trakcie tych kontaktów K. L. w szczególności obrażała pokrzywdzoną słowami powszechnie uznawanymi za wulgarne i obraźliwe, szantażowała i groziła jej, nachodziła, nachalnie nakłaniała do powrotu do wspólnego związku. Jej zachowania niosły za sobą też elementy agresji.

Wszystkie te działania były nakierowane na osobę pokrzywdzonej i miały na celu wzbudzenie w niej uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia, a dodatkowo istotnie naruszały one prywatność ofiary. Poczucie zagrożenia pokrzywdzonej oznacza, że zachowanie sprawcy rodziło przypuszczenie, że może nastąpić eskalacja zamachu i oskarżona jest w stanie posunąć się do naruszenia innych dóbr, jej lub osoby dla niej bliskiej, zwłaszcza co do życia i zdrowia. Wywoływał je braku komfortu bezpieczeństwa spowodowanego zachowaniem sprawcy, tj. podjęcia przez niego takich czynności, które wytworzyły u pokrzywdzonej wrażenie stałego osaczenia i bezradności.

Wytworzone poczucie zagrożenia, jak również istotne naruszenie prywatności ofiary w tych realiach poparte jest obiektywnym przekonaniem, że każdy przeciętny człowiek o porównywalnych do ofiary cechach osobowości, psychiki, intelektu i umysłowości w porównywalnych warunkach także odczuwałby tego typu zagrożenie.

Wachlarz karygodnych zachowań uwzględniony praz sąd I instancji w zaskarżonym wyroku, bezsprzecznie wyczerpał wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa uporczywego nękania usankcjonowanego w art. 190a § 1 kk.

Argumenty, że pokrzywdzona pozostawała uprzednio w nieformalnym związku z oskarżoną oraz na przełomie grudnia i stycznia 2021/2022 roku prowadziły dobrowolną korespondencję, nie mogą racjonalnie podważać konkluzji, że pokrzywdzona z zarzucanym okresie czuła się zagrożona i osaczona poprzez inkryminowane działania K. L.; znajomość wcześniejszych agresywnych zachowań oskarżonej, jej pobyty w zakładzie karnym i usytuowanie w „półświatku” P. musiało utwierdzać pokrzywdzoną w przekonaniu, że oskarżona jest człowiekiem nieobliczalnym i wzbudzać w niej obawę o bezpieczeństwo własne i osoby jej bliskiej. Te odczucia były obiektywnie szczególnie intensywne w okresie, gdy pokrzywdzona związała się z chłopakiem i próbowała doprowadzić do zakończenia związku z oskarżoną poprzez wyprowadzkę ze wspólnego lokalu, na co K. L. się nie godziła i co demonstrowała często w sposób wulgarny i agresywny. Inna sytuacja miała miejsce, gdy strony po sierpniu 2021 roku zaprzestały kontaktów i je dobrowolnie odnowiły pod koniec tego roku; obawy pokrzywdzonej uległy zmniejszeniu, oskarżona potrafiła się wtedy powstrzymać od wystąpień godzących w poczucie spokoju i bezpieczeństwa K. W. ( mimo to ta ostatnia nie podejmowała jednak bezpośrednich spotkań ). Zresztą pokrzywdzona podkreślała w swoich zeznaniach, że również w inkryminowanym okresie była w stanie tolerować oskarżoną, jeżeli oskarżona nie podejmowała prób ingerencji w jej nowe życie, nie poniżała jej i nie groziła, co zakłócało jej bezpieczeństwo.

Warto przy tym podkreślić, że przedmiotowe czynności sprawcze K. L. nie dotyczyły zachowania jednostkowego, lecz regularnego, cechującego się stabilnością i powtarzalnością zachowań. Przestępstwo stalkingu jest przestępstwem wieloczynnościowym. Czasem jego popełnienia jest moment dokonania ostatniego z czynów składających się na realizacje znamion typu. Jest to również przestępstwo trwałe. By zachowanie mogło być uznane za uporczywe powinno polegać na nieustannym oraz istotnym naruszeniu poczucia prywatności innej osoby oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego poczucia zagrożenia.

