Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa W. D.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 20 lipca 2022 roku, sygn. akt I C 433/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda W. D. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) w W. 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego
w postępowaniu apelacyjnym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku stronie powodowej do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 398/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z powództwa W. D. przeciwko Towarzystwu (...)
w W. o zapłatę, zasądził od pozwanego na rzecz powoda 4524,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 lipca 2021 roku do dnia zapłaty (pkt 1), oddalając powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2).

Powyższe rozstrzygniecie, w zaskarżonym zakresie, zapadło po następujących ustaleniach i wnioskach, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

25.04.2021 roku doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego szkodzie całkowitej uległ pojazd marki M. (...) o nr rej. (...) należący
do poszkodowanego T. C.. W dniu zdarzenia sprawca szkody posiadał zawartą
z pozwaną umowę ubezpieczenia OC pojazdu. W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwana przyznała poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 8700 zł.
W celu określenia wartości rynkowej pojazdu w stanie uszkodzonym Towarzystwo skierowało pojazd na platformę internetową, gdzie podmioty specjalizujące się obrotem uszkodzonymi pojazdami składają oferty zakupu ( (...) online sp. z o.o.). Ustalona przez ubezpieczyciela w powyższy sposób wartość wraku opiewała na 16000 zł. Umową cesji wierzytelności z 28.05.2021 roku poszkodowany przeniósł na W. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S. w S., przysługującą mu względem pozwanej wierzytelność z tytułu odszkodowania za szkodę w przedmiotowym pojeździe. 2.07.2021r, na zlecenie powoda, wykonany został przez SystemClick
sp. z o.o. kosztorys. W związku ze sporządzeniem powyższego kosztorysu SystemClick
sp. z o.o. wystawił fakturę VAT opiewającą na kwotę 369 zł brutto.

Dokonując oceny żądania powoda w zakresie zapłaty kwoty 300 zł tytułem kosztów sporządzonej kalkulacji, sąd wskazał, że koszty sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy nie pozostawały w związku przyczynowym ze szkodą w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.

Dla sądu o przysługiwaniu nabywcy wierzytelności odszkodowawczej zwrotu równowartości kosztów zleconej osobie trzeciej ekspertyzy na potrzeby dochodzenia
od ubezpieczyciela nabytej wierzytelności rozstrzyga pozostawanie wydatków poniesionych na tę ekspertyzę w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, przy czym okoliczności miarodajne odnoszące się do osoby nabywcy wierzytelności powinny być w tym względzie oceniane inaczej niż w przypadku zlecenia ekspertyzy przez poszkodowanego dlatego, że jeżeli zgodnie z treścią stosunku, z którego wynika przelana wierzytelność, doniosłe dla uprawnień wierzyciela w zakresie dochodzenia świadczenia
są okoliczności dotyczące wierzyciela, to od chwili dojścia przelewu do skutku miarodajne
są w tym zakresie co do zasady już okoliczności dotyczące osoby cesjonariusza jako aktualnego wierzyciela.

Wskazano również, że cesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych, choć nie wyklucza a limine możliwości dochodzenia przez niego od ubezpieczyciela równowartości kosztów zleconej ekspertyzy, to jednak w sposób istotny wypływa na ocenę przysługiwania mu takiej możliwości w poszczególnych przypadkach dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela na podstawie nabytego od poszkodowanego roszczenia.

