Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2022r.

Sąd Rejonowy w Giżycku IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Bożena Makowczenko

Protokolant st. sekr. sąd. Barbara Małecka

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2022r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. R. (1)

przeciwko Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w O.

o odszkodowanie

1.  Zasądza od pozwanego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w O. na rzecz powódki J. R. (1) kwotę 19866,00 zł (dziewiętnaście tysięcy osiemset sześćdziesiąt sześć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 czerwca 2021r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2700,00 zł (dwa tysiące siedemset złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 750,00 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych ) tytułem opłaty sądowej, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Bożena Makowczenko

Sygn. akt IV P 97/ 21

UZASADNIENIE

Powódka J. R. (1) w pozwie z dnia 10 maja 2021r. wniosła o zasądzenie na jej rzecz odszkodowania w wysokości 19866 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu oraz o zasadzenie kosztów postepowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazywała, że w dniu 21 kwietnia 2021r. pozwany, w imieniu którego działał Burmistrz Miasta O., wręczył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zawartej w dniu 26 stycznia 2004r. na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej .

Jako przyczynę wskazano;

1.  Nieprawidłowości w realizacji procedury Niebieskiej Karty, które skutkowały naruszeniem interesów dzieci dotkniętych przemocą w rodzinie, niezapewnieniem dzieciom oraz ich rodzinie kompleksowych i skutecznych działań pomocowych adekwatnych do potrzeb oraz problemów występujących w rodzinie, stworzyły niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dzieci i zostały wskazane w piśmie Wydziału Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. z dnia 12 kwietnia 2021r. nr PS-II. (...).6.2021. EJ.

2.  Naruszenie przepisów prawa wskazanych w piśmie Wydziału Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. z dnia 12 kwietnia 2021r. nr PS-II. (...).6.2021. EJ. Pozwany w tym miejscu – jak podaje powódka - wskazuje, że wobec braku rzetelnego nadzoru powódki procedura Niebieskiej Karty została zakończona pomimo udokumentowania efektów podjętych działań tj. braku informacji o wynikach wszczętego przez Prokuraturę śledztwa o czyn z art. 207kk i innych i prowadzonego prze z Policję postępowania przygotowawczego o czyn z art. 207 kk.

3.  Niewłaściwy nadzór nad zatrudnionymi pracownikami oraz członkami Zespołu (...) co również zostało wskazane w piśmie organu nadzoru z dnia 20 kwietnia 2021r. znak PS- IV. (...).2.30.2021.KH, z którego wynika, że podlegli powódce pracownicy nieterminowo przeprowadzali wywiady środowiskowe , które nie zawierały wyczerpujących informacji a działania podejmowane przez pracownika socjalnego były niewystarczające.

W wyniku wskazanych działań, zdaniem pozwanego, doszło do ciężkiego naruszenia przez powódkę podstawowych obowiązków pracowniczych a swym działaniem naruszyła powódka art. 100§1kp bowiem jej działania pozbawione były sumienności i staranności. Pozwany wskazał, że powódka zignorowała przepisy prawa narażając tym samym zarówno dobro zakładu pracy jak i dobro beneficjenta pomocy społecznej w tym dzieci, co do których istniało podejrzenie, że jest w stosunku do nich stosowana przemoc w rodzinie.

Powódka kwestionuje zasadność rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. W jej ocenie nie została spełniona przesłanka określona w art. 52§1 kp gdyż nie doszło do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, w tym brak jest przede wszystkim elementu zawinienia po stronie powódki.

Wskazała dalej powódka, że prze sponad 17 lat pełniła funkcje dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w O.. Poza tym, od ponad 10 lat pełniła funkcję Przewodniczącej Zespołu (...). Kluczowym dla sprawy, w ocenie powódki, jest rozróżnienie obu tych funkcji ponieważ pozwany zarzuca powódce ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych czyli tych wynikających z umowy o pracę. o ile zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie członkowie Zespołu (...) oraz grup roboczych wykonują zadania w ramach obowiązków służbowych i zawodowych to nie można pominąć faktu, że zagadnienia funkcjonowania zespołu i grup roboczych w sposób wyczerpujący i kompletny zostało określone w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i wydanych na jej podstawie aktach wykonawczych.

Zaznaczyła powódka, że pozwany wskazując przyczynę rozwiązania umowy o pracę powołuje się na nieprawidłowości wskazane w pismach organu nadzoru – z dnia 8 i 20 kwietnia 2021r. – odnoszących się do działań powódki jako Przewodniczącej Zespołu (...). Nieprawidłowości zdaniem organu nastąpiły w ramach procedury Niebieskiej karty, która to procedura określona jest w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta.

Podała powódka, że zarzucanie jej uchybień w zakresie tej procedury jest, w kontekście art. 52§1 kp, nieuzasadnione.

Zgodnie z cytowaną wyżej ustawą oraz w oparciu o wydaną na jej podstawie Uchwałę Nr XX/140/20 Rady Miejskiej w O. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Gminnego Zespołu (...) w O. oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w Zespole (...). Zespół ten powoływany jest przez Wójta, Burmistrza albo Prezydenta Miasta a w skład zespołu wchodzą przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych, kuratorzy sądowi. Poza tym w skład zespołu mogą wchodzić także przedstawiciele Żandarmerii Wojskowej, Prokuratorzy oraz przedstawiciele innych podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Przewodniczący Zespołu jest wybierany na pierwszym posiedzeniu Zespołu. W ustawie jednak nie ma żadnych wskazań co do uprawnień Przewodniczącego.

Przywołała następnie powódka wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 29 stycznia 2020r. wydany w sprawie (...) SA (...), w którym to wprost wskazano, że z delegacji zawartej w art. 9a ust.15 ustawy wynika uprawnienie Rady do ustalenia szczegółowych warunków funkcjonowania zespołu. Brak jest jednak w ramach tak zakreślonej delegacji ustawowej upoważnienia do nadawania uprawnień przewodniczącemu zespołu w zakresie ustalania składu grupy roboczej. Z art. 9a ust. 6 ustawy wynika, że przewodniczący jest wybierany na pierwszym posiedzeniu. Nie ma natomiast wskazań co do uprawnień przewodniczącego – co należy odczytywać, że przewodniczy on obradom zespołu i poza uprawnieniami organizacyjnymi nie posiada żadnych innych kompetencji. Poza tym, z art. 9a ust. 10 ustawy wynika, że to zespól tworzy grupy robocze a nie sam przewodniczący.

W ocenie powódki powyższe wskazuje jak ograniczoną role w procesie funkcjonowania zespołu posiada jego przewodniczący a to w związku z pełnieniem tej funkcji przez powódkę pozwany w istocie wręczył jej oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia. Fakt wskazania pewnych uchybień w funkcjonowaniu zespołu w wyniku kontroli organu nadzoru w piśmie z dnia 8 kwietnia 2021r. ze wskazaniem osób odpowiedzialnych za te uchybienia stanowi o nieprawidłowościach, ale nie w zakresie podstawowych obowiązków pracowniczych w ramach stosunku pracy.

Podała dalej powódka, że procedura Niebieskiej Karty jest złożonym procesem wymagającym zaangażowania wielu osób, który może wymagać powołania grup roboczych przez zespół interdyscyplinarny. Co istotne członkowie grupy roboczej są powoływani nie przez przewodniczącego zespołu a cały zespół. Nie istnieje żaden stosunek podporządkowania miedzy przewodniczącym a poszczególnymi członkami grupy roboczej stad też nie sposób przypisywać powódce odpowiedzialności za zadania podejmowane w ramach grupy roboczej i przez jej poszczególnych członków. Przewodniczący wobec członków zespołu nie ma żadnych uprawnień władczych.

Podkreśliła powódka, że w sprawie nie doszło do naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych naruszających albo zagrażających interesom pracodawcy. Pozwany w treści oświadczenia wskazuje na nieprawidłowości w realizacji procedury Niebieskiej Karty powołując się na treść dwóch pism organu nadzoru, która to procedura podlega dwóm odrębnym regulacjom i w ramach tych regulacji należy ją rozpatrywać.

Pozwany pracodawca - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w O. - w odpowiedzi na pozew powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł pozwany, że powódka doskonale znała zakres swoich obowiązków, których to wykonywania zaniechała co najmniej w okresie 5- 7 kwietnia 2017 roku aż do chwili wypowiedzenia powódce umowy o pracę w oparciu art. 52 § 1 kp w dniu 21.04.2021r.

Podał dalej pozwany, że udzielał wsparcia m.in. E. R. (1) i jej rodzinie, w skład której wchodziła trzyletnia A. W., dziecko co do którego istniało podejrzenie, że jest dotknięte przemocą w rodzinie. E. R. (1) objęta była wsparciem asystenta rodziny od czerwca 2019 roku z powodu problemów w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych nad małoletnimi dziećmi. Do współpracy z asystentem rodziny została zobligowana postanowieniem Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju, gdzie wcześniej mieszkała a także wnioskiem pracownika socjalnego w MOPS w O. oraz decyzją dyrektora MOPS w O.. Jak wskazała powódka, asystent rodziny z pracownikiem socjalnym oraz E. R. (1) opracował indywidualny plan pracy, który zakładał przede wszystkim podniesienie poziomu umiejętności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, stworzenie odpowiednich warunków do wychowywania się dzieci oraz poprawę sytuacji materialnej i mieszkaniowej rodziny. Od września 2019 roku otrzymywała ona pomoc materialną z ośrodka w postaci zasiłków okresowych i celowych. W dniu 5 listopada 2019r. pozwany złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa stosowania przemocy psychicznej i fizycznej wobec dwójki małoletnich dzieci przez E. R.. Niepokojącą sytuację zauważył asystent rodziny podczas wykonywania obowiązków służbowych. Pozwany w dniu 12 grudnia 2019r. powiadomiony został następnie o wszczęciu postępowania w sprawie znęcania się nad dziećmi. Z informacji od powódki wynikało, że do pozwanego nie wpłynęła informacja na jakim etapie jest postępowanie i pozwany nie miał wiedzy o skierowaniu aktu oskarżenia do Sądu przeciwko E. R..

W wyniku zaniechań i zaniedbań pomimo toczącego się postępowania przed Sądem Rejonowym w Piszu przeciwko E. R. o znęcanie się nad małoletnimi dziećmi dnia 11 lutego 2021r. zamknięto procedurę Niebieskiej Karty prowadzoną w tej rodzinie. Dnia 25 lutego 2021r. małoletnia A. z poważnym urazem głowy została przetransportowana do szpitala w O.. U dziecka stwierdzono krwiaka mózgu i przez długi czas utrzymywano w stanie śpiączki farmakologicznej. Matka małoletniej wraz z konkubentem zostali zatrzymani przez policję i przebywają w areszcie. W związku z tym zdarzeniem wszczęto szereg postepowań, w tym przez organy ścigania i Wydział Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O., który nadzoruje procedurę Niebieskiej Karty. Burmistrz O. wielokrotnie zwracał się do powódki o przedstawienie stanu faktycznego i podjętych przez MOPS działaniach. Powódka była niechętna do współpracy i początkowo zasłaniała się ochroną danych osobowych. Udzielała lakonicznych odpowiedzi wielokrotnie je zmieniając. Wyjaśnienia te w ocenie pozwanego dały podstawę do tego by uznać, że powódka nie posiada wiedzy w zakresie problemów z którymi borykała się E. R. ani udzielanej jej pomocy. Nie posiadała ona też wiedzy co robili jej pracownicy, nie oferowała im pomocy w tym zakresie i nie sprawowała nadzoru. Postawa powódki spowodowała wystąpienie do Wojewody o przeprowadzenie kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w MOPS w O.. W piśmie z dnia 12 kwietnia 2021r. Wojewoda przedstawił szereg nieprawidłowości w działaniach powódki, które skutkowały naruszeniem interesów dzieci dotkniętych przemocą w rodzinie, niezapewnienie dzieciom oraz ich rodzinie kompleksowych i skutecznych działań pomocowych adekwatnych do potrzeb oraz problemów występujących w rodzinie. Brak prawidłowych działań stworzył niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia i zdrowia dzieci. W przypadku małoletniej A. W. działania te doprowadziły do realnego zagrożenia życia gdyż dziecko musiało być utrzymywane przez wiele miesięcy w śpiączce farmakologicznej aby zapewnić jej możliwość przeżycia.

Pełna informacja w zakresie uchybień znalazła odzwierciedlenie w piśmie Wojewody z dnia 8 kwietnia 2021r. kierowanym do powódki. Pismem z dnia 14 kwietnia 2021r. Wojewoda wystąpił też do powódki jako dyrektora MOPS w O. wskazując szereg nieprawidłowości w działaniu jej pracowników. Informacje te wskazywały wprost na brak odpowiedniego nadzoru przez powódkę. Następnie Wojewoda pismem z dnia 14 kwietnia 2021r. wskazał i potwierdził nieprawidłowości w działaniu powódki.

W dniu 21 kwietnia 2021r. Burmistrz O. wezwał powódkę na rozmowę celem wyjaśnienia sytuacji. Powódka nie przedstawiła żadnych argumentów na obronę swych zaniedbań w związku z czym rozwiązanie stosunku pracy stało się konieczne.

W ocenie pozwanej dokonane rozwiązanie umowy o pracę było prawidłowe a przyczyna wskazana w wypowiedzeniu była rzeczywista i uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52§1 kp. Pracodawca wskazał w piśmie rozwiązującym umowę o pracę jakiego rodzaju podstawowe obowiązki pracownicze zostały przez powódkę naruszone.

W ocenie pozwanej zgromadzona w aktach osobowych dokumentacja jak i przedstawiona w odpowiedzi na pozew argumentacja uzasadnia konieczność rozwiązania z powódką umowy o pracę a sama tego procedura była prawidłowa.

W ocenie nadto pozwanej, oświadczenie o rozwiązaniu umowy spełnia także wymogi formalne wymagane przez przepisy prawa albowiem zawiera podanie przyczyny rozwiązania umowa a jednocześnie sposób sformułowania przyczyny rozwiązania umowy o pracę spełnia wymogi konkretności. Powołała się w dalszej części pozwana na orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym o zwolnieniu pracownika w trybie dyscyplinarnym decyduje już jednostkowy czyn pracownika a nie przebieg dotychczasowej pracy. Innymi słowy Sąd Najwyższy stwierdził, że nawet wcześniejszy nienaganny przebieg zatrudnienia nie stoi na przeszkodzie natychmiastowemu rozwiązaniu umowy o pracę z winy pracownika, jeśli zaistnieją przyczyny wskazane w komentowanym przepisie. Powyższe ma znaczenie w świetle twierdzeń powódki o wcześniejszym rzekomym braku kierowania w stosunku do niej zarzutów jakiegokolwiek naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Ustalenia te nie mają znaczenia w sprawie, gdyż oceniane może być jedynie zachowanie powódki polegające na rezygnacji ze sprawowania nadzoru nad pracownikami Ośrodka oraz członków Zespołu (...), na zaniechaniu podejmowania działań zmierzających do wyeliminowania ujawnionych podczas kontroli nieprawidłowości polegających na niestosowaniu przez pracowników MOPS w O. obowiązujących przepisów prawa co w konsekwencji stwarzało ryzyko dla zdrowia i życia rodziny objętej świadczeniem pracy socjalnej. Zgromadzona w aktach osobowych powódki dokumentacja dotycząca wyróżnień za wcześniejsze wykonywanie obowiązków pracowniczych w sposób prawidłowy nie może przesądzać o braku ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych będących podstawą wypowiedzenia stosunku pracy a jedynie wskazuje na fakt, że od dnia przyznania tychże wyróżnień upłynęło 10 - 15 lat. Pozwany dalej przytoczył szeroko orzecznictwo sądów powszechnych, w tym Sądu Najwyższego dotyczące sposobu oceniania naruszenia przez pracownika obowiązków pracowniczych. Mając je na uwadze podkreślił pozwany, że powódce doskonale znany był zakres jej obowiązków służbowych. Należało do nich m.in. sprawowanie nadzoru nad pracownikami oraz działaniami Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w O.. Powódka zaniechała wykonywania powyższych obowiązków na dowód czego pozwana dysponuje stosowną dokumentację załączoną do odpowiedzi na pozew. Dokumentacja ta w sposób jednoznaczny potwierdza zarówno brak wymaganego nadzoru powódki nad pracownikami ośrodka jak i zaniechanie podejmowania działań w związku z nieprawidłowościami jakie pojawiały się w rodzinie E. R. (1). W ocenie pozwanej działanie powódki cechowała wina umyślna, gdyż trudno mówić o nieumyślności wobec faktu, że powódka miała świadomość zachodzących po jej stronie zaniedbań w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, albowiem co najmniej kilkukrotnie była o tym informowana a mimo to nieprawidłowości nie zostały usunięte. Postawa jaką wykazywała się powódka zarówno po przeprowadzonej kontroli, jak i w okresie udzielania pomocy rodzinie E. R. wskazuje na brak identyfikowania się powódki z potrzebami pracodawcy oraz świadomą i uporczywą ignorancją obowiązków służbowych. Ponadto, zachowaniu powódki należy przypisać bezprawność wobec faktu, że pracownicy, nad którymi sprawowała nadzór, wielokrotnie dopuszczali się niestosowania lub stosowania w sposób nieprawidłowy przepisów obowiązującego prawa. W przedmiotowej sprawie skutki systematycznego braku wykonywania obowiązków pracowniczych przez powódkę w sposób istotny przyczynić się mogło do tragicznego w skutkach zdarzenia z dnia 25.02.2025 roku. Konsekwencją zaniedbań powódki jest zagrożenie utraty zaufania społeczeństwa oraz rodzin korzystających ze świadczeń socjalnych a także wizerunek pracodawcy. Powyższe miało istotny wpływ na podjęcie decyzji o wypowiedzeniu stosunku pracy powódce. Pracodawca słusznie bowiem uznał, że powódka swoim zachowaniem dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Zdaniem pozwanego wszystkie okoliczności przemawiały za rozwiązaniem z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zachowanie powódki było bezprawne o czym świadczą przeprowadzone kontrole. Protokół z kontroli kompleksowej z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Urzędzie Miejskim w O. z kwietnia 2017 roku ujawnia szereg nieprawidłowości dotyczących funkcjonowania zespołu interdyscyplinarnego, któremu wówczas przewodniczyła powódka zaś jako podstawę rzeczonej nieprawidłowości kontrolujący wskazali niestosowanie obowiązujących przepisów prawa przez osoby odpowiedzialne za realizację zadań, nad którymi nadzór sprawowała powódka. Nieprawidłowości te zostały powielone w wyniku analizy przeprowadzonej przez Wojewodę (...)- (...) w dniu 08.04.2021 roku w związku z tragicznym w skutkach zdarzeniem w rodzinie E. R.. Znamiennym jest, że Wojewoda w wyniku przeprowadzonej analizy podtrzymał zarzuty przedstawione podczas kontroli z 2017 roku a tym samym wskazując na nieprawidłowości będące wynikiem niestosowania przez zespół interdyscyplinarny pozostający pod nadzorem powódki obowiązujących przepisów prawa. Kontrolujący wskazali na naruszenie przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów w dnia 13.09.2011 roku w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz formularzy Niebieska Karta. Wyciągnąć z tego należy wniosek, że mimo upływu czasu powódka nie podjęła żadnych działań zmierzających do wyeliminowania ujawnionych nieprawidłowości ani też działań zmierzających do uniknięcia ich wystąpienia w przyszłości.

W zakresie zarzutu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych polegających na niewłaściwym nadzorze nad zatrudnionymi pracownikami MOPS, które skutkowały szeregiem naruszeń obowiązków pracowniczych nałożonych na pracowników wskazał pozwany, że uchybienia te dotyczyły zaniechania aktualizowania rodzinnego wywiadu środowiskowego w związku z występowaniem epidemii C.- 19, podczas gdy przepisy prawa przewidywały szereg alternatywnych form przeprowadzania czy też aktualizacji wywiadu środowiskowego. Kolejną nieprawidłowością był brak uzyskania istotnych informacji na temat rodziny E. R. (1) w przeprowadzanych wywiadach środowiskowych, które winny być wyczerpujące i odzwierciedlające rzeczywistą sytuację rodziny, podczas gdy wywiady sporządzone przez pracownika socjalnego były lakoniczne i ograniczały się do ogólnikowych stwierdzeń niepozwalających na dokonanie rzetelnej i prawidłowej oceny sytuacji rodziny. Pozwany w pełni popiera twierdzenia Wojewody, który zarzuca powódce brak przeprowadzenia właściwej diagnozy sytuacji rodzinnej uwzględniającej jej zasoby i deficyty mogące stanowić trudności w rozwiązywaniu problemów rodzinnych. Pracownik pozostający pod bezpośrednim nadzorem powódki mając na względzie zdiagnozowane w wywiadach problemy oraz korzystanie przez rodzinę z pomocy ośrodka powinien w planach pomocy rodzinie, poza wsparciem finansowym, uwzględnić długotrwałe działania z zakresu pracy socjalnej mające na celu poprawę jej funkcjonowania. Kolejnym ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych powódki było zaniechanie zawierania kontraktów socjalnych z osobami i rodzinami znajdującymi się w trudnej sytuacji życiowej w celu wzmożenia ich aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej oraz w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Wymienione nieprawidłowości skutkowały brakiem właściwego wsparcia dla rodziny co mogło skutkować pogłębieniem zaniedbań wobec dzieci ze strony ich opiekuna. Dalszych ciężkich naruszeń obowiązków pracowniczych powódki przejawiających się brakiem nadzoru nad pracownikami należy upatrywać w odpowiedzi na pytanie skierowane do powódki przez Burmistrza O. w związku z tragicznym w skutkach zdarzeniem przemocy wobec dziecka. Pismo powódki także potwierdza, że pracownicy nie przeprowadzili rzetelnego wywiadu środowiskowego a w konsekwencji pominęli istotne informacje dotyczące postępowania karnego toczącego się przeciwko wymienionej. Pracownicy nie podjęli wzmożonego nadzoru nad rodziną po zawiadomieniu Prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przez E. R. w dniu 5 listopada 2019r. Podobnie zbagatelizowane zostały zgłoszenia rodziny dotyczące stosowania przemocy wobec dzieci przez wymienioną. Na uwagę zasługuje także fakt, że w związku z ujawnieniem przez pracownika socjalnego uszkodzeń ciała u małoletniej A. MOPS ograniczył się wyłącznie do zawiadomienia Sądu Rejonowego w Piszu o podejrzeniu stosowania przez wymienioną przemocy w rodzinie. Ponownie brak jest natomiast informacji o wzmożeniu, nadzorowaniu czy też jakimkolwiek innym, chociażby prewencyjnym działaniu mającym na celu zapobieżenie pogłębiania się trudnej sytuacji rodziny.

Powyższe twierdzenia pozwanej znajdują swoje uzasadnienie również w informacji dotyczącej działań ośrodka w O. wobec rodziny E. R. skierowanej do (...)- (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. w piśmie z dnia 02.03.2021 roku przez powódkę.

Brak jest w tym piśmie informacji o podjęciu alternatywnych działań mających na celu zapobieżenie pogłębiania się problemów matki na płaszczyźnie psychologicznej a co za tym idzie wyeliminowanie negatywnych konsekwencji jakie niesie za sobą brak pomocy w tejże płaszczyźnie. Ponadto twierdzenia w sporządzonej przez powódkę informacji wydają się być wewnętrznie sprzeczne, albowiem z jednej strony powódka wskazuje na poprawę sytuacji życiowej E. R. w okresie od maja 2020r. do stycznia 2021r., z drugiej strony wspomina o konieczności zawiadomienia Sądu Rejonowego w Piszu o wspomnianych już tu uszkodzeniach ciała małoletniej A. w dniu 23.09.2020 roku. Wysoce nieprawdopodobne wydaje się być aby problemy ze zdrowiem psychicznym samoistnie ustały, zaś brak jest informacji o podjętej próbie wznowienia leczenia. Znamiennym jest, że w informacji asystenta rodziny o działaniach podjętych wobec rodziny E. R. znajduje się informacja o znacznej poprawie zdrowia matki w związku z regularnym uczęszczaniem na konsultacje psychologiczne, które zostały bezpowrotnie przerwane.

W ocenie pozwanej w świetle powyższych okoliczności uznać należy, że zachowanie powódki było zawinione, albowiem jej stosunek zarówno do wyników kontroli prowadzonej w 2017r. jak i sytuacji panującej w domu podopiecznej był skrajnie negatywny. Powódka mając świadomość jakie obowiązki naruszyła swoim zachowaniem nie próbowała wyeliminować jego negatywnych konsekwencji ani też podjąć działań mających na celu zapobieżenie ich występowaniu w przyszłości co w konsekwencji mogło przyczynić się do tragedii z dnia 25.02.2021 roku. Ponadto w ocenie pozwanej nieprawidłowym jest traktowanie funkcji przewodniczącej Komisji interdyscyplinarnej w zupełnym oderwaniu od stanowiska Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Wszakże Przewodniczący Zespołu (...), podobnie jak Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, pełni niezwykle ważną i odpowiedzialną rolę, na którą składa się szereg obowiązków, w szczególności sprawowanie nadzoru nad z jednej strony działaniami członków grup roboczych z drugiej zaś nad pracownikami w ramach stosunku podległości służbowej. Znamiennym jest, iż każde z omawianych stanowisk skupione jest na rozwiązywaniu problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie. Powódka dopuściła się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych wynikających ze stosunku pracy polegających na braku sprawowania nadzoru nad pracownikami MOPS w O., zaniechaniu nieprawidłowych działań mogących przyczynić się do tragicznych wydarzeń w rodzinie E. R. (1) a ponadto nie przestrzegała obowiązujących przepisów prawa w zakresie stosowania procedury Niebieskiej Karty w ramach pełnionej funkcji Przewodniczących Zespołu. Wbrew stanowisku powódki wymienione stanowiska pozostają ze sobą w ścisłym związku .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pracę w Miejsko – Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w O. powódka J. R. (1) rozpoczęła z dniem 15 maja 1990r. po przeniesieniu z Urzędu Miasta i Gminy w O.. Powódka pracowała początkowo jako pracownik socjalny, od dnia 1 lipca 1997r. jako starszy pracownik socjalny a następnie jako specjalista pracy socjalnej.

Z dniem 27 stycznia 2004r. powierzono powódce stanowisko kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w O.. Od 2005r. powódka zajmowała stanowisko dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w O.. Począwszy od 2017 roku zastępcą powódki była J. K. (1).

Powódka pracowała jako Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy na czas nieokreślony.

Do zakresu zadań powódki jako dyrektora ośrodka należało w szczególności:

- kierowanie całokształtem pracy Ośrodka i reprezentowanie go na zewnątrz

- współpraca z Radą Miejską w O. i jej Komisją (...), (...) , (...)

- sporządzanie planów finansowo rzeczowych i lokalnych programów pomocy społecznej

- wykonywanie zadań wynikających między innymi z ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej, ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych, Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 grudnia 2001r. w sprawie sposobu przeprowadzania wywiadu środowiskowego, wzoru kwestionariusza wywiadu oraz oświadczenia o stanie majątkowym wnioskodawcy i innych członków gospodarstwa domowego a także wzoru legitymacji pracownika upoważnionego do przeprowadzenia wywiadu

- nadzór nad prawidłowym i terminowym wykonaniem zadań Ośrodka

- nadzór nad pracą podległych pracowników

- analiza i ocena realizacji planów pomocy społecznej oraz skuteczności pomocy

/dowód: zakres czynności powódki k. 87 akt osobowych powódki/

Do zadań z kolei zastępcy powódki J. K. (1) należał nadzór nad działalnością Ośrodka w dziale pomocy środowiskowej.

Po wejściu w życie ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie zadaniami gmin stało się przeciwdziałanie występowaniu przemocy w rodzinie. Jednym z takich zadań stało się powołanie Zespołu (...).

Zgodnie z art. 9a tej ustawy gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym.

Zespół interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:

1) jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;

2) gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;

3) Policji;

4) oświaty;

5) ochrony zdrowia;

6) organizacji pozarządowych.

W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także przedstawiciele Żandarmerii Wojskowej, jeżeli Żandarmeria Wojskowa złoży taki wniosek do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w związku z zamieszkiwaniem na obszarze gminy żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową.

W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi, prokuratorzy oraz przedstawiciele podmiotów innych niż określone w ust. 3, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Uchwałą Rady Miejskiej w O. Nr XX/140/20 z dnia 26 lutego 2020r. uchwalono tryb i sposób powoływania i odwoływania członków Gminnego Zespołu (...) w O. oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania .

Ustalono w uchwale w szczególności, że członków Zespołu powołuje i odwołuje w drodze zarządzenia Burmistrz O. a zespół powoływany jest na czas trwania kadencji Rady Miejskiej w O.. W zakresie szczegółowych warunków funkcjonowania Zespołu uchwalono, że Przewodniczący Zespołu jest wybierany na pierwszym posiedzeniu Zespołu spośród jego członków w głosowaniu jawnym. Nadto, posiedzenia zespołu zwołuje Przewodniczący Zespołu lub jego zastępca, nie rzadziej niż raz na trzy miesiące.

Ustalono też, że Zespół może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidulanych przypadkach. Prace w grupach roboczych prowadzone są w zależności od potrzeb zgłaszanych przez Zespół lub wynikających z problemów występujących w indywidualnych przypadkach. W posiedzeniach zespołu oraz grup roboczych mogą uczestniczyć zaproszone przez Przewodniczącego osoby niebędące członkami zespołu jeżeli posiadane przez nie wiadomości są niezbędne w realizacji zadań zespołu bądź grupy. Posiedzenia Zespołu organizowane są w siedzibie Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w O..

/dowód: uchwala z dnia 26 lutego 202r. k. 17- 20/

Od samego początku funkcjonowania Zespołu (...) w O. jego Przewodniczącym była powódka J. R. (1).

W czasie nieobecności powódki zadania Przewodniczącej Zespołu wykonywała J. K. (1).

W ciągu lat swojej pracy na stanowisku dyrektora powódka była wielokrotnie oceniana. Oceny przełożonych były dobre a powódka otrzymywała nagrody od Burmistrza Miasta przyznawane za szczególne osiągnięcia w pracy i zaangażowanie .

/dowód: akta osobowe powódki/

W czerwcu 2019r. do O. wraz z dziećmi i partnerem powróciła jego dawna mieszkanka E. R. (1). Była ona już znana powódce i pracownikom ośrodka z lat wcześniejszych. Wiadomym było, że pochodzi ona z rodziny przemocowej, która przed laty pozostawała w kręgu zainteresowania Ośrodka. Zwróciła się ona do Ośrodka o przyznanie świadczeń a jednocześnie wpłynęło do Ośrodka pismo MOPS w J. informujące o tym, że wobec E. R. prowadzona jest procedura Niebieskiej Karty.

Pismo to opatrzone datą 7 czerwca 2019r. skierowane było przez Przewodniczącą Zespołu (...) w J.. Wskazano w nim, że w dniu 15 grudnia 2018r. sporządzono formularz Niebieskiej Karty dotyczący sytuacji małoletnich dzieci E. R. (1): A. W. i J. W. a osobą, co do której istnieje podejrzenie stosowania przemocy jest matka E. R. (1). Podano też, iż w związku z podejrzeniem popełnienia występku z art. 207kk złożone zostało zawiadomienie do Policji. Zawnioskowano o dalszą realizację procedury z uwagi na sytuację w rodzinie, którą opisano. Przesłano nadto oryginał Niebieskiej Karty.

/dowód; pismo k. 542/

E. R. (1) pochodzi z O., przez okres 10 lat mieszkała w J.. Jest matką 6-orga małoletnich dzieci. Wobec małoletniego syna J. I. postanowieniem SR w Piszu dnia 24 maja 2007r. umieszczono go w rodzinie zastępczej a w dniu 23 kwietnia 2009r. matkę pozbawiono władzy rodzicielskiej and synem.

W dniu 27 kwietnia 2010r. z kolei Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie VI RC 1667/09 orzekł o rozwodzie z K. R. z winy E. R. (1). Córki O. R. i A. R. powierzone zostały opiece ojca, matkę pozbawiono władzy nad nimi.

/dowód; akta III Nsm 942/18 SR w J. ZDr./

W 2019r. po przyjeździe do O. E. R. (1) zajmowała się 3 dzieci: A. W., J. W. i P. M.. Mieszkała ze swoim partnerem.

Zespół (...) w O. kontynuował wobec matki procedurę Niebieskiej Karty.

Rodzinie przydzielony został asystent rodziny a wobec złożenia przez matkę wniosków o świadczenia socjalne rodzinę odwiedzał też pracownik socjalny, który sporządzał wywiady o rodzinie.

Jeszcze w czasie gdy E. R. (1) zamieszkiwała w J. – oprócz procedury Niebieskiej Karty – podejmowane były wobec niej działania przez inne podmioty. I tak, w piśmie z dnia 23 stycznia 2019r. Ośrodek Pomocy (...) w J. skierowanym do Sądu podał, iż wnosi i pilne wydanie zarządzeń opiekuńczo wychowawczych wobec dzieci jako, że matka przejawia postawę roszczeniową i współpraca z nią jest trudna. Asystent jest świadkiem wulgarnego odnoszenia się do dzieci. Matka stosuje niewłaściwą dietę dla dzieci skutkującą uczuleniem. Jest wulgarna wobec asystenta. Z uwagi na brak zabezpieczania poczucia bezpieczeństwa oraz silne rozchwianie emocjonalne powoduje zagrożenie dla życia i zdrowia dzieci.

Z kolei w piśmie z dnia z 15 marca 2019r. sporządzonym przez asystenta rodziny wskazano, iż matka jest niezaradna w gospodarowaniu budżetem domowym. W domu mają miejsce awantury między rodzicami, krzyki. Matka jest niestabilna emocjonalnie chociaż współpracuje z asystentem.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2019r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu – Zdroju ograniczył władzę rodzicielską matki nad dziećmi; J. ur. (...), A. ur. (...) poprzez ustanowienie nadzoru kuratora sądowego z obowiązkiem składania sprawozdań co 3 miesiące i zobowiązania do współpracy z asystentem rodziny, którego zobowiązano do składania sprawozdań z przebiegu współpracy co 3 miesiące.

/ dowód: akta III Nsm 942/18 SR w J. Z./

Prowadzenie postępowania wykonawczego w sprawie przekazane zostało według właściwości do Sądu Rejonowego w Piszu na mocy postanowienia z dnia 22 sierpnia 2019r.

/dowód; akta III Opm 36/19 SR w Piszu/

Do Sądu Rejonowego w Piszu wpłynął nadto akt oskarżenia z dnia 20 lutego 2020r. skierowany wobec E. R. (1) a w którym to zarzucono jej, że w okresie od 1 czerwca 2019r. do 3 lutego 2020r. znęcała się psychicznie i fizycznie nad małoletnimi córkami poprzez wyzywanie, krzyczenie, odpychanie i szarpanie.

Matka wcześniej już była skazana za czyn z art. 207§1kk przez sąd w Jastrzębiu Zdroju. Wyrokiem bowiem z dnia 16 stycznia 2020r. wydanym w sprawie II K 1009/19) skazano E. R. za znęcanie się psychicznie nad córkami w okresie od grudnia 2018r. do 31 stycznia 2019r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 2 lat.

Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2020r. Sąd Rejonowy w Piszu wszczął postępowanie o zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju i o ograniczenie władzy rodzicielskiej matki nad P. R. ur. (...) w P..

/dowód: akta III Nsm 96/20 SR w Piszu/

Z rodziną – niezależnie od nadzoru sprawowanego przez kuratora sądowego - kontynuowana była współpraca przez Ośrodek. Kontynuowana też była procedura Niebieskiej Karty. Powołano grupę roboczą dotyczącą rodziny E. R. (1). W jej skład weszli: dzielnicowy KP w O., pracownik socjalny MOPS, asystent rodziny, przedstawiciel ochrony zdrowia, kurator zawodowy. Do współpracy zaproszono też psychologa.

Rodzinę odwiedzał zarówno asystent rodziny jak i pracownik socjalny. Asystent opracował plan pracy z rodziną, który przedstawił następnie zastępcy dyrektora J. K. (1). Pracownik socjalny sporządzał wywiady środowiskowe, z którymi także zapoznawała się dyrektor ośrodka i jego zastępca.

Zarówno asystent rodziny jak i pracownik socjalny starali się podejmować działania, które spowodowałyby zmianę w postawie matki. Aktywizowano ją do różnych działań i wskazywano drogi i możliwości, z których rodzina może skorzystać (np. szkoła dla rodziców, rozmowy z psychologiem). Rodzinę nadto wspierano finansowo.

Wizyty asystenta rodziny u E. R. (1) odbywały się kilka razy w tygodniu.

Informacje o podjętych działaniach i o aktualnej sytuacji w rodzinie pracownicy przekazywali raz na tydzień na cyklicznych spotkaniach jakie odbywały się w Ośrodku u zastępcy Dyrektora J. K. (1). Wtedy to przekazywane były aktualne dane i wnioski co do poszczególnych rodzin. Oprócz tego każdego dnia u zastępcy odbywały się odprawy przed rozpoczęciem pracy, na których omawiano wszystkie trudniejsze sprawy.

O sytuacji w rodzinie R. bieżącą wiedzę miała J. K. (1), która z kolei relacjonowała o sytuacji powódce.

/dowód: zeznania stron J. K. k. 208v- 210v, J. R. k. 205-208v/

Początkowo współpraca z E. R. (1) nie układała się. Matka nie współpracowała z asystentem rodziny, nie przyjmowała zaleceń i porad. Wobec siebie była bezkrytyczna. Sytuacja te jednak z biegiem czasu ulegała zmianie.

W piśmie z dnia 3 września 2020r. Punktu Konsultacyjnego w O. skierowanym do Ośrodka poinformowano, że matka od 2019 roku korzysta systematycznie z konsultacji i wsparcia psychologicznego w zakresie wychowania dzieci. Na spotkania z psychologiem uczęszcza systematycznie z przerwą po urodzeniu dziecka, ponownie zaczęła korzystać z porad od czerwca 2020r., chętnie słucha wskazówek wychowawczych. Poznaje na spotkaniach sposoby konstruktywnego okazywania emocji, uczy się czym jest rola rodzica w procesie rozwojowym dziecka.

Podczas jednak jednej z wizyt w domu E. R., w dniu 22 września 2020r., asystent rodziny M. K. zauważył, że małoletnia A. ma siniaka pod lewym okiem oraz rękę w szynie gipsowej. Matka poinformowała asystenta, że w dniu (...) córka skacząc po łóżku uderzyła się głową w stół i stąd siniak. Ręka natomiast jest w szynie ponieważ córka potknęła się na stronnych schodach na klatce i doszło do złamania kości śródręcza.

Powiadomiono o tej sytuacji kuratora społecznego i zawodowego oraz pracownika socjalnego. Asystent rozmawiał z lekarzem opatrującym dziecko, od którego usłyszał, że nie można stwierdzić jednoznacznie czy było to uszkodzenie celowe z winy matki czy nieszczęśliwy wypadek.

W piśmie zawarta była nadto uwaga asystenta, że matka stara się zmienić swoją postawę wobec dzieci i społeczeństwa. Nadto podano, że matka rozpoczęła spotkania z psychologiem i zadeklarowała udział w zajęciach szkoły dla rodziców. Jak podano, matka dalej jest impulsywna, ale stara się nad tym pracować i opanowywać napady złości.

/dowód: pismo asystenta rodziny z dnia 23 września 2020r. M. K. (2) k. 40 akt III Nsm 96/20/

O zdarzeniu powiadomiona została także J. K. (1). Zorganizowano spotkanie z pracownikami zajmującymi się rodziną. Zapoznano się także z notatką Policji, w której to podano, iż zdarzenie może być wypadkiem takim jak opisała to matka. Po dyskusji w tym temacie zdecydowano, że wobec tego, że nie ma pewności co do tego co konkretnie się wydarzyło należy złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa przemocy ze strony matki i tak też zrobiono.

W międzyczasie toczyło się przed sądem w Piszu postępowanie dotyczące rodziny E. R. (1) (sygn. akt III Nsm 96/20). W zeznaniach złożonych w tej sprawie w dniu 8 grudnia 2020r. asystent rodziny M. K. podawał, że współpraca z matką jest dobra, systematycznie uczęszcza ona do psychologa, zapisała się na zajęcia do szkoły rodziców. W jego ocenie nastąpił duży progres w postawie matki. Współpracuje ona z asystentem i zrobiła niesamowity postęp. Dba o dzieci, a z relacji sąsiadów matki sytuacja jest dobra, nie ma wyzwisk dzieci i negatywnych emocji. W ocenie asystenta matka jest wydolna wychowawczo.

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2021r. w sprawie 96/20 Sąd Rejonowy w Piszu stwierdził, że brak jest podstaw do zmiany orzeczenia o władzy rodzicielskiej wobec matki o jakiej mowa w postanowieniu Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju. Ograniczono władzę rodzicielską uczestniczki nad P. ur. (...) Ojca pozbawiono władzy rodzicielskiej nad A. i J..

/dowód: akta III Nsm 96/20/

Ostatnia wizyta asystenta rodziny miała miejsce w dniu 18 lutego 2021r.

W dniu 11 lutego 2021r. postanowiono o zamknięciu procedury Niebieskiej Karty. Decyzję o zamknięciu procedury podjęła powódka jako Przewodnicząca Zespołu (...) na wniosek złożony w tej sprawie przez członków grupy roboczej, w tym kuratora zawodowego i społecznego, asystenta rodziny i pracownika socjalnego. Kwestia zamknięcia procedury konsultowana była przez powódkę zarówno z członkami grupy roboczej jak i z J. K. (1), która miała na bieżąco wiedzę o sytuacji w rodzinie. Także i ona uznała, że sytuacja w rodzinie pozwala na zamknięcie procedury. Od swoich pracowników – pracownika socjalnego i asystenta rodziny usłyszała, że współpraca z matką jest dobra a w jej zachowaniu wobec dzieci nastąpiła znaczna poprawa. Nikt nie zgłaszał żadnych niepokojących zachowań ze strony matki czy jej partnera.

Kilka dni po zamknięciu Karty wydarzyła się sytuacja z małoletnią A.. Otóż, w dniu 25 lutego 2021r. sąsiad E. R. powiadomił Policję, iż dziecko zawieziono do szpitala, jest nieprzytomne a w dniu wczorajszym spadła z łóżka i miała uraz głowy. Po udaniu się na miejsce zastano matkę i jej partnera oraz 2 dzieci. Ustalono, iż poprzedniego dnia, gdy A. była pod opieką partnera matki, spadla z łóżka i uderzyła się w głowę o podłogę a po wypadku zaraz wstała. Tego dnia dziecko zgłaszało bóle głowy i matka zdecydowałaby udać się do lekarza i tak zrobiła. Lekarz nie stwierdził nic poważnego, wystawił zlecenie na badanie krwi. Po powrocie do domu dziecko płakało po czym zasnęło a gdy matka weszła do domu zobaczyła, że córka dławi się i wymiotuje. Straciła przytomność a matka pobiegła z nią do sąsiadów po pomoc. Policjant stwierdził, że J. posiada zasinienia i otarcia naskórka kącika lewego oka. Ustalono nadto, że partner jest poszukiwany przez Sąd w Cieszynie do odbycia kary pozbawienia wolności.

A. zawieziona została do szpitala w O., stan dziecka był krytyczny, stwierdzono krwiaka w głowie.

Oboje tego dnia zatrzymano z podejrzeniem stosowania wobec dzieci przemocy.

Postanowienie o wszczęciu śledztwa w przedmiocie znęcania się nad dziećmi wydano w dniu 26 lutego 2021r. Tego samego dnia matce postawiono zarzut popełnienia występku z art. 207§1a kk w zw. z art. 207§2kk polegającego na tym, że w okresie od 4 lutego 2020r. do 25 lutego 2021r. znęcała się ze szczególnym okrucieństwem fizycznie i psychicznie nad małoletnimi dziećmi A. i J. w ten sposób, że wielokrotnie podnosiła na nie głos, krzyczała na nie, używała słów wulgarnych, popychała dzieci, szarpała je za ramiona i tułów, potrząsała nimi, rzucała w nie różnymi przedmiotami, próbowała przytrzaskiwać dłonie szufladami, biła, uderzała rękoma w głowę i twarz, A. szarpała także za włosy, nie reagowała na fizyczne i psychiczne znęcanie się nad dziećmi przez jej konkubenta polegające na szarpaniu, biciu i popychaniu, stosowaniu kar polegających na nakazywaniu dzieciom klęczenia i trzymania rak w górze.

Zarzut taki postawiono też partnerowi matki tego samego dnia.

W dniu 27 lutego 2021r. Sąd Rejonowy w Piszu wydał postanowienie w przedmiocie tymczasowego aresztowania matki i jej partnera. Postępowanie to jest nadal w toku.

W opinii lekarskiej jaką sporządzono w toku postępowania ustalono, że u dziecka stwierdzono obrażenia w postaci stłuczenia głowy z sińcami w okolicy żuchwy, wylewami krwi na dnie oczu, krwiakiem podczepconym na szczycie głowy, krwawieniem podpajęczynkowym oraz masywnym krwiakiem podtwardówkowym z objawami ciasnoty śródczaszkowej i niewydolnością krążeniowo – oddechową, stłuczenia szyi z zasinieniami i wybroczynami sródskórnymi, stłuczenia klatki piersiowej z sińcami .

W ocenie lekarza obrażenia stwierdzone u dziecka mogły być skutkiem działania innych osób.

/dowód; opinia k. 787 akt PO IV Ds. 11.2021.s/

Od dnia 16 czerwca 2021r. objęta jest dziewczynka opieką paliatywną, oddycha przez rurkę tracheostomijną, karmiona jest doustnie, nawiązuje kontakt niewerbalny, nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych, nie chodzi, siedzi z podparciem, wymaga stosowania leków psychotropowych z uwagi na nadpobudliwość psychoruchową.

/dowód: zaświadczenie lekarskie z dnia 25 sierpnia 2021r. Hospicjum (...) dla dzieci Caritas w O. k. 1153/

O zdarzeniu z małoletnią dowiedziały się – oprócz powódki i jej zastępcy - media i Burmistrz O. Z. W. (1). Zażądał on od powódki złożenia pisemnych wyjaśnień na temat sytuacji co też powódka uczyniła. Żądanie złożenia wyjaśnień wystosował do powódki Burmistrz także jako do Przewodniczącej Zespołu (...).

Powódka składała też pisemne wyjaśnienia do Urzędu Wojewódzkiego w O. Wydziału Polityki Społecznej, który na wniosek Burmistrza przeprowadzał kontrolę w Ośrodku w zakresie przedmiotowego zdarzenia. Wyjaśnienia złożone przez powódkę Burmistrz ocenił jako niewystraczające.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego dotyczącego zdarzenia z małoletnią A. w piśmie z dnia 8 kwietnia 2021r. Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w O. skierowanym do powódki jako Przewodniczącej Zespołu (...) - wskazano w szczególności, że stwierdzono nieprawidłowości w realizacji procedury Niebieskiej Karty, które skutkowały naruszeniem interesów dzieci dotkniętych przemocą w rodzinie, niezapewnieniem dzieciom oraz ich rodzinie kompleksowych i skutecznych działań pomocowych adekwatnych do potrzeb oraz problemów występujących w rodzinie i stworzyły niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dzieci.

Tymi nieprawidłowościami były;

- brak osoby reprezentującej interes dzieci, co do których istniało podejrzenie, że stosowana jest przemoc

- w pierwszym okresie procedury działania podejmowane były z opieszałością (pierwsze posiedzenie grupy roboczej odbyło się po 3 miesiącach od wpłynięcia formularza Niebieskiej Karty) a dwie pierwsze oceny sytuacji rodziny zostały przeprowadzone po 7 miesiącach od wypełnienia formularza, druga po 5 miesiącach od pierwszej oceny. Podano, że powyższe uchybienia stwarzały niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dzieci.

- brak aktualizacji składu grupy roboczej przez włączenie do niej przedstawiciela oświaty (skutkowało to ograniczeniem możliwości podejmowania kompleksowych interdyscyplinarnych działań na rzecz rodziny objętej procedurą)

- w realizacji procedury uczestniczyły osoby, co do których nie udokumentowano ich formalnego włączenia do grupy (spowodowało to brakiem formalnej odpowiedzialności osób za realizowanie działań w ramach procedury)

- brak imiennego wskazania przedstawiciela kuratora (skutkowało to brakiem delegacji do korzystania z uprawnień ustawowych przypisanych członkom grupy roboczej oraz brak odpowiedzialności formalnej za podejmowane działania)

- formularz Niebieskiej Karty wypełniony został jednoosobowo poza posiedzeniem grupy roboczej (spowodowało to brak interdyscyplinarności w działaniach podejmowanych na rzecz rodziny)

- w indywidulanym planie pomocy nie wskazano działań dla przedstawicieli wszystkich podmiotów uczestniczących w realizacji procedury (spowodowało to zmniejszenie efektywności podejmowanych działań pomocowych wobec rodziny objętej procedurą)

- brak systematycznego i precyzyjnego dokumentowania działań wobec rodziny oraz ich efektów pracy przez osoby działające w grupie roboczej (spowodowało to brak możliwości stwierdzenia jakie działania zostały podjęte i na ile były efektywne co z kolei warunkowałoby uzasadnienie dla przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie)

- brak dokumentowania działań potwierdzających podjęcie czynności mających na celu wyegzekwowanie uczestnictwa członka grupy roboczej –przedstawiciela ochrony zdrowia – w pracach rady (co spowodowało brakiem możliwości stwierdzenia czy podjęte zostały działania mające na celu zaktywizowanie udziału członka w realizowanej procedurze)

- procedura została zakończona mimo braku udokumentowania efektów podjętych działań tj. braku informacji o wynikach wszczętego przez prokuraturę śledztwa o czym z art. 207§1kk jak też pomimo braki informacji na temat postanowienia Sądu Rodzinnego w związku z wnioskiem złożonym przez asystenta rodziny (spowodowało to brak możliwości stwierdzenia czy podjęte działania były efektywne co z koli warunkować powinno uzasadnienie dla przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy) .

W podsumowaniu stwierdzono w piśmie, że przyczyną wystąpienia stwierdzonych nieprawidłowości było niestosowanie przez Przewodniczącą Zespołu (...) oraz członków grupy roboczej obowiązujących przepisów prawa.

/dowód: kopia pisma k. 71-72v/

Pismo to wysłane zostało także do wiadomości Burmistrzowi O..

W odrębnym piśmie do Burmistrza podano nadto, że postępowanie wyjaśniające przeprowadzone przez Wydział dotyczyło też działań pomocowych udzielanych rodzinie przez asystenta rodziny. Ustalono, że asystent rodziny w okresie współpracy z rodziną udzielał jej szeroko rozumianej pomocy oraz wsparcia w kierunku przezwyciężenia jej aktualnych problemów. Pomagał w rozwiazywaniu problemów socjalnych, opiekuńczych i wychowawczych, motywował matkę do udziału w spotkaniach z psychologiem, w zajęciach organizowanych w ramach szkoły dla rodziców, udzielał matce pozytywnych wzmocnień, prowadził indywidualne konsultacje wychowawcze.

Asystent nadto wizytował środowisko rodzinne dziecka kilka a czasem kilkanaście razy w miesiącu. Intensywnie współpracował z matką dziecka w kierunku nabycia przez nią kompetencji opiekuńczo – wychowawczych oraz umiejętności kontroli nad emocjami. Współpracował też z podmiotami i instytucjami działającymi na rzecz rodziny, w tym z pracownikiem socjalnym, kuratorem, służbą zdrowia, Poradnią P. – Psychologiczną w P..

/dowód: kopia pisma k. 73- 74/

Kolejne pismo skierowane do powódki – jako Dyrektora MOPS w O. - z Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w O. opatrzone było datą 14 kwietnia 2021r. Podano w nim, że dokonano analizy pracy socjalnej nad rodziną E. R. (1). Ustalono, że rodzina korzystała ze stałych form pomocy społecznej m.in. pracy socjalnej, poradnictwa, wsparcia asystenta rodziny, świadczeń pieniężnych w formie zasiłków celowych z przeznaczeniem na zakup posiłku w ramach wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i domu”, na zakup opału oraz z zasiłków okresowych. Ustalono, że w 1 przypadku pracownik nie przeprowadził wywiadu z zachowaniem terminu określonego w§ 9 rozporządzenia w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Pierwszy wywiad sporządzony był 22.05.2020 roku a jego aktualizacja miała miejsce w dniu 21.01.2021 roku. Podano też, że zgodnie z tą regulacją w przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy.

Ustalono też, że pomiędzy wywiadami nie ustalano sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej E. R. (1). Zauważono, że z uwagi na niepokojącą sytuację w rodzinie zasadnym było dokonanie takich ustaleń za pośrednictwem rozmowy telefonicznej czy innych form kontaktu pozwalających na ocenę sytuacji. W związku z powyższym stwierdzone nieprawidłowości skutkowały brakiem dostatecznej wiedzy na temat aktualnej sytuacji w rodzinie. Zdaniem również kontrolujących sporządzane przez pracownika socjalnego wywiady środowiskowe nie zawsze zawierały kompleksową ocenę sytuacji dzieci. Informacje zawierane w rodzinnych wywiadach środowiskowych powinny być wyczerpujące i odzwierciedlające faktyczną sytuację rodziny. Stwierdzone nieprawidłowości skutkowały brakiem istotnych informacji o sytuacji rodzinnej, w tym o sytuacji dzieci. Stwierdzono, że wywiady te zawierały bardzo ogólne i lakoniczne wpisy dotyczące pracy socjalnej. Stwierdzono brak w pracy socjalnej określonych celów działań metodycznych. Przypominając o trudnościach z jakimi borykała się rodzina wskazano, że powinny one podlegać właściwej diagnozie sytuacji rodziny uwzględniającej jej zasoby i deficyty mogące stanowić trudność w rozwiązywaniu problemów. Wskazanych w wywiadach działań pracownika socjalnego nie można nazwać pracą socjalną, która miałaby na celu rozwiązanie trudnej sytuacji rodziny. Pracownik socjalny bowiem mając na względzie zdiagnozowane w wywiadach problemy oraz korzystanie przez rodzinę z pomocy ośrodka powinien w planach pomocy rodzinie poza wsparciem finansowym uwzględnić także długofalowe działanie z zakresu pracy socjalnej mające na celu poprawę jej funkcjonowania. Z przedłożonej dokumentacji wyraźnie wynika, że wszelkie działania na rzecz tej rodziny podejmowane były przez asystenta rodziny. Nieprawidłowości te skutkowały brakiem właściwego wsparcia dla rodziny oraz mogły skutkować pogłębieniem zaniedbań wobec dzieci ze strony ich opiekuna. Wskazano danej, że z rodziną nie były zawierane kontrakty socjalne. W związku z powyższym, mimo współpracy z asystentem rodziny, wskazanym byłoby również zawarcie kontraktu socjalnego z E. R. w celu wzmocnienia jej samodzielności życiowej, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, mobilizacji do podjęcia aktywności zawodowej, systematycznego uzyskiwania wsparcia specjalistów. Powyższa nieprawidłowość skutkowała udzielaniem wsparcia w stopniu niewystarczającym w stosunku do sytuacji panującej w rodzinie E. R. (1).

/dowód; kopia pisma k. 75v-77/

W dniu 21 kwietnia 2021r. Burmistrz Miasta O. wręczył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zawartej w dniu 26 stycznia 2004r.

Jako przyczyny wypowiedzenia pozwany wskazał:

- stwierdzone w postępowaniu wyjaśniającym przeprowadzonym przez Wydział Polityki Socjalnej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. nieprawidłowości w realizacji procedury Niebieskiej karty, które nie zostały wyeliminowane pomimo stwierdzenia ich części również w protokole z kontroli kompleksowej z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie przeprowadzonej w 2017r. przez Wydział Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. oraz zobowiązania powódki do ich usunięcia. Nieprawidłowości te - podano dalej - skutkowały naruszeniem interesów dzieci dotkniętych przemocą w rodzinie, niezapewnieniem dzieciom oraz ich rodzinie kompleksowych i skutecznych działań pomocowych adekwatnych do potrzeb oraz problemów występujących w rodzinie, stworzyły niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dzieci i zostały wskazane w piśmie Wydziału Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. z dnia 12 kwietnia 2021r. znak PS-II. (...).6.2021.EJ.

- naruszenie przez powódkę przepisów prawa wskazanych w piśmie Wydziału Polityki Społecznej (...) Urzędu Wojewódzkiego w O. z dnia 8 kwietnia 2021r. skierowanym do powódki jako Przewodniczącej Zespołu (...) a dotyczące naruszenia procedury Niebieskiej Karty. W tym miejscu pozwany wskazał, że wobec braku rzetelnego nadzoru powódki procedura Niebieskiej Karty została zakończona pomimo braku udokumentowania efektów podętych działań tj. braku informacji o wynikach wszczętego przez Prokuraturę śledztwa o czyn z art. 207 kk i prowadzonego przez Policje postępowania przygotowawczego o czyn z art. 207 kk.

- niewłaściwy nadzór nad zatrudnionymi pracownikami oraz członkami Zespołu (...) co również zostało stwierdzone w piśmie organu nadzoru z dnia 20 kwietnia 2021r., z którego wynika, że podlegli powódce pracownicy nieterminowo przeprowadzali wywiady środowiskowe, które to nie zawierały wyczerpujących informacji a działania podęte przez pracownika socjalnego były niewystarczające.

W wyniku wskazanych działań, zdaniem pozwanego, doszło do ciężkiego naruszenia przez powódkę podstawowych obowiązków pracowniczych a swym działaniem naruszyła art. 100§1 kp bowiem jej działania pozbawione były sumienności i staranności. Pozwany wskazał, że powódka zignorowała przepisy prawa, narażając tym samym zarówno dobro zakładu pracy jak i dobro beneficjenta pomocy społecznej, w tym dzieci, co do których istniało podejrzenie, że jest w stosunku do nich stosowana przemoc w rodzinie.

/dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy k. 16/

Sąd zważył, co następuje:

Kodeks pracy wymienia kilka sposobów umożliwiających stronom stosunku pracy jego rozwiązanie. Zgodnie bowiem z art.30§1 kp umowa o pracę rozwiązuje się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), z upływem czasu na który była zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

W sytuacji kiedy to pracodawca zamierza rozstać się z pracownikiem bez zachowania okresu wypowiedzenia umowy, może to uczynić w dwojaki sposób opisany w rozdziale II oddziale 5 kodeksu pracy. Otóż, pracodawca rozwiązując daną umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia może to uczynić albo na podstawie art.52kp z winy pracownika albo na podstawie art.53kp, bez winy pracownika.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z pierwszą opisaną sytuacją – z rozwiązaniem umowy o pracę w trybie art.52§1kp. Zgodnie z tym przepisem pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,

2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Jak wskazuje się w doktrynie, rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 kp jest sposobem nadzwyczajnym, który powinien być stosowany przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością. Musi być ono uzasadnione szczególnymi okolicznościami, które w zakresie winy pracownika polegają na jego złej woli lub rażącym niedbalstwie ( I teza wyr. SN z 21.9.2005 r., II PK 305/04, MoPr – wkł. 2005, Nr 12, s. 16), a nie, np. na błędnym przekonaniu o działaniu w interesie pracodawcy (wyr. SN z 2.6.1997 r., I PKN 193/97, OSNAPiUS 1998, Nr 9, poz. 269).

Decydując się zatem na ten sposób rozwiązania umowy o pracę pracodawca winien mieć świadomość, iż jest to szczególna forma rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy, której podstawą mają być ciężkie przewinienia pracownika. Oznacza to tym samym, że ma to być decyzja przemyślana i wyważona, mająca na uwadze zarówno wagę przewinienia jak i osobę pracownika. Pracodawca zatem po stronie zwalnianego pracownika winien wykazać winę umyślną lub rażące niedbalstwo odnoszące się do konkretnego obowiązku pracownika.

A zatem – musi wykazać, że z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa doszło po stronie pracownika do naruszenia jego obowiązków wynikających z łączącego go z pracodawcą stosunku pracy i to naruszenia w sposób ciężki.

Sąd pragnie w tym miejscu zaznaczyć, iż może być tu mowa wyłącznie o obowiązkach wynikających z łączącego strony stosunku pracy. Tylko bowiem naruszenie takich właśnie obowiązków a nie innych, może skutkować decyzją o rozwiązaniu umowy o pracę. Uwaga ta wynika z tego, iż podane w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę przyczyny a także prezentowana w toku procesu argumentacja pozwanego pracodawcy opierała się w głównej mierze na tezie, iż analizie i ocenie w tej sprawie powódka podlega zarówno jako dyrektor MOPS w O. i jako Przewodnicząca Zespołu (...). Z takim poglądem nie do końca można się zgodzić.

Sąd pragnie wskazać, że wprawdzie podziela stanowisko pozwanego, iż są to dwie związane ze sobą funkcje a każda z nich polega na spełnianiu niezmiernie istotnych z punktu widzenia społecznego ról to jednak jest zdania, iż owa ścisłość i związek wynika z konkretnego a opisanego wyżej unormowania prawnego zawartego zarówno w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jak i w regulacjach dotyczących dotyczącego składu i funkcjonowania Zespołu (...). Regulacje te bowiem wymagają aby w składzie takiego zespołu znajdowały się między innymi osoby będące przedstawicielami jednostek organizacyjnych pomocy społecznej a członkowie Zespołu zadania swoje wykonują tu w ramach swoich obowiązków służbowych . Pojmując sens i cel takiego rozwiązania tj. aby w Zespole działały osoby mające kwalifikacje i doświadczenie w pracy socjalnej, łączenie wykonywanej przez powódkę funkcji Przewodniczącej Zespołu z wykonywaniem obowiązków służbowych jako dyrektor MOPS w O. pod katem oceny w jaki sposób wykonuje powódka swoje zadania służbowe jest, zdaniem Sądu, zbyt daleko idące.

Powyżej opisane regulacje prawne dotyczące powoływania i funkcjonowania takiego Zespołu wskazują wyraźnie, w ocenie Sądu, iż Przewodniczącym zespołu może być każda inna osoba będąca członkiem takiego zespołu. Jest to jednocześnie funkcja, z którą nie łączą się żadne uprawnienia władcze czy nadzorcze wobec członków zespołu, w tym wobec członków danej grupy roboczej. Aby uznać, iż takowe uprawnienie przewodniczący posiada należałoby wskazać z jakiego źródła one wynikają. Tymczasem ani w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ani w regulacjach dotyczących funkcjonowania Zespołu takich regulacji brak. Brak jest również tego typu zapisów w uchwale Rady Miasta O. o powołaniu i funkcjonowaniu Zespołu (...).

Oczywistym przy tym jest, że skoro nadzór nad funkcjonowaniem Zespołów (...) należy do Wojewody, ma on pełne uprawnienia do tego aby dokonywać kontroli i ocen funkcjonowania Zespołu pod kątem spełniania przypisanej mu roli i działania zgodnego z prawem. Takie uprawnienie ma też Burmistrz. To on bowiem odpowiada za zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W sytuacji gdy uzna, że dana osoba nie wykonuje w sposób właściwy swoich zadań jako członek zespołu lub jako jego przewodniczący, nie ma przeszkód aby decyzję w zakresie powołania takiej osoby do zespołu zmienić.

Powyższe pozwala, zdaniem Sądu, na wniosek, iż analiza dokonanego rozwiązania umowy o pracę i podanych w nim przyczyn może dotyczyć wyłącznie spoczywających na powódce obowiązków wynikających z łączącego ją z pozwanym stosunku pracy.

Przechodząc zatem do oceny tych zarzutów wskazać na wstępie należy, iż oświadczenie woli pozwanego pracodawcy o rozwiązaniu z powódką umowy o pracę w trybie art.52§1 kp nie mogło być ocenione przez Sąd za uzasadnione a to z następujących powodów:

Na przestrzeni kilkunastu lat swojej pracy powódka była dobrze oceniana przez przełożonych a za sposób wykonywania powierzonych jej zadań otrzymywała nagrody i gratulacje. Mowa o tym była już wcześniej. Oznacza to dla Sądu, iż w prawidłowy sposób pojmowała funkcje jakie winien spełniać Ośrodek Pomocy (...) i to jakie zadania ma on do wykonywania.

Okoliczność ta, w ocenie Sądu, nie może całkowicie być pominięta jak chce tego pozwany. Taka nienaganna i długoletnia praca ma bowiem znaczenie. Skoro pracodawca ma do czynienia z takim pracownikiem, który dopuści się następnie raz jeden ciężkiego naruszenia obowiązków to pojawia się tu powoływana na wstępie kwestia aby reakcja pracodawcy wobec takiego pracownika była rozważna i uwzględniająca wszystkie aspekty sprawy, w tym właśnie osobowość pracownika i jego dotychczasową pracę.

Sąd pragnie też wskazać, że rozważania te mają charakter teoretyczny bowiem w ocenie Sądu po stronie powódki nie doszło do ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych a ocena ta wynika także z tego jakim pracownikiem dotąd była powódka. Kwestia ta jest o tyle ważna, że pozwany decydując o rozwiązaniu z powódką umowy o pracę w trybie art. 52kp opierał się wyłącznie o własną ocenę zdarzenia jakie zaistniało w rodzinie E. R. (1) w dniu 25 lutego 2021r. Ocena ta, jak należy przyjąć, wynika tylko z treści pism kierowanych zarówno do Burmistrza Miasta O. jak i do powódki ze strony Wojewody (...) tj. z pism Wydziału Polityki Społecznej z dnia 8 kwietnia 2021r. i z dnia 14 kwietnia 2021r. a które to pisma dotyczyły zarówno powódki jako dyrektora pozwanego jak i powódki jako przewodniczącej zespołu interdyscyplinarnego. Zdaniem jednak Sądu zarzuty przywołane w piśmie a dotyczące pracy powódki jako dyrektora pozwanego (takie tylko mogły bowiem być brane przez Sąd pod uwagę) nie mogą uzasadniać zarzutu o ciężkim naruszeniu przez powódkę obowiązków pracowniczych.

Jako osoba zarządzająca Ośrodkiem rzecz jasna była powódka odpowiedzialna za całokształt pracy i realizowanie przez niego zadań. Odpowiedzialność ta dotyczyła też podległych powódce pracowników.

(...) takie jednakowoż oznacza też, że powódka mogła delegować poszczególne zadania na podległe jej osoby. Z istoty funkcjonujących w Ośrodku stanowisk wynika jakie zadania spoczywają na osobach je piastujących. Oczywistym są przecież zadania jakie wykonują pracownicy socjalni czy asystenci rodziny. Opisane są one szczegółowo w przepisach dotyczących szeroko rozumianej opieki społecznej – przykładowo w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie czy w ustawie z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej i ustawie z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych.

Zadaniem powódki było takie zorganizowanie pracy w Ośrodku by zadania były prawidłowo przydzielane a następnie realizowane. Także zadaniem powódki było sprawowanie nad tymi pracownikami nadzoru. W przekonaniu Sądu z obu tych zadań powódka wywiązała się.

Pozwany Ośrodek prowadził bowiem pracę socjalną z mieszkańcami gminy i swoje zadania realizował. Takiej oceny nie może zmienić przywoływany w toku postępowania protokół z kontroli jaka przeprowadzona została w Ośrodku w 2017 r. Kontrola ta dotyczyła realizacji zadań Gminy O. z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (k. 53- 58).

Rzeczywiście w tym protokole a także w wystąpieniu pokontrolnym wskazano stwierdzone uchybienia. Tymi nieprawidłowościami było: wypełnienie formularza Niebieskiej Karty z opieszałością (odpowiedzialność członków grupy roboczej), niezaplanowanie działań w indywidulanych planach pomocy dla wszystkich grup roboczych (odpowiedzialność Przewodniczącej Zespołu (...)), brak udokumentowania realizacji działań określonych w indywidualnym planie pomocy przez przedstawiciela ochrony zdrowia (odpowiedzialny był przedstawiciel ochrony zdrowia).

W wystąpieniu tym wskazano w podsumowaniu, że realizacja zadań ustawowych w gminie z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oceniona została pozytywnie z nieprawidłowościami opisanymi wyżej.

W toku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w realizacji zadań z zakresu opracowania i realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony O. Przemocy w Rodzinie, prowadzenia poradnictwa dotyczącego przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenia przez pracowników socjalnych Ośrodka Pomocy (...) interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenia działań edukacyjnych służących wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą, zapewnienia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, powoływania zespołu interdyscyplinarnego oraz jego składu i częstotliwości spotkań.

Wymienione uchybienia, zdaniem Sądu, były nie tylko drobne i formalne, ale też w żadnym razie nie wszystkimi można było obarczyć powódkę – dyrektora Ośrodka. Uchybienia te bowiem w większości dotyczyły działań Zespołu (...). Niewątpliwie podmiot ten funkcjonuje w pewnym powiązaniu z Ośrodkami Pomocy (...). Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie narzuca skład tego Zespołu i jego tryb funkcjonowania i o tym wspominano już wcześniej. Muszą bowiem wchodzić w jego skład między innymi przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Tak też miało miejsce u pozwanego – powódka, zastępca powódki, asystent rodziny i pracownik socjalny wchodzili w skład Zespołu (...).

Powyżej przedstawiona ocena wskazanych w protokole zarzutów musi być powtórzona jeśli chodzi o zarzuty jakie podane zostały w pismach przywołanych przez pozwanego w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę – z dnia 8 kwietnia 2021r. i z dnia 12 kwietnia 2021r.

Jeśli chodzi o pierwsze z przywołanych pism tj. pismo z dnia 8 kwietnia 2021r. to wskazać tu należy, że dotyczy ono działalności powódki jako przewodniczącej Zespołu (...). Tym samym - jak wyjaśniano to wyżej - wskazane w nim zarzuty nie mogą odnieść skutku w sferze stosunku pracy łączącego powódkę z pozwanym w kontekście oceny wykonywania przez powódkę obowiązków służbowych.

Niezależnie od powyższego wypada tu zaznaczyć, iż chybione są zarzuty wobec Przewodniczącej Zespołu (...) skoro nie ma ona żadnych uprawnień ani narzędzi prawnych by zarządzać pracą zespołu i wydawać wobec jego członków jakiekolwiek polecenia.

Jeśli natomiast chodzi o zarzuty przywołane w piśmie Wojewody z dnia 12 kwietnia 2021r. to jest to pismo skierowane do Burmistrza O. a w którym to uwaga skupiona jest głównie na zarzucie o naruszeniu przez powódkę procedury Niebieskiej Karty w odniesieniu do rodziny E. R.. Zdaniem zarówno Wojewody jak i Burmistrza oraz pozwanego przywołane w tym piśmie nieprawidłowości w tym zakresie skutkowały naruszeniem interesów dzieci dotkniętych przemocą w rodzinie i stworzyły niebezpieczeństwo wystąpienia sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dzieci.

Także zatem i to pismo i wskazane w nim zarzuty, skutkiem których stawiany powódce w oświadczeniu z dnia 21 kwietnia 2021r. zarzut wywiedziony jest z działalności powódki jako Przewodniczącej Zespołu (...), nie może odnieść zamierzonego skutku.

Mimo tej oceny Sąd, mając na uwadze szczególny charakter sprawy i omawianego w nim zdarzenia dotyczącego małoletniego dziecka, analizował szczegółowo stawiane zarzuty dotyczące tej procedury a wywiedzione z tej analizy wnioski są odmienne niż chce tego pozwany.

Z rodziną E. R. (1) pracowali zarówno pracownicy pozwanego – asystent rodziny i pracownik socjalny – ale też członkowie powołanej w ramach zespołu interdyscyplinarnego grupy roboczej. To na wniosek członków tej grupy procedura ta została zamknięta w dniu 11 lutego 2021r.

W protokole z zakończenia procedury wskazano, iż z dniem 11 lutego 2021r. następuje zamknięcie procedury z uwagi na ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy.

W skład grupy roboczej wchodzili: asystent rodziny M. K., dzielnicowy , pracowni socjalny K. C., kurator społeczny. W protokole z posiedzenia grupy roboczej z dnia 11 lutego 2021r. wskazano, że sytuacja w rodzinie jest dobra. Asystent i kuratorzy są zadowoleni ze współpracy z matką. Dzieci są czyste, zadowolone. Widać dużą więź z matką. Podano, że dalszą pracę z rodziną będzie prowadzić asystent rodziny i kuratorzy.

We wniosku o zamknięcie procedury skierowanym do Przewodniczącej Zespołu podano, że przemoc w rodzinie ustała i jest uzasadnione przypuszczenie zaprzestania dalszej przemocy a nadto zrealizowano indywidulany plan pracy. Przewodniczącej przekazano też informację grupy o zakończeniu działań, w której opisano jakie działania wobec rodziny zostały podjęte i podano, że członkowie grupy wnioskują o przekazanie informacji na temat rodziny i objecie jej dalszą pomocą asystenta i pracownika socjalnego.

/dowód: k. 473 akt prokuratury – kopia pisma powódki jako Przewodniczącej Zespołu o zakończeniu procedury niebieskiej karty wobec E. R./

Z załączonej notatki dzielnicowego z dnia 3 lutego 2021r. wynikało, że odbył tego dnia wizytę w domu rodziny i stwierdził, że dzieci zadowolone bawiły się i żartowały, podchodziły do matki i przytulały się, dawały jej buziaki. Do partnera matki mówiły „tato”. W dokumentacji znajdowały się nadto inne notatki służbowe, protokoły z posiedzeń grupy roboczej.

Jak wskazywano już wcześniej, kwestia zamknięcia procedury konsultowana była przez powódkę zarówno z członkami grupy roboczej jak i z J. K. (1), która miała na bieżąco wiedzę o sytuacji w rodzinie. Także i ona uznała, że sytuacja w rodzinie pozwala na zamknięcie procedury. Od swoich pracowników – pracownika socjalnego i asystenta rodziny miała wiedzę, że współpraca z matką jest dobra a w jej zachowaniu wobec dzieci nastąpiła znaczna poprawa. Nikt nie zgłaszał żadnych niepokojących zachowań ze strony matki czy jej partnera. Takimi informacjami dysponowała też powódka.

W takiej zatem sytuacji trudno uznać, iż wszyscy, którzy pracowali z rodziną oraz sama powódka mogli przypuszczać, że podjęte kroki w ramach pracy z rodziną nie będą wystarczające a matka dzieci dopuści się wobec nich przemocy. Fakty jakimi dysponowali pozwalały, zdaniem Sądu, na przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie. Nie bez znaczenia jest fakt, że rodzina ta w dalszym ciągu pozostawała w kręgu zainteresowania Ośrodka bowiem nie ustały w żadnym razie działania podejmowane przez asystenta czy pracownika socjalnego. Praca zatem z tą rodziną dalej trwała. Wydarzenie z dnia 25 lutego 2021r. było niewątpliwie wydarzeniem tragicznym i takim, które nie powinno się wydarzyć nigdy. Nie jest jednak możliwym aby można było do końca i w 100% poznać drugiego człowieka, jego emocje i zamiary. Co więcej, możliwe są sytuacje kiedy to dochodzi do zachowań człowieka nagłych, nieprzewidywalnych, których nie można było przewidzieć i których nie mógł przewidzieć czy którym nie mógł zapobiec nawet ten, który je dokonuje. Gdyby było to możliwe zapewne takie sytuacje nie miałyby miejsca.

Sąd tym samym nie obarcza powódki odpowiedzialnością za zdarzenie jakie miało miejsce w dniu 25 lutego 2021r. i nie łączy tego z zamknięciem procedury Niebieskiej Karty.

Zdarzenie to Sąd analizował natomiast w kontekście obowiązków jakie spoczywały na powódce a które to związane były z pełnieniem przez nią funkcji dyrektora Ośrodka. Pozwany w tym zakresie zarzucał powódce niewłaściwy nadzór nad podległymi pracownikami u których stwierdzono nieprawidłowości co w konsekwencji miało doprowadzić do przedmiotowego zdarzenia. Dotyczy to nadzoru nad pracownikiem socjalnym, któremu zarzucono z kolei, że przeprowadzane wywiady środowiskowe dotyczące rodziny R. były ogólnikowe a podejmowane działania niewystarczające.

Także i z tym zarzutem Sąd nie mógł się zgodzić.

Jak podano już wcześniej zastępcą powódki była J. K. (1). Do jej zadań należał nadzór nad działalnością Ośrodka w dziale pomocy środowiskowej. O wszystkich bieżących sprawach i problemach w tym zakresie informowała ona powódkę. Takiemu podziałowi zadań między powódką a zastępcą trudno cokolwiek zarzucić zwłaszcza, że na przestrzeni lat okazywał się on efektywny. Mówiła o tym w swych zeznaniach J. K., mianowicie, że powódka miała na bieżąco wiedzę o sytuacji w poszczególnych rodzinach a trudniejsze decyzje podejmowane były wspólnie. Co więcej, J. K. podkreślała, że ważniejszym od zapisów wywiadach środowiskowych czy notatkach ze spotkań z rodziną były informacje uzyskiwane na bieżąco i wiedza jaką o rodzinie mieli pracownicy, którzy u E. R. byli często.

W tym miejscu Sąd pragnie wspomnieć, że prowadzone było postępowanie przygotowawcze przez Prokuraturę Rejonową w Piszu PO IV Ds. 11. (...) w kierunku art. 231§1 kk tj. niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych nadzorujących rodzinę E. R. (1). Śledztwo wszczęte zostało postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2021r. a jego przedmiotem było niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych i inne osoby, na których ciążył obowiązek opieki nad rodziną E. R. (1), nadzorujących tę rodzinę i podejmujących w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi decyzje jej dotyczące poprzez zaniechanie sprawowania bieżącej pieczy nad tą rodziną , nienależyte sprawowanie tej pieczy, niereagowanie na przejawy przemocy i zaniechanie podjęcia decyzji uniemożliwiającej sprawowanie władzy rodzicielskiej przez matkę przez co działano na szkodę małoletnich dzieci a nadto narażono je na bezpośrednie ryzyko utraty życia lub ciężkiego rozstroju zdrowia.

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2021r. umorzono to na podstawie art. 17§2 kpk - wobec braku znamion czynu zabronionego.

W uzasadnieniu podano, że rodzina E. R. (1) objęta była systematyczną opieką ze strony kuratorów, asystenta rodziny, pracowników MOPS w O. i dzielnicowych Komisariatu Policji w O.,. Osoby te pomimo pandemii i wynikających z niej ograniczeń utrzymywały stały kontakt z rodziną, zarówno telefoniczny i osobisty. W czasie wizyt nie zauważyli niepokojących sygnałów, które mogłyby świadczyć o stosowaniu przemocy wobec dzieci. E. R. (1) nie unikała kontaktów kuratorami i innymi osobami sprawującymi nadzór nad jej rodziną. Korzystała z ich rad, stosowała się do zaleceń. Podano, że nie można uznać aby funkcjonariusze publiczni i inne osoby sprawujące pieczę nad rodziną nie dopełniły swoich obowiązków. Osoby te wykazały się dużym zaangażowaniem i starały się pomóc E. R. (1) w sprawowaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi.

Powyższa decyzja organu prowadzącego postępowanie przygotówce utwierdza Sąd w przekonaniu, iż w działaniach powódki i podległych jej pracowników brak jest znamion zawinionego naruszenia obowiązków służbowych. W ocenie Sądu nie można przypisać powódce winy w tym, że do zdarzenia z dnia 25 lutego 2021r. doszło.

Oceny tej nie mogły tez zmienić zeznania Burmistrza Gminy O., który to podjął decyzję o tym by z powódką rozwiązać umowę o pracę.

W swoich zeznaniach Z. W. podał, że to co wydarzyło się w rodzinie dziecka w sposób jaskrawy obnażyło brak nadzoru lub niewystarczający nadzór nad pracownikami ze strony powódki. Ten brak nadzoru doprowadził do takiej sytuacji. Decyzję o rozwiązaniu z powódką umowy podjął świadek po tym jak dotarła do świadka informacja o tym, że dziecko zostało pobite przez rodziców. Świadek poprosił wtedy powódkę o wyjaśnienie sytuacji ale otrzymał lapidarne wyjaśnienie powódki i żądanie powódki by podał podstawę prawną domagania się wyjaśnień. To świadek zwrócił się do Urzędu Wojewódzkiego o przeprowadzenie kontroli albowiem na podstawie wyjaśnień powódki niewiele mógł ustalić. Nadto świadek wskazywał na problemy z decyzyjnością u powódki, które wcześniej już zauważał czego przykładem miały być sytuacje kiedy to powódka odmiennie od świadka oceniała sytuacje w jej placówce i nie wyciągała konsekwencji oczekiwanych przez świadka wobec pracowników.

Zdaniem Sądu ocena świadka co do osoby powódki jest nietrafna a wskazywane przez niego spostrzeżenia co do braku decyzyjności są złożone wyłącznie na potrzeby tej sprawy albowiem w żaden sposób nie zostały one potwierdzone i udowodnione. Co ważne, podał też świadek, że co do zasady jednak, mimo stwierdzonych w wyniku audytu uchybień dotyczących rozliczenia z otrzymanych dotacji oraz problemów z zarządzaniem pracownikami, świadek postrzegał powódkę jako dobrego dyrektora wykazującego się zaangażowaniem. Cenił świadek powódkę za merytoryczność i doświadczenie (zeznanie św. Z. W. k. 88v- 91).

Podsumowując, Sąd wskazuje, iż w działaniach powódki i w sposobie wykonywaniu przez nią obowiązków służbowych nie dostrzegł żadnego naruszenia podstawowych obowiązków a tym bardziej w sposób ciężki.

Tym samym postawione w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zarzuty ocenił jako chybione i niczym nieuzasadnione.

Orzeczono zatem jak w wyroku. O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Bożena Makowczenko