Sąd I instancji słusznie przyjął, iż to zachowanie przestępcze trwało od 13 maja do 26 sierpnia 2021 roku. Nie ogranicza odpowiedzialności karnej oskarżonej okoliczność, iż na przełomie lipca i sierpnia - do 18 sierpnia 2021 roku ponownie zamieszkała z oskarżoną, jeżeli zejście stron było wymuszone nękającymi działaniami K. L. i ekscesem w postaci uszkodzenia samochodu należącego do rodziny jej chłopaka, podjęte z obawy o ich dalszą eskalację wrogich wystąpień, z nadzieją, że to postąpienie wpłynie łagodząco na oskarżoną.

Ma rację sąd I instancji wywodząc, że „chwilowy powrót pokrzywdzonej do K. L. nie był skutkiem przebaczenia jej win i puszczenia w niepamięć, zatarcia się w psychice pokrzywdzenia, co wyrazem bezsilności i poświęcenia własnej osoby, aby uchronić M. S. i jego rodzinę przed agresją oskarżonej”.

Wspólne zamieszkanie nie było udane, z uwagi na okazywaną zazdrość przez oskarżoną, dokuczanie pokrzywdzonej i ograniczanie jej wolności, a po 18 sierpnia nastąpiły dalsze incydenty godzące w poczucie bezpieczeństwa pokrzywdzonej, zamykające się datą 26 sierpnia 2021 roku ( po ponownym uszkodzeniu w nocy z 21/22 sierpnia 2021 roku samochodów zaparkowanych na posesji M. S. ), co spowodowało już takie poczucie zagrożenia, że K. W. zdecydowała się również z powodu uporczywego nękania szukać pomocy u organów ścigania ( dopiero ta interwencja i wszczęcie postępowania karnego zastopowały inkryminowane działania oskarżonej ). W konsekwencji nie można uznać, aby powrót do wspólnego zamieszkania obu kobiet w w/w okresie przerwał bieg tego przestępstwa trwałego ( wieloczynowego ).

Zachowanie sprawcy stalkingu polegające na uporczywym nękaniu może jednocześnie wyczerpywać znamiona innych przestępstw lub wykroczeń. W zależności od okoliczności może dojść do zbiegu stalkingu z groźbą karalną (art. 190 kk ).

Dla realizacji znamion przestępstwa z art. 190 § 1 kk nie jest wymagane, aby sprawca miał rzeczywiście zamiar wykonać groźbę lub by podjął jakiekolwiek działania zmierzające do natychmiastowego spełnienia swej groźby. Wystarczy wykazać, że groźba, subiektywnie, a więc w odbiorze osoby zagrożonej, wywołała obawę jej spełnienia, a następnie fakt ten należy zweryfikować, poprzez obiektywne stwierdzenie, czy zagrożony, istotnie mógł w danych okolicznościach, w ten sposób, odebrać tę groźbę. Nadto groźba popełnienia przestępstwa nie musi być niezwłocznie spełniona i może ona odnosić się do zachowania, którego spełnienie ma nastąpić w przyszłości. Przepis art. 190 § 1 kk nie zawiera bowiem wymogu równoczesności zaistnienia możliwości spełnienia groźby oraz odczucia obawy wywołanej wypowiedzianymi słowami.

Treścią groźby musi być zapowiedź popełnienia przestępstwa. W tym przypadku były to kierowane przez K. L. do K. W. groźby pozbawienia życia, jej, partnera wymienionej i jego rodziny oraz zniszczenia ich mienia. Istotą tych zachowań było oddziaływanie na psychikę innych osób przez przedstawienie zagrożonemu zła, które go spotka ze strony grożącego.