Niewątpliwie dla sądu nie mogą być uznane za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym i wejść w zakres odszkodowania ubezpieczeniowego wydatki na ekspertyzy zlecone przez cesjonariusza osobie trzeciej,
które służą ocenie opłacalności cesji, nawet gdyby były poniesione już po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego. W zakres odszkodowania może wejść tylko wydatek
na ekspertyzę bezpośrednio służącą dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie. Sama wygoda przedsiębiorcy – cesjonariusza występującego z roszczeniem nie wystarcza do uznania zlecenia za celowe w znaczeniu pozwalającym objąć koszt ekspertyzy odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela. Oceniając celowość zlecenia przez cesjonariusza – przedsiębiorcy osobie trzeciej wyceny kosztów naprawy pojazdu oraz określenia wysokości szkody doznanej wskutek uszkodzenia pojazdu należy mieć na uwadze nie tylko to - co się często podnosi zarówno w piśmiennictwie jak i orzecznictwie, że ciężar określenia zakresu naprawy powypadkowej spoczywa zwykle na osobie podejmującej się naprawy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy sąd wskazał, że powód jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, która jest klasyfikowana jako m.in. sprzedaż hurtowa pojazdów, samochodów osobowych, konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych oraz działalność prawnicza. W takich okolicznościach trudno było sądowi uznać, że za celowością zlecenia ekspertyzy przemawiał brak po jego stronie odpowiedniej wiedzy do oceny zakresu uszkodzeń pojazdu i koniecznej jego naprawy, zwłaszcza, że jednocześnie powód pełni funkcję prezesa zarządu spółki z o. o., której zlecił wykonanie tejże ekspertyzy i która
ma siedzibę pod adresem powoda – jak wynika z danych z KRS. Istotne jest także to, ze powód dochodził jedynie części należnego mu odszkodowania, zastrzegając, że ostateczna wysokość szkody zostanie sprecyzowana po przeprowadzeniu wnioskowanego przez niego postępowania dowodowego opartego na opinii biegłego.

Zlecenie ekspertyzy nie służyło zdaniem sądu ustaleniu wartości dochodzonego roszczenia odszkodowawczego co uzasadnia zarzut uchybienia przez powoda, który nabył roszczenia odszkodowawcze wobec ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej przepisom art. 362 i 354 § 2 k.c. ponieważ na wierzycielu także ciąży obowiązek zapobiegania
i zmniejszenia rozmiaru szkody.

Z powyższych przyczyn sąd uznał, że wydatek na ekspertyzę poniesiony przez cesjonariusza nie może być w okolicznościach tej sprawy kwalifikowany jako pozostający
w związku przyczynowym ze szkodą, ponieważ jego poniesienie nie było obiektywnie uzasadnione i konieczne.

Z wyżej wymienionych względów sąd uwzględnił żądanie w zakresie odszkodowania co do 4524,85 zł i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Apelację od ww. wyroku złożyła strona powodowa, która zaskarżyła wyrok w części, tj. w zakresie pkt 2 sentencji wyroku, w którym oddalono powództwo co do roszczenia
o zapłatę 300 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu
do dnia zapłaty, zarzucając:

1/ naruszenie przepisów postępowania w postaci:

a/ art. 233 § 1 KPC przez dowolną, a nie swobodną i wszechstronną ocenę dowodów, a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych i przyjęcie, że sporządzenie prywatnej opinii nie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania, ponieważ miałoby służyć jedynie ocenie opłacalności cesji, podczas
gdy umowa cesji została zawarta w dniu 28 maja 2021 r., a wycena nr 387_2021 w dniu
02 lipca 2021 r., co prowadzić winno do wniosku, że powód zlecił sporządzenie tej kalkulacji nie dla własnej wygody, aby ocenić opłacalność cesji, ale dla prawidłowego oznaczenia wysokości szkody, a więc bezpośrednio w celu dochodzenia pozostałej części roszczenia,
co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, doprowadziło bowiem do oddalenia powództwa w zaskarżonym zakresie,

b/ art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 6 KC poprzez brak w ustaleniach faktycznych,
iż w sytuacji zakwestionowania poniższych okoliczności przez powoda w odpowiedzi
na sprzeciw z dnia 16 listopada 2021 r. (str. 9) pozwany nie wykazał, że powód dysponuje kadrą ekspercką w zakresie wyceny szkód komunikacyjnych, powód posiada licencję
na specjalistyczny program do sporządzania takich kalkulacji, powód zlecił sporządzenie przedmiotowej kalkulacji w celu innym niż prawidłowe ustalenie wysokości szkody, pomimo iż ciężar dowodu w zakresie tych faktów obciążał pozwanego, a co łącznie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, albowiem doprowadziło do błędnego i dowolnego ustalenia, że skoro powód jest podmiotem profesjonalnym, to mógł i powinien samodzielnie, bez pomocy podmiotu zewnętrznego, dokonać wyliczenia kosztów naprawy pojazdu
oraz że koszt ten powinien być uwzględniony w kosztach działalności gospodarczej powoda, w związku z czym przedmiotowy wydatek na prywatną ekspertyzę jest zbędny,
a to w konsekwencji doprowadziło do oddalenia powództwa w zaskarżonej części;

2/ naruszenie prawa materialnego w postaci:

a/ art. 361 § 1 i § 2 KC przez niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w ustaleniu,
że wydatek na sporządzenie prywatnej wyceny kosztów naprawy pojazdu po wypadku
w stanie faktycznym tej sprawy nie pozostaje z tym wypadkiem w normalnym związku przyczynowym, a zatem jest poza zakresem obowiązku odszkodowawczego;

b/ art. 362 KC i art. 354 § 2 KC przez błędną wykładnię obowiązku wierzyciela zapobiegania i zmniejszenia rozmiaru szkody.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 300 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem poniesionych przez powoda wydatków związanych z wykonaniem prywatnej wyceny szkody całkowitej oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego,
w tym kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą, według norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie
od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Kontrola instancyjna nie wykazała uchybień przepisom prawa procesowego
czy materialnego. Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy znajdują odzwierciedlenie w przytoczonych
na ich poparcie dowodach. Stąd ustalenia te oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski prawne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Sformułowane przez stronę skarżącą zarzuty mają wyłącznie charakter polemiczny,
będąc wyrazem bardzo subiektywnej oceny wyselekcjonowanej przez powoda części zebranego i przeprowadzonego w sprawie materiału dowodowego, który w założeniu miał wykazać, że ocena dowodów w niniejszej sprawie była rażąco wadliwa, co doprowadziło
do wydania jego zadaniem nieprawidłowego rozstrzygnięcia.

Skarżący ferując zarzut sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z zebranym
w sprawie materiałem dowodowym – co tyczy się art. 233 § 1 k.p.c. – nie przedstawił żadnych argumentów – poza własnymi twierdzeniami – przemawiających za tym,
że Sąd Rejonowy powinien był inaczej ocenić zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Wbrew skarżącemu, w uzasadnieniu zarzutów apelacji nie można dopatrzeć się wskazania przyczyn, dla których ocena dowodów i wyciągnięte z nich wnioski powinny zostać uznane za wadliwe.

Skarżący ograniczył się do stwierdzenia, że sporządzenie prywatnej opinii było
w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania,
nie przedstawiając jednak żadnych racjonalnych argumentów, poza swoim subiektywnym poglądem, na poparcie swojego stanowiska.

Prezentowany zatem przez skarżącego sposób argumentacji nie zawiera sfery motywacyjnej odpowiadającej kryteriom wynikającym z art. 233 k.p.c., co czyni
tak skonstruowany zarzut nieskutecznym.

Rację ma sąd I instancji, że koszty prywatnej ekspertyzy w wysokości 300 zł
nie pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z 18 maja
2004 r., sygn. akt III CZP 24/04, w której Sąd Najwyższy rzeczywiście wskazał,
że odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Jednocześnie w uzasadnieniu cytowanej uchwały Sąd Najwyższy zaznaczył, że ocena, czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej
na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności
w zależności od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione (art. 361 k.c.).

Trzeba też pamiętać, że przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach sprawy, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki, jest jej ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa
(zob. art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.), przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony, jakim jest wygranie procesu, nakazuje jej podjąć wszelkie możliwe czynności procesowe
w celu udowodnienia przedstawionych twierdzeń o faktach (zob. wyrok SA w Szczecinie
z dnia 6 marca 2015 roku, I ACa 833/14, Lex nr 1770860 ).

W tym kontekście, w okolicznościach sprawy zadaniem powoda było wykazanie,
że ekspertyza dotycząca okoliczności wypadku lub rozmiaru szkody powypadkowej, jest ekonomicznie uzasadniona, czego strona skarżąca nie uczyniła.

Wskazać należy, że w okolicznościach sprawy, to nie poszkodowany lecz strona powodowa zleciła prywatną ekspertyzę w zakresie wyceny kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Nie ma wobec podstaw do uznania, że koszty opinii jakich zasądzenia domaga się powód, zostały objęte umową cesji. W niniejszej sprawie przedmiotem umowy cesji była wierzytelność przysługująca zbywcy wobec pozwanego ubezpieczyciela, stricte w zakresie kosztów naprawienia pojazdu. W zakres zbywanej wierzytelności, wyznaczającej wysokość należnego odszkodowania, nie wchodził koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy, bowiem poszkodowany nie był w dacie zawierania umowy cesji zobowiązany do uiszczenia ceny
w związku z ewentualnym sporządzeniem takiej kalkulacji. Skoro zaś kalkulację wykonano
2 lipca 2021 roku, tj. po zawarciu umowy przelewu wierzytelności, co nastąpiło 28 maja
2021 roku, to wydatek ten nie wchodzi w zakres szkody poniesionej przez poszkodowanego. W konsekwencji koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy poniesiony przez powoda nie stanowi szkody podlegającej kompensacie przez pozwanego ubezpieczyciela.

Nie można też pomijać faktu, iż powód prowadzi działalność gospodarczą związaną
z oceną ryzyka i szacowaniem szkód, zatrudnia osoby z niezbędnym ku temu kwalifikacjami
i ponosi tego koszty uwzględniane w kosztach działalności. Odwołując się zatem
do ww. uchwały Sądu Najwyższego z 18 maja 2004 r., sygn. akt III CZP 24/04 i odczytując przyczyny takiego rozstrzygnięcia, stwierdzić trzeba, że miała ona na celu ochronę słabszej strony w sprawach z ubezpieczycielem, jaką jest osoba fizyczna. Taka osoba bowiem nie ma wiedzy specjalistycznej, która pozwalałaby jej z powodzeniem oszacować szkodę
w pojeździe, co też uniemożliwiałoby jej zweryfikowanie wysokości odszkodowania. Jednak tego rodzaju koszty prywatnej ekspertyzy poniesione przez powoda - profesjonalistę,
nie mogą być jednak uznane za celowe. Nie pozostawałyby one również w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę. Wobec tego koniecznym było oddalenie powództwa w tym zakresie.

W okolicznościach sprawy trudno jest również uznać, że za celowością zlecenia ekspertyzy przemawiał brak po jego stronie odpowiedniej wiedzy do oceny zakresu uszkodzeń pojazdu i koniecznej jego naprawy, zwłaszcza, że jednocześnie powód pełni funkcję prezesa zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której zlecił wykonanie tejże ekspertyzy i która ma siedzibę pod adresem powoda (dowód: faktura k. 22).

Zlecenie ekspertyzy nie służyło więc ustaleniu wartości dochodzonego roszczenia odszkodowawczego co uzasadnia zarzut uchybienia przez powoda, który nabył roszczenie odszkodowawcze wobec ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej, przepisom
art. 362 i 354 § 2 k.c. ponieważ na wierzycielu także ciąży obowiązek zapobiegania
i zmniejszania rozmiaru szkody (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 13 marca 2012 r., III CZP 75/11).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację powoda jako całkowicie bezzasadną, o czym orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od powoda na rzecz strony pozwanej Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 - 3 k.p.c.
w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który powód przegrał w instancji odwoławczej w całości.

Wysokość kosztów profesjonalnego zastępstwa prawnego po stronie pozwanej
w wysokości 120 zł Sąd Odwoławczy ustalił w oparciu o § 2 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).