Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi w sprawie z powództwa A. O. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę :

1)  oddalił powództwo,

2)  zwrócił powodowi ze Skarbu Państwa kwotę 295,02 zł tytułem różnicy między wydatkami pobranymi a należnymi

3)  zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w części tj. w zakresie punktu pierwszego wyroku oddalającego powództwo co do kwoty 13 300 zł, w tym w zakresie zadośćuczynienia co do kwoty 5000 zł i w zakresie odszkodowania co do kwoty 8300 zł.

Skarżący zarzucił wyrokowi :

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału które miało wpływ na wynik sprawy poprzez :

- bezzasadne uznanie że proteza zastosowana u powoda może być traktowana jako uzupełnienie stałe, podczas gdy nie była ona tolerowana przez organizm powoda i powodowała stany zapalne

- uznanie że pozwany nie miał obowiązku zapewnić powodowi innej metody leczenia optymalnej dla powoda

- pominięcie przy ustalaniu wysokości roszczeń ustalonych faktów takich jak to, że powód odczuwał ból, pojawiły się zmiany zapalne przy noszeniu etruski, nadal boli go ząb 21 i 22, ma dolegliwości przy myciu zębów i gryzieniu i że noszenie etruski nie jest optymalnym sposobem leczenia u powoda

- błędne uznanie, że wypłacone zadośćuczynienie spełniło swoją funkcję kompensacyjną w sytuacji gdy było wypłacone z dużym opóźnieniem co zwiększyło poczucie krzywdy oraz rozmiar szkody

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj.:

- art.227 kpc w zw. z art.233 par.1 kpc w zw. z art.278 kpc poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu stomatologii, podczas gdy złożona w sprawie opinia biegłego była niespójna, nielogiczna, zdawkowa i powierzchowna,

- art.233 par.1 kpc przez nie danie wiary zeznaniom powoda który wskazywał że ruszają się zęby 21 i 22

- art.233 par.1 kpc przez pominięcie okoliczności iż również brak zabiegu implantologicznego doprowadził do nieprawidłowego ustawienia zębów 21 i 22 , gdyby bowiem zabieg ten przeprowadzić po wypadku nie byłoby nieprawidłowego ustawienia tych zębów

3) naruszenie art.445 par.1 k.c. przez błędną wykładnie i dokonanie oceny zadośćuczynienia głównie w oparciu o wskazany uszczerbek na zdrowiu a nie w oparciu o zeznania powoda ,