W tym kontekście należy podkreślić, iż:

- groźby te były wyrażane wprost przez oskarżoną i nie pozostawią pola do interpretacji;

- odnośnie występku z art. 190 § 1 kk przyjęte jest bezspornie, że realizacja jego znamion może polegać na grożeniu danej osobie za pośrednictwem innych osób, a więc pośrednio. Istotne jest jednak, aby groźba karalna dotarła do osoby pokrzywdzonej. Nie jest przy tym konieczne, aby sprawca bezpośrednio groził ofierze. Może być ona bowiem przekazana także przez osoby trzecie;

- sylwetka oskarżonej, uprzednia karalność, pobyty w zakładach karnych, kontakty z miejscowym światem przestępczym, stopień demoralizacji, cechy osobowościowe ( chęć dominacji, postawienia na swoim, mściwość, tendencja do przemocowego rozwiązywania sytuacji konfliktowych ), „wzmożenie” emocjonalne obiektywizują, iż te zachowania wzbudzały u adresatów uzasadnioną obawę, że mogą zostać spełnione. W tym ostatnim zakresie miarodajne są odczucia pokrzywdzonego, których rozważenie wymaga odwołania się m.in. do jego osobowości, stanu psychiki, czy intelektu. Nie jest wymagane, by adresat groźby miał pewność, był przekonany, że zapowiadane zdarzenie faktycznie nastąpi. Wystarczy, że jedynie przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, że liczy się z taką możliwością. Stopień obawy u adresata groźby, równoznaczny z zaistnieniem znamienia skutku przestępstwa określonego w art. 190 § 1 kk, jest przy tym niższy od przekonania o pewności zrealizowania zapowiedzianej groźby. Zostaje on osiągnięty wtedy, gdy zagrożony przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, a więc że nastąpienie zapowiadanego zdarzenia jest realne;

- ustawodawca nie wymaga, aby między wyrażeniem groźby a powstaniem obawy jej spełnienia musiała zaistnieć koincydencja czasowa. Tak samo, jak ma to miejsce w przypadku innych przestępstw materialnych, tak i w przypadku przestępstwa z art. 190 § 1 kk skutek jest ze swojej istoty okolicznością oderwaną od samego działania sprawcy. W tym przypadku lęk przed spełnieniem groźby był wywoływany zachowaniem sprawcy z chwilą ich wyrażania, ale dodatkowo katalizowały go inne okoliczności, w tym ataki na samochody zaparkowane na posesji M. S.. Wypowiadanie takich gróźb przez człowieka, który w sytuacjach, gdy dowiaduje się, że pokrzywdzona zamieszkała u chłopaka, nachodzi jego posesję i niszczy zaparkowane na niej samochody ( w pierwszym przypadku na oczach domowników ) wzmacniało istniejące już uzasadnione obawy pokrzywdzonych o możliwości spełnienia wypowiadanych przez oskarżoną gróźb. Groźby sformułowane przez sprawcę były na tyle poważne i w taki sposób wyrażone, że każdy rozsądny człowiek bałby się ich spełnienia, nie abstrahując od subiektywnych odczuć pokrzywdzonego, których ocena musi uwzględniać jego osobowość, stan psychiki i intelektu. Sąd I instancji słusznie podkreślił dominującą rolę oskarżonej w związku z pokrzywdzoną i również jej podporządkowanie ekonomiczne K. L., gdy pozostawały w związku.

Nie ulega wątpliwości, iż pokrzywdzona chciała zmienić swoje życie i związała się z mężczyzną. Jej postawa wskazuje, ze tę relację oceniała jako perspektywiczną. Próba ponownego powrotu do oskarżonej była wymuszona, po uszkodzeniu pierwszy raz samochodu i nastawiona na powstrzymanie oskarżonej od eskalacji wrogich działań.

Ta okoliczność nie może mieć bezpośredniego wpływu na prawidłowość zakwalifikowania działań oskarżonej poza tym okresem jako wyczerpujących znamiona art. 190 § 1 kk. Również w okresie ponownego zejścia obawa spełnienia gróźb u pokrzywdzonej istniała, aczkolwiek łudziła się ona, że jej pokora wpłynie łagodząco na oskarżoną i ją udobrucha. Próba obrony w ten sposób siebie i chłopaka nie była skuteczna, gdyż oskarżona wówczas nie przestała być agresywna, co unaoczniło pokrzywdzonej, że jej poświęcenie nie niesie za sobą oczekiwanego uspokojenia K. L.. Za taką motywacją pokrzywdzonej przemawia to, iż pomimo że preferowała związek z M. S., zdecydowała się wrócić do K. L., co zaowocowało przede wszystkim represjami ze strony byłej partnerki.

Dokonując oceny owego zarzutu nie sposób również nie zwrócić uwagi na fakt, że w okresach natężonych gróźb pokrzywdzona próbowała uniemożliwiać oskarżonej kontakty ze sobą ( telefoniczne, internetowe ), unikała jej. Trudno zaś przypuszczać, by pokrzywdzona podejmowała takie kroki w sytuacji, gdyby nie obawiała się gróźb byłej partnerki.

Odnosząc się do czynu przypisanego w punkcie 2 na wstępnie należy przyznać, iż ma rację skarżący podnosząc, iż przedmiotowa sprawa w tym zakresie ma charakter poszlakowy; oskarżona konsekwentnie negowała swoje sprawstwo, a nie ma bezpośrednich dowodów je determinujących.

Fakt, że w sprawie nie występują dowody bezpośrednio wskazujące na sprawstwo oskarżonej, nie przekreśla jeszcze możliwości przypisania jej popełnienia zarzucanego w punkcie II czynu i pociągnięcia jej do odpowiedzialności karnej. W takiej sytuacji bowiem pełnowartościowy dowód sprawstwa mogą stanowić tzw. dowody pośrednie (poszlaki). Warunkiem wówczas niezbędnym jest jednak, aby poszlaki te, rozumiane jako udowodnione fakty uboczne, z jednej strony prowadziły w drodze logicznego rozumowania do ustalenia w sposób niewątpliwy owego sprawstwa, a jednocześnie pozwalały na wykluczenie innej wersji zdarzenia.

Całokształt materiału dowodowego pozwalać musi zatem na stwierdzenie, że inna interpretacja przyjętych faktów ubocznych - poszlak, nie jest możliwa. Sąd rejonowy ustalił fakty stanowiące poszlaki; po ich analizie we wzajemnym powiązaniu prawidłowo przyjął, iż dają one podstawę do poczynienia dalszych ustaleń co do faktu głównego, tj. popełnienia przez oskarżoną zarzucanego jej czynu i swoje stanowisko prawidłowo uzasadnił oraz wykazał, że całokształt materiału dowodowego wyłącza inną interpretację przyjętych faktów; w konsekwencji odrzucił wersję lansowaną przez oskarżoną, jako nieprawdopodobną, nieracjonalną, pozostającą w sprzeczności z zasadami życiowego doświadczenia i logiki. Uwzględnił przy tym motywację oskarżonej, powtórzenie tego rodzaju ataku, przy analogicznych okolicznościach ( oskarżona myślała, iż pokrzywdzona na tej posesji zamieszkała z M. S., a więc działała w podobnej sytuacji emocjonalnej ), brak innych osób mogących mieć interes w uszkodzeniu akurat tych pojazdów. Popełnienie tego czynu można rozpatrywać w ramach realizacji go przez samą oskarżoną, albo poprzez inną ( nieustaloną ) osobę, ale przy współudziale K. L. jako sprawcy polecającego. W obu przypadkach jej zachowanie wypełnia dyspozycję przypisanego jej czynu w punkcie 2 wyroku. Warto zwrócić uwagę na zasadnicze kwestie dotyczące oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonej podniesione przez sąd I instancji, które sąd odwoławczy w pełni podziela.

