Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. o zapłatę kwoty 62 901,12 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 29 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie koszów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że strony łączyła umowa dostawy paliwa gazowego, zmieniona aneksami, którą pozwana przedwcześnie wypowiedziała, wobec czego obciążyła ją karą umową z tytułu niedotrzymania warunków umowy.

Nakazem zapłaty z dnia 8 września 2022 r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwana wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Pozwana zakwestionowała roszczenie co do zasady jak i wysokości, potwierdzając okoliczność zawarcia z powódką umowy na dostawę paliwa gazowego, jednakże zakwestionowała okoliczność przyjęcia oferty powódki dnia 30 listopada 2021r., która okazała się być niezgodna z ustaleniami stron, albowiem dotyczyła budynku położonego w Ś. przy ul. (...), a zatem innego niż stanowiący przedmiot rozmów stron. Pozwana złożyła nadto oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, albowiem była przekonana, że oferta dotyczy budynku przy ul (...) w Ś., do którego przeniosła swoją działalność wobec wypowiedzenia umowy na dostawę paliwa do punktu przy ul. (...).

Pozwana podniosła również zarzut miarkowania kary umownej, wobec zawarcia z powódką umowy na dostawę paliwa do punktu przy ul. (...), przy wyższej cenie aniżeli do punktu przy ul. (...).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 13 października 2005 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (pop. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.) zawarła z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej Zakładem (...) w Ś. umowę sprzedaży paliwa gazowego.

Przedmiotem umowy, było dostarczenie paliwa do punktu poboru przy ul. (...) w Ś..

Dowód:

- akt notarialny rep. A nr (...) k. 14-34;

- wydruk KRS k. 35-36.

Dnia 5 października 2009 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy, na mocy którego zmieniono brzmienie umowy, oznaczając umowę „Umowa Kompleksowa Dostarczania Paliwa Gazowego nr (...).

Dowód:

- aneks nr (...) k. 42-45;

- załącznik k. 46.

Co najmniej od 2020r. współpracą z pozwaną ze strony powódki zaczęła zajmować się J. U. (1) jako doradca klienta instytucjonalnego. Pracownik ten przedstawiał pozwanej kolejne oferty, udzielał informacji i wyjaśnień związanych ze wzajemną współpracą, zawierał w imieniu powódki z pozwaną wszelkie aneksy do umowy, prowadziła negocjacje, jak i zajmowała się ewentualnymi problemami wynikającymi z umowy.

Dnia 23 marca 2020 r. strony zawały kolejny aneks do umowy z dnia 13 października 2005 r., na mocy którego zmieniono warunki umowy i stawki, wobec przyjęcia przez pozwaną oferty (...). Przedmiotem umowy było również uzyskanie stałej ceny paliwa w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Dowód:

- aneks z dnia 23 marca 2020 r. k. 47-49;

- zamówienie k. 50-51;

- regulamin k. 52-53;

- zeznania A. S. k. 225-225v.;

- zeznania świadka B. B. k. 224-225.

Dnia 5 maja 2021 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 13 października 2005r., na mocy którego zmieniono oznaczenie odbiorcy- na Zakład (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś..

Dowód:

- aneks z dnia 5 maja 2021 r. k. 59;

- zamówienie k. 60.

W połowie roku 2021r. pozwana po wcześniejszych uzgodnieniach i udzieleniu informacji powódce o zmianie lokalizacji swojej działalności i wygaszaniu działalności przy ul. (...), zawarła z powódkę, w imieniu której występowała J. U. (2), kolejną umowę dotyczącą nowej lokalizacji swojej działalności przy ul. (...) w Ś..

Dowód:

- zeznania A. S. k. 225-225v.;

- zeznania świadka B. B. k. 224-225.

Dnia 29 czerwca 2021 r. strony zawarły kolejny aneks, na mocy którego zmieniono warunki umowy i stawki, wobec przyjęcia przez pozwaną oferty (...), na kolejny okres tj. do 31 grudnia 2023r.

Dowód:

- aneks z dnia 29 czerwca 2021 r. k. 54-58.

Pismem z dnia 26 października 2021 r., które zostało wysłane w dniu 26 listopada 2021r. i została dostarczone powódce 1 grudnia 2021r.. pozwana zwróciła się do powódki z prośbą o rozwiązanie umowy nr (...) z dnia 13 października 2005 r. aneks nr (...), miejsce poboru (...)- (...), za porozumieniem stron. W uzasadnieniu wniosku pozwana podniosła, że lokalizacja przy ul. (...) przestała istnieć, zaś zawierając umowę pozwana nie znała daty zakończenia terminu prowadzenia działalności pod ww. adresem. W związku z przeniesieniem zakładu pozwanej pod adres ul. (...) oraz przekazaniem przez Gminę budynku przy ul. (...) do sprzedaży, pozwana zobowiązana została do wypowiedzenia wszelkich umów z kontrahentami. Pozwana wniosła nadto o odstąpienie od naliczenia kar umownych, wskazując, że cena gazu dostarczanego do punktu przy ul. (...) jest wyższa aniżeli w umowie dotyczącej punktu przy ul. (...).

Dowód:

- pismo z dnia 26 października 2021 r. k. 66, 110.

Informację taką, w rozmowie telefonicznej pracownik pozwanej przekazał również J. U. (1), prosząc jednocześnie o ustalenia czy możliwe będzie odstąpienie od kary umownej. Ostatecznie J. U. (1) poinformowała pozwaną, że nie ma możliwości odstąpienia od kary umownej, a wiadomością e-mail z dnia 28 października 2021 r., poinformowała pozwaną o jej wysokości oraz o ewentualnym pomniejszeniu w zależności od ilości odebranego paliwa w kolejnych miesiącach.

Dowód:

- korespondencja e-mail k. 108,

- zeznania A. S. k. 225-225v.,

- zeznania świadka B. B. k. 224-225.

Na skutek rozmów prowadzonych przez B. B. – pracownika pozwanej i J. U. (1), pozwana wyraziła zainteresowanie ofertą tańszego paliwa gazowego dostarczanego do punktu przy ul. (...) w Ś..

Dnia 2 listopada 2021 r. powódka przedstawiła ofertę sprzedaży paliwa gazowego do miejsca odbioru nr (...), objętego umową nr (...), zawartą dnia 13 października 2005 r., na warunkach określonych w ofercie (...).

Oferta przewidywała obowiązywanie stałej ceny specjalnej przez okres od 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. zaś cena specjalna wynosiła 25,66 zł netto gr/kWh.

Zgodnie z §4 oferty, w przypadku, gdy w okresie obowiązywania oferty i ze skutkiem na dzień przypadający w okresie jej obowiązywania, odbiorca wypowie umowę kompleksową, której dotyczy oferta, albo umowa kompleksowa zostanie wypowiedziana przez sprzedawcę z przyczyn lezących po stronie odbiorcy albo umowa kompleksowa zostanie rozwiązana z przyczyn leżących po stronie odbiorcy, odbiorca zapłaci na rzecz sprzedawcy opłatę w wysokości stanowiącej iloczyn kwoty wskazanej w szczegółowych warunkach oferty (...) oraz liczby miesięcy gazowych przewidzianych w wybranym przez odbiorcę wariancie okresu obowiązywania stałej ceny specjalnej, pozostałych do końca okresu obowiązywania oferty, licząc od dnia rozwiązania umowy kompleksowej.

Oferta została przedstawiona i omówiona przez J. U. (1), pracownikowi pozwanej B. B.. W treści ustnie przekazanych informacji pracownik powódki wskazał, że oferta dotyczy nowej lokalizacji siedziby pozwanej przy ul. (...). Tak przedłożoną ofertę pracownik pozwanej przekazał prezesowi pozwanej A. S.. Przed podpisaniem oferty prezes pozwanej ponownie nakazała B. B. upewnienie się czy oferta dotyczy nowej lokalizacji przy ul. (...).

Pracownik skontaktował się telefonicznie z J. U. (1), która ponownie zapewniła, że oferta związana jest z nową lokalizacją pozwanej.

Po uzyskaniu takich informacji, 30 listopada 2021 r. przedstawiciel pozwanej- Prezes Zarządu A. S., podpisała ofertę.

Wiadomością e-mail z tego samego dnia, pracownik pozwanej B. B., zwróciła się do powódki z zapytaniem, czy oryginał umowy przesłać pocztą.

Dowód:

- oferta z dnia 2 listopada 2021 r. k. 61-64;

- korespondencja e-mail z dnia 30 listopada 2021 r. k. 106-107;

- zeznania A. S. k. 225-225v.,

- zeznania świadka B. B. k. 224-225.

W odpowiedzi na wniosek pozwanej z 26 października 2021r., pismem z dnia 14 grudnia 2021 r. powódka poinformowała, że umowa zostanie rozwiązana z dniem 31 grudnia 2021 r. nadto wobec treści aneksów i ofert, pozwana zobowiązana została do odbioru określonych ilości paliwa, zaś w przypadku rozwiązania umowy z winy odbiorcy, pozwana zobowiązana zostanie do zapłaty kary umownej w wysokości 14 830,11 zł wyliczonej na koniec listopada, pomniejszonej o zużycie za grudzień.

Nadto zgodnie z aneksem (...) kara wyliczana jest za każdy miesiąc, w wysokości wskazanych w szczegółowych warunkach oferty 5241,76 zł, co odpowiada kwocie 62 901,12 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 14 grudnia 2021 r. k. 67-68;

- zeznania A. S. k. 225-225v.;

Pismem z dnia 17 grudnia 2021 r. pozwana podniosła, że aneks do umowy, wynikający z oferty z dnia 2 listopada 2021 r., został podpisany w wyniku nieporozumienia i błędu pracowników pozwanej jak i powódki. Wskazała, że z prowadzonych rozmów telefonicznych i mailowych wynikało, że aneks dotyczył punktu odbioru przy ul. (...) w Ś., zaś pracownik powódki doskonale wiedział o wypowiedzeniu przez pozwana umowy z dnia 13 października 2005 r., o co pozwana wnosiła w piśmie z dnia 26 października 2021 r. Pozwana stwierdziła, że nieracjonalnym byłoby przyjęcie oferty na dostawę paliwa, wobec wcześniejszego wypowiedzenia umowy.