4) nierozpoznanie istoty sprawy przez zaniechanie rozważenia jako podstawy prawnej art.415 k.c. Powód w apelacji wskazał, że zwłoka w wypłacie zadośćuczynienia i odszkodowania zwiększyła szkodę powoda czego Sąd nie uwzględnił przy rozpoznaniu sprawy.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie kwoty 13 300 zł w tym 5000 zł zadośćuczynienia i 8300 zł odszkodowania ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania cywilnego za pierwszą oraz drugą instancję w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wywiedzionego środka odwoławczego pełnomocnik skarżącego podkreślił, iż Sąd I Instancji niezasadnie oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego stomatologa i całość ustaleń faktycznych oparł na opinii biegłego M. Ś. (1) która to opinia była kwestionowana przez powoda. Skarżący wskazał, że Sąd błędnie przyjął że opinia jest przekonywująca a jej wnioski uzasadnione w punktu widzenia argumentacji medycznej, niezasadnie też przyjęto że wydanie opinii było poprzedzone dokładnym badaniem powoda. Zdaniem skarżącego biegły nie przeprowadził dokładnego badania powoda, nie wskazał też metod badawczych zastosowanych w opinii. Biegły nie zbadał też protezy ruchomej powoda i nie odniósł się do skutków noszenia takiej protezy ruchomej co w przypadku powoda było o tyle istotne że noszenie tzw. etruski powodowało ciągłe stany zapalne dziąsła. Jak zarzucił skarżący biegły nie odwołał się też do zdjęć zawartych w aktach na których widać zaczerwienienia i stany ropne dziąsła wywołane noszeniem protezy. Kwestionując opinię biegłego M. Ś. pełnomocnik powoda wskazał na istniejące rozbieżności między opinią a zeznaniami powoda który wskazał że noszenie protezy powoduje ból, obrzęk i wskazał że ruszają się też zęby 21 i 22. Zdaniem skarżącego Sąd niezasadnie pominął te twierdzenia powoda i oparł się na opinii biegłego który wskazał że nie stwierdził ruchomości tych zębów. Skarżący zakwestionował również wnioski opinii, w których biegły przyjął że przedstawiony przez powoda kosztorys przewidywanego leczenia jest zawyżony. Powód zwrócił w apelacji uwagę na fakt, że biegły sam wskazywał iż istnieje ryzyko w przyszłości utraty zębów 21 i 22 co świadczy o zasadności założenia w miejsce tych zębów implantów. Nadto zdaniem skarżącego Sąd przy ocenie wysokości roszczeń pominął okoliczność że noszona proteza powoduje dyskomfort, ból, i nie może być traktowana jako optymalny sposób leczenia dla powoda. Skarżący wskazał, że przyznane zadośćuczynienie w żadnym razie nie rekompensuje doznanych ujemnych przeżyć, a fakt iż wypłata zadośćuczynienia i odszkodowania nastąpiła ze znaczną zwłoką dodatkowo zwiększył rozmiar krzywdy i szkody. Zwłoka ta spowodowała szkody gdyż powód nie mógł skorzystać z zabiegu implantacji dwóch zębów, który to zabieg zalecił lekarz stomatolog.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie kwoty 13 300 zł, w tym w zakresie zadośćuczynienia 5000 zł i odszkodowania 8300 zł, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej. Pozwany wskazał, że wyrok wydany w niniejszej sprawie jest prawidłowy zarówno co do rozstrzygnięcia jak i co do przedstawionej argumentacji. Sąd prawidłowo ustalił stan faktyczny, dokonując ustaleń w oparciu o opinię biegłego oraz zeznania powoda. Zarzuty apelacji są zaś nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Analizę wywiedzionego środka zaskarżenia należy rozpocząć z natury rzeczy od zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 233 k.p.c., albowiem prawidłowo ustalony stan faktyczny i oceniony zgodnie z regułami zawartymi w przywołanej normie prawnej determinuje kierunek dalszych rozważań.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutów skarżącego dotyczących naruszenia prawa procesowego przez Sąd meriti.

W pierwszej kolejności skarżący zarzucił art.227 kpc w zw. z art.233 par.1 kpc w zw. z art.278 kpc poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu stomatologii.

Otóż Sąd I instancji przeprowadził w sprawie dowód z opinii biegłego stomatologa zgodnie z wnioskiem powoda a biegły wydał opinię pisemną. Po opinii pisemnej strona powodowa została wezwana do złożenia pisma, w którym powoła wszystkie twierdzenia i dowody w terminie 14 dni pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. Strona powodowa złożyła pismo, w którym wskazała że kwestionuje opinię i wskazała pytania do biegłego. Strona nie złożyła żadnych zarzutów do opinii. Również po wydaniu ustnej opinii uzupełniającej powód ograniczył zarzuty do wskazania, że biegły nie wyjaśnił wszystkich wątpliwości związanych z leczeniem i że jest rozbieżność między tym co wskazał biegły a stanem zdrowia powoda. Innych zarzutów do opinii powód nie złożył.

W takim stanie postępowania, wobec braku zarzutów podważających opinię biegłego, Sąd I instancji zasadnie oddalił wniosek o dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. Jak słusznie wskazał w uzasadnieniu Sąd I instancji, dla podważenia opinii biegłego i uwzględnienia wniosku o innego biegłego, nie wystarczy fakt że strona jest niezadowolona z wniosków opinii, konieczne jest wskazanie konkretnych zarzutów do opinii, które dają Sądowi możliwość rzetelnej oceny opinii. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest niekompletna, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona ekspertyza nie pozwala organowi orzekającemu zweryfikować zawartego w niej rozumowania co do trafności wniosków końcowych.

Sąd pierwszej instancji w przekonywujący sposób, wskazał, dlaczego kwestionowana przez skarżącego opinia odpowiada wymaganiom i zasługuje na wiarę. . Odwołał się zwłaszcza do tego, że biegły dokonał analizy dokumentacji medycznej, akt sprawy, zgromadzonego materiału dowodowego, dokonał badania powoda i na tej dopiero podstawie przedstawił uzasadnione wnioski. Wskazał również, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych zarzutów do opinii Ocenę opinii biegłego przeprowadzoną przez Sąd I instancji Sąd Okręgowy podziela.

Wskazać też należy, że polemikę z opinią biegłego strona powodowa rozpoczyna dopiero w apelacji. Wbrew temu co wskazano w apelacji strona powodowa przed Sądem I instancji nie podniosła zarzutów do opinii innych niż ten, że biegły nie wyjaśnił wszystkich wątpliwości związanych z leczeniem i że jest rozbieżność między tym co wskazał biegły a stanem zdrowia powoda.

Biorąc pod uwagę znaczenie postępowania dowodowego przeprowadzanego przed Sądem I instancji oraz fakt zakreślenia stronom terminu na kwestionowanie opinii biegłego uznać należy, że zarzuty do opinii zgłoszone na etapie postępowania apelacyjnego są spóźnione. Nadto nie są one uzasadnione w świetle przeprowadzonych przed Sądem I instancji dowodów. Ocena skarżącego, że biegły nie przeprowadził dokładnego badania powoda nie jest niczym uzasadniona. Opinia zawiera dane wynikające z badania powoda takie jak ocena symetrii twarzy, węzłów chłonnych, ustawienia zębów. Oznacza to, że biegły badał powoda i przeprowadził z nim wywiad. Biegły stwierdził też stanowczo, że nie stwierdził ruchomości zębów 21 i 22 co świadczy o przeprowadzonym badaniu podmiotowym. Wbrew zarzutom apelacji biegły w opinii ustnej ustosunkował się również do zdjęć złożonych na rozprawie wskazujących na stany zapalne. Biegły wskazuje w ustnej opinii (k.86) że na zdjęciach widoczne są stany zapalne przyzębia i że przyczyną takie stanu może być przebyty uraz. Jednocześnie biegły wskazał, że okazane zdjęcia nie zmieniają wniosków jego opinii gdyż nie skutkują długotrwałym uszczerbkiem. Te wnioski opinii Sąd Okręgowy uznaje za logiczne i świadczą one o wszechstronnym zanalizowaniu stanu zdrowia powoda przez biegłego. Wskazać również należy, że niezasadnie podnosi skarżący w apelacji iż biegły uznał że proteza tymczasowa u powoda może być rozwiązaniem docelowym. Biegły w swojej opinii nie zawarł takiej oceny. Przeciwnie, biegły wskazał że rozwiązaniem optymalnym jest implant, którego koszt wycenił na 5000 zł. Biegły wskazał jedynie że proteza tymczasowa może być rozwiązaniem docelowym jeżeli taki stan rzeczy odpowiadałby pacjentowi. W apelacji skarżący podważa również ocenę biegłego co do zasadności objęcia zabiegiem implantacyjnym zębów 21 i 22. Otóż biegły w opinii wskazał, że nie widzi podstaw do usunięcia tych zębów i zastąpienia ich implantami skoro są to zęby zdrowe. Fakt iż biegły wskazał, że w przyszłości istnieje ryzyko utraty tych zębów przez powoda nie stanowi podstawy do przyjęcia, że obecnie istnieje koniczność usunięcia tych zdrowych zębów. To, że powód chciałby w miejsce zębów zdrowych umieścić implanty nie oznacza, że jest to zasadne z punktu widzenia wiedzy medycznej. Biegły stanowczo wykluczył zasadność usunięcia zębów 21 i 22 a powód nie przedstawił argumentów przemawiających za podważeniem opinii w tym zakresie. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji co do rzetelności i wiarygodności opinii biegłego M. Ś..

Podkreślić należy, że ocena dowodów, zgodnie z zasadą bezpośredniości należy do sądu, który je przeprowadza, a kontrola instancyjna może ją zakwestionować tyko wtedy, gdyby ocena ta naruszała zasady swobodnej oceny dowodów. Należy pamiętać, że jeżeli z określonego materiału dowodowego, sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to takiej oceny nie można w toku kontroli instancyjnej zakwestionować, choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wywieść równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273).

Z tych względów nietrafne były zarzuty obrazy art. 278 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c.

Skarżący zarzucił również Sądowi I instancji naruszenie art.233 par.1 kpc przez przyjęcie przez Sąd, że zastosowana proteza ruchoma może być u powoda traktowana jako uzupełnieni stałe podczas gdy jej noszenie wywołuje ból. Zarzut ten nie jest zasadny gdyż Sąd I instancji wbrew wywodom apelacji w uzasadnieniu nie przyjął, że powód może nosić protezę ruchomą i że może to być uzupełnienie docelowe. Przeciwnie, Sąd I instancji ocenił, że zasadne jest leczenie przez wprowadzenie implantu i koszt takiego leczenia Sąd ocenił zgodnie z opinią biegłego na 5000 zł. W rozważaniach prawnych Sąd I instancji nie wskazywał by powód miał poprzestać na protezie ruchomej której koszt wyniósł 300 zł. Stąd też zarzut naruszenia przez Sąd art.233 par.1 kpc nie jest zasadny.

Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tzw. zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2005 r., III CK 73/05, LEX nr 187032). W danej sprawie ocena materiału dowodowego przeprowadzona przez Sąd I instancji była logiczna i oparta na wszechstronnej analizie wszystkich dowodów, w tym również zeznań powoda. Sąd I instancji uwzględnił i przedstawił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dolegliwości bólowe powoda i uznał za wiarygodne zeznania w zakresie w jakim wskazują na dyskomfort związany z noszeniem tzw. etruski. Nie można zatem czynić zasadnie zarzutu pominięcia w ustaleniach faktycznych zeznań powoda.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego również nie są zasadne. Skarżący zarzucił naruszenie art.445 par.1 k.c. przez błędną wykładnie i dokonanie oceny zadośćuczynienia głównie w oparciu o wskazany uszczerbek na zdrowiu a nie w oparciu o zeznania powoda. Zarzut ten nie znajduje odzwierciedlenia w uzasadnieniu Sądu I instancji. Sąd ten oceniając wysokość zadośćuczynienia wskazał nie tylko na przyjęty przez biegłego uszczerbek na zdrowiu ale zwrócił też uwagę na dolegliwości bólowe powoda, fakt że po trzech miesiącach od założenia protezy pojawiły się stany zapalane dziąsła. Sąd uwzględnił też że powód odczuwa dyskomfort przy myciu zębów i naciskaniu na zęby. Sąd zatem uwzględnił wszystkie te okoliczności na które skarżył się powód w swoich zeznaniach a które następnie podnosił pełnomocnik powoda w apelacji. Niezasadny jest więc zarzut naruszenia art.445 par.1 k.c. Wskazać też należy, że zgodnie z przyjętym w orzecznictwie poglądem, korekta zadośćuczynienia pieniężnego, uzasadniona jest tylko wtedy, gdy jest ono rażąco wygórowane albo rażąco niskie (zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 22 marca 2001 r., V CKN 1360/2000, opubl. w LexPolonica nr 379762). Użycie określenia „rażąco wygórowane zadośćuczynienie” oznacza, iż korekta jego wysokości uzasadniona jest jedynie w sytuacji, gdy jego kwota została zawyżona w sposób oczywisty, widoczny na pierwszy rzut oka i to w stopniu nie do zaakceptowania w świetle okoliczności danej sprawy. W danej sprawie Sąd I instancji uznał, że wypłacona prze pozwanego kwota 4500 zł jest adekwatna do rozmiaru krzywdy i ocenę tę Sąd Okręgowy podziela.

Skarżący postawił też zarzut nierozpoznanie istoty sprawy przez zaniechanie rozważenia jako podstawy prawnej art.415 k.c. Powód w apelacji argumentował, że zwłoka w wypłacie zadośćuczynienia i odszkodowania zwiększyła szkodę powoda czego Sąd nie uwzględnił przy rozpoznaniu sprawy. Powód zgłosił szkodę w dniu 8 lutego 2011 roku. Wskazał że doszło do złamania zęba 23 i naruszenia zęba 22. W dniu 19 lipca 2011 roku (...) wypłaciło powodowi kwotę 5000 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Skarżący wywodził że gdyby odszkodowanie było wypłacone wcześniej powód mógłby w krótkim czasie po wypadku zastosować wybrane przez siebie leczenie. Zwłoka jak wskazał skarżący doprowadziła do tego, że powód nie mógł skorzystać z zabiegu implantacji dwóch zębów, gdyż powód chciał przeprowadzić jednocześnie zabieg implantacji dwóch zębów a nie najpierw zęba 23 a potem 22. Z twierdzeniami tymi nie można się zgodzić. Zabieg implantacji zęba 23 był możliwy w każdym czasie a fakt iż powód nie przeprowadził go zaraz po wypłaci odszkodowania świadczy o tym że nie był to zabieg dla powoda priorytetowy i niezbędny. Już w lipcu 2011 roku powód otrzymał 5000 zł od pozwanego i mógł zastosować leczenie implantologiczne. Jeżeli tego nie zrobił nie może obecnie skutecznie wskazywać że opóźnienie w wypłacie odszkodowania zwiększyło szkodę. Powód swoim działaniem sam doprowadził do jej zwiększenia skoro nie przeprowadził leczenia zaraz po tym jak uzyskał na ten cel środki od pozwanego. Powód w apelacji wywiódł również iż pozwany powinien na podstawie art.415 k.c. odpowiadać za zwłokę w wypłacie zadośćuczynienia. Nie jest to stanowisko zasadne. Fakt zwłoki w wypłaci świadczenia pieniężnego daje podstawę do żądania odsetek od zadośćuczynienia za okres od jego wymagalności do jego wypłaty. Wskazać jednak należy że powód nie wnosił o zasądzenie odsetek od wypłaconego zadośćuczynienia i odszkodowania za okres od chwili wymagalności do chwili wypłaty tych świadczeń przez pozwanego. Żądanie odsetek dotyczyło jedynie okresu od 8 lutego 2012 roku. Z tych też względów Sąd Okręgowy uznał zarzut naruszenia art.415 k.c. za niezasadny.

Reasumując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż w świetle wskazanych przez skarżącego zarzutów brak było podstaw do uchylenia lub też zmiany zaskarżonego wyroku, co skutkowało oddaleniem apelacji pozwanego jako bezzasadnej, na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd zastosował art.102 kpc i odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania. Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążyć kosztami strony przegrywającej. Przywołana regulacja prawna, realizująca zasadę słuszności stanowi wyjątek od ogólnej reguły obciążania stron kosztami procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie, wszystkie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy uznał celowość zastosowania art.102 kpc z uwagi na sytuację procesową powoda. Powód wystąpił z roszczeniami związanymi z uszkodzeniem ciała. Poniósł koszty opinii biegłego oraz koszty działania pełnomocnika strony pozwanej. Obciążenie powoda dodatkowo kosztami postępowania apelacyjnego doprowadziłoby do faktycznego skonsumowania wypłaconych świadczeń przez koszt procesu. Z tych też względów Sąd Okręgowy odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania apelacyjnego.