Argumentów sądu merytorycznego co do oceny dowodów – pominąć się nie da; ponieważ są racjonalne i zakotwiczone w zasadach doświadczenia życiowego – w pełni zasługują na wiarę. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 kpk, jeśli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego i jest zgodne ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Wszystkim tym wymaganiom sąd rejonowy sprostał. Dlatego zasadnie sąd rejonowy w zasadniczych elementach związanych z odpowiedzialnością prawnokarną odmówił wiary oskarżonej, do czego był w pełni uprawniony. Sąd merytoryczny wyczerpał istniejące możliwości dowodowe, przeprowadził analizę każdego dowodu, tak dowodu uznawanego za niewiarygodny, jak też takiego dowodu, który został przyjęty za podstawę ustaleń faktycznych, oraz dokonał też analizy całokształtu zebranych dowodów w ich wzajemnym powiązaniu, z dbałością o odzwierciedlenie ich treści i obiektywizm wniosków co do sprawstwa oskarżonej.

Apelacja kwestionuje stanowisko sądu z pozycji wyjaśnień oskarżonej oraz własnych subiektywnych ocen wymowy przeprowadzonych na rozprawie dowodów, przy wybiórczym i subiektywnym ujęciu ich zakresu, charakteru i treści.

Podniesione wyżej okoliczności, a także inne wskazane w motywach zaskarżonego wyroku dały jednak sądowi merytorycznemu podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych odnośnie sprawstwa K. L. za przypisane jej przestępstwa.

Reguła z art. 5 § 2 kpk ma zastosowanie dopiero w sytuacji gdy po prawidłowo przeprowadzonej ocenie dowodów, odpowiadającej regułom z art. 4, 7,410 kpk co do danej relewantnej konieczności istnieje stwierdzone dwie lub więcej różnych prawdopodobnych wersji (lub ich istnienie winno być stwierdzone). Skoro zasadnie odmówiono wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej w określonej części, zaś prawidłowo ocenione pozostałe dowody uprawniały do dokonania stanowczych i jednoznacznych ustaleń w zakresie okoliczności faktycznych relewantnych dla przypisania oskarżonej wyczerpania znamion przedmiotowych i podmiotowych przestępstw: z art. 190a § 1 kk w zw. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk, to nie powstała sytuacja, której dotyczy prawidłowo interpretowany art. 5 § 2 kpk.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku oraz:

- uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu z pkt 2. wyroku,

- uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu z pkt 4 wyroku; zaś w pozostałym zakresie o orzeczenie wobec oskarżonej na podstawie art. 37a k.k. kary grzywny, względnie kary ograniczenia wolności w dolnych granicach przewidzianych ustawą;

ewentualnie, w razie uznania przez sąd, iż oskarżona w istocie dopuściła się popełnienia zarzucanych jej czynów – o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonej na podstawie art. 37a k.k. kary grzywny, względnie kary ograniczenia wolności w dolnych granicach przewidzianych ustawą.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacja jest nieskuteczna. Skarżący nie wykazał, iż w sprawnie wystąpiła rażąca surowość kary, uzasadniająca uwzględnienie zarzutu z art. 438 pkt 4 kpk.

Wymierzenie kary wolnościowej nie byłoby adekwatne do wagi czynu i sylwetki sprawcy oraz działałoby na niego demoralizująco. Zdaniem sądu odwoławczego sankcja (jej rodzaj i wysokość) została tak dobrana, aby zapobiec popełnianiu w przyszłości przestępstw przez oskarżoną. Efekt „odstraszający” kary ma wytworzyć przeświadczenie o nieopłacalności popełniania przestępstw w przyszłości, przekonanie o tym, że każde przestępstwo będzie karane odpowiednio surowo, a ponowne popełnianie podobnych czynów nieuchronnie prowadzić będzie do stosowania kar izolacyjnych.

Reasumując: sąd okręgowy po dokonaniu weryfikacji współmierności orzeczonej oskarżonej zaskarżonym wyrokiem kary i po przeanalizowaniu okoliczności kontrolowanej sprawy i uwzględnieniu danych osobopoznawczych o sprawcy, doszedł do wniosku, że wymierzona wobec oskarżonej kara pod względem rodzaju i wysokości była ze wszech miar celowa, oczekiwana i sprawiedliwa. Tak ukształtowana kara ma przynieść efekt wychowawczy wobec sprawcy i prewencyjny i nie mogła być uznana za nadmiernie surową. Przeciwnie, trafnie odzwierciedla ona winę oskarżonej, szkodliwość społeczną jej zachowań i oddaje właściwie społeczny sprzeciw dla sprawcy tej kategorii przestępstw. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie kwestionowanych czynów znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Brak podstaw prawnych do uwzględnienia wniosków w ramach podniesionych przez skarżącego zarzutów kwestionujących sprawstwo oskarżonej. Argumenty wywiedzione w apelacji obrońcy nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej, bowiem nie pozwala na to ocena istotnych w sprawie dowodów.

3.2.

Obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonej, tj.:

1.art. 190 §1 k.k. poprzez niewłaściwe go zastosowanie w sytuacji, gdy nie zostały wypełnione wszystkie znamiona zawarte w tym przepisie;

2.art. 190a §1 k.k. poprzez niewłaściwe go zastosowanie w sytuacji, gdy nie zostały wypełnione wszystkie znamiona zawarte w tym przepisie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obraza prawa materialnego może mieć miejsce wtedy, gdy do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, nie zastosowano właściwego przepisu prawa materialnego, natomiast nie zachodzi taka obraza, kiedy wadliwość zaskarżonego orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego. Zarzut obrazy prawa materialnego z części szczególnej Kodeksu karnego może być postawiony tylko wówczas, gdy skarżący akceptuje dokonane przez sąd ustalenia faktyczne.

Sąd I instancji w pierwszej kolejności dokonuje ustaleń faktycznych sprawy w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który w procesie analizy i oceny uzna za wiarygodny. Następnie zaś ustalony stan faktyczny składający się z elementów strony przedmiotowej i podmiotowej poddaje prawno – karnej analizie w aspekcie tego, czy ustalone zachowanie oskarżonego wyczerpuje, czy też nie znamiona określonego przepisu lub przepisów. Ze wskazanych powodów jednoczesne kwestionowanie dokonanych przez sąd I instancji ustaleń faktycznych oraz przyjętej w wyroku kwalifikacji prawnej należy uznać za błędne, a zarzut obrazy prawa materialnego dodatkowo należy potraktować jako przedwczesny. Jest on bowiem aktualny dopiero wówczas gdy skarżący akceptuje w całości ustalenia faktyczne dokonane w zaskarżonym wyroku.

Obrońca oskarżonej przywołując określone okoliczności ze sfery faktycznej w zakresie przypisanych oskarżonej czynów w puntach 2 i 4, w tym wskazując, że groźby nie wzbudziły u pokrzywdzonej obaw ich spełnienia, próbuje oprzeć apelację na błędzie w ustaleniach faktycznych. To właśnie zarzut błędu w ustaleniach faktycznych ( a nie obrazy prawa materialnego ) służy bowiem do kwestionowania wszystkich lub też tylko poszczególnych elementów strony przedmiotowej i podmiotowej składających się na stan faktycznej sprawy. Do tych okoliczności sąd odwoławczy odnosił się we wcześniejszej części uzasadnienia. Zarzut obrazy prawa materialnego zawsze jest zarzutem wskazującym na błędy sądu w zakresie subsumpcji lub wykładni prawa, a tych – uznając ustalenia fatyczne dokonane w pierwszej instancji za prawidłowe – sąd odwoławczy nie dopatrzył się.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku oraz:

- uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu z pkt 2. wyroku,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.3.

Z ostrożności procesowej - obraza przepisów prawa materialnego, innego niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przepisanego oskarżonej, a to:

1.art. 53 § 1 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na wymierzeniu kary rażąco przekraczającej stopień winy oskarżonej;

Rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonej kary 10 miesięcy pozbawienia wolności, znacznie przekraczającej stopień winy oskarżonej, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności dotyczących jego wymiaru uzasadnia orzeczenie jej w niższej wysokości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co zarazem pozwoli uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( środek karny ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta ( w tym przypadku zakaz prowadzenia pojazdów ) jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej.

Rażąca niewspółmierność przedmiotowego zakazu zachodzić może wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy tym środkiem, jaki należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a wymierzonym w I instancji.

Wymierzona oskarżonej kara pozbawienia wolności ( jednostkowe i łączna ) i środki karne nie wykazują cech rażącej niewspółmierności w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk i nie wymagały korekty.

Sąd I instancji przy ich określaniu uwzględnił prawidłowo okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i przeciwko oskarżonej oraz prawidłowo ocenił ich znaczenie i wagę z punktu widzenia dyrektyw sformułowanych w art. 53 kk.

Orzeczone kary jednostkowe są adekwatne jednak do ilości naruszeń prawa przez oskarżoną i stopnia i skutków tych naruszeń; w spawach takich decydujące znaczenie dla wymiar u kary mają jednak okoliczności podmiotowo-przedmiotowe, a te – z punktu widzenie prewencji indywidulanej i generalnej przeciwdziałają łagodzeniu kary – która w odniesieniu do oskarżonej -wielokrotnie karanej - nie może być iluzoryczna. Uwzględniając zagrożenie ustawowe wymiar kar jednostkowych nie jest rażąco surowy, nawet jeżeli uwzględnia się okoliczności łagodzące ( przeżycie przez oskarżoną zawodu miłosnego, utrzymywanie pokrzywdzonej w związku, pozytywny stosunek do jej dziecka, wykonywanie pracy zarobkowej ).

Kumulacja okoliczności obciążających musi mieć jednak wpływ na wybór rodzaju kary i jej wysokość.

W tym kontekście należy uwzględnić na niekorzyść oskarżonej, iż:

- była ona wielokrotnie karana, w tym na kary bezwzględne pozbawienia wolności i za czyny polegające na stosowaniu przemocy. W niedługiej perspektywie czasu okazała jednak powtarzającą się tendencję, iż ma skłonność do lekceważenia porządku prawnego. Wcześniejsze reakcje karne, w tym kary pozbawienia wolności, nie odniosły wobec niej pożądanych efektów w postaci utrwalenia postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego; dane te wskazują, iż w/w nie wyciągnęła wystarczających wniosków z uprzednich skazań. Generalnie charakter dotychczasowych skazań wskazuje na występującą u oskarżonego tendencję przemocowego rozwiązywania sytuacji konfliktowych;

- okoliczności popełnienia przypisanych jej czynów wskazują na wysoki stopień ich społecznej szkodliwości. Adekwatna reakcja karna nie może służyć premiowaniu skazanego przez ograniczenie jego odpowiedzialności karnej lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynu, jakiego się dopuścił;

-nie ma ona nikogo na utrzymaniu;

- orzeczona kara łączna pozbawiona wolności jest ukształtowana w sposób korzystny dla oskarżonej w sposób zbliżony do kumulacji kar.

Wymierzenie postulowanej przez obrońcę kary takiej kary prowadziłoby do bezpodstawnego i niezrozumiałego w danych realiach łagodnego traktowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. W sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, których wymowy nie zdołały osłabić niektóre dane dotyczące osoby sprawcy. W tych warunkach zwłaszcza rodzaj kary, jej nieuchronność i adekwatność ma decydujące znaczenie z punktu widzenia prewencji indywidualnej, bowiem uświadamia oskarżonej nieopłacalność godzenia w porządek prawny.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku oraz:

- uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu z pkt 2. wyroku,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina

Kara

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżpnego wyroku w tych zakresach.

1.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty procesu za postępowanie odwoławcze w razie skazania i nieuwzględnienia jej apelacji ponosi oskarżona

( art. 634 kpk, art. 627 kpk, art, 636 § 1 kpk ). Wydatki w II instancji obejmowały w tym przypadku kwotę 20 złotych z tytułu doręczeń i 180 złotych opłaty za drugą instancję..

7. PODPIS

1.11. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika					1
Podmiot wnoszący apelację					Obrońca
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja					Wina Kara
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części	☒		co do winy
			☒		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☒	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☒	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☐	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.1.1.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒	zmiana

IV Ka 525/22

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE