Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 256/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Andrzej Tekieli

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w Lubaniu Magdaleny Wesołowskiej

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2022r.

sprawy D. S. ur. (...) w L.

s. M., K. z domu C.

oskarżonego z art. 190 § 1 kk i art. 216 § 1 kk i art. 217 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu

z dnia 21 marca 2022 r. sygn. akt II K 529/21

I.  uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego D. S. i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Lubaniu do ponownego rozpoznania,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. G. (1) kwotę 516,60 złotych w tym 96,60 złotych podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 256/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 21 marca 2022 r. sygn. akt II K 529/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

D. S.

czyny zarzucane oskarżonemu;

zaburzenia psychiczne oskarżonego D. S. spowodowane używaniem środków odurzających i alkoholu, ubezwłasnowolnienie całkowite oskarżonego

Kserokopia opinii sądowo – psychiatryczno – psychologicznej z dn. 9.06.2021 r. biegłych lekarza psychiatry J. Ż. i psychologa M. G. wydanej w sprawie o ubezwłasnowolnienie D. S. – I.Ns.252/19 Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze;

Kserokopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego D. S. z (...) Szpitala – (...) opieki (...) w Z., Oddział psychiatryczny w S.

k.148

k.149 - 150

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.

D. S.

czyny zarzucane oskarżonemu;

zniesiona zdolność oskarżonego rozpoznania znaczenia zarzucanych mu czynów i pokierowania swoim postępowaniem tempore criminis ze względu na zaburzenia psychotyczne o charakterze egzogennym, uzależnienie mieszane od alkoholu i środków psychoaktywnych i cechy uszkodzenia CUN

brak możliwości realizowania przez D. S. z uwagi na stan zdrowia psychicznego oraz poziom funkcjonowania psychospołecznego i intelektualnego obrony w sposób samodzielny i rozsądny, wymóg korzystania z pomocy obrońcy, w tym także przed Sądem I instancji.

Opinia sądowa psychiatryczno – psychologiczna biegłych lekarzy psychiatrów A. M. i A. J. oraz biegłej psycholog J.M.

k.176 - 178

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Kserokopia opinii sądowo – psychiatryczno – psychologicznej z dn. 9.06.2021 r. biegłych lekarza psychiatry J. Ż. i psychologa M. G. wydanej w sprawie o ubezwłasnowolnienie D. S. – I.Ns.252/19 Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze;

Kserokopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego D. S. z (...) Szpitala – (...) opieki (...) w Z., Oddział psychiatryczny w S.

Dowody przedłożone przez opiekunkę prawną całkowicie ubezwłasnowolnionego D. S., niemniej niekwestionowane przez strony, nie budzące wątpliwości co do wiarygodności.

2.

Opinia sądowa psychiatryczno – psychologiczna biegłych lekarzy psychiatrów A. M. i A. J. oraz biegłej psycholog J.M.

Opinia biegłych jest jasna, pełna, pozbawiona sprzeczności, oparta na dodatkowym materiale dowodowym uzyskanym w toku postępowania odwoławczego, w ocenie Sądu Okręgowego nie budzi wątpliwości co do wiarygodności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obraza przepisu prawa materialnego tj. art. 91 § 1 k.k. polegająca na błędnej wykładni przesłanek opisanych w tym artykule stanowiących o uznaniu wielości czynów oskarżonego za ciąg przestępstw, w skutek czego Sąd błędnie przyjął, że oskarżony D. S. nie dopuścił się zarzucanych mu w pkt. I i II przestępstw w warunkach art. 91 § 1 k.k. podczas gdy prawidłowym jest przyjęcie, iż oskarżony działając w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem tej samej sposobności, dopuścił się przestępstw zarzucanych mu w pkt. I i II, w ramach ciągu przestępstw określonego w art. 91 § 1 k.k.

-------------------------------------------------------------------------------------------

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie został rozpoznany w oparciu o art. 436 k.p.k. bowiem ze względu na zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. wyrok podlegał uchyleniu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów i sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji będzie miał na względzie treść zarzutu.

Wniosek

o uznanie oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu przestępstw opisanych w punktach I i II poprzez przyjęcie że dopuścił się on tych przestępstw działając w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem tej samej sposobności, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw tj. w warunkach art. 91 § 1 k.k. i o wymierzenie kary 5 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem świadczenia nieodpłatnej kontrolowanej pracy na wskazany cel społeczny w wymiarze 20 godzin w skali miesiąca.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku w wyżej wymieniony sposób niezasadny bowiem zachodziła konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z brzmieniem wyżej wymienionego przepisu okoliczność podlegała uwzględnieniu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

----------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zgodnie z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy uchyla orzeczenie ( w niniejszej sprawie wyrok ) jeżeli w postępowaniu sądowym oskarżony nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 80 k.p.k. lub obrońca nie brał udziału w czynnościach w których jego udział był obowiązkowy. Zgodnie z art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. oskarżony w postępowaniu karnym musi mieć obrońcę gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość czy jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postepowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona a także wtedy gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny. Z kolei zgodnie z art. 79 § 3 k.p.k. w wypadku określonym w art. 79 § 1 i 2 k.p.k. udział obrońcy oskarżonego w rozprawie jest obowiązkowy. Opinia biegłych lekarzy psychiatrów A. M. i A. J. oraz biegłej psycholog J.M. dopuszczona w postępowaniu odwoławczym jednoznacznie wskazuje na te okoliczności.

Oskarżony D. S. miał obrońcę z urzędu w końcowej fazie postępowania przygotowawczego ( w związku z wydaniem w tej fazie postępowania opinii sądowo – psychiatrycznej przez biegłych lekarzy psychiatrów R. K.i W. G. – k. 80 – 81 ), jednak po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu zarządzeniem sędziego z dnia 14.12.2021 r. wydanym na wniosek prokuratora wyznaczenie obrońcy zostało cofnięte ( k.100 ). Od tego dnia D. S. w postepowaniu sądowym nie miał obrońcy i siłą rzeczy obrońca nie reprezentował go na jedynym terminie rozprawy głównej w dniu 21.03.2022 r., kiedy zapadł wyrok Sądu I instancji ( k.108 – 110 ). Tym samym zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. skutkująca uchyleniem wyroku przez Sąd Okręgowy i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Lubaniu. Podkreślić należy, że umorzenie postępowania za czyny zarzucane oskarżonemu ( taką decyzją powinno skutkować zniesienie zdolności rozpoznania znaczenia zarzucanych czynów i pokierowania swoim postępowaniem tempore criminis przez oskarżonego – art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 31 § 1 k.k. ) możliwe jest tylko w przypadku wykazania sprawstwa oskarżonego odnośnie tych czynów. Zajdzie to tylko w przypadku przeprowadzenia postępowania dowodowego przez Sąd I instancji od początku bez naruszenia procedury, z udziałem obrońcy oskarżonego. Dodać także należy, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w niniejszej sprawie nie narusza art. 439 § 2 k.p.k. bowiem ewentualne wydanie przez Sąd Rejonowy wyroku umarzającego postępowanie w miejsce wyroku skazującego będzie rozstrzygnięciem na korzyść oskarżonego.

Jedynie na marginesie wskazać należy że Sąd Rejonowy już w trakcie postepowania pierwszoinstancyjnego uzyskał informację o całkowitym ubezwłasnowolnieniu oskarżonego D. S. w związku z jego zaburzeniami psychicznymi ( k. 101 – 102 ), mimo to nie zweryfikował opinii sądowo – psychiatrycznej wydanej przez biegłych lekarzy psychiatrów R. K.i W. G., która nie uwzględniała tej okoliczności.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy przeprowadzi postępowanie od początku z udziałem obrońcy oskarżonego ( wyznaczonego w postępowaniu odwoławczym względnie wyznaczonego z urzędu spośród adwokatów mających kancelarie w L. ), bacząc aby był on obowiązkowo obecny na rozprawie głównej. Sąd ten rozważy także wydanie uzupełniającej opinii pisemnej względnie ustnej na rozprawie przez biegłych lekarzy psychiatrów A. M. i A. J. oraz biegłą psycholog J.M., w szczególności odnośnie przesłanek ewentualnego zastosowania wobec D. S. środków zabezpieczających ( obrońca wnioskował na rozprawie odwoławczej o umorzenie postepowania i zastosowanie środka w postaci umieszczenia oskarżonego w zakładzie psychiatrycznym, prokurator zdawał się przychylać do tego wniosku ). Swoje ostateczne stanowisko Sąd Rejonowy zawrze w wydanym wyroku który prawidłowo uzasadni zgodnie z art. 424 k.p.k.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o adwokaturze Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz M. G. (1) kwotę 516,60 złotych, w tym 96,60 podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie co do kwalifikacji prawnej czynów

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana