Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2022 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Marcin Drabik

Protokolant Judyta Odachowska

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2022 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę

I.  oddala powództwo w całości;

II.  zasądza od strony powodowej (...) Bank S.A. w W. na rzecz pozwanej M. M. kwotę 5.417 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IC 580/22

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą z siedzibą w W. wniosła w dniu 24 sierpnia 2021 roku do Sądu Rejonowego (...) pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym domagała się zasądzenia od pozwanej M. M. kwoty 95.009,57 zł, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu tj. 24 sierpnia 2021 do dnia zapłaty w tym kwoty 83.972,57 zł tytułem niespłaconego kapitału, 6.733,89 tytułem odsetek umownych, 4.303,89 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie.

W dniu 7 października 2021 roku Sąd Rejonowy(...), IV Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanej uiścić na rzecz strony powodowej kwotę 95.009,57 zł wraz z odsetkami :

-ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty

-oraz kwotę 4.788,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty.

W dniu 2 listopada 2021 r. pozwana wniosła sprzeciw, wobec czego postanowieniem z dnia 30 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy (...) w (...), IV Wydział Cywilny wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty z dnia 7 października 2021 roku umorzył postępowanie w całości.

Sąd Okręgowy w (...) nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 24 lutego 2022 roku w sprawie sygn. akt I Nc 32/22 uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwana M. M. w sprzeciwie z dnia 31 marca 2022 roku od nakazu zapłaty zaskarżyła powyższy nakaz w całości. Pozwana podniosła zarzut braku skuteczności postanowień umownych, zarzut braku wymagalności roszczenia a także zarzut przedawnienia roszczenia. Wskazała, że co prawda pod dokumentem zatytułowanym umowa o kredyt konsolidacyjny widnieje jej podpis, jednak umowę z pozwaną zawarła osoba, która była (...) Bank S.A. w ramach placówki agencyjnej. W ocenie pozwanej osoba ta nie była należycie umocowana do zawierania rzeczonej umowy, bowiem nie przedstawiła ona żadnego pełnomocnictwa, także w żadnym z załączników do pozwu strona powodowa nie przedstawiła tego dokumentu. W ocenie pozwanej powódka nie spełniła innych obowiązków związanych z zawieraniem umów kredytu konsumenckiego, bowiem nie wyjaśniła treści wszelkich elementów planowanych czynności. Nadto powódka nie udowodniła, iż skutecznie zawarła umowę, bowiem zgodnie z umową strony miały wprowadzić do umowy warunek zawieszający, w postaci wydania przez powódkę pozytywnej decyzji kredytowej lub wypłaty na rzecz pozwanej środków przez bank, powódka nie przedłożyła do akt dyspozycji kredytobiorcy, ale również nie przedstawiła dowodu w postaci wypłaty środków.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 grudnia 2018 r. strony zawarły umowę kredytu. Strona powodowa udzieliła kredytobiorcy kredytu w kwocie 88.992,55 zł, który zgodnie z §1 umowy miał być przeznaczony na:

1) potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy w wysokości 25.000,00zł;
2) spłatę zobowiązań kredytowych kredytobiorcy z tytułu:

a) umowy kredytu w (...) Bank S. A. w wysokości 14.066,92 zł;

b) umowy kredytu w (...) Bank S. A. w wysokości 18.427,89 zł,

c) umowy kredytu w Banku (...) w wysokości 8.216,00 zł,

d) umowy kredytu w Banku (...) w wysokości 8.242,00 zł;

e) zapłatę kosztów kredytu prowizji za udzielenie kredytu w wysokości 1.503,74 zł

Zgodnie z §1 ust. 7 umowy środki miały być przekazane przez bank kredytobiorcy zgodnie z odrębną dyspozycją stanowiącą załącznik do niniejszej umowy.

Zgodnie z §4 ust. 2 umowy, całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę na dzień zawarcia umowy wynosiła 152.880,23 zł. Zgodnie z §7 ust. 5 umowy oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego jest równe wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w rozumieniu art. 481§2 ¹ k.c.

(dowód: umowa o kredyt, k. 25-28; dyspozycja uruchomienia kredytu, k. 78.; oświadczenie o numerach rachunków i wysokości rat, k. 78v; formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego, k. 80-82.; prognozowany harmonogram spłat, k. 82v-84.; wyciąg z taryfy opłat i prowizji, k. 77)

W dniu 28 grudnia 2020 r. strona powodowa wygenerowała do pozwanej pismo - wezwanie do zapłaty zadłużenia przeterminowanego wynoszącego 1.961,68 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania. Jednocześnie strona powodowa w piśmie zawarła dla pozwanej informacje o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Strona powodowa poinformowała pozwaną, w tym piśmie również o tym, że w przypadku nieskorzystania przez niego z tych uprawnień umowa zostanie wypowiedziana, co oznaczać będzie obowiązek uregulowania zobowiązań wynikających z umowy do końca okresu wypowiedzenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty, k. 19.; dane przesyłki, k. 20)

W treści pisma z dnia 1 lutego 2021 r. strona powodowa zawarła wypowiedzenie pozwanej umowy kredytu. W treści pisma strona powodowa wezwała pozwaną do uregulowania zaległości w kwocie 2.942,99zł zł. Jednocześnie strona powodowa poinformowała pozwaną, że jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego, wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach. W przypadku nieuregulowania zadłużenia przeterminowanego bądź uregulowania go w niepełnej wysokości, umowa zostanie rozwiązana wraz z upływem okresu wypowiedzenia, a całość zobowiązań wynikających z umowy zostanie postawiona w stan wymagalności. Wówczas obowiązkiem pozwanego będzie natychmiastowa spłata całości zobowiązania i w przypadku braku spłaty zadłużenia, strona powodowa zainicjuje postępowanie sądowe w celu odzyskania należności. Powyższe pismo doręczono pozwanej w dniu 5 lutego 2021 r.

(dowód: pismo strony powodowej, k.23.; potwierdzenie odbioru, k. 24.)

W piśmie z dnia 11 marca 2021 roku strona powodowa zawarła wezwanie pozwanej do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy kredytu w kwocie 90.731,75 zł w terminie 7 dni od wezwania.

( dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 11 marca 2021r.k. 21.; dane przesyłki, k. 22)

W dniu 24 sierpnia 2021 r. strona powodowa wniosła pozew przeciwko pozwanej w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

(dowód: pozew k. 7-9)

Sąd Rejonowy (...) w dniu 7 października 2021 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uznając w całości żądanie pozwu .Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu w dniu 2 listopada 2021r.

(dowód: nakaz zapłaty z dnia 7 października 2021r. k. 9v-10, sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 2 listopada 2021r. k. 10v-13)

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy(...) umorzył postępowanie w oparciu o przepis art. 505 ²⁸ k.p.c. i art. 505 ³⁶ wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu co do całości w związku z utratą mocy przez nakaz zapłaty, skutkowało umorzeniem postępowania.

(dowód: postanowienie, k. 17v-18)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Kredyt bankowy definiowany jest jako stosunek ekonomiczny pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, którego istota polega na dostarczeniu przez bank określonej kwoty środków pieniężnych kredytobiorcy, pod warunkiem jej późniejszego zwrotu wraz z wynagrodzeniem dla banku (odsetki, prowizja, opłaty manipulacyjne). Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.) w art. 69 definiuje umowę kredytu i tak zgodnie z ust.1 tego przepisu przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z ust.2 umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i spełniać określone warunki. Kredyt cechuje między innymi: odpłatność – kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty odsetek i ewentualnej prowizji dla banku i zwrotność – co do zasady kwota środków pieniężnych podlega zwrotowi. Obowiązek zwrotu kredytu przez kredytobiorcę jest jego podstawowym obowiązkiem wymienionym w art. 69 ust. 1 prawa bankowego i oddaje istotę umowy kredytu. Obok korzystania z kredytu i zwrotu składającej się na niego kwoty, art. 69 ust. 1 prawa bankowego nakłada na kredytobiorcę obowiązek zapłaty odsetek kapitałowych. Odsetki są świadczeniem ubocznym, z reguły realizowanym w tych samych przedmiotach co świadczenie główne i w wysokości obliczonej wedle stopy procentowej i czasu potencjalnego korzystania z przedmiotów objętych świadczeniem głównym.

Roszczenie dochodzone pozwem oparte zostało o czynność wypowiedzenia umowy kredytu, na co pozwala art. 75 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 2439) zgodnie, z którym w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Również umowa kredytu zawarta przez strony przewidywała uprawnienie banku do wypowiedzenia umowy, w przypadku nienależytego wykonywania obowiązków z niej wynikających przez kredytobiorcę.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym podniosła między innymi zarzut braku wymagalności roszczenia.

Zdaniem Sądu, zarzut pozwanej M. M. zasługuje na uwzględnienie i już z tego powodu powództwo podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 75c ust. 1-5 ustawy Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

Przepis powyższy został wprowadzony ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy- Prawo bankowe oraz niektórych ustaw (Dz. U. z dnia 12 listopada 2015 r., poz. 1854), zaś z art. 12 tej ustawy wynika, że banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, dostosują swoją działalność do wymagań określonych w art. 75c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zatem w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu w niniejszej sprawie bank był już zobowiązany do wdrożenia procedury wynikającej z przepisu art. 75c Prawa bankowego przed wypowiedzeniem kredytu.

Jak wynika z treści cytowanego wyżej przepisu, bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie z jego spłatą. Zgodnie z określoną ustawą procedurą w pierwszej kolejności strona powodowa winna doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu.

Biorąc pod uwagę okoliczności przedmiotowej sprawy, Sąd uznał, iż wynikająca z art. 75c ustawy Prawo bankowe procedura wypowiedzenia przedmiotowej umowy nie została w stosunku do M. M. zachowana.

W ocenie Sądu od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze, były zgodne z dyspozycją art. 75c Prawa bankowego i by poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. Z samej istoty upomnienia wynika, że stanowi ono rodzaj napomnienia, przypomnienia, lecz nie ukarania. Sekwencja oświadczeń powodowego banku powinna być taka, że bank w pierwszej kolejności winien wezwać kredytobiorcę do spłaty zaległości w pełnej wysokości, z poinformowaniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację - a w przypadku upływu wyznaczonego mu terminu - dopiero złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że strona powodowa nie przedstawiła dowodu, iż wypowiedzenie umowy z dnia 1 lutego 2021 r. dotarło do pozwanej. Strona powodowa przedstawiła jedynie potwierdzenie odbioru wypowiedzenia umowy z dnia 1 lutego 2021r., jednakże nie jest ono podpisane przez pozwaną, czyli bezpośredniego adresata korespondencji. Nie sposób zatem ustalić, czy powyższe wezwanie zostało pozwanej skutecznie doręczone, czemu pozwana kategorycznie przeczyła. Ciężar dowodu w tym zakresie, stosownie do art. 6 k.c., spoczywał na stronie powodowej, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Strona powodowa nie przedstawiła zatem dowodu, że wypowiedzenie umowy zostało pozwanej doręczone.

Pod drugie Sąd uznał, że oświadczenie banku zawarte w piśmie 1 lutego 2021r. nie mogło wywrzeć skutku w postaci skutecznego wypowiedzenia umowy z uwagi na wypowiedzenie umowy bez wcześniejszego wyczerpania przewidzianego dyspozycją art. 75c ustawy Prawa bankowego postępowania upominawczego. Bank mimo obowiązku ukształtowanego w wyżej wymienionych przepisach Prawa bankowego, a także § 7 ust. 3-4 umowy kredytowej, w piśmie z 28 grudnia 2020 r. zamieścił informację o prawie pozwanego do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia wraz z wezwaniem do spłaty zaległości tylko w kwocie 1.961,68 zł. Brak tym samym dowodu, aby strona powodowa przed wypowiedzeniem umowy, wezwała pozwanego do spłaty należności dochodzonej w niniejszym postępowaniu. Jak wynika natomiast z art. 75c ustawy Prawo bankowe, również informacja o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia powinna zostać złożona wraz z wezwaniem do spłaty całego zadłużenia (a więc nie tylko niektórych rat, ale całości roszczenia banku wobec kredytobiorcy). Strona powodowa nie sprostała powyższemu obowiązkowi.

Skutkiem niewdrożenia przez stronę powodową działań zgodnych z treścią art. 75c ustawy Prawo bankowe, a także zapisem umowy kredytowej (§ 7 ust. 3-4) jest nieskuteczność złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu, a w konsekwencji to, że powództwo oparte na twierdzeniach skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu i natychmiastowej wymagalności całej niespłaconej kwoty tego kredytu wraz z żądaniami ubocznymi okazało się niezasadne.

Niezależnie od powyższego należy przypomnieć, że pozwana podniosła zarzut braku wymagalności roszczenia. Strona powodowa nie przedstawiła dowodu doręczenia pozwanej pisma z dnia 28 grudnia 2020 r. – ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy. Strona powodowa nie przedstawiła również dowodu doręczenia pozwanej pisma z dnia 11 marca 2021 r. – przedsądowego wezwania do zapłaty. Nie sposób zatem ustalić, czy powyższe wezwania zostały pozwanej skutecznie doręczone, czemu pozwana kategorycznie przeczyła. Ciężar dowodu w tym zakresie, stosownie do art. 6 k.c., spoczywał na stronie powodowej, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zdaniem Sądu nie sposób uznać, by za potwierdzeniem powyższego przemawiać mogła załączona do akt sprawy kserokopia strony internetowej odnoszącej się do śledzenia przesyłek. Zdaniem Sądu jednak wydruk ten nie stanowi dowodu daty doręczenia, nie ma mocy prawnej, a informacje w nim zawarte mają jedynie charakter poglądowy. Istotnie wskazać należy, że naruszenie któregokolwiek z elementów procedury doręczenia zstępczego powoduje, że organ korzystający z niego nie może powołać się na domniemanie doręczenia (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 31 lipca 2017r., (...) SA/Kr 682/17, wyrok WSA w Łodzi z dnia 29 marca 2017r., (...) SA/Łd 876/16). „Śledzenie przesyłek" jest usługą przeznaczoną dla klientów, która umożliwia nadawcy i adresatowi dysponującym numerem przesyłki ustalenie jaki w procesie doręczenia jest jej status i gdzie się znajduje. W przeciwieństwie do wszelkich adnotacji na zwróconej przesyłce (zamieszczonych na kopercie lub na zwrotnym potwierdzeniu odbioru), opatrzonych stosownymi pieczęciami i podpisami, wydruk z tego typu strony nie ma waloru dokumentu urzędowego. Skoro zatem pozwana przeczyła, by powyższe pisma zostały jej doręczone, a strona powodowa nie przedłożyła na tę okoliczność żądnych wiarygodnych dowodów, Sąd uznał, że w istocie do skutecznego doręczenia pozwanej tych pism nie doszło, bowiem nie zostało ono doręczone pozwanej. Już tylko na tej podstawie powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

N. od powyższych rozważań należy, z uwagi na zarzuty pozwanej w tym zakresie i wyraźne jej zaprzeczenie stwierdzić, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów, iż określona kwota z tytułu umowy kredytu została pozwanej przekazana. Nadto strona powodowa nie przedstawiła, również wobec zaprzeczenia przez pozwaną w tym zakresie wiarygodnego dowodu, z którego będzie wynikała, wysokość dochodzonej kwoty oraz jakie składowe wchodzą w żądaną przez stronę powodowa kwotę oraz nie przedstawiła w tym zakresie wiarygodnych dowodów. Sekwencja procesowego działania strony powodowej w tym zakresie, wobec zaprzeczenia tym okolicznościom przez pozwaną, powinna być następująca: twierdzenie – dowód.

Nieodzowne w tym miejscu jest również wskazanie, że dwa najistotniejsze dokumenty, na które powołuje się strona powodowa, a więc umowa o kredyt konsolidacyjny jak również dyspozycja uruchomienie kredytu złożone zostały do akt sprawy w kserokopiach. Tymczasem zgodnie z § 3 art. 129 k.p.c. jedynie zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem lub radcą prawnym ma charakter dokumentu urzędowego. Poświadczane mogą być odpisy zarówno dokumentów urzędowych, jak i prywatnych. Oznacza to, że sąd przeprowadzając postępowanie dowodowe nie tyle z samego dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ale z dokumentu urzędowego, z którego (na podstawie usuwalnego domniemania z art. 244 § 1 k.p.c.), wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego, o treści tożsamej z przedłożonym poświadczeniem. Poświadczenie przez adwokata lub radcę prawnego odpisu dokumentu prywatnego korzysta zatem z domniemania nie tylko autentyczności, ale także domniemania zgodności z prawdą tego co, zostało w nim urzędowo stwierdzone (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 26 czerwca 2019r., I ACa 149/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 25 kwietnia 2018r., V ACa 283/17).

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd oddalił powództwo w całości (punkt I wyroku)

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Strona powodowa przegrała proces w całości, zobowiązany był zatem zwrócić stronie pozwanej poniesione przez nią koszty procesu w kwocie 5.417 zł, na która składają się : 5.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa (punkt II wyroku).