Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 grudnia 2022 roku

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego K. B. kwoty 14.108,96 zł. Ponadto wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wniósł również o uwzględnienie kosztów poniesionych przez powoda w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Powód roszczenie swoje wywodził z faktu niewywiązania się przez pozwanego z łączącej strony umowy o wydanie karty kredytowej, polegającego na niespłaceniu w wyznaczonym terminie zadłużenia.

Przed wniesieniem pozwu do tutejszego Sądu, powód w dniu 14 maja 2020 roku wniósł pozew o zapłatę dotyczący niniejszego roszczenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Postanowieniem z dnia 16 lipca 2020 r. (sygn. akt VI Nc-3 710759/20) referendarz sądowy stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i umorzył postępowanie.

W odpowiedzi na pozew z 14 kwietnia 2021 roku (data stempla pocztowego) pozwany reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o orzeczenie o kosztach według norm przepisanych. Pozwany zarzucił nieudowodnienie zasadności roszczenia. Podniósł także, że pozostaje od 2018 roku w ciągłym leczeniu, występują u niego zaburzenia pamięci, stan zdrowia wskazuje, że nie jest świadomy powagi spraw sądowych. Przywołał wynik badania (...) z 22 listopada 2018 roku, z którego wynika, że występują u niego luki w pamięci semantycznej oraz wydłużona latencja wypowiedzi i liczne błędy podczas (...). Na dalszym etapie postępowania pełnomocnik pozwanego wywodził nieważność umowy z dnia 26 stycznia 2004 roku z uwagi na znajdowanie się przez pozwanego wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 stycznia 2004 roku poprzednik prawny powoda (...) Bank (...) S.A. zawarł z pozwanym K. B. umowę o korzystanie z karty kredytowej nr (...). Pozwany wypełnił wniosek o wydanie karty kredytowej, w którym zaznaczył, że jego miesięczne zarobki brutto mieszczą się w przedziale od 2.000 do 4.999 zł. We wniosku o wydanie karty kredytowej pozwany oświadczył, że akceptuje i zobowiązuje się do stosowania postanowień Regulaminu kart kredytowych w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna. Na mocy przedmiotowej umowy Bank przyznał na rzecz pozwanego limit kredytowy oraz wydał mu kartę kredytową, zaś pozwany zobowiązał się do spłaty co najmniej minimalnych kwot do zapłaty wskazywanych na comiesięcznie wystawianych wyciągów z historii rachunku karty kredytowe. W chwili zawierania umowy pozwany pełnił funkcję prezesa zarządu Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w N. oraz funkcję prezesa zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w K..

Z dniem 31 października 2018 roku nastąpiło przejęcie przez Bank (...) S.A. działalności podstawowej (...) Bank (...) S.A. Natomiast w dniu 1 kwietnia 2019 roku Bank (...) S.A. zmienił nazwę na (...) Bank (...) S.A.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) (k.21), wniosek o wydanie karty kredytowej (k.23-26 i 272-275), Formularz weryfikacyjny (...) (k.300, 302), Zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości dochodów (k.301, 303), odpis z (...) S.A. (k. 134-148), protokół nadzwyczajnego walnego zgromadzenia spółki (...) S.A. z siedzibą w W. (k. 149-156), Plan podziału (...) Bank (...) S.A. (k.157-220), wydruk z KRS (k.221-225), Regulamin kart kredytowych w (...) Bank (...) S.A. (k. 226-229), Regulamin kart kredytowych w (...) Bank (...) S.A. – Załącznik nr 1 do Zarządzenia Wewnętrznego nr A/85/03 (k.282-295);

Pozwany zaprzestał wywiązywania się ze zobowiązania do regulowania na rzecz powoda minimalnych kwot zapłaty. Zadłużenie pozwanego z tytułu niespłaconej należności głównej wyniosło ostatecznie 14.108,96 zł.

Dowód: W. z ksiąg bankowych nr (...) (k.21), historia rachunku klienta (k. 27-32), wyciągi z rachunku karty kredytowej pozwanego (k.230-248), historia operacji bankowych (k. 304);

Powód pismem z dnia 11 listopada 2019 roku ostatecznie wezwał pozwanego do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy o korzystanie z karty kredytowej. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 22 listopada 2019 roku. Powód wyznaczył pozwanemu termin 14 dni na uregulowanie należności. Poinformował go także o prawie do złożenia wniosku w terminie 14 dni od otrzymania wezwania o restrukturyzację zatrudnienia.

Dowód: Ostateczne wezwanie do zapłaty z 11 listopada 2019 roku (k. 33-35);

Wobec braku uregulowania należności przez pozwanego w wyznaczonym terminie, powód wypowiedział pozwanemu umowę o korzystanie z karty kredytowej w dniu 9 grudnia 2019 roku. Pozwany otrzymał oświadczenie w dniu 18 grudnia 2019 roku. Następnie skierował ponownie do pozwanego wezwanie do zapłaty w dniu 23 marca 2020 roku. Pomimo kierowanych do pozwanego wezwań do zapłaty, nie uregulował on należnego świadczenia.

Dowód: wypowiedzenie umowy o korzystanie z karty kredytowej (k. 36-38), wezwanie do zapłaty z 23 marca 2020 roku (k.39);

Pozwany pozostaje od roku 2018 roku w ciągłym leczeniu. Od tego czasu był kilkukrotnie hospitalizowany. Pozwany w dniu 1 marca 2004 roku zgłosił się do poradni zdrowia psychicznego, gdzie uczęszczał na wizyty w latach 2004, 2006 i 2007. Rozpoznano wówczas zespół neurasteniczny. Stwierdzono także u powoda wystąpienie zaburzeń o charakterze nerwicowym. Liczba wizyt i rodzaj leczenia wskazują na ich incydentalny i bardzo łagodny przebieg. Ponadto pozwany nie stosował leczenia według wskazań lekarza. U powoda nie rozpoznano choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego, czy też innego istotnego zakłócenia czynności psychicznych w chwili zawierania umowy z 26 stycznia 2004 roku.

Dowód: opinia sądowo-psychiatryczna wraz z opinią uzupełniającą (k. 385-386, 407), karta informacyjna leczenia szpitalnego (k.254-257), karta informacyjna leczenia szpitalnego (...) (k.258-259), zaświadczenia lekarskie neurologa (k.260-262), wyniki badań z 2 czerwca 2020 roku (k.263-265), wyniki badań z 4 grudnia 2020 roku (k.266-268), historia choroby z poradni zdrowia psychicznego (k.318-320), karta informacyjna z leczenia szpitalnego Szpitala (...) w K. (k.365-367), Karta informacyjna leczenia w (...) (k.368);

Ustalając niniejszy stan faktyczny Sąd oparł się na dowodach z dokumentów oraz na dowodzie z opinii biegłego sądowego. Autentyczność dokumentacji medycznej dotyczącej zdrowia pozwanego nie budziła wątpliwości Sądu, nie była także kwestionowana przez strony. W głównej mierze dotyczyła ona jednak aktualnego stanu zdrowia pozwanego. Historia Choroby (...) dotyczy okresu bezpośrednio po zawarciu umowy między stronami (pierwsza wizyta miała miejsce w dniu 1 marca 2004 roku). Czyniąc ustalenia faktyczne dotyczące stanu zdrowia pozwanego Sąd oparł się w dużej mierze na opinii sądowo-psychiatrycznej. Opinia ta jest spójna, logiczna i konsekwentna. Ponadto biegły odniósł się w sposób wyczerpujący do stawianych mu zarzutów w opinii uzupełniającej. Opinia jednoznacznie przesądza, że pozwany w chwili zawarcia przedmiotowej umowy nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Sąd uznał także za wiarygodne dokumenty przedłożone przez stronę powodową, a w szczególności wniosek o wydanie karty kredytowej, wyciągi z rachunków bankowych, dokument zawierający oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, wezwania do zapłaty, dokumenty, z których wynika następstwo prawne powoda. Sąd nie znalazł przy tym żadnych okoliczności, które spowodowałyby, iż przedłożonym dokumentom należałoby odmówić przymiotu wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu powództwo okazało się zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa wywodziła swoje roszczenie z umowy o wydanie karty kredytowej z dnia 26 stycznia 2004 roku.

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 z późn. zm.).

W ocenie Sądu strona powodowa dostatecznie sprostała obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. w zakresie wykazania istnienia i wysokości dochodzonego żądania przedstawiając w tym zakresie dowody z dokumentów. W pierwszej kolejności wynika z nich, że Strony łączyła umowa o wydanie karty kredytowej z dnia 26 stycznia 2004 roku. We wniosku o wydanie karty kredytowej pozwany oświadczył, że akceptuje i zobowiązuje się do stosowania postanowień Regulaminu kart kredytowych w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna (zwany dalej Regulaminem). Zgodnie z § 2 pkt 10 Regulaminu – Limit kredytowy, to kwota ustalona przez Bank, przyznana na podstawie Umowy K., do wysokości której Użytkownik Karty głównej i Użytkownik Karty dodatkowej może realizować transakcje.

W niniejszej sprawie strona powodowa przedkładając dokumenty w postaci wyciągów z rachunku karty kredytowej oraz wypowiedzenia umowy wykazała, iż z tytułu umowy o kartę kredytową pozwany zaciągnął zobowiązanie, które wynosiło ostatecznie 14.108,96 zł. Bank udowodnił również, że pozwany nie dochował warunków umowy nie regulując swojego zadłużenia - skutkiem czego dokonał on skutecznego wypowiedzenia umowy o kartę kredytową.

Odnosząc się z kolei do zarzutów strony pozwanej należy wskazać, że główny zarzut strony pozwanej koncentrował się wokół próby wykazania nieważności oświadczenia woli złożonego przez pozwanego, z uwagi na to, że pozwany w chwili zawarcia umowy znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Jak stanowi art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. Przyjmowane jest w orzecznictwie, że stan wyłączający świadomość, to brak rozeznania, niemożność rozumienia zachowań własnych i zachowań innych osób, niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania. Musi on wynikać z przyczyny wewnętrznej, a zatem z położenia, w jakim znajduje się osoba składająca oświadczenie woli, a nie z okoliczności zewnętrznych, w jakich się znalazła. Uregulowana w tym przepisie wada oświadczenia woli obejmuje dwa różne stany, które mogą występować samodzielnie, ale granica pomiędzy stanem wyłączającym świadome powzięcie decyzji a stanem wyłączającym swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli jest trudna do wyznaczenia. Powzięcie decyzji i wyrażenie woli jest swobodne, gdy zarówno proces decyzyjny, jak i wyrażenie woli osoby składającej je, nie zostały zakłócone przez przyczyny wewnętrzne, opisane w zdaniu drugim art. 82 k.c. Najczęściej ten brak występować będzie wraz z pewnym ograniczeniem świadomości, nie musi oznaczać całkowitego zniesienia świadomości. Istnienie takiego stanu, który łączy się z brakiem rozeznania, niemożnością rozumienia czynności własnych i innych osób oraz niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., IV CSK 7/05, niepubl.).

Kwestia związana z ustaleniem, że oświadczenie woli było wadliwe w rozumieniu art. 82 k.c., jest o tyle ważna, gdyż pociąga za sobą nie tylko nieważność samego oświadczenia woli, ale jednocześnie wywołuje dalsze skutki w postaci zniweczenia powstałego stosunku prawnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 października 2019 r. sygn. akt I ACa 314/19).

Sąd uznał, że strona pozwana nie wykazała w przedmiotowej sprawie, że w czasie składania oświadczenia w ramach przedmiotowej umowy pozwany znajdował się w stanie określonym w art. 82 k.c. Powyższe wynika jednoznacznie ze sporządzonej dla celów niniejszego postępowania opinii sądowo-psychiatrycznej, którą Sąd uznał za w pełni wiarygodną. W swojej opinii biegły z całym przekonaniem stwierdził, że stan zdrowia pozwanego K. B. w chwili zawierania umowy z dnia 26 stycznia 2004 roku nie powodował, aby znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Nie rozpoznano także choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego czy też innego zakłócenia czynności psychicznych w okresie podpisywania umowy. Warto także zauważyć, że pozwany podejmował świadome decyzje związane z przedmiotową umową, w tym w szczególności korzystał z karty oraz podejmował starania mające na celu spłatę zadłużenia. Ponadto w tamtym okresie pełnił funkcję prezesa zarządu dwóch spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Z powyższego wysnuć należy jednoznaczny wniosek, że pozwany w chwili zawarcia umowy o wydanie karty kredytowej nie znajdował się w stanie, o którym mowa w art. 82 k.c. Okoliczności, jakie nastąpiły po zawarciu umowy, ewentualny późniejszy proces chorobowy, nie miał wpływu na ważność zawartego pomiędzy stronami w 2004 roku stosunku prawnego.

Mając na uwadze powyższe, żądanie powoda okazało się zasadne, wobec czego w pkt I wyroku Sąd zasądził od pozwanego K. B. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. kwotę 14.108,96 zł.

O kosztach orzeczono w pkt II wyroku. Pozwany przegrał proces, wobec czego na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. zobowiązany jest zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty postępowania. Na kwotę 4.179 zł składają się: 3600 zł – tytułem kosztów zastępstwa procesowego według stawki określonej w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.), 562 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

O nieopłaconych kosztach sądowych orzeczono w pkt III wyroku na podstawie art. 113 ust. u.k.s.c.

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej powodowi przez pełnomocnika z urzędu orzeczono w pkt IV wyroku, przyznając ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Nowym Sączu na rzecz r.pr. K. L. wynagrodzenie w kwocie 2952 zł brutto ustalone na podstawie § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18 z późn. zm.).

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.