Dowód:

- pismo z dnia 17 grudnia 2021 r. k. 69.

Pismem z dnia 30 grudnia 2021 r. powódka poinformowała pozwaną, że nie może przychylić się do wniosków pozwanej i anulować aneks promocyjnego (...). W treści wskazano, że pozwana zaakceptowała postanowienia i warunki aneksu, zaś wypowiedzenie umowy z dnia 26 października 2021 r., wpłynęło do powódki dnia 1 grudnia 2021 r., podczas, gdy pozwana podpisała aneks 30 listopada 2021 r.

Dowód:

- pismo z dnia 30 grudnia 2021 r. k. 70-71;

- zeznania A. S. k. 225-225v.

W odpowiedzi pozwana zarzuciła, że nie doszło do skutecznego zawarcia aneksu wynikającego z oferty z dnia 2 listopada 2021 r., albowiem warunkiem zawarcia umowy było przesłanie podpisanego aneksu powódce w terminie do dnia 30 listopada 2021 r., czego pozwana nie uczyniła. Nadto pozwana oświadczyła o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, wskazując, że intencją pozwanej i przedmiotem rozmów była oferta na dostawę paliwa do punktu przy ul. (...) w Ś. i w takim kontekście pozwana postrzegała przedstawioną ofertę.

Pozwana podkreślił, że pracownik powódki J. U. (1) negocjujący warunku, zdawało sobie sprawę z wygaśnięcia umowy z dniem 31 grudnia 2021 r., nadto od dnia 1 września 2021 r. paliwo gazowe w budynku przy ul. (...) nie było pobierane, albowiem pozwana zwolnią ww. lokal. Pozwana podniosła, że w ramach ugodowego rozwiązania sporu gotowa jest uiścić na rzecz powódki karę umową w kwocie 14 830,11 zł, naliczoną w związku z rozwiązaniem umowy nr (...).

Dowód:

- pismo z dnia 17 stycznia 2022 r. k. 72-73.

Pismem z dnia 11 kwietnia 2022 r., powódka podtrzymała swoje stanowisko, wskazując, że na pierwszej stronie aneksu jasno wskazano numer punktu poboru, a także numer umowy, zaś aneks został podpisany przez osobę umocowaną do reprezentacji pozwanej.

Dnia 11 kwietnia 2022 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej notę obciążeniową nr 51/22/04/400 na kwotę 62 901,12 zł tytułem opłaty dodatkowej z tytułu rozwiązania umowy dot. promocji, z terminem płatności do dnia 28 kwietnia 2022 r.

Dowód:

- pismo z dnia 11 kwietnia 2022 r. k. 75-76;

- nota k. 65.

Pismem z dnia 19 kwietnia 2022 r. pozwana podtrzymała stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 11 kwietnia 2022 r., w szczególności o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu- przyjęcia oferty z dnia 2 listopada 2021 r., wobec czego odesłała powódce kwotę nr 51/22/04/400 bez księgowania, odmawiając zapłaty kwoty 62 901,12 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 19 kwietnia 2022 r. k. 111-112.

Pismem z dnia 23 maja 2022 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty łącznej 76 682,87 zł, w terminie 7 dni.

Dowód:

- pismo z dnia 23 maja 2022 r. k. 30;

- zestawienie należności k. 81;

- wydruk śledzenia k. 82-83.

Pismem z dnia 24 maja 2022 r. pozwana odesłała notę obciążeniową nr 51/22/04/400, podnosząc iż została ona wystawiona niezasadnie, zaś pozwana nigdy nie zwracała się do powódki o anulowanie ww. kary.

Dowód:

- pismo z dnia 24 maja 2022 r. k. 77.

Pismem z 31 maja 2022 r. pozwana oświadczyła o uznaniu za zasadne naliczenia kary umownej w kwocie 13 781,75 zł zawartej w nocie nr 51/22/04/384, która to kwota zostanie uiszczona na rzecz powódki w terminie 7 dni.

W pozostałym zakresie tj. co do noty nr 51/22/04/400 pozwana podtrzymała dotychczasową argumentację, wskazując, że przedstawiła również propozycję polubownego rozwiązania sporu J. U. (1), która nie wskazała jednak, że nie byłą umocowana do podejmowania decyzji w tym zakresie.

Dowód:

- pismo z dnia 31 maja 2022 r. k. 78.

Pismem z dnia 9 czerwca 2022 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty wynikającej z noty nr 51/22/04/400.

Dowód:

- pismo z dnia 9 czerwca 2022 r. k. 79.

Powódka w dniu 26 maja 2022r. zawarła nową umowę z innym podmiotem na dostawę paliwa do punktu przy ul. (...) w Ś. wobec czego wystawiła na rzecz użytkownika lokalu szereg faktur VAT.

Dowód:

- umowa z dnia 26 maja 2022 r. z załącznikami k. 152-174;

- faktury VAT wraz z załącznikami k. 127-138, 175-179.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Podstawą dochodzonego roszczenia była umowa kompleksowa na dostawę i sprzedaż paliwa gazowego, wraz z aneksem wynikającym z oferty z dnia 2 listopada 2021r., a w szczególności postanowienia w zakresie kary umownej znajdującej swoje oparcie w treści art. 483 kc - można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). § 2 Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się ze zobowiązania przez zapłatę kary umownej.

W sprawie bezsporne było zawarcie umowy z dnia 13 października 2005r., zawierania przez strony kolejnych aneksów do umowy aż do aneksu z 29 czerwca 2021r., legitymacja czynna powoda i bierna pozwanej, przypisanie pozwanej stałego doradcy w osobie J. U. (1), podpisania przez pozwaną w dniu 30 listopada 2021r. oświadczenia o przyjęciu oferty.

Spór dotyczył rzeczywistej treści umowy zawartej przez strony w wyniku przyjęcia oferty z 2 listopada 2021r., istnienia przesłanek do uchylania się przez pozwaną od skutków prawnych jej oświadczenia woli, możliwości markowania kary umownej.

Mimo, że legitymacja strony powodowej nie była kwestionowana sąd będąc z urzędu zobowiązany do jej badania uznał, że istotnie powódka ją wykazała. Na tą okoliczność przedłożono kopie aktu notarialnego, z którego wynikało wniesienie aportem wszelkich wierzytelności (...) SA do powódki.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do najdalej idącego zarzutu pozwanej, a mianowicie przyjęcia oferty (...), na warunkach wskazywanych przez powoda. Zdaniem sądu już ten zarzut okazał się trafny. Zgodnie z art. 66 § 1 kc, oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Oświadczenia powódki zawarte w ofercie z dnia 2 listopada 2021r. stanowiło taką ofertę. W odpowiedzi pozwna w dniu 30 listopada 2021r. podpisała oświadczenie o przyjęciu oferty „stałe oszczędności”. Interpretacja umowy powinna zatem koncentrować się na dwóch oświadczeniach woli, mianowicie zawartego w ofercie powodów oraz oświadczeniu pozwanej.

Zgodnie z art. 65 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Jak słusznie wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 maja 2019r., sygn. akt VIII GC 484/18: „kombinowana metoda wykładni oświadczenia woli (uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 19 czerwca 1995 r., III CZP 66/95) polega w pierwszym rzędzie na ustaleniu sensu oświadczenia woli według kryterium subiektywnego, czyli tak, jak oświadczenie woli rozumiała osoba składająca i odbierająca oświadczenie, jeżeli to kryterium zawodzi, sens oświadczenia woli następuje na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak jak adresat sens powinien rozumieć. W pierwszej fazie sens oświadczenia woli ustala się mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami; uznaje się za wiążący sens oświadczenia woli, w jakim zrozumiała go zarówno osoba składająca, jak i odbierająca to oświadczenie. Jeżeli okaże się, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli, konieczne jest przejście do drugiej, obiektywnej fazy wykładni, w której właściwy dla prawa sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak, jak adresat sens ten powinien rozumieć. Za wiążące uznać trzeba w tej fazie takie rozumienie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Decydujący jest normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli.”

W okolicznościach rozprawianej sprawy należało stwierdzi, że jak wynikało ze stanowisk stron zarówno w postępowaniu przedsądowym jak i w procesie, strony nie nadały tożsamego sensu ofercie z dnia 2 listopada 2021r. Powódka bowiem uważała, że oferta dotyczyła punktu odbioru gazu przy ul. (...), zaś pozwana wskazywała na punkt odbioru przy ul. (...). Tym samym należało przejść do drugiej fazy analizy złożonych oświadczeń, a mianowicie ustalenia w jaki sposób, w okolicznościach sprawy, strony powinny rozumieć postanowienia umowy. W tym względzie w pierwszej kolejności należało wskazać, że z literalnego brzmienia oferty nie sposób jednoznacznie odszyfrować jakiego punktu odbioru miała ona dotyczyć. Przede wszystkim oferta nie zawierała adresu lokalizacji tego punktu, lecz wyłącznie 22-cyfrowy zapis oraz numer i datę umowy kompleksowej. Wbrew twierdzeniom powódki takie oznaczenie punktu odbioru nie było ani oczywiste ani czytelne. Nie sposób bez głębszej analizy, sięgnięcia do innych dokumentów wymienianych między stronami, ustali do jakiej lokalizacji został przypisany taki numer. Co więcej z aneksu z dnia 23 marca 2020r. dotyczącego ul. (...) wynikało, że miejsce odbioru ma numer „ (...)” (k. 47, 50), zaś w załączniku do aneksu z dnia 29 czerwca 2021r. punkt odbioru określono innym 22-cyfrowym numerem (k. 60). Powódka nie wykazała w toku sprawy, aby istotnie dla pozwanej musiało być oczywiste takiego oznaczenie lokalizacji, której umowa ma dotyczyć. zasadniczo powódka nie wykazała jaki faktycznie numer punktu poboru był przypisany do lokalizacji ul. (...), w jakim dokumencie numer ten został wskazany i czy też aby w relacjach między stronami strony były zobowiązane do określania punktu poboru gazu za pomocą 22-cyfrofego numeru.

Podobnie nie sposób uznać, że wskazanie numeru i daty umowy kompleksowej miało przesądzać o tym, której nieruchomości dotyczy oferta. Interpretując umowę należało mieć także na względzie, że co najmniej od połowy roku 2021r. strony prowadziły rozmowy z przedstawicielem powódki – J. U. (1) – w zakresie możliwości zmiany umowy kompleksowej poprzez wskazanie w niej nowej lokalizacji punktu odbioru, co wynikało z niekwestionowanych zeznania świadka B. B. i przedstawiciela pozwanej A. S.. Co więcej ostatecznie pozwana zawarła z powódkę umowę dotyczącą również nowej lokalizacji przy ul. (...). Niewątpliwie więc pozwana nie musiała mieć oczywistej świadomości, że wskazanie dotychczasowej umowy kompleksowej, w rzeczywistości dotyczy punktu odbioru przy ul. (...), a nie ul. (...).

Co więcej jak wynikało, z niekwestionowanych zeznań świadka i strony, w tym samym czasie powódka była wielokrotnie informowana przez pozwaną o zmianie swojej siedziby i konieczności zmiany w tym zakresie umowy, bądź to poprzez zmianę lokalizacji w umowie dotychczasowej bądź jej rozwiązanie i zawarcie nowej umowy, dotyczącej nowej lokalizacji przy ul. (...). Przedstawicielka powódki J. U. (1), sama wyliczała pozwanej wysokości potencjalnej kar umownej za przedwczesne rozwiązanie dotychczasowej umowy kompleksowej (k. 108), a ostatecznie zawarła z pozwaną, w imieniu powódki umowę dotyczącą nowej lokalizacji przy ul. (...). Tym samym nie mogło ulegać żadnej wątpliwości, że powódka istotnie pozostawała w pełnej świadomości co do przenoszenia działalności pozwanej, a tym samym konieczności zakończenia dotychczasowej umowy.

Co jednak zasadnicze w toku analizy treści oferty pozwana - w osobie B. B. – osobiście kontaktowała się z przedstawicielką powódki – J. U. (1) – upewniając się której lokalizacji dotyczyła oferta złożona 2 listopada 2021r. Wówczas przedstawicielka powódki jednoznacznie wskazał, że oferta odnosi się do nowej lokalizacji, a nadto jest bardzo korzystana dla pozwanej.

W takich okolicznościach bez żadnych wątpliwości należało stwierdzić, że pozwana istotnie mogła uznać, iż przyjmuje ofertę dotyczącą punktu odbioru przy ul. (...), a nie ul. (...), gdzie w tamtym czasie nie prowadziła już działalności. Normatywnie nie sposób przyjąć, że pozwana dobrowolnie i świadomie w dniu 30 listopada 2021r. zawarłaby nową umowę, dotyczącą miejsca, w którym już od początku września 2021r nie prowadziła działalności i przygotowywała się do zdania nieruchomości właścicielowi – Gminie Ś.. W pełni należało również podzielić twierdzenia wyrażone przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w cytowanym już wyżej uzasadnieniu, gdzie wskazano: „w orzecznictwie dyrektywą interpretacyjną jest in dubio contra proferentem, co jest uzasadnione dążnością do ochrony słabszego partnera umowy. Zwiększone ryzyko interpretacji umowy powinno obciążać tego, kto redaguje umowę albo ofertę w takiej sytuacji, że druga strona nie ma pełnej lub żadnej możliwości należytego rozpoznania sensu umowy i wpływania na formułowanie jej treści. Jest bowiem słuszne, aby ten, kto korzysta z faktycznie jednostronnej swobody formułowania treści umowy, ponosił ryzyko niejasnej jego redakcji.” W interesie więc powoda należało takie sformułowanie oferty – poprzez jednoznaczne i wyraźne określenie, jakiego punktu odbiór dotyczy – oraz przekazywanie w toku uzgodnień takich informacji, które w jednoznaczny i prawdziwy sposób, zgodny z wolą obu stron, odzwierciedlałyby treść zawartej umowy. Skoro zaś powódka w ofercie w sposób enigmatyczny opisał lokalizację odbioru oferowanego gazu, zaś w toku uzgodnień przekazał wręcz sprzeczne z treścią pisemnej oferty informacje, obecnie nie sposób interpretować postanowień umowy na jej korzyść, poprzestając wyłącznie na zapisach oferty, których nota bene nie da się nawet w pełni odkodować w powiązaniu z dokumentami będącymi dowodami w sprawie.

Pozwana więc wykazała, że przyjęła ofertę o treści odmiennej o od zapisanej i dochodzonej przez powódkę. Nie sposób więc uznać, że pozwana wypowiedziała umowę dotyczącej nowej lokalizacji przy ul. (...), a w konsekwencji, że powódka była uprawniona do naliczenia kary umownej wynikającej z § 4 ogólnych warunków oferty „stałe oszczędności”. Przez co powództwo podlegało oddaleniu.

Niezależnie nadto od zasadność ww. zarzutu pozwanej, dodatkowo zdaniem sądu kolejną podstawą oddalenia powództwa mógł być zarzut skutecznego uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia z dnia 30 listopada 2021r. o przyjęciu oferty „stałe oszczędności”. Zgodnie z treścią art. 84 § 1 kc w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. § 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Jak słusznie wskazuje się w doktrynie „przez błąd w języku potocznym rozumie się rozbieżność między rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości człowieka (wyobrażeniem o niej). W błędzie jest więc ten, kto o jakimś fakcie nie wie albo ma o nim informacje nieprawdziwe, niezgodne z rzeczywistością (zob. np. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, w: System PrCyw, t. I, 1985, s. 669 i n.). W wyniku deficytów wiedzy może zostać złożone oświadczenie woli poprawnie odzwierciedlające decyzję składającego, jednak sama decyzja nie odpowiada temu, co postanowiłby on, gdyby znał prawdziwy stan rzeczy. Tę sytuację nazywa się zwykle błędem w ścisłym znaczeniu tego słowa (błędem sensu stricto). Ponadto błąd może pojawić się w samym sformułowaniu oświadczenia woli powodując, że jego treść odbiega od tego, co składający je rzeczywiście chciał oświadczyć. Ten przypadek nazywa się pomyłką i częściowo reguluje go także art. 85 KC.” (tak komentarz do art. 84 pod red. prof. P. Machnikowskiego). Na gruncie rozpoznawanej sprawy należało uznać, że pozwana miała błędną informację odnośnie punktu odbioru, którego dotyczyła oferta powódki. W świadomości pozwanej zapisy oferty dotyczyły nowej siedziby pozwanej przy ul. (...), a nie lokalizacji przy ul. (...) (oznaczonej w ofercie 22-cyfrowym numerem).

Co jednak zasadnicze nie sposób w okolicznościach sprawy przypisać pozwanej zawinionego nieuświadomienia o rzeczywistości. Mimo bowiem przyznania przez przedstawiciela pozwanej, że nie czytała oferty przed jej podpisaniem, nie oznaczało to, że nie interesowała się treści podpisanej oferty, czy też postanowienia umowy były jej obojętne. Na tle przeprowadzonych dowód ustalono że było zgoła odmiennie. Pozwana dwukrotnie w rozmowie telefonicznej z wyznaczonym przez powódkę doradcą uzyskała informację, że złożona oferta dotyczy nowego budynku pozwanej przy ul. (...), a co więcej jest dla nie bardzo korzystna. Pozwana więc pozostawała w zaufaniu do kontrahenta, że treść ustnych ustaleń została odzwierciedlona w pisemnej ofercie. Pozwana więc miała świadomość treści oferty jaka została jej przedstawiona przez powódkę w przekazie słownym i z taką świadomością przyjęła ofertę pisemną, która jednak w swych zapisach zawierała dane dotyczące lokalizacji dotychczasowej (a przynajmniej tak wynikało z twierdzeń powódki). W tym więc zakresie w pełni podzielono stanowisko wyrażone w doktrynie zgodnie, z którym: „O ile błąd może polegać nie tylko na błędnym wyobrażeniu o faktach (mylnej wiedzy o nich), ale i na braku wiedzy o jakimś wycinku rzeczywistości, to jednak musi to być brak nieuświadomiony. Nie działa w warunkach błędu ten, kto składa oświadczenie woli zdając sobie sprawę ze swojej niewiedzy o istotnych faktach. Nie zachodzi wówczas rozbieżność między rzeczywistością a jej odwzorowaniem w umyśle składającego oświadczenie. Nawet, gdyby uznać taką sytuację za błąd, nie byłby to błąd subiektywnie istotny. Z tego samego względu nie popełnia pomyłki ten, kto składa oświadczenie woli nie zapoznając się z jego treścią (np. podpisując przygotowany dokument bez uprzedniego przeczytania go), jeżeli nie ma co do niej żadnych wyobrażeń, a po prostu akceptuje każdą treść, jaką oświadczenie mogłoby mieć (por. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, w: System PrCyw, t. I, 1985, s. 670; taż, w: Pyziak-Szafnicka, Księżak, Komentarz KC, 2014, art. 84, Nb 4; Z. Radwański, M. Gutowski, w: System PrPryw, t. 2, 2019, s. 509). Inaczej jest jednak w przypadku, gdy podpisujący ma jakieś wyobrażenia co do treści swojego oświadczenia, gdyż np. wynika ona z przebiegu negocjacji czy został o niej poinformowany. W takim przypadku, jeżeli treść oświadczenia odbiega od wyobrażeń, mamy do czynienia z błędem.” (tak komentarz do art. 84 pod red. prof. P. Machnikowskiego).

Co więcej z samej treść normy zawartej w art. 84 kc wynika, że w sytuacji gdy oświadczenie było składane inne osobie, można się od niego uchylić wyłącznie gdy to ta osoba wywołała błąd u składającego oświadczenie. Wówczas co do zasady nie ma znaczenia postawa błądzącego. Nadto w okolicznościach sprawy nie ujawniły się żadne akcesoryjnie doniosłe okoliczności uprawniające powoda (wprowadzającego w błąd) do podważania skuteczności powoływania się pozwanej na błąd. Zdaniem sądu wina w zaistnieniu błędu spoczywała w znacznie wyższym stopniu na powódce, która to jednoznacznie, poprzez stanowcze wypowiedzi swojego pracownika, stałego doradcy pozwanej, mającego pełną wiedzę odnośnie jej sytuacji faktycznej, wprowadziła pozwaną w błąd, niż na pozwanej, która działając w zaufaniu do kontrahenta podpisała bez czytania ofertę, która miała odzwierciedlać ustne ustalenia stron.

„O wywołaniu błędu przez adresata oświadczenia woli można mówić wówczas, gdy zachowanie tego adresata było przyczyną powstania u składającego to oświadczenie fałszywego wyobrażenia. Musi zatem zaistnieć związek przyczynowy między zachowaniem kontrahenta a błędem składającego oświadczenie. Nie ulega wątpliwości, że musi zachodzić powiązanie typu sine qua non, a więc zachowanie drugiej strony ma być warunkiem koniecznym powstania błędu (bez tego zachowania mylne wyobrażenie nie powstałoby), choćby nawet nie było ono warunkiem wystarczającym (oprócz zachowania kontrahenta do powstania błędu niezbędne były inne zdarzenia; zob. K. Pietrzykowski, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. I, 2020, art. 84, Nb 8; R. Strugała, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2021, art. 84, Nb 10; wyr. SN z 20.1.2017 r., I CSK 66/16, Legalis; wyr. SN z 13.12.2012 r., V CSK 25/12, Legalis). W literaturze podnosi się jednak, że mechaniczne stosowanie testu sine qua non może prowadzić do niewłaściwych rezultatów i konieczna jest jakaś dodatkowa kwalifikacja zachowania adresata, pozwalająca uznać je nie tylko za jeden z wielu warunków koniecznych błędu, ale za warunek "sprawczy" – "wywołanie" błędu, o którym mówi przepis (zob. M. Królikowski, Błąd jako wada oświadczenia, s. 172). Takie wartościowanie warunków koniecznych może niekiedy rzeczywiście być potrzebne, można go dokonywać jednak tylko na tle konkretnych okoliczności faktycznych. Różne mogą być też jego kryteria – albo wyłącznie przyczynowo-wartościujące (nawiązujące do wagi zachowania adresata w porównaniu z innymi przyczynami błędu), albo – w przypadku, gdy współprzyczyną błędu jest niedbalstwo samego błądzącego – odwołujące się do stopnia "winy" obu stron” (tak komentarz do art. 84 pod red. prof. P. Machnikowskiego)

Zdaniem sądu na tle przeprowadzonego postępowania dowodowego, które w żadnej części nie było kwestionowane przez powódkę, wynikało wyraźnie, że to właśnie przekazane przez pracownika powódki – J. U. (1) – informację były przyczyną zarówno wyobrażenia pozwanej o treści oferty, jak i przyczyną jej zaakceptowania. Należy także podkreślić, że z pewnością na przestrzeni niemalże dwuletniej współpracy pozwanej z wyznaczonym dla niej przez powódkę pracownikiem J. U. (1), strony wypracowały model współpracy polegający właśnie na osobistych oraz mailowych kontaktach doradcy, z pracownikiem pozwanej B. B.. Nie sposób więc zarzucić pozwanej, że w tej konkretnej sprawie zawierzyła doradcy i swoje oświadczenie oparła o przekazywane przez nią informacje.

Niewątpliwie błąd miał charakter istotny. Należy jedynie przypomnieć, że pozwana nie prowadziła swojego przedsiębiorstwa przy ul. (...) już od września 2021r. (...) miała wydać właścicielowi do końca roku 2021r., a ostatecznie co najmniej od 26 października 2021r. podjęła decyzję o wypowiedzeniu umowy dotyczącej lokalizacji przy ul. (...). Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy na dostawę gazy przy ul. (...) dotarło do powódki dzień po podpisaniu oferty, z całą więc pewnością gdyby pozwana wiedziała, że oferta dotyczy tej właśnie lokalizacji nie przyjęłaby jej.

Tym samym nawet przy założeniu, że treść przyjętej oferty wynikała wyłącznie z warunków wyrażonych na piśmie, a więc odnoszącej się do punktu odbioru przy ul. (...) (na co zdaniem powódki wskazuje 22-cyfory numer), zdaniem sądu pozwana skutecznie uchyliła się od skutków prawnych swojego oświadczenia o jej przyjęciu, składając w dniu 21 stycznia 2022r. stosowne oświadczenie (k. 72).

Tym samym pozwana dochowała również formy i terminu wskazanego w art. 88 § 1 i 2 kpc.

W tych okolicznościach zbędny był zarzut miarkowania kary umownej. Jedynie więc na marginesie czyniąc zadość twierdzeniom stron, należało wskazać, że również taki wniosek pozwanej byłby zasadny. Stosownie do treści art. 484 kc jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Zdaniem sądu istotnie kara była znacząco wygórowana. Wpływ na taką ocenę miała przede wszystkim postawa powódki przy składaniu oferty i w trakcie jej uzgadniania. Jak pozwana wykazała, a powódka temu nie zaprzeczyła, to doradca klienta powódki zapewnił pozwaną o ofercie dotyczącej nowej lokalizacji przy ul. (...). W kontekście pełnej wiedzy tego doradcy o sytuacji faktycznej pozwanej, tj. o jej wyprowadzeniu się z dotychczasowej lokalizacji przy ul (...), konieczności wydania nieruchomości właścicielowi, przeniesieniu się już we wrześniu 2021r. do nowego obiektu i w związku z tym zawarcie nowej umowy na inny punkt poboru, było oczywistym, że powódka nie powinna składać żadnej oferty co do nieaktualnego punktu poboru, a pozwana nie mogła się nawet spodziewać takiej oferty. Skoro powódka dobrze wiedziała o zmianie miejsca prowadzenia działalności przez pozwaną, niewytłumaczalne było składanie jej na ten punkt odbioru nowej oferty. W toku procesu powódka w żaden sposób nie zaprzeczyła takim twierdzeniom swojego pracownik, a co więcej nie powołała na tą okoliczność, żadnych kontrdowodów. Takie działanie przedstawiciela powódki stanowiło ewidentny przejaw nieuczciwości kupieckiej i niezasługującego na akceptację dążenia do pomnażania zysków.

Można także wskazać, że wykazany sposób działania powódki przy zawieraniu umowy, przypominał misselling funkcjonujący w branży finansowej, bankowej, gdzie oferuje się klientom w atrakcyjny sposób zbędne im produkty finansowe. Podobny mechanizm negocjacji i okoliczności zawarcia umowy zastosowała powódka, przekazując słownie odmienne informacje od tych zapisanych w ofercie.

Nadto za miarkowaniem kary przemawiało, to, że powódka będąc wiodącym dystrybutorem gazu w Polsce, z pewnością bez większego problemu mogła zbyć niepobrany przez pozwaną gaz innym podmiotom. Sama powódka nie wykazała aby podniosła z tego tytułu jakiekolwiek straty czy w rzeczywistości utraciła korzyści. Co więcej pozwana wykazała, że powódką już 26 maja 2022r. zawarła umowę kompleksową z następnym odbiorcą, który po pozwanej zajął nieruchomość przy ul. (...). Dodatkowo należało podkreślić, że stawka wiążąca te podmioty była wyższa niż zawarta w spornej ofercie. Rację miała także pozwana wskazując na odniesienie przez powódkę podwójnej, a nawet potrójnej korzyści z dochodzonej kary jak i umowy zawartej z nowym odbiorcą. Sporna bowiem oferta miała obowiązywać dopiero od 1.01.2023r. do 31.12.2023r. Tym samym oferta nie miała zapewnić jej dochodów za rok 2022r., za który nota bene powódka otrzymała od pozwanej ekwiwalent w postaci uiszczonej kary umownej za przedwczesnej rozwiązanie umowy kompleksowej w brzmienia nadanym bezspornymi aneksami. Tym samym w sytuacji ewentualnego uwzględnienia powództwa i zasądzenia kary umownej, które miała stanowić ekwiwalent spodziewanego zysku za rok 2023r. powódka już teraz uzyskałaby korzyść za dochód spodziewany dopiero w 2023r. Jednocześnie już od maja otrzymywała od nowego odbiorcy wyższą cenę za dostawę i sprzedaż gazu. O ile więc istnienie szkody nie jest przesłanką dochodzenia kary umownej, o tyle nie może to pozostawać bez wpływu na jej miarkowanie. Tym bardziej musi więc mieć na to wpływ zarówno brak szkody, jak i uzyskanie dodatkowego, niespodziewanego zysku z rozwiązania umowy.

Potencjalna więc kara umowna dochodzona przez powódkę uległaby znacznemu obniżeniu, zgodnemu z oceną powódki do 1000 zł.

O kosztach orzeczono na podstawie ar. 98 kpc. Zgodnie z którym to strona przegrywająca proces, tj. powódka winna zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty, na które składało się wynagrodzenie pełnomocnika 5400 zł oraz opłata skarbowa 17